Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Στέλιος Κούλογλου, με ερωτήσεις του προς την Κομισιόν, είχε επισημάνει πως οι δηλώσεις της υπουργού ότι η εκμάθηση της ιστορίας «δεν πρέπει να έχει χαρακτήρα κοινωνιολογικό, αλλά να αναπτύσσει την εθνική συνείδηση», αντίκεινται στα ευρωπαϊκά ιδεώδη αλλά και στα προγράμματα σπουδών του δυτικού κόσμου, που υιοθετούν ως σκοπό της ιστορίας την καλλιέργεια της ιστορικής συνείδησης και σκέψης. «Η “εθνική συνείδηση” θεωρείται υπεύθυνη για τον εθνικισμό και συνιστά εμπόδιο για την ευρωπαϊκή συνύπαρξη, όπως προκύπτει και από τις εργασίες του Συμβουλίου της Ευρώπης», τόνιζε ο ευρωβουλευτής στις ερωτήσεις του.

Στην απάντησή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει ότι «τον Μάιο του 2018, το Συμβούλιο εξέδωσε συστάσεις για την προώθηση των κοινών αξιών, της εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς και της ευρωπαϊκής διάστασης της διδασκαλίας. Τα κράτη-μέλη παροτρύνθηκαν να εφαρμόζουν προοδευτικό κλίμα στην τάξη, προάγοντας ανεκτικές στάσεις και να ενθαρρύνουν την κριτική κατανόηση των κυριότερων εξελίξεων στην ιστορία. Τα κράτη-μέλη ανέλαβαν επίσης τη δέσμευση να προωθήσουν τη γνώση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης».

Ο κ. Κούλογλου είχε εγείρει, επίσης, το ζήτημα της διδασκαλίας των θρησκευτικών στα σχολεία, υπενθυμίζοντας απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, κατά την οποία «με τη διδασκαλία των θρησκευτικών πρέπει να επιδιώκεται η ανάπτυξη της ορθόδοξης χριστιανικής συνείδησης» και ότι «το μάθημα αυτό απευθύνεται αποκλειστικά στους ορθόδοξους χριστιανούς μαθητές». Ο ευρωβουλευτής είχε δηλώσει πως «αυτή η απόφαση, που αντίκειται στο ελληνικό Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αποτελεί διάκριση σε βάρος των μαθητών που ακολουθούν άλλα θρησκευτικά δόγματα και για τους οποίους δε διασφαλίζεται η εκμάθηση των Θρησκευτικών. Παραβιάζει επίσης τα προσωπικά δεδομένα των μαθητών που θα πρέπει να δηλώνουν το θρησκευτικό τους δόγμα». Είχε ζητήσει μάλιστα από την Κομισιόν να εξηγήσει τι μέτρα σκοπεύει να πάρει, προκειμένου να υποστηρίξει τη θρησκευτική ελευθερία και να προστατεύσει τα προσωπικά δεδομένα των Ελλήνων μαθητών.

Η Επίτροπος για τα θέματα της Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας, Μαρίγια Γκάμπριελ, απάντησε εξ ονόματος της Επιτροπής, ότι «η θρησκευτική ελευθερία προστατεύεται, δυνάμει του άρθρου 10 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης», όπως και τα προσωπικά δεδομένα των μαθητών, τονίζοντας: «Σύμφωνα με τον γενικό κανονισμό για την προστασία των δεδομένων, τα δεδομένα που αποκαλύπτουν θρησκευτικές πεποιθήσεις, ανήκουν σε ειδική κατηγορία δεδομένων, η επεξεργασία των οποίων καταρχήν απαγορεύεται, εκτός και αν δικαιολογείται βάσει μίας από τις περιοριστικά προβλεπόμενες παρεκκλίσεις. Κατά την εφαρμογή του κανονισμού, τα κράτη-μέλη οφείλουν να τηρούν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που ορίζονται στον Χάρτη».

Η Κομισιόν υπενθυμίζει επίσης στην ελληνική κυβέρνηση ότι πρέπει να συμμορφωθεί: «η ελληνική αρχή προστασίας των δεδομένων εξέδωσε την απόφαση 28/2019 για το ζήτημα της αναγραφής του θρησκεύματος και της ιθαγένειας στους τίτλους σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και στο μηχανογραφικό σύστημα “myschool” και ο Υπουργός Παιδείας δήλωσε ότι θα μελετήσει την υπόθεση και θα συμμορφωθεί με την απόφαση της αρχής προστασίας των δεδομένων».

Ακολουθούν οι ερωτήσεις του ευρωβουλευτή και ολόκληρη η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:

Ερώτηση: Καλλιέργεια εθνικής συνείδησης σε πρόγραμμα σπουδών

Επιστροφή σε εποχές σκοταδισμού σημειώνεται στην Ελλάδα. Η Υπουργός Παιδείας δήλωσε πρόσφατα ότι η εκμάθηση της ιστορίας «δεν πρέπει να έχει χαρακτήρα κοινωνιολογικό, αλλά να αναπτύσσει την εθνική συνείδηση».

Τα προγράμματα σπουδών στον δυτικό κόσμο υιοθετούν ως σκοπό της ιστορίας την καλλιέργεια της ιστορικής συνείδησης και σκέψης. Η «εθνική συνείδηση» θεωρείται υπεύθυνη για τον εθνικισμό και συνιστά εμπόδιο για την ευρωπαϊκή συνύπαρξη, όπως προκύπτει και από τις εργασίες του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Σε αυτό το κλίμα, το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε τελευταία ότι με τη διδασκαλία των θρησκευτικών «πρέπει να επιδιώκεται η ανάπτυξη της ορθόδοξης χριστιανικής συνείδησης και ότι το μάθημα αυτό απευθύνεται αποκλειστικά στους ορθόδοξους χριστιανούς μαθητές». Αυτή η απόφαση, που αντίκειται στο ελληνικό Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αποτελεί διάκριση σε βάρος των μαθητών που ακολουθούν άλλα θρησκευτικά δόγματα και για τους οποίους δεν διασφαλίζεται η εκμάθηση των Θρησκευτικών. Παραβιάζει επίσης τα προσωπικά δεδομένα των μαθητών που θα πρέπει να δηλώνουν το θρησκευτικό τους δόγμα.

Πώς σχολιάζει η Επιτροπή την καλλιέργεια εθνικής συνείδησης;

Tι μέτρα σκοπέυει να πάρει η Επιτροπή προκειμένου να υποστηρίξει τη θρησκευτική ελευθερία και προστατεύσει τα προσωπικά δεδομένα των Ελλήνων μαθητών;

Ερώτηση: Πολλαπλασιάζονται τα φαινόμενα σκοταδισμού στην Ελλάδα

Το Σάββατο 19 και την Κυριακή 20 Οκτωβρίου, η αστυνομία εισέβαλε σε 2 αθηναϊκούς κινηματογράφους, συνέλαβε και οδήγησε σε αστυνομικά τμήματα εφήβους που, συχνά με τους γονείς τους, παρακολουθούσαν την κινηματογραφική ταινία «Τζόκερ». Η Υπουργός Πολιτισμού αρνείται ότι κίνησε τη διαδικασία, αλλά υπάλληλοι του Υπουργείου Πολιτισμού υποστηρίζουν ότι έδρασαν κατόπιν εντολής της.

Είχα επισημάνει σε προηγούμενη ερώτηση μου, («Καλλιέργεια εθνικής συνείδησης σε πρόγραμμα σπουδών») τις πρόσφατες ανησυχητικές εξελίξεις στην Ελλάδα. Υποτίθεται ότι το έργο ήταν ακατάλληλο για ανηλίκους, αλλά συλλήψεις για κινηματογραφική ταινία είχαν να σημειωθούν από την εποχή της στρατιωτικής δικτατορίας.

Πολλές εξελίξεις θυμίζουν το σύνθημα της δικτατορίας «Ελλάς, Ελλήνων, Χριστιανών». Η Υπουργός Παιδείας δήλωσε πρόσφατα ότι η εκμάθηση της ιστορίας «πρέπει αναπτύσσει την εθνική συνείδηση», άποψη που ευθύνεται για τον εθνικισμό και αποτελεί εμπόδιο για την ευρωπαϊκή συνύπαρξη. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι με τη διδασκαλία των θρησκευτικών «πρέπει να επιδιώκεται η ανάπτυξη της ορθόδοξης χριστιανικής συνείδησης και ότι το μάθημα απευθύνεται αποκλειστικά στους ορθόδοξους χριστιανούς μαθητές», μια διάκριση σε βάρος των μαθητών άλλων δογμάτων.

Ερωτάται η Επιτροπή:

Ανησυχεί για τα συνεχή φαινόμενα σκοταδισμού στην Ελλάδα και τι μέτρα σκοπεύει να πάρει για την αντιμετώπιση τους;

Απάντηση της Επιτρόπου Μαρίγια Γκαμπριέλ εξ ονόματος της Επιτροπής:

Τον Μάιο του 2018 το Συμβούλιο εξέδωσε συστάσεις για την προώθηση των κοινών αξιών, της εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς και της ευρωπαϊκής διάστασης της διδασκαλίας, καθώς και για τις βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης. Τα κράτη μέλη παροτρύνθηκαν να εφαρμόζουν προοδευτικό κλίμα στην τάξη, προάγοντας ανεκτικές στάσεις, και να ενθαρρύνουν την κριτική κατανόηση των κυριότερων εξελίξεων στην ιστορία. Τα κράτη μέλη ανέλαβαν επίσης τη δέσμευση να προωθήσουν τη γνώση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.  Η θρησκευτική ελευθερία προστατεύεται δυνάμει του άρθρου 10 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η Επιτροπή διασφαλίζει τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων, εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων της.

Σύμφωνα με το άρθρο 51 παράγραφος 1, οι διατάξεις του Χάρτη απευθύνονται στα κράτη μέλη μόνον όταν εφαρμόζουν το δίκαιο της Ένωσης.  Σύμφωνα με τον γενικό κανονισμό για την προστασία των δεδομένων, τα δεδομένα που αποκαλύπτουν θρησκευτικές πεποιθήσεις ανήκουν σε ειδική κατηγορία δεδομένων, η επεξεργασία των οποίων καταρχήν απαγορεύεται, εκτός και αν δικαιολογείται βάσει μίας από τις περιοριστικά προβλεπόμενες παρεκκλίσεις.

Κατά την εφαρμογή του κανονισμού, τα κράτη μέλη οφείλουν να τηρούν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που ορίζονται στον Χάρτη. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η ελληνική αρχή προστασίας των δεδομένων εξέδωσε την απόφαση 28/2019 για το ζήτημα της αναγραφής του θρησκεύματος και της ιθαγένειας στους τίτλους σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και στο μηχανογραφικό σύστημα «myschool» και ότι ο Υπουργός Παιδείας δήλωσε ότι θα μελετήσει την υπόθεση και θα συμμορφωθεί με την απόφαση της αρχής προστασίας των δεδομένων.