Ενδεχομένως η NASA θα παρουσιάσει νέες ενδείξεις για την ύπαρξη ενός υπόγειου ωκεανού στο παγωμένο φεγγάρι του Δία του Europa, το οποίο συγκεντρώνει τις μεγαλύτερες ελπίδες για ανακάλυψη ζωής στο ηλιακό σύστημα, κάτι που ωστόσο απέχει περίπου 4,2 έτη φωτός από τις «αποκαλύψεις» στο «2010: The Year We Make Contact».

Εσείς τι λέτε;


 

 

 
«Ξοδέψαμε αρκετό χρόνο και προσπάθεια προσπαθώντας να καταλάβουμε αν ο Άρης είχε κάποτε ένα κατοικήσιμο περιβάλλον. Η Ευρώπη, ίσως, έχει σήμερα ένα κατοικήσιμο περιβάλλον. Χρειάζεται να το επιβεβαιώσουμε αυτό, αλλά η Ευρώπη έχει όλα τα συστατικά για τη ζωή, και όχι πριν από 4 δισεκατ. χρόνια, αλλά σήμερα», δήλωσε πριν μερικά χρόνια ο καθηγητής Robert Pappalardo του Πανεπιστημίου του Κολοράντο.

 
«Οι αστρονόμοι θα παρουσιάσουν αποτελέσματα από μια μοναδική καμπάνια παρατήρησης της Ευρώπης, η οποία έδωσε απροσδόκητες ενδείξεις δραστηριότητας που θα μπορούσε να σχετίζεται με την ύπαρξη ενός υπόγειου ωκεανού» προανήγγειλε η NASA την προηγούμενη Τρίτη αναφερόμενη σε πίδακες υδρατμών που αναβλύζουν από ρωγμές στον πάγο που καλύπτει ολόκληρο την Ευρώπη.
Οι συμμετέχοντες στην ενημέρωση της Δευτέρας:
  • Paul Hertz, διευθυντής του Τομέα Αστροφυσικής στην έδρα της NASA στην Ουάσιγκτον
  • William Sparks, αστρονόμος στο Ινστιτούτο Space Telescope Science στη Βαλτιμόρη
  • Britney Schmidt, επίκουρος καθηγητής στo School of Earth and Atmospheric Sciences στο Georgia Institute of Technology στην Ατλάντα.
  • Jennifer Wiseman, ανώτερος επιστήμονας του προγράμματος Hubble στο Goddard Space Flight Center της NASA στο Greenbelt, του Μέριλαντ.

 
Υπενθυμίζεται ότι πριν από τέσσερα χρόνια, το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble παρατήρησε πίδακες υδρατμών πάνω από την νότιο πόλο της Ευρώπης, οι οποίοι πρέπει να πηγάζουν σε κάποιον υπόγειο όγκο υγρού νερού.
 
Εάν αυτός όντως υπάρχει πιστεύεται ότι θα διέθετε τα χημικά συστατικά και την ενέργεια που απαιτείται για την εμφάνιση μικροβιακής ζωής, κάτι που ωστόσο θα πρέπει να επιβεβαιωθεί από την αποστολή που αναμένεται να θέσει σε τροχιά η NASA, στη δεκαετία του 2020. Βεβαίως ελπίζουμε να μην έχει την ίδια κατάληξη με την αποστολή Europa Report, αν και τα ευρήματα ήταν φανταστικά.
 
Παράλληλα, οποιαδήποτε αποστολή στην Ευρώπη θα πρέπει να προστατεύεται κατάλληλα από τα υψηλά επίπεδα ακτινοβολίας της μαγνητόσφαιρας του Δία.

 
Επιπλέον, υπενθυμίζεται πως τον περασμένο Μάιο ερευνητές από το JPL της NASA, προσδιόρισαν τη χημική σύσταση που θα πρέπει να έχουν οι ποσότητες ύδατος.
 
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, η χημική ισορροπία του αλμυρού νερού στην Ευρώπη θα είναι παρόμοια με αυτήν των ωκεανών στη Γη. Κάτι που σημαίνει πως οι ποσότητες υδρογόνου και οξυγόνου θα πρέπει να είναι αρκετές για την ανάπτυξη ζωής, αν και ο δορυφόρος δεν παρουσιάζει ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Η ελπίδα στην Ευρώπη

Οι επιστήμονες θεωρούν ότι ο μυστηριώδης κόσμος της Ευρώπης είναι ένα από τα πιο ελπιδοφόρα μέρη για να βρεθεί εξωγήινη ζωή. Η Ευρώπη, με μέγεθος το ένα τέταρτο της Γης, καλύπτεται από ένα παχύ στρώμα πάγου, αλλά υπάρχουν αξιόλογες ενδείξεις ότι κάτω από αυτό θα μπορούσε να υπάρχει ένας ωκεανός.
 
Επιπλέον, χάρη στην λεπτή της ατμόσφαιρα, βομβαρδίζεται συνεχώς από κοσμική ακτινοβολία που διασπά τους χημικούς δεσμούς του πάγου στο εσωτερικό τους. Οι αντιδράσεις αυτές παράγουν οξειδωτικά, βασικό συστατικό για τη ζωή. 

 
Όταν η επιφάνεια της Ευρώπης ανανεώνεται συνεχώς από παγωμένη τεκτονική δραστηριότητα, τα οξειδωτικά αυτά διαλύονται στον ωκεανό, από όπου μπορούν να αντιδράσουν με το υδρογόνο και με άλλες χημικές ουσίες που παράγονται εξαιτίας των αντιδράσεων.
 

Παλιρροϊκή θέρμανση

 
Όπως πιστεύεται, κάτω από την επιφάνεια υπάρχει ένα στρώμα υγρού νερού που θερμαίνεται από παλιρροϊκή θέρμανση.
 
Η Ευρώπη εμφανίζει το φαινόμενο της σύγχρονης περιστροφής, δηλαδή το ένα της ημισφαίριο «βλέπει» συνεχώς προς τον πλανήτη Δία, ενώ το άλλο είναι στραμμένο μονίμως μακριά του. 
 
Αυτό οφείλεται στις παλιρροϊκές δυνάμεις που ασκεί ο Δίας στον δορυφόρο επί δισεκατομμύρια χρόνια. Οι ίδιες δυνάμεις τείνουν να καταστήσουν την τροχιά εντελώς κυκλική, αλλά η μικρή εκκεντρότητα διατηρείται από τις βαρυτικές παρέλξεις των άλλων μεγάλων δορυφόρων. 


 
Η Ευρώπη τείνει να αποκτήσει ένα ελαφρώς επίμηκες σχήμα προς τον Δία, επίσης εξαιτίας της παλιρροϊκής δυνάμης του Δία. Επειδή η διεύθυνση που τείνει να επιμηκυνθεί κυμαίνεται ελαφρώς καθώς η τροχιά είναι ελλειπτική, ο φλοιός της Ευρώπης λυγίζει συνεχώς κατά λίγο διαφορετικές κατευθύνσεις σε κάθε περιφορά, κίνηση που εκλύει θερμική ενέργεια στο εσωτερικό του δορυφόρου (παλιρροϊκή θέρμανση), με αποτέλεσμα οι θερμοκρασίες να υψώνονται σε ευνοϊκά για τη ζωή επίπεδα. 
 
Πιστεύεται πως μόνο έτσι θα μπορούσε να υπάρξει ένας ωκεανός από νερό σε υγρή μορφή.
 
Σημείωνεται ότι ενδείξεις υπόγειων ωκεανών έχουν εντοπιστεί στο δορυφόρο του Δία, Γανυμήδη, και στον δορυφόρο του Κρόνου, Εγκέλαδο.

© NASA/JPL-Caltech/SETI Institute
 

Πρώτη Ματιά

 
Η Ευρώπη ανακαλύφθηκε από ατύχημα από τον Γαλιλαίο, όταν παρατήρησε τον Δία στις 7 Ιανουαρίου, 1610 και έκανε μια αναπάντεχη ανακάλυψη: Ο πλανήτης συνοδευόταν από τέσσερα μικρά αντικείμενα, τα οποία βρίσκονταν σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη, το οποίο διαπίστωσε και ένας Γερμανός αστρονόμος, ο Simon Marius. Πρόκειται για την Ιώ, την Ευρώπη, τον Γανυμήδη και την Καλλιστώ. 

 
Η ανακάλυψη αυτών των δορυφόρων ήταν μια σημαντική πρόοδος στην κατανόηση της λειτουργίας του ηλιακού συστήματος, αφού ο Γαλιλαίος ανακάλυψε ότι ο Δίας ήταν το κέντρο ενός τροχιακού συστήματος.
 
Η ανακάλυψη τον έφερε σε κόντρα με την Καθολική Εκκλησία, η οποία απέρριψε την έρευνά του και θώρησε ότι τα ευρήματά του ήταν αιρετικά. Τον προειδοποίησε το 1616, και αργότερα τον ανέκρινε και τον αποκήρυξε. Το 1634, τέθηκε υπό κατ 'οίκον περιορισμό για το υπόλοιπο της ζωής του.
 
Η ύπαρξη αυτών των νέων κόσμων ήταν αδύνατο να κατασταλούν, έτσι νέοι αστρονόμοι άρχισαν νέες παρατηρήσεις. Το 1892, η αμερικανική αστρονόμος Edward Emerson Barnard ανακάλυψε την Αμάλθεια, τον πέμπτο δορυφόρο σε τροχιά γύρω από τον Δία και τρίτο πλησιέστερο φυσικό δορυφόρο του.

 

Αποστολή

 
Οι επιστήμονες της NASA συμπέραναν ότι με τη χρήση της βαρύτητας των πλανητών, θα μπορούσαν να στείλουν αποστολές ακόμα και έξω από το ηλιακό σύστημα, ακόμα πιο αποτελεσματικά.
 
Το 1966, οι μηχανικοί της NASA Gary Flandro και Roger Bourke πρότειναν την αποστολή του «Grand Tour» και το 1970 το πρόγραμμα έλαβε 13 εκατ. δολάρια χρηματοδότηση από το Κογκρέσο, κάτι που ωστόσο δεν προχώρησε λόγω των υπολογισμών και του χρόνου που κυλούσε.
 
Η NASA είχε αρχίσει να δοκιμάζει τη θεωρία της βαρυτικής ώθησης με το πρόγραμμα Pioneer μεταξύ 1965 και 1968, αποστέλλοντας αρκετούς ανιχνευτές εντός του ηλιακού συστήματος για να μελετήσει τον Ήλιο. Αποφάσισε να προσεγγίσει με τον ίδιο τρόπο τους εξωτερικούς πλανήτες και πρότεινε ένα νέο πακέτο αποστολών που θα περάσουν από τον Δία (Pioneer 10 και 11).
 
Στις 2 Μαρτίου του 1972, το Pioneer 10 ξεκίνησε το ταξίδι του από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ στη Φλόριντα και συνάντησε τον Δία για πρώτη φορά τον Νοέμβριο του 1973. Το Pioneer 11 ακολούθησε το 1973, και πήρε φωτογραφίες του Δία και των τεσσάρων από τα φεγγάρια του, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης, πριν συνεχίσει για τον Κρόνο.

 
Το Pioneer 10 ήταν εξοπλισμένο με πολλά μέσα για να μελετήσει την ατμόσφαιρα του Δία, την ακτινοβολία, και το μαγνητικό του πεδίο. Μελετώντας τον άεριο γίγαντα που ήταν ο πρωταρχικός στόχος του, έλαβε τις πρώτες κοκκώδεις φωτογραφίες της Ευρώπης σε ένα fly by το Δεκέμβριο σε απόσταση 321.000 χιλιομέτρων. Οι εικόνες αποκάλυψαν μια ιδιατερότητα στο χρώμα της επιφάνειας της Ευρώπης. 
 
Οι δύο αποστολές Pioneer έθεσαν τις βάσεις για μια πιο φιλόδοξη αποστολή: Voyager.
 
Η NASA έλαβε την έγκριση για την αποστολή «Mariner Δίας Κρόνος», η οποία μετονομάστηκε σε Voyager το 1977.
 
Η αποστολή Voyager ήταν πιο εξελιγμένη από τις προηγούμενες και σχεδιάστηκε για να συγκεντρώσει και να στείλει στη Γη ένα ευρύ φάσμα πληροφοριών για τους εξωτερικούς πλανήτες του συστήματος. Σε αντίθεση με την Pioneer, η Voyager μεταφέρει υπολογιστές στο σκάφος για να το βοηθήσουν πιλοτικά.
 
Η αποστολή Voyager 2 εκτοξεύεται στις 20 Αυγούστου 1977 και ακολούθησε το Voyager 1 δεκαέξι ημέρες αργότερα, στις 5 Σεπτεμβρίου.
 
Το Voyager 1 προσπέρασε τον αδελφό του, τον Δεκέμβριο του 1977 και προσέγγισε τον Δία στις 6 Ιανουαρίου 1979. παίρνοντας πολλές φωτογραφίες καθώς και τις πρώτες λεπτομερείς φωτογραφίες της Ευρώπης μετά από ένα πέρασμα, δύο μήνες αργότερα, στις 5 Μαρτίου. 
 
Αποκάλυψε τεράστιες βαθιές ρωγμές σε όλη την επιφάνεια του φεγγαριού, οι οποίες πιστεύεται από τους επιστήμονες ότι σχηματίζονται στην επιφάνεια του βραχώδους πυρήνα του φεγγαριού.

Ι.Β.