«Η διοικητική κράτηση μεταναστών και αιτούντων άσυλο σε απάνθρωπες και εξευτελιστικές συνθήκες αποτελεί μελανή κηλίδα για τη χώρα μας την οποία οφείλουν οι αρμόδιες αρχές να εξαλείψουν» λέει ο Σπύρος Ριζάκος, επικεφαλής της ΜΚΟ ΑΙΤΗΜΑ, μία εκ των 16 που υπογράφουν. 

Στην επιστολή τους οι φορείς αρχικά αναφέρονται σε πλήθος προβλημάτων που συνδέονται με το σύστημα διοικητικής κράτησης τόσο όσον αφορά τις διαδικασίες που ακολουθούν οι αρμόδιες υπηρεσίες όσο και αναφορικά με τις συνθήκες κράτησης, τονίζοντας ότι αποδίδουν την ίδια βαρύτητα σε όλα τα προβλήματα και καλώντας τις αρμόδιες αρχές να τα αντιμετωπίσουν.

Στέκονται όμως ιδιαίτερα στο ζήτημα της χρήσης ακατάλληλων χώρων για την διοικητική κράτηση των μεταναστών χωρίς χαρτιά και αιτούντων άσυλο, αναφέροντας ενδεικτικά τα κρατητήρια των Αστυνομικών Τμημάτων και των Αστυνομικών Διευθύνσεων ως κατ’ εξοχήν ακατάλληλες εγκαταστάσεις, καθώς σε τέτοιους χώρους δεν υπάρχει καν η δυνατότητα προαυλισμού των κρατουμένων. Όπως επισημαίνεται στην επιστολή εκατοντάδες άνθρωποι παραμένουν σε τέτοιους χώρους για διάστημα που κυμαίνεται από εβδομάδες έως και μήνες.

Η εν λόγω πρακτική των αρμόδιων ελληνικών αρχών έχει οδηγήσει σε διαδοχικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με τις οποίες η Ελλάδα έχει καταδικαστεί για απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση των κρατουμένων καθώς επίσης και σε συνεχείς δυσμενείς εκθέσεις της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης και Εξευτελιστικής Μεταχείρισης.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Michelle Le Voy, διευθύντρια του ευρωπαϊκού δικτύου PICUM «τα ευρήματα της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης και Εξευτελιστικής Μεταχείρισης στην Ελλάδα δυστυχώς επιβεβαιώνουν παρόμοιες αναφορές του 2017 και 2014: οι Ελληνικές αρχές συνεχίζουν να κρατούν χιλιάδες άτομα, συχνά διαδοχικά και μόνο εξαιτίας της έλλειψης άδειας παραμονής σε χώρους χωρίς τις απαραίτητες υποδομές, συμπεριλαμβανομένων αστυνομικών τμημάτων. Καλούμε την Ελληνική κυβέρνηση να τηρήσει το Ευρωπαϊκό δίκαιο και τις διεθνείς της δεσμεύσεις εφαρμόζοντας εναλλακτικά της κράτησης μέτρα, όπως προβλέπεται στο δίκαιο της ΕΕ και το Παγκόσμιο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση».

Οι συνυπογράφουσες οργανώσεις καλούν την Υπουργό Προστασίας του Πολίτη και τον Αρχηγό της Ελληνικής Αστυνομίας «να προχωρήσουν στην άμεση κατάργηση της χρήσης ακατάλληλων χώρων για την κράτηση παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο, έτσι ώστε η Ελλάδα να συμμορφωθεί με την σχετική νομοθεσία, τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και τις συστάσεις της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης και Εξευτελιστικής Μεταχείρισης».

Ο Πρόεδρος της Κοινότητας Αφγανών Μεταναστών και Προσφύγων στην Ελλάδα, που συνυπογράφει την ανοιχτή επιστολή, Ταχέρ Αλιζαντά, τονίζει ότι: «Οι συμπατριώτες μας που φεύγουν από το Αφγανιστάν για να γλυτώσουν από τον πόλεμο και τις διώξεις έρχονται στην Ελλάδα για να βρουν προστασία. Συχνά, όμως, βρίσκονται κρατούμενοι και μάλιστα σε χώρους όπου δεν βλέπουν ούτε το φως του ήλιου. Είναι πολύ άσχημο για την Ελλάδα να αντιμετωπίζει έτσι κατατρεγμένους ανθρώπους. Αυτό πρέπει να σταματήσει».
 

Την Ανοιχτή Επιστολή συνυπογράφουν:

ΑΙΤΗΜΑ
Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες
Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι
Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών
Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων
Κοινότητα Αφγανών Μεταναστών και Προσφύγων στην Ελλάδα
Κόσμος Χωρίς Πολέμους και Βία
PRAKSIS
Solidarity Now
Refugee Legal Support Athens
European Council for Refugees and Exiles (ECRE)
International Detention Coalition
Platform for International Cooperation on Undocumented Migrants (PICUM)
Equal Rights Beyond Borders
Refugee Rights Europe
Border Criminologies-Oxford University

Η ανοιχτή επιστολή των οργανώσεων:

ΠΡΟΣ: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
            Υπουργό κυρία Όλγα Γεροβασίλη
            Αρχηγό ΕΛ.ΑΣ. κύριο Αριστείδη Ανδρικόπουλο
Αθήνα, 16 Μαΐου 2019
 
ΘΕΜΑ: Προβλήματα του συστήματος διοικητικής κράτησης παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο-Άμεση κατάργηση της χρήσης ακατάλληλων χώρων κράτησης
 
Αξιότιμη κυρία Υπουργέ,
Αξιότιμε Αρχηγέ της ΕΛ.ΑΣ,
 
Απευθυνόμαστε σε σας προκειμένου να εκφράσουμε τη βαθιά μας ανησυχία για τη συνεχιζόμενη κράτηση παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο σε ακατάλληλες εγκαταστάσεις.
 
Το σύστημα διοικητικής κράτησης παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα παρουσιάζει πολλά προβλήματα, τα οποία έχουν τεθεί κατ΄επανάληψη μέσα από τις εκθέσεις και τοποθετήσεις των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών[1] αλλά και από τις εκθέσεις και συστάσεις της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Εξευτελιστικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας[2]
 
Ενδεικτικά αναφέρουμε:
 
Ως προς τις διαδικασίες που ακολουθούνται από τις αρμόδιες υπηρεσίες
 

  • Έλλειψη εξατομικευμένης προσέγγισης με βάση τα χαρακτηριστικά, την κατάσταση και τις ανάγκες του κάθε αλλοδαπού υπηκόου που συλλαμβάνεται
  • Ελλιπής ή λανθασμένη καταγραφή ασυνόδευτων ανηλίκων
  • Μη χρήση εναλλακτικών της κράτησης μέτρων
  • Συστηματική και αδικαιολόγητη επίκληση της δημόσιας τάξης ως λόγου κράτησης
  • Κράτηση ατόμων των οποίων η απέλαση προσκρούει στην αρχή της μη επαναπροώθησης
  • Εκ νέου σύλληψη προς επιστροφή παρά την παρατεταμένη και ατελέσφορη κράτηση στο παρελθόν
  • Κράτηση ευάλωτων ατόμων όπως παιδιά και άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας 
  • Έλλειψη διερμηνείας

 
Ως προς τις συνθήκες κράτησης

  • Χρήση χώρων οι οποίοι είναι ακατάλληλοι για κράτηση πέραν της βραχυχρόνιας
  • Ελλιπής συντήρηση των εγκαταστάσεων
  • Ελλιπής ιατροφαρμακευτική περίθαλψη
  • Ελλιπής πρόσβαση σε βασικά είδη ατομικής υγιεινής
  • Καταγγελίες για κακομεταχείριση που έχουν χαρακτηριστεί ως αξιόπιστες από την Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Εξευτελιστικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας

 
Αποδίδουμε μεγάλη βαρύτητα σε όλα τα ανωτέρω προβλήματα και σας καλούμε να κινηθείτε προς την κατεύθυνση της επίλυσής τους. Ως ένα πρώτο βήμα, με την επιστολή μας αυτή θα θέλαμε να αναφερθούμε ιδιαίτερα στα προβλήματα που αφορούν τους χώρους που χρησιμοποιούνται για διοικητική κράτηση.
 
Σύμφωνα με τον νόμο 3907/2011, Άρθρο 30 (Άρθρο 15 Οδηγίας 2008/115/ΕΕ) παρ. 1: Σε κάθε περίπτωση, για την επιβολή ή τη συνέχιση του μέτρου της κράτησης λαμβάνεται υπόψη η διαθεσιμότητα κατάλληλων χώρων κράτησης και η δυνατότητα εξασφάλισης αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης για τους κρατουμένους.
 
Ωστόσο, η Ελλάδα εξακολουθεί ακόμα και σήμερα να χρησιμοποιεί για διοικητική κράτηση ακατάλληλους χώρους που δεν διασφαλίζουν αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης. Τέτοιοι χώροι είναι κατ’εξοχήν τα κρατητήρια Αστυνομικών Τμημάτων και Αστυνομικών Διευθύνσεων. Οι χώροι αυτοί είναι κατάλληλοι μόνο για ολιγόωρη κράτηση, καθώς μεταξύ άλλων δεν παρέχουν δυνατότητα προαυλισμού. Παρ’όλα αυτά εκατοντάδες άνθρωποι κρατούνται σε τέτοιους χώρους για διαστήματα που κυμαίνονται από μερικές εβδομάδες έως και μήνες.
 
Η πρακτική αυτή έχει οδηγήσει:
 

  • σε αλλεπάλληλες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με τις οποίες η Ελλάδα καταδικάστηκε για απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση κατά παράβαση του άρθρου 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου[3]
  • σε διαδοχικές δυσμενείς εκθέσεις της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Εξευτελιστικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας.

 
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην τελευταία έκθεσή της η Επιτροπή επαναλαμβάνει για μία ακόμα φορά την σύστασή της ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα που θα διασφαλίσουν ότι σε όλα τα πρόσωπα που κρατούνται για περισσότερο από 24 ώρες προσφέρεται πρόσβαση σε προαυλισμό κάθε μέρα.
 
Σας καλούμε να δώσετε άμεσα τέλος στη χρήση ακατάλληλων χώρων διοικητικής κράτησης έτσι ώστε η Ελλάδα να συμμορφωθεί με το διεθνές/ενωσιακό/εθνικό δίκαιο, τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και τις συστάσεις της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Εξευτελιστικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας.
 
Μετά τιμής,
 
Οι υπογράφοντες φορείς
 

[1] Ενδεικτικά παραθέτουμε τις ακόλουθες:
Απρίλιος 2019, HUMAN RIGHTS WATCH,  Greece in Denial About Police Detention of Lone Kids, διαθέσιμη στη διεύθυνση:https://www.hrw.org/news/2019/04/11/european-court-slams-greeces-police-detention-lone-kids
-Μάρτιος 2019, ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ, Έκθεση για την Διοικητική Κράτηση στην Ελλάδα, διαθέσιμη στη διεύθυνση https://www.gcr.gr/media/k2/attachments/GCR_Ekthesi_Dioikitik_Kratisi_2019.pdf
-Οκτώβριος 2016, ΑΙΤΗΜΑ: Έκθεση «Ξεχασμένοι», διαθέσιμη στη διεύθυνση http://www.aitima.gr/images/pdf/ksechasmenoi.pdf
 
[2] Οκτώβριος 2014, Έκθεση διαθέσιμη στη διεύθυνση https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=0900001680696620
Σεπτέμβριος 2017, Έκθεση διαθέσιμη στη διεύθυνση https://rm.coe.int/pdf/168074f85d
Φεβρουάριος 2019, Έκθεση διαθέσιμη στη διεύθυνση https://rm.coe.int/1680930c9a
 
[3] Ενδεικτικά παραθέτουμε τις ακόλουθες:
– H.A και άλλοι κατά Ελλάδας, διαθέσιμη στη διεύθυνση: http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-191278
-M.D. κατά Ελλάδος, διαθέσιμη στη διεύθυνση https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22itemid%22:[%22001-163365%22]}
-Horshill κατά Ελλάδος, διαθέσιμη στη διεύθυνση http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-163276
-Σ.Ζ κατά Ελλάδος, διαθέσιμη στη διεύθυνση https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22languageisocode%22:[%22ENG%22],%22respondent%22:[%22GRC%22],%22article%22:[%223%22],%22documentcollectionid2%22:[%22JUDGMENTS%22],%22itemid%22:[%22001-183816%22]}