Εθνική Μπάσκετ Κωφών Γυναικών: «Το μόνο που φοβόμαστε είναι να μη μας πέσει ο ουρανός στο κεφάλι. Όλα τα άλλα μας έχουν συμβεί»

Ραδιοφωνική συνέντευξη στην Τζένη Τσιροπούλου και τη Νάντια Ρούμπου

Επιμέλεια κειμένου: Τζένη Τσιροπούλου

Από τα καφάσια με τα ροδάκινα και τα φουστάνια στην πορτοκαλί θεά και τα καρφώματα

Ήταν ένα κρύο και βροχερό χειμωνιάτικο απόγευμα του 1891 όταν ο Καναδός Τζιμ Νέισμιθ, ο νεαρός γυμναστής του Κολεγίου Σπρίνγκφιλντ της Μασαχουσέτης, καθόταν προβληματισμένος στο γραφείο του. Σκεφτόταν πώς θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα παιχνίδι για να παίζουν οι μαθητές του σε κλειστό χώρο και ταυτόχρονα να είναι ενδιαφέρον και θεαματικό. Η ώρα περνούσε κι άρχισε να απογοητεύεται.

«Άδικα πονοκεφαλιάζω», είπε και εκνευρισμένος πέταξε στο καλάθι των σκουπιδιών ένα τσαλακωμένο χαρτί, που όση ώρα σκεφτόταν, το ταλαιπωρούσε στα χέρια του.

Το χάρτινο μπαλάκι μπήκε στο καλάθι και τότε ο Νέισμιθ, σαν να χτυπήθηκε από ηλεκτρικό ρεύμα. Πετάχτηκε όρθιος. Χτύπησε τα χέρια του και φώναξε σαν νέος Αρχιμήδης: «Εύρηκα». Η ενστικτώδης κίνηση που έκανε, του έδωσε την ιδέα πάνω στην οποία θα στήριζε το παιχνίδι.

Ο επικεφαλής του αθλητικού τμήματος στο Σπρίνγκφιλντ είχε προετοιμάσει τον Νέισμιθ. Του επέστησε την προσοχή ότι οι μαθητές του ήταν «επαναστάτες», ότι οι παλιές ασκήσεις γυμναστικής τους άφηναν παντελώς αδιάφορους κι ότι έπρεπε να βρεθεί ένα νέο παιχνίδι που να τους αποσπάσει το ενδιαφέρον.

Το επόμενο μέλημα του ήταν να βρει την κατάλληλη μπάλα. Αυτή του αμερικανικού ποδοσφαίρου ήταν εύκολο να κουβαληθεί από τους παίκτες και έτσι αποφάσισε ότι η μπάλα του ποδοσφαίρου ήταν η πιο κατάλληλη.

Το πρωί ο Νέισμιθ βρήκε τον επιστάτη του κολεγίου και του ζήτησε δύο κουτιά.

Ο επιστάτης απάντησε αρνητικά, αλλά είπε στον Νέισμιθ ότι έχει δύο καλάθια από ροδάκινα να του δώσει.

Ο Νέισμιθ πήρε τα καλάθια και τα κρέμασε στο μπαλκόνι του γυμναστηρίου που είχε ύψος 3 μέτρα και 5 εκατοστά. Αυτό το ύψος έχουν μέχρι και σήμερα τα καλάθια του μπάσκετ.

Η αγωνία του νεαρού καθηγητή ήταν μεγάλη. «Έι! Άλλο ένα νέο παιχνίδι» φώναξε ένας μαθητής μόλις μπήκε στο γυμναστήριο.

«Δοκιμάστε κι αυτό και αν δεν σας αρέσει, δε θα σας παρουσιάσω ποτέ κανένα άλλο» είπε ο Νέισμιθ.

Στη συνέχεια χώρισε τους 18 μαθητές του σε δύο ομάδες των 9 ατόμων και έβαλε τους δύο αρχηγούς να σταθούν στη μέση του γηπέδου. Πέταξε την μπάλα ψηλά ανάμεσα τους. Ήταν το πρώτο τζάμπολ.

Μετά από μισή ώρα παιχνιδιού κι ενώ είχε μπει ένα μόνο καλάθι, οι μαθητές ήταν εξουθενωμένοι, αλλά ευτυχισμένοι. Ρώτησαν τον γυμναστή τους πότε θα μπορούσαν να ξαναπαίξουν αυτό το υπέροχο παιχνίδι.

Τα πρώτα ματς της εποχής έληγαν συνήθως με 3-2 ή με 2-1. Το κάθε καλάθι μετρούσε ένα πόντο.

Τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς διοργανώθηκε στο Σπρίνγκφιλντ το πρώτο τουρνουά μπάσκετ μεταξύ των μαθητών του κολεγίου. Διάφορες γυναίκες που παρακολουθούσαν τους αγώνες από το μπαλκόνι πρότειναν να παίξουν κι αυτές. Μόλις τελείωσαν οι αγώνες των αντρών, οι γυναίκες μπήκαν στο γήπεδο και έπαιξαν. Ήταν ένα πρωτόγνωρο θέαμα, καθώς φορώντας μακριά φουστάνια προσπαθούσαν να τρέξουν και να βάλουν την μπάλα στο καλάθι.

Την άνοιξη, το παιχνίδι μεταφέρθηκε έξω. Εκεί έστησαν δύο σιδερένιους πασσάλους και κρέμασαν σ' αυτούς τα καλάθια. Το μπάσκετ είχε ανοίξει τις πόρτες του και είχε ξεκινήσει για να κατακτήσει τον κόσμο.

Μια μέρα ένας φοιτητής, ονόματι Φρανκ Μάχαν, επισκέφτηκε τον Νέισμιθ στο γραφείο του.

-Δρ. Νέισμιθ, πώς σκοπεύετε να ονομάσετε το νέο παιχνίδι; τον ρώτησε.

Ο Νέισμιθ απάντησε ότι δεν είχε αποφασίσει ακόμη για το όνομα του παιχνιδιού.

-Να το πούμε Νέισμιθ-μπολ, πρότεινε ο Μάχαν.

-Αυτό το όνομα θα σκότωνε κάθε παιχνίδι, απάντησε γελώντας ο καθηγητής.

-Τότε γιατί να μην το πούμε μπάσκετ-μπολ; Εξάλλου παίζεται με δύο καλάθια και μία μπάλα, αντιπρότεινε ο νεαρός.

Ο Νέισμιθ πετάχτηκε επάνω, έδωσε το χέρι του στον μαθητή του και του είπε:

-Μπράβο, αυτά είναι το όνομα που του αξίζει.

Το ωραιότερο παιχνίδι του κόσμου είχε μόλις βρει το όνομα του.

Αποσπάσματα από το βιβλίο «Ένας Αιώνας Μπάσκετ» του Τάκη Ευσταθίου
 

Έτσι εφευρέθηκε το μπάσκετ λοιπόν. Μιας και η εκπομπή μας συμπίπτει με την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας (8 Μαρτίου), μαζί μας στο στούντιο έχουμε την προπονήτρια της Εθνικής Μπάσκετ Κωφών Γυναικών, Αθηνά Ζέρβα. 

Coach, μετράς πάνω από 30 χρόνια στο παρκέ ως αθλήτρια και προπονήτρια, ενώ το 2011 ανέλαβες την Εθνική. Τον Ιούλιο του 2016 η ομάδα σου στέφθηκε χρυσή στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Μπάσκετ Κωφών Γυναικών στη Θεσσαλονίκη τερματίζοντας αήττητη, ενώ τον Ιούλιο του 2017 κερδίσατε το χρυσό μετάλλιο στους Deaflympics, τους Ολυμπιακούς Αγώνες Κωφών στην Τουρκία. Είδες να βγαίνουν αληθινά, όνειρα που φάνταζαν απραγματοποίητα;  

Πολύ μεγάλες εμπειρίες και οφείλω να ομολογήσω ότι δεν είχα ονειρευτεί τίποτα από αυτά. Όταν ξεκινάς να προπονείς ομάδες, δεν μπορείς να φανταστείς ότι θα φτάσεις σε τέτοιο επίπεδο. Θαυμάζαμε τους μεγάλους αθλητές της Εθνικής το ‘87, το οποίο το έζησα από κοντά με πολλή ένταση, με τη μεγάλη ομάδα του Άρη στη Θεσσαλονίκη όπου σπούδαζα τότε. Πάντα ελπίζεις ότι μπορεί να σου συμβεί κάτι εξαιρετικό, αλλά σαν να μην το πιστεύεις κιόλας. Τελικά, έδωσε η τύχη, ο θεός και τα κορίτσια της Εθνικής να ζήσουμε αυτές τις στιγμές, να τις μοιραστούμε με πάρα πολύ κόσμο, να τους συγκινήσουμε και να συγκινηθούμε κι εμείς ακόμα περισσότερο. Πιο πολύ κλάψαμε βέβαια αυτά τα χρόνια παρά γελάσαμε.

Δάκρυα χαράς ή δάκρυα λύπης;

Δάκρυα λύπης.

Γιατί;

Κοιτάξτε, εγώ πήγα στην ομάδα σε μια περίοδο που, όπως και σήμερα, τα οικονομικά ήταν σε εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση όπως γενικότερα στη χώρα. Συνοδοιπόροι μας ήταν πάντα το πρόβλημα, η αναποδιά και η δυσκολία. Όμως φτιάξαμε έναν κώδικα επικοινωνίας με αυτά τα παιδιά και δώσαμε τον λόγο μας ότι θα ξεκινήσουμε κάτι, χωρίς να ξέρουμε πού θα φτάσει και πού θα τελειώσει. Το «κάτι» αυτό ήταν να φτιάξουμε μια ομάδα σοβαρή που θα παίξει μπάσκετ. Το ένα μπάσκετ, αυτό που παίζουν όλοι. Και μία ομάδα που δε θα θεωρείται ομάδα κωφών, αλλά μία ομάδα που έχει αθλήτριες που παίζουν πολλά χρόνια μπάσκετ και σε ομάδες ακουόντων. Υποσχεθήκαμε να παίξουμε ένα μπάσκετ που θα αρέσει πρώτα σε εμάς και μετά θα το προβάλουμε με τα εθνικά χρώματα.

«Το όνειρό μου ήταν το ποδόσφαιρο. Αλλά ήμουν κορίτσι»

Ας κάνουμε μια μικρή αναδρομή. Εσύ πώς ξεκίνησες το μπάσκετ;

Εγώ ήμουν ένα παιδί υπερκινητικό. Η πρώτη μπάλα που έπιασα ποτέ ήταν η μπάλα του ποδοσφαίρου. Ο έρωτάς μου στη Λάρισα, όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα, ήταν το ποδόσφαιρο. Αλλά ήταν χρόνια, δυστυχώς, που το να παίζουν τα κορίτσια μπάλα ήταν αρκετά παράξενο και δεν υπήρχε μέλλον. Στο γυμνάσιο έγινε μια ομάδα μπάσκετ από τους καθηγητές μας και έπιασα για πρώτη φορά αυτή την πορτοκαλί μπάλα, είδα ότι υπήρχε μια διέξοδος, γυναικεία πλέον, και έτσι ξεκίνησαν όλα. Έπαιξα στη Λάρισα και τον Ηρακλή και ασχολήθηκα πρώτη φορά με την προπονητική στις κορασίδες του Ηρακλή το ‘89. Η προπονητική με γοήτευσε, κατάλαβα ότι μου ταίριαζε περισσότερο. Γοητεύτηκα από το πώς μαθαίνεις τα παιδιά πώς να μαθαίνουν.

Αυτό στο είχε εμφυσήσει και η μητέρα σου ως δασκάλα;

Η μητέρα μου ήταν ένας πολύ βασικός κρίκος σε όλη αυτή την αλυσίδα του τι να επιλέξω. Μου έλεγε πάντα ότι πρέπει να γίνω μία εκπαιδευτικός, μία γυμνάστρια, και έγινα. Έπαιξε σημαντικό ρόλο.

Άρα ως γυναίκα σε στήριξε η οικογένεια να μπεις στον αθλητισμό.

Με στήριξαν εκ του ασφαλούς. Κάναμε μια συμφωνία κυρίων, ότι πρώτα είναι τα μαθήματα και μετά μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις. Και δεν ήθελα να χαλάσω τη συμφωνία γιατί ήταν συμφέρουσα. Τότε δε φεύγαμε από το σπίτι αν δε λέγαμε επτά ποτάμια και πέντε πρωτεύουσες.

«Μεγάλωσα μπασκετικά σε μία εποχή που μου έλεγαν “άντε μωρή κότα” ή “πήγαινε πλύνε κανά πιάτο”»

Έχουμε Ελληνίδες που έπαιξαν στο Women NBA: Η Εβίνα Μάλτση έπαιξε το 2007 με τη φανέλα των Κονέκτικατ Σαν, μετά την Αναστασία Κωστάκη που ήταν η πρώτη Ελληνίδα που αγωνίστηκε στο WNBA το 2006. Γυναικείες ομάδες υπάρχουν και πάνε καλά, αλλά το γυναικείο μπάσκετ παραμένει πανελληνίως άγνωστο. Γιατί το δεύτερο πιο δημοφιλές άθλημα στην Ελλάδα μονοπωλείται ακόμα από άντρες;

Το γυναικείο μπάσκετ παραμένει αδικημένο εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Περάσαν εξαιρετικές αθλήτριες, ταλαντούχες και αφοσιωμένες, που εγώ τις θαύμαζα και δεν έφτασα ποτέ στο επίπεδό τους, αλλά δυστυχώς στην Ελλάδα δεν μπορείς να γίνεις επαγγελματίας αθλητής αν είσαι γυναίκα μπασκετμπολίστρια. Θεωρώ ότι έπρεπε να είναι θεσμικά φτιαγμένο διαφορετικά, να έχει μια λίγκα επαγγελματική και πολλά άλλα που δεν έγιναν ποτέ. Ακούγεται μόνο όταν υπάρχει μια μεγάλη διάκριση, όπως τώρα με την 4η θέση στο Ευρωμπάσκετ. Αυτά τα κορίτσια όμως έχουν κουραστεί κι έχουν αφιερώσει τη ζωή τους με μεγάλο κόστος, επαγγελματικό και προσωπικό. Είναι ένα μελανό σημείο και το πιο ανησυχητικό είναι ότι δεν βλέπουμε να έρχεται κάτι.   

Η εξήγηση βρίσκεται στα κοινωνικά στερεότυπα για τη γυναίκα ή αλλού;

Νομίζω ότι ο γυναικείος αθλητισμός στην Ελλάδα αναπτύχθηκε πολύ πριν την ώρα του. Υπήρξαν πάρα πολλές ικανές αθλήτριες σε πολλά αθλήματα, αλλά η κοινωνία δεν ήταν έτοιμη να δεχθεί τη γυναίκα στον στίβο, το μπάσκετ ή το βόλεϋ. Εγώ μεγάλωσα μπασκετικά σε μια εποχή που μας έλεγαν «άντε μωρή κότα» ή «πήγαινε πλύνε κανά πιάτο». Αυτά τα άκουγα όταν έπαιζα. Ήταν η στιγμή της αλλαγής: ξαφνικά έβλεπες γυναίκες σε αθλήματα επαφής που θέλουν μυική δύναμη. Ήταν η στιγμή που σπάγαμε τα στερεότυπα για το τι είναι αντρικό και τι γυναικείο. Οι περισσότερες το ξεπεράσαμε και συνεχίσαμε. Σήμερα δεν ακούγονται πια αυτά.

Όχι, αλλά αν ένας δημοσιογράφος ρωτήσει μετά από μια μεγάλη νίκη αν γίνεται να συνδυάζεις πρωταθλητισμό και οικογένεια, τότε ξέρουμε σίγουρα ότι μιλάει σε γυναίκα αθλήτρια.

Στην ομάδα μας έχουμε αθλήτριες παντρεμένες, με παιδιά, κι εγώ έχω την οικογένειά μου, τα παιδιά μου. Ας πούμε ότι βρισκόμαστε στα τελικά στάδια μιας μεγάλης διοργάνωσης. Μόνο και μόνο να κανονίσεις το πώς θα μπορέσεις να φύγεις από το σπίτι για 30 μέρες, καταλαβαίνετε τι στήριξη θέλει από πίσω. Θέλει να στηρίξει ο σύζυγος, η γιαγιά, ο παππούς, η θεία, η αδερφή του άντρα σου, όλοι. Για να φύγει η σύζυγος από το σπίτι χρειάζεται μεγάλη αποδοχή από τον σύντροφο και την οικογένεια. Πρέπει όλοι να πιστέψουν σε αυτό που πάει να κάνει. Εμείς κάναμε κάτι εθνικής εμβέλειας κι έτσι είχα τη στήριξη και την αγάπη όλων.

«Οι γυναίκες δεν καρφώνουν, είναι πιο αργές, προσφέρουν λιγότερο θέαμα» λένε πολλοί. Αλλά, η πρώην παίκτρια της Εθνικής Γυναικών, Κατερίνα Γλυνιαδάκη, που έχει και ακαδημαϊκή ειδίκευση στην κοινωνιολογία του φύλου έχει γράψει ότι:

Οι γυναίκες δεν καρφώνουν γιατί οι μπασκέτες είναι στημένες με βάση τα αντρικά σώματα, και άρα πολύ πιο κοντά στον αντρικό μέσο όρο ύψους. Επίσης οι γραμμές του γηπέδου είναι πολύ πιο «φιλικές» στον μέσο όρο μεγέθους και ταχύτητας αντρών αθλητών. [Οι] γυναίκες αθλήτριες απλά δεν έχουν τα χρηματικά δολώματα των εκατομμυρίων ευρώ για να αποφασίσουν να αφιερώσουν την ζωή τους στον πρωταθλητισμό με την ίδια ευκολία. Συν το ότι δέχονται κοινωνική κριτική για την επίδειξη φυσικών μυών ή έντονα δυναμικού χαρακτήρα, αλλά και μεγαλύτερη κοινωνική πίεση να παντρευτούν και να κάνουν οικογένεια μέχρι τα 30-35, ηλικία όπου η καριέρα παικτών και παικτριών μπάσκετ σήμερα συνήθως φτάνει στο ζενίθ της. Άρα οι εν δυνάμει χαρισματικές αθλήτριες είτε δεν θα συνεχίσουν σε επίπεδο πρωταθλητισμού είτε θα επιλέξουν να μην ξεκινήσουν ποτέ.   

Δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω απόλυτα. Στην Ελλάδα είναι ακριβώς έτσι. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ισπανία, η Γαλλία, ο γυναικείος αθλητισμός είναι επαγγελματικός, υπάρχουν λίγκες, χορηγοί, διαφημιστική πίτα, υπάρχει οργάνωση των πρωταθλημάτων αντίστοιχη των αντρικών. Η FIBA είχε πει πριν μερικά χρόνια, η μπάλα να γινόταν πιο μικρών διαστάσεων για τις γυναίκες. Αλλά δε θεωρώ ότι οι γυναίκες δεν τα καταφέρνουν και ως έχει. Τα πρωταθλήματά μας είναι αξιοπρεπέστατα.

Δε σας κρατάει πιο καθαρές το να μένετε έξω από τον εμπορευματοποιημένο αθλητισμό των συμφερόντων και της διαφθοράς;

Δεν μπορούμε να πούμε ότι και το αντρικό δεν είναι καθαρό. Όταν μπει ο απόλυτος επαγγελματισμός συντρέχουν άλλες συνθήκες και χρειάζεται άλλος χειρισμός. Δε νομίζω ότι είναι θέμα καθαρότητας, αλλά είναι ένα κίνητρο για να ασχοληθεί κάποιος επαγγελματικά. Αυτό που δεν υπάρχει δηλαδή στο γυναικείο. Πολλά κορίτσια φεύγουν με υποτροφίες για να παίξουν σε αμερικάνικα κολέγια και δεν ξέρω αν θα βρουν ποτέ λόγο να γυρίσουν πίσω. Πάντως και το αντρικό δεν είναι εύκολη υπόθεση. Έχει μεγάλη πίεση και άλλα βάρη. 

Εθνική Μπάσκετ Κωφών Γυναικών: Η Αθηνά και τα κορίτσια της

Πότε ξεκίνησε η Εθνική;

Οι γυναίκες της Εθνικής Κωφών συναντήθηκαν το 2000. Η Στάλα Κοτσιρέα, η παίκτρια με το νούμερο 8, ήταν μία από τις αθλήτριες που πήραν την πρωτοβουλία να φτιάξουν την πρώτη ομάδα μπάσκετ γυναικών στην Ελληνική Ομοσπονδία Κωφών. Έκτοτε η ομάδα συμμετέχει ανελλιπώς σε όλες τις διοργανώσεις. Είμαστε παγκοσμίως γνωστή και πρόσφατα γίναμε και πανελληνίως γνωστή χάρη στα χρυσά μετάλλια. Οι αθλήτριές μας είναι ενεργές και σε ομάδες ακουόντων, παίζουν σε κατηγορίες Α1, Α2 και τοπικά πρωταθλήματα. Έχουν σπουδάσει βιολογία, νομική, αρχιτεκτονική, είναι μητέρες, έχουν τη ζωή τους και είναι πάντα στις επάλξεις για να υπηρετήσουν και την ομάδα.

Εσύ είσαι ακούουσα. Μιλούσες όμως ή μιλάς τη νοηματική; Πώς βγαίνει η προπόνηση; Μιλήσαμε στο Facebook με τη Στάλα και μας είπε ότι δε λείπουν οι γνωστές φωνές του προπονητή (γέλια).

Όταν πήγα στην ομάδα δε μιλούσα τη νοηματική και μάλιστα είχα πολλές αναστολές για το πώς θα μπορέσω να ανταποκριθώ. Γρήγορα κατάλαβα ότι η γλώσσα με την οποία συνεννοούμαστε και πρέπει να μιλάμε είναι η γλώσσα του μπάσκετ. Ξεκινήσαμε να επικοινωνούμε με μπασκετικούς όρους, με χειλανάγνωση και πρακτική επίδειξη των ασκήσεων και καταφέραμε να φτιάξουμε έναν δικό μας κώδικα επικοινωνίας. Σύντομα ξεκίνησα και μαθήματα νοηματικής βέβαια -μία αρκετά δύσκολη γλώσσα.

Η νοηματική δε με βοηθάει τόσο μέσα στο γήπεδο όσο έξω από αυτό. Με βοηθάει να επικοινωνώ σε προσωπικό επίπεδο με τα παιδιά. Μέσα στο γήπεδο δείχνω και φωνάζω. Όπως μου λέει και η Στάλα, «Τι φωνάζεις; Αφού δε σ’ ακούμε;» (γέλια). Όταν πετάγονται οι φλέβες μου στο λαιμό, ξέρουν ότι κάτι δεν πάει καλά. Ήταν ένα γοητευτικό ταξίδι το πώς επικοινώνησα με τα παιδιά, το πώς φτιάξαμε την ομάδα με γερές βάσεις, γερές σχέσεις, δέσμευση, αυταπάρνηση και κλάματα. Τι να σας πω για τα κορίτσια; Εκείνες μας έδειξαν τον δρόμο, εκείνες ήταν που δε λύγισαν. Οι προπονητές δείχνουμε τον δρόμο αλλά οι αθλητές κουβαλάνε το μήνυμα. Είναι μια ομάδα εξαιρετική που έκανε την ιδιαιτερότητά της, δύναμή της. Αυτό λένε και τα ίδια τα κορίτσια. Τι πιο όμορφο από το να τις βλέπεις με τα χρυσά μετάλλια στο στήθος; Η μεγαλύτερη ανταπόδοση που μπορεί να έχει ένας προπονητής είναι να σε αγαπήσουν τα παιδιά, να σε εμπιστευτούν τυφλά και να σου ανταποδώσουν την αγάπη. Μας ήταν αρκετή μια αγκαλιά και να τις δούμε στο βάθρο.

Μιλήσαμε μέσω Facebook με τη Στάλα Κοτσιρέα, 44 χρονών, Νούμερο 8 στην Εθνική.

Στάλα, ως παίκτρια με κώφωση, έχεις βιώσει απόρριψη από προπονητές σου που δεν προσπάθησαν να συνεργαστούν μαζί σου και να δουν τις δυνατότητές σου;

Στο παρελθόν μού δόθηκε η ευκαιρία να μεταγραφώ σε μια ομάδα υψηλού επιπέδου. Δυστυχώς όμως, ο προπονητής μου δεν έδειξε ενδιαφέρον και με απέρριψε, χωρίς ουσιαστικά να μου δώσει την ευκαιρία να αποδείξω τις δυνατότητές μου. Όμως υπήρξαν και άλλοι προπονητές στην καριέρα μου που με αγκάλιασαν, αναγνώρισαν το ταλέντο μου και με βοήθησαν να πετύχω τους στόχους μου. Είναι τελικά και θέμα ανθρώπου. Ωστόσο πιστεύω πως οι προπονητές, σε όλα τα αθλήματα, πρέπει να είναι πρώτα και πάνω από όλα παιδαγωγοί. Πρέπει να ξέρουν πώς να φερθούν σε όλα τα παιδιά, με ιδιαιτερότητες ή όχι. Να δίνουν ευκαιρίες, να τα βοηθούν για να μην τα παρατάνε με την πρώτη δυσκολία. Μπορεί να μην γίνουν όλα πρωταθλητές, αλλά όλα μπορούν να αγαπήσουν τον αθλητισμό.

Ο κοινωνικός και οικογενειακός σου περίγυρος σε στήριξε ως γυναίκα αθλήτρια;

Προσωπικά, έχω σταθεί πολύ τυχερή γιατί είχα την απόλυτη στήριξη της οικογένειάς μου στο ξεκίνημά μου. Και ο κοινωνικός περίγυρος δεν στάθηκε πότε απέναντί μου στην αθλητική μου πορεία. Ακόμα και να υπήρξε κάποιο αρνητικό κλίμα γύρω μου κάποια στιγμή, ομολογώ πως δεν το πρόσεξα καν. Ήμουν τόσο αποφασισμένη για αυτό που έκανα, ήταν τόσο μεγάλη μου η αγάπη για το μπάσκετ που δεν υπήρχε περίπτωση να αφήσω κάτι να με απογοητεύσει. Έπειτα, τους ανθρώπους γύρω σου τους επιλέγεις.

Τι θυσίες χρειάστηκε να κάνεις στη ζωή σου για χάρη του αθλητισμού και του πρωταθλητισμού; Άξιζαν τον κόπο;

Ό,τι περίπου κάνουν όλοι οι αθλητές. Πολλές, πάρα πολλές ώρες στα γήπεδα, προπονήσεις, αγώνες, τραυματισμοί, έλλειψη προσωπικού χρόνου. Τα τελευταία χρόνια που έχω δημιουργήσει οικογένεια, και κάποιες φορές πρέπει να λείπω αρκετές ώρες ή κάποιες φορές και μέρες από το σπίτι, είναι αλήθεια ότι δεν μπορώ να βρίσκομαι δίπλα στα παιδιά μου όσο θα ήθελα. Βέβαια προσπαθώ να αναπληρώνω το κενό όλο το υπόλοιπο διάστημα. Αλλά όλα άξιζαν τον κόπο μπροστά σε αυτό το μεγάλο ταξίδι. Από τις νίκες στα πρώτα νεανικά χρόνια μέχρι τις μεγάλες επιτυχίες με την ομάδα κωφών γυναικών και κυρίως με την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου στο Πανευρωπαϊκό το 2016 και του χρυσού στους Ολυμπιακούς το 2017. Αυτή η διαδρομή μού έχει χαρίσει απίστευτη ευτυχία.

Η πρώην παίκτρια της Εθνικής, Κατερίνα Γλυνιαδάκη έχει πει σε συνέντευξή της: «Δεν ξέρω αν θα ήθελα η κόρη μου να είναι αθλήτρια του μπάσκετ. Να φοβάμαι αν θα αντιμετωπιστεί από νεαρή ηλικία ως γκόμενα από προπονητές και παράγοντες του χώρου, αντί ως αθλήτρια. Ή αν ξεχωρίζει, και επιλέξει να αφιερωθεί σε αυτό, να ανησυχώ για τις προοπτικές που θα τις εξασφαλίζουν τα προς το ζην στο μέλλον. Και φυσικά, πάντα με τον φόβο η ομάδα της να αρνηθεί να της πληρώσει τα ιατρικά έξοδα σε περίπτωση τραυματισμού ή χειρουργείου, και ας παίζει Α1.» Εσύ έχεις μια κόρη 8 χρονών και έναν γιο 6 χρονών. Συμμερίζεσαι τις παραπάνω σκέψεις τής συναθλήτριάς σου;

Η αλήθεια είναι πως δεν έχει άδικο για τις ανησυχίες της. Ωστόσο πιστεύω πως κάθε χώρος μπορεί να εγκυμονεί κινδύνους για τα παιδιά μας. Δεν υπάρχουν δρόμοι με εντελώς ασφαλείς επιλογές. Εγώ κι ο σύζυγός μου αγαπάμε τον αθλητισμό και αυτή την αγάπη μας τη μεταφέρουμε στα παιδιά μας όσο μπορούμε. Είναι μετά δική τους απόφαση αν θα ασχοληθούν επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά. Το σίγουρο είναι πως ό,τι κι αν αποφασίσουν εμείς θα είμαστε δίπλα τους.

Τι εφόδια σου έδωσε το μπάσκετ για τη ζωή σου;

Μεγάλωσα με το μπάσκετ, έγινε η ζωή μου. Είναι αυτό το άθλημα που με έκανε να κοινωνικοποιηθώ από μικρό κορίτσι και με έμαθε να βάζω στόχους. Δεν ένιωσα την ιδιαιτερότητά μου σαν εμπόδιο αλλά σαν προτέρημα κι αυτό μου έδωσε πολλή αυτοπεποίθηση. Και για τον αθλητισμό και για την υπόλοιπη ζωή μου. Μέσα στα γήπεδα έκανα παρέες και φιλίες που υπάρχουν στη ζωή μου μέχρι σήμερα.

Αθηνά, η αλήθεια είναι ότι τη συγκίνηση του αθλητισμού και της ομάδας, αν δεν την έχει ζήσει κάποιος, δύσκολα περιγράφεται.   

Ναι, και εμείς ήμασταν ευλογημένες να το ζήσουμε. Γιατί σκληρή δουλειά δε σημαίνει ότι θα φτάνεις πάντα στην κορυφή. Δεν είναι δεδομένο.

Στιγμές χαλάρωσης.

Ποιες είναι οι δυσκολίες που έχετε περάσει μαζί;

Έχουμε περάσει τραυματισμούς, αγωνίες για το πού θα προπονηθούμε, ποιος θα μας πληρώσει τη στέγαση, πώς θα βγουν τα έξοδα για τα εισιτήρια, δυσκολίες που θα μπορούσαν να διαλύσουν μια ομάδα, αλλά το πάθος ήταν βαθιά μέσα στα παιδιά. Με έναν μαγικό τρόπο πάντα βρίσκονταν κάποιοι καλοί άνθρωποι δίπλα μας, κάποιοι φίλοι να βοηθήσουν.

Για να μαθαίνουμε, στα παιχνίδια των κωφών πώς λειτουργεί, για παράδειγμα, ο διαιτητής με τη σφυρίχτρα;

Στα παιχνίδια δεν επιτρέπεται κανένα ακουστικό βοήθημα, ούτε καν βγαίνοντας από τα αποδυτήρια. Οπότε, οτιδήποτε ακουστικό ξέρετε σε οποιοδήποτε άθλημα, σε εμάς γίνεται οπτικά. Σφυρίζει μεν ο διαιτητής, αλλά υπάρχουν οπτικά σήματα γύρω από τις μπασκέτες: μία κόκκινη ταινία με φωτάκια, η οποία με σήμα της γραμματείας αναβοσβήνει. Οι αθλητές βέβαια είναι τόσο έμπειροι που είναι πάντα υποψιασμένοι. Όταν παίζουν, δεν το καταλαβαίνεις ότι δεν ακούνε.    

Παρακαλετά σε εργοδότες, χαμένα μεροκάματα, έξοδα από την τσέπη τους

Στο πρώτο μας τηλεφώνημα μού είχες πει ότι κάθε προπόνηση είναι ένας μικρός Γολγοθάς: να μαζευτούν τα κορίτσια από διάφορα μέρη της Ελλάδας σημαίνει έξοδα μετακίνησης, διαμονής, κά. Σε μια παλιότερη συνέντευξή σου εν τω μεταξύ, είχες πει ότι «Εδώ δεν πληρώνεται κανένας. Οι φυσικοθεραπεύτριες είναι δωρεάν μαζί μας. Όλοι οι βοηθοί μου είναι δωρεάν. Οι παίκτριες μπορεί να βάλουν και κάτι από την τσέπη τους».

Έτσι γίνεται, ναι. Στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα του 2016 στη Θεσσαλονίκη χάσαμε μία προθεσμία και δεν μπορούσαμε να καταθέσουμε φάκελο στη Γενική Γραμματεία για να επιχορηγηθούμε. Η Ομοσπονδία αποφάσισε λοιπόν να το κάνει μόνη της. Καταφέραμε και μαζέψαμε 100.000 ευρώ σε χορηγίες και υπηρεσίες. Αυτό έγινε πάλι από φίλους, ανθρώπους στον Δήμο, παλιούς αθλητές, δημοσιογράφους, κλπ. Κι αν μια Εθνική δεν πάει στις διοργανώσεις, παύει να υπάρχει.

Για την Εθνική των ακουόντων μεριμνά περισσότερο η πολιτεία; Υπάρχει άνιση μεταχείριση;

Θα σας πω. Η Ελληνική Ομοσπονδία Κωφών έχει 13 αθλήματα και τις αντίστοιχες εθνικές ομάδες. Αυτό σημαίνει ότι κάθε ταξίδι στο εξωτερικό για διοργανώσεις -γιατί έξω γίνονται όλες- έχει πάρα πολλά έξοδα. Φανταστείτε πόσο θα στοιχίσει μια πολυπληθής ποδοσφαιρική αποστολή. Η Ομοσπονδία γίνεται όλο και πιο εξωστρεφής για να βρίσκει ανθρώπους να τη στηρίζουν. Είναι δύσκολη η κατάσταση γενικότερα στον αθλητισμό και κάποιες ομάδες προσελκύουν περισσότερο το ενδιαφέρον γιατί εκεί υπάρχει μεγαλύτερο ανταποδοτικό όφελος. Θα θέλαμε να έχουμε κι εμείς ένα μεγάλο χορηγό επικοινωνίας να προβάλλει τις προσπάθειές μας.

Τα κορίτσια πρέπει να παίρνουν άδειες από τις δουλειές τους για τις προπονήσεις. Είναι εύκολο αυτό;

Όχι. Χρειάζονται πολλά παρακαλετά στους εργοδότες και πάρα πολλά χαμένα μεροκάματα.

«Κάποιοι γονείς φοβούνται να εκθέσουν τα παιδιά τους σε μια εθνική που λέγεται Εθνική Κωφών»   

Οι γονείς των παιδιών με κώφωση φοβούνται να τα πάνε για αθλητισμό, νομίζοντας ότι τα παιδιά τους δεν μπορούν να γίνουν αθλητές και δη επαγγελματίες;

Η Ομοσπονδία έχει ως στόχο να βάλει τον κωφό άνθρωπο στον αθλητισμό, ως ένα μέσο κοινωνικοποίησης, χαράς, επιτυχίας και αναγνώρισης ενδεχομένως. Σίγουρα υπάρχουν στεγανά. Κάποιοι γονείς με κωφά παιδιά φοβούνται να τα εκθέσουν και ειδικά σε μια εθνική ομάδα που είναι γνωστή ως Εθνική Ομάδα Κωφών, γιατί, ξέρετε, η βαρηκοΐα δεν είναι κάτι που το διακρίνεις πάντα εύκολα. Κοινωνικά, δηλαδή, δε θεωρείσαι απαραίτητα κωφός αν δεν ακούς καλά. Αλλά άπαξ και μπεις σε μια Εθνική Κωφών χαρακτηρίζεσαι ως κωφός. Υπάρχει, όμως, και ο κόσμος που επικοινωνεί μαζί μας γιατί θέλει να βγάλει τα παιδιά του προς τα έξω. Είναι μέλημά μας να εντάσσονται τα παιδιά στην κοινωνία και να μην αποκλείονται.

Τραυματισμοί, εγκυμοσύνες, συγκινήσεις και το βλέμμα στο μέλλον

Έχεις μια ατάκα που τη λες στις παίκτριες σου πριν από κάθε αγώνα: «Τι φοβόμαστε μόνο; Να μη μας πέσει ο ουρανός στο κεφάλι». Γιατί αυτήν;

Είναι από τον Αστερίξ, που διάβαζα πάρα πολύ όταν ήμουν μικρή (γέλια). Αυτό βγήκε μέσα στα αποδυτήρια αυθόρμητα, γιατί με όλα αυτά που περνάγαμε, το μόνο που είχαμε να φοβόμαστε ήταν να μη μας πέσει ο ουρανός στο κεφάλι (γέλια). Όλα τα άλλα μάς είχαν συμβεί. Ξεπεράσαμε τραυματισμούς, αναποδιές, και καλά πράγματα όπως εγκυμοσύνες, που όμως όλα σήμαιναν απουσίες για την ομάδα. Σταθήκαμε όμως στα πόδια μας χάρη και στους αφοσιωμένους συνεργάτες μας, όπως οι βοηθοί και οι φυσικοθεραπευτές.

Αθηνά, από όλα αυτά τα χρόνια στα γήπεδα, τι κρατάς; Ποια στιγμή δεν ξεχνάς ποτέ;  

Όταν ένας άνθρωπος φορά την εμφάνιση της εθνικής του ομάδας και ακούει τον εθνικό ύμνο, γίνεται ράκος ψυχολογικά από τη συγκίνηση. Δεν το πιστεύεις αυτό που ζεις εκείνη τη στιγμή. Αυτό είναι κάτι μοναδικό που θα μας συνοδεύει σε όλη μας τη ζωή. Πιο πολύ απ’ όλα, όμως, κοιτάζω τι μπορούμε να κάνουμε στο μέλλον. Αυτό χρειάζεται η ομάδα.  

Καλή επιτυχία και με το χρυσό το 2019 στο παγκόσμιο πρωτάθλημα. Σας ευχαριστούμε πολύ όλες.

Κλέβω λίγο από τη δόξα των κοριτσιών με το να μιλάω για αυτές, αλλά εμείς σας ευχαριστούμε πάρα πολύ. 

Η Εθνική Μπάσκετ Κωφών Γυναικών είναι οι: