του Θάνου Καμήλαλη
Το περασμένο Σάββατο, ο δημοσιογράφος της ΕΡΤ, Νίκος Αγγελίδης, έκανε δύο χιουμοριστικές αναρτήσεις στην προσωπική του σελίδα στο Facebook, σχολιάζοντας τις συγκρούσεις μελών του ΠΑΜΕ με τις δυνάμεις των ΜΑΤ. «Κι όμως δεν πέρασε ο Οβελίξ… Το ΠΑΜΕ ήταν…» και «Ρε Νουρέγιεφ… δεν φτουράς μια μπροστά στο ΠΑΜΕ» ήταν τα σχόλιά του, το δεύτερο για την φωτογραφία που κυκλοφόρησε ευρέως στο διαδίκτυο με την κλωτσιά διαδηλωτή σε αστυνομικό των ΜΑΤ. Οι αναρτήσεις του Αγγελίδη προκάλεσαν σειρά υβριστικών και απειλητικών σχολίων από χρήστες, που μοίρασαν «ψόφους» και «καλό ΟΑΕΔ», ενώ βρέθηκε και στο στόχαστρο της «Ομάδας Αλήθειας» της ΝΔ (τάγμα διαδικτυακής προπαγάνδας που είχε στηθεί επί Σαμαρά από τον Γιώργο Μουρούτη.)
Κι αν αυτά μοιάζουν φυσιολογικά στον δημόσιο (και συχνά άγριο) χώρο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τη Δευτέρα το γραφείο Τύπου της ΕΡΤ έκανε κάτι πρωτοφανές. Καταδίκασε τις αναρτήσεις του δημοσιογράφου της, χρησιμοποιώντας μάλιστα έντονη γλώσσα και κάνοντας λόγο για «απαράδεκτες, απολύτως καταδικαστέες, ακραίες εκφράσεις».
«Η ελευθερία του λόγου δεν είναι ασφαλώς μόνον κατοχυρωμένη, αλλά και αυτονόητη για όλους τους εργαζομένους της ΕΡΤ και τους δημοσιογράφους της» αναφέρει στην αρχή η ΕΡΤ, πριν αρχίσει ένα εκτενές και επικίνδυνο «ΑΛΛΑ»:
«Εξίσου αυτονόητη είναι, όμως, και η ανάγκη όσοι εργάζονται στην ΕΡΤ να έχουν -εν γένει στο δημόσιο λόγο τους- αυξημένη ευαισθησία στους κανόνες της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, γνωρίζοντας ασφαλώς ότι εργοδότης τους είναι όλοι οι Έλληνες πολίτες και όχι μόνον όσοι τυχόν συμφωνούν με τις προσωπικές τους απόψεις»
Ενώ η κορύφωση κινείται κάπου μεταξύ του γελοίου και του εκτός τόπου και χρόνου:
«Ως εκ τούτου είναι απαράδεκτες και απολύτως καταδικαστέες ακραίες εκφράσεις που χρησιμοποίησε στέλεχος της ΕΡΤ, απαξιώνοντας το κράτος δικαίου, και υπονομεύοντας έτσι την ουδετερότητα, την αμεροληψία και το κύρος της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης.»
Η εκ Μαξίμου λοιπόν ορμώμενη διοίκηση της ΕΡΤ αποφάσισε να δείξει τα δόντια της, στοχεύοντας και στοχοποιώντας αναρτήσεις δημοσιογράφου της για τον Οβελίξ και τον Νουρέγεφ, που θα πρέπει να συμφωνήσουμε δεν είναι και πολύ «απαράδεκτες, ακραίες εκφράσεις». Θεώρησε σωστό επίσης να θυμίσει στους εργαζόμενούς της ότι «εργοδότης τους είναι όλοι οι Έλληνες πολίτες και όχι μόνον όσοι τυχόν συμφωνούν με τις προσωπικές τους απόψεις». Προφανώς όμως, οι προσωπικές απόψεις ενός εργαζόμενου δεν γίνεται να συμφωνούν με «όλους τους Έλληνες πολίτες». Με κάποιους θα συμφωνεί, με κάποιους θα διαφωνεί. Λέγεται δημοκρατία και είναι κάτι πολύ όμορφο. Ίσως όμως η νέα διοίκηση της δημόσιας να θεωρεί ότι αυτή είναι ο κατάλληλος ιεροεξεταστής για να κρίνει με τι συμφωνούν όλοι οι πολίτες» και με τι όχι.
Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι σε ανάλογο περιστατικό, το 2018, όταν η Νέα Δημοκρατία είχε διαμαρτυρηθεί για ανάρτηση παραγωγού της ΕΡΤ, η τότε διοίκηση είχε απάντήσει ότι:
«Η ΕΡΤ δεν δύναται και δεν δικαιούται να ελέγχει το περιεχόμενο αναρτήσεων των εργαζομένων της στους προσωπικούς λογαριασμούς που διατηρούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς αυτοί δεν συνιστούν τους επίσημους λογαριασμούς και σελίδες της εταιρείας.
Ως εκ τούτου, την αποκλειστική ευθύνη για τις αναρτήσεις αυτές έχουν οι ίδιοι οι κάτοχοι των λογαριασμών και σε καμία περίπτωση η ΕΡΤ»
Φώτο: Κωνσταντίνος Καρίκης
Αυτό που έκανε χθες η «νέα ΕΡΤ» της ΝΔ είναι μία απόπειρα λογοκρισίας που δεν γίνεται (ελπίζω) ούτε στα χειρότερα δημοσιογραφικά «μαγαζιά». Δεν χρειάζεται να πούμε πολλά για το δικαίωμα ενός δημοσιογράφου να εκφράζει την προσωπική του άποψη στον προσωπικό του χώρο σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ούτε το ότι οι δημοσιογράφοι δεν είναι άβουλα όντα, δεν είναι απολιτίκ, έχουν φυσικά τις δικιές τους απόψεις και υποκειμενικότητα, τις οποίες οφείλουν να καταθέτουν ή να περιορίζουν όταν χρειάζεται στα πλαίσια της εργασίας (αντικειμενικότητα δεν υπάρχει, ποτέ και πουθενά). Χρειάζεται ωστόσο να τονίσουμε ότι πάντα και πάντοτε, η λογοκρισία πάει μαζί και με την αυτολογοκρισία, την κατάσταση δηλαδή όπου ο δημοσιογράφος ή εργαζόμενος καταλαβαίνει από μόνος του τι «δεν πρέπει» να πει και να γράψει.
Υπό αυτήν την έννοια, η ανακοίνωση της ΕΡΤ είναι και μια χυδαία προειδοποίηση στους εργαζόμενούς της. Τι συμβαίνει π.χ. αν κάποιος δημοσιογράφος επικρίνει μια πολιτική της κυβέρνησης ή κάποιο στέλεχός της; Ή αν αναφερθεί σε κάποια είδηση που δεν θα βρει το δρόμο προς τη δημοσιότητα μέσω των κρατικών ΜΜΕ; Ή αν κάνει απλά χιούμορ πάνω σε κάτι πολιτικό; Θα υπάρχει, όπως φαίνεται, η απειλή της στοχοποίησης και της καταδίκης από τα κεντρικά.
Έχουμε λοιπόν ακόμα ένα κρούσμα της καθεστωτικής νοοτροπίας της νέας κυβέρνησης για την ενημέρωση. Λέμε κυβέρνηση, καθώς σύμφωνα με το πρώτο ΦΕΚ της κυβέρνησης Μητσοτάκη, αμέσως μετά την εκλογή του, η ΕΡΤ και το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων τέθηκαν υπό την άμεση εποπτεία του Πρωθυπουργού. Επίσης, η κυβέρνηση επέλεξε για τη θέση του προέδρου τον πρώην υπεύθυνο του γραφείου Τύπου της ΝΔ και για λίγο του Μαξίμου, Κωνσταντίνο Ζούλα κι από τη βιασύνη της, δεν περίμενε καν να αναρτηθεί δημόσια ο «ανοικτός διαγωνισμός» για τη θέση.
Παράλληλα, δεν έχει κανένα πρόβλημα με το μονοπώλιο του Μαρινάκη στη διανομή του Τύπου, μέσω του πρακτορείου Άργους και αφήνει αναπάντητες τις καταγγελίες μίας αντιπολιτευόμενης εφημερίδας, του Documento, ότι κόβει διαφημίσεις της μέσω παρεμβάσεων του Πρωθυπουργού. Κατά τα λοιπά ως αντιπολίτευση η Νέα Δημοκρατία έβλεπε «ενημέρωση Βόρειας Κορέας» παίρνοντας ως αφορμή τα διάφορα ολισθήματα και τη μονομέρεια στην εκπομπή π.χ της Κατερίνας Ακριβοπούλου (είχε αποχωρήσει κιόλας από την ΕΡΤ λόγω σχολίων του δημοσιογράφου, Σωτήρη Καψώχα) Κατά τα λοιπά επίσης, η ΝΔ και οι οπαδοί της είναι «φιλελεύθεροι».
Μπορεί λοιπόν η νέα κυβέρνηση να έχει συνηθίσει να δέχεται πιστοποιητικά πολιτικών φρονημάτων από πρόθυμους γραφιάδες και εξυμνητικά φερέφωνα, μπορεί οι στρατιές δημοσιογράφων που διορίζονται σε κρατικές θέσεις να έχουν συνηθίσει να τα παρέχουν, αλλά κανείς δεν οφείλει να αποδεχθεί αυτήν την στρεβλή ή και αρρωστημένη αντίληψη όλων αυτών για την ενημέρωση και την ελευθερία της έκφρασης. Την επόμενη φορά, ας θυμηθούν ότι μετά από μια επίκληση σε στοιχειώδες ανθρώπινο δικαίωμα δεν μπαίνει ένα εξευτελιστικό «ΑΛΛΑ». Μπαίνει τελεία και σιωπή.