Εύη Προύσαλη
Διδάσκουσα στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, ΕΚΠΑ – Κριτικός Θεάτρου
Κριτική θεάτρου: Greek Freak, Fire and Fury, Εταιρεία Θεάτρου Χώρος, Σ. Κακάλας
Ο Σ. Κακάλας και η Ομάδα Χώρος επιλέγουν να παρουσιάσουν την ελληνική «πραγματικότητα» που τους προκαλεί «φρίκη» μέσα από τη φόρμα της επιθεώρησης/βαριετέ. Δανείζονται το υλικό τους από διάφορες εκφάνσεις του κοινωνικού, του πολιτικού, του πολιτιστικού και του τηλεοπτικού τοπίου, που καταδυναστεύουν επί δεκαετίες τη ζωή του Έλληνα. Το εύρος της θεματικής είναι ποικίλο και πολύπλευρο: σάτιρα τηλεπαιχνιδιών και εκπομπών μαγειρικής που κατακλύζουν τα κανάλια, ειρωνικός σχολιασμός για την αντιμετώπιση που επιφυλάσσουν οι «προοδευτικοί» Έλληνες/Ελληνίδες απέναντι στη σεξουαλική διαφορετικότητα, παρωδία της νοσταλγίας που «επιβάλλεται» να αισθάνεται ο νεοέλληνας για την περίφημη κοινωνία και ατμόσφαιρα της δεκαετίας του ’60-’70, χλευασμός για τον «ξενόφερτο» εορτασμό των Χριστουγέννων κατά το αμερικάνικο πρότυπο, ειρωνική κριτική της θεατρικής κυριαρχίας της γερμανικής σχολής και των «δεινών» που επέφερε στην θεατρική πρακτική από συστάσεως νεοελληνικού θεάτρου, σαρκασμός της αισθητικής του μεταμοντέρνου και των εγχώριων αντιπροσώπων της: Μαρμαρινός, Κιτσοπούλου, Blitz κ.ο.κ.
Τα κείμενα των σκετς είναι εύστοχα και καίρια, με ισορροπημένη μίξη χιούμορ και χλεύης ενώ αποκαλύπτουν, με τη διεισδυτική τους ματιά στα γεγονότα, την ελληνική επικράτεια «γυμνή» και στείρα. Η έκδηλη ειρωνεία που διέπει τα σκηνικά δρώμενα συμπαρασύρει τον θεατή στην αναγνώριση της γελοιότητας της νεοελληνικής πραγματικότητας -αλλά και του εαυτού του που συμμετέχει σ’ αυτήν. Η σοβαρότητα με την οποία διοχετεύεται η από σκηνής «πρόκληση», τόσο μέσω της σκηνοθεσίας όσο και μέσω της ερμηνευτικής γραμμής, είναι επίσης ένα από τα στοιχεία που κάνουν την παράσταση αυτή απολαυστική!
Η επιθεώρηση Greek Freak διαθέτει κι ένα άλλο πλεονέκτημα: τον αυτοσχεδιαστικό οίστρο του ίδιου του Σ. Κακάλα -σπάνιο ταλέντο, καθώς οι περισσότεροι ηθοποιοί νιώθουν σήμερα αμήχανοι εκτός «ρόλου». Η αυτοσχεδιαστική του «μανία», ξεπερνά κάθε όριο «ορθότητας» και ευπρέπειας, διαρρηγνύει τα στεγανά της ευγένειας, εισέρχεται ορμητική και χυδαία, ακόμα και στην ιδιωτικότητα της προσωπικής σεξουαλικής στιγμής του καθενός, κι ακροβατεί πάνω από το χάος μιας επικείμενης «προσβολής». Η «προσβολή» της δημοσίας αιδούς πρέπει να επισυμβαίνει στο θέατρο κι όχι να αποφεύγεται, με το πρόσχημα της διατήρησης κάποιου «μέτρου». Όταν το μέτρο της παρακμής, της φρίκης και της κατάντιας της ατομικής και κοινωνικής ζωής είναι η αμετροέπεια, η τέχνη απλώς το παριστά. Εξάλλου, η τέχνη είναι ανέκαθεν ανυπάκουη.
Ο Σ. Κακάλας ερμηνεύει επιπλέον, υπό μορφή ιντερμεδίων, γνωστά rock κομμάτια εμβόλιμα στα σκηνικά επεισόδια. Με την ευρεία φωνητική γκάμα του και σε άψογη σκηνική εκτέλεση -η αντίστιξη του rock ήχου και των «σκληρών» στίχων του- δημιουργεί όχι μια ανάσα καθησυχαστική, αλλά μια ανησυχητική αναμονή. Ιδιαιτέρως το τραγούδι με το οποίο έκλεισε την παράστασή του στο Φεστιβάλ Αθηνών «You 'll have time» του William Shatner, μάλλον θα πρέπει να παραμείνει ως κατακλείδα της παράστασης. Οι ηθοποιοί (Δήμητρα Κούζα, Κωνσταντίνος Μοραΐτης, Γιώργος Λόξας) έξοχοι σε κάθε τύπο που κλήθηκαν να παραστήσουν, ιδιαιτέρως ο Μιχάλης Βαλάσογλου, εντυπωσιακός στην ακρίβεια των κινήσεών του, τη χάρη και την αμεσότητά του. Το σκηνικό (Αντώνης Δαγκλίδης) προσομοίωση σκηνής αυλικού θεάτρου, τα κοστούμια σε μικτό ύφος (Claire Bracewell), οι μάσκες (Μάρθα Φωκά) εργαλείο ανοικείωσης και η χορογραφία (Φωκάς Ευαγγελινός) συντονίζονται απολύτως και συμβάλουν στην «αναπαράσταση» μιας καθαρόαιμης, συγκρουσιακής επιθεώρησης.
Το διακύβευμα του εγχειρήματος του Σ. Κακάλα είναι πολλαπλώς σημαντικό. Κατ’ αρχάς, διότι επαναφέρει με γόνιμο και ουσιαστικό τρόπο στο προσκήνιο ένα θεατρικό είδος, την επιθεώρηση -που συνεχίζει βεβαίως να ευδοκιμεί στην καλοκαιρινή Αθήνα, ωστόσο με όρους απολύτως τηλεοπτικούς και καταναλωτικούς. Κατά δεύτερον, διότι καταξιώνει την επιθεώρηση -ως έχουσα ισότιμη θέση με τα άλλα θεατρικά είδη σε κρατικούς φορείς και θεσμούς. Ως την κατεξοχήν θεατρική μορφή η οποία μπορεί να συντονιστεί άμεσα με το σύγχρονο περικείμενο προκειμένου να αποτυπώσει και να διαρρήξει πτυχές του και να επισημάνει ονόματα εντός της κοινωνίας, που την επηρεάζουν παντοιοτρόπως. Κατά τρίτον, διότι η αιρετική επιθεώρηση είναι η Λυδία λίθος της ανοχής και αντοχής του κοινωνικού και αισθητικού προφίλ μιας κοινωνίας. Ο Σ. Κακάλας αφήνει το περιθώριο για μια αληθινή διάδραση/επικοινωνία με τους θεατές -όσο παρεξηγημένη κι αν είναι στις μέρες μας αυτή τη έννοια. Πράγμα που σημαίνει ότι η παράσταση δεν είναι πλέον μια «ελεγχόμενη» διαδικασία κι οτιδήποτε μπορεί να συμβεί ή να ακουστεί, εφόσον σκηνή και θεατές αλληλεπιδρούν σε παρόντα χρόνο. Συνεπώς, η «επιθεώρηση» αυτή μπορεί να γίνει εντός της πόλης ένας τόπος έτερος, όπου μέσα από τη σάτιρα και την ανατρεπτική πραγμάτευση των γεγονότων να αναδεικνύεται η πραγματική οσμή του συστήματος και του κρέατος από το οποίο αυτό αποτελείται.
Στον Χώρο, λοιπόν, του Σ. Κακάλα συντελείται μια νέα αρχή, ένα νέο project, ένα freak show για φρικαρισμένους -και μη- πολίτες/θεατές, όπου απολαμβάνοντας μια μπύρα, γελώντας και διασκεδάζοντας μπορούν για δύο ώρες να ξεφύγουν από την άπνοια και την ασφυξία και να διεκδικήσουν έναν άλλου τύπου ζωτικό Χώρο.
Πληροφορίες:
Θέατρο Χώρος, Πραβίου 6-8, Βοτανικός, τηλ. 210-3426736
Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή στις 21.00, Διάρκεια 120 λεπτά,
Εισιτήρια 10 ευρώ
Φωτογραφίες: Karol Jarek