Το Eurogroup της 25ης Ιουνίου έμελλε να είναι η τελευταία συνεδρίαση πριν την απόφαση του Αλέξη Τσίπρα να ανακοινώσει δημοψήφισμα, με τον Τύπο και τους Ευρωπαίους να κατηγορούν δημόσια την κυβέρνηση πως έτσι βάζει φωτιά στη διαπραγμάτευση. Μια ακρόαση της συζήτησης που λαμβάνει χώρα στην αίθουσα όμως αρκεί για να καταλάβει κανείς πως το αδιέξοδο έχει έρθει πολύ νωρίτερα από άλλη πλευρά, χωρίς ουσιαστική συναίνεση και σημαντικές διαφορές ακόμα και μεταξύ των δανειστών.
Στη συνάντηση, οι δανειστές θα εμφανίσουν για πρώτη φορά γραπτό κείμενο θέσεων, στις οποίες υποτίθεται πως έχουν καταλήξει τα τεχνικά τους κλιμάκια μετά από τις συζητήσεις με τα ελληνικά, χωρίς όμως τα ελληνικά να έχουν συμφωνήσει -γεγονός που και πάλι χρησιμοποιήθηκε κατά της ελληνικής πλευράς. Ένα κείμενο με το οποίο η ίδια η Λαγκάρντ ομολογεί πως δεν φέρει την υπογραφή του ΔΝΤ διότι δεν εγκρίνει τη βιωσιμότητα του χρέους, και το οποίο την ίδια ώρα παρουσιάζεται ως «άνοιγμα» της τρόικας προς τις ελληνικές θέσεις.
Ο Γ. Βαρουφάκης θα αναπτύξει και πάλι μέρος των ελληνικών προτάσεων, με βάρος στην προστασία του συνταξιοδοτικού συστήματος, αλλά και στις διαφωνίες που ήδη διαφαίνονται μεταξύ τρόικας, ΔΝΤ και Σόιμπλε. Και τέλος, τη ματαιότητα μίας τόσο χρονοβόρας και επίπονης διαπραγμάτευσης, με ζητήματα που υπάρχουν μεγάλες διαφωνίες, και το «θετικό σενάριο» να προβλέπει παράταση της αβεβαιότητας για μόλις έξι μήνες.
Μάλιστα, επ’ αυτόυ του ζητήματος, αποκαλυπτική είναι η αναφορά της Λαγκάρντ στην αβεβαιότητα που προκαλείται στους διεθνείς επενδυτές, καθώς και στις αιτίες της, ομολογώντας επί της ουσίας τον ανοιχτό δίαυλο των διεθνών κεφαλαιοκρατών με τον Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Κατά τη διάρκεια του σχολιασμού των δύο εγγράφων, τρόικας και ελληνικής πλευράς, και αφού συνοψίζει την «προβλεπόμενη» από την εκλογική περίοδο απώλεια των στόχων των υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων, συνεχίζει:
«Το δεύτερο κλειδί εξηγεί γιατί βρεθήκαμε σε τέτοια ολίσθηση στις ιδιωτικοποιήσεις. Υπήρξαν πολύ μεγαλύτεροι στόχοι από απ’ ότι αναμενόταν. Λαμβάνουμε ανησυχία από τους υποψήφιους επενδυτές σχετικά με το κλίμα».
Παράλληλα, ο Σόιμπλε διαμηνύει πως δεν μπορεί να αποδεχτεί ούτε καν αυτό το έγγραφο, αφού ακόμα και αυτό το θεωρεί «προωθημένο», καθώς η -μόλις για λίγους μήνες- χρηματοδότηση που προβλέπει, σημαίνει πρακτικά πως θα προέλθει από τα έντοκα γραμμάτια δημοσίου κατόπιν ανταλλαγής με κεφάλαια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
«Είμαι λίγο ανήσυχος. Επειδή… συνοψίσατε εχθές ότι μένουμε στη γραμμή του μνημονίου και της 20ης Φεβρουαρίου. Όχι σε νέα χρήματα. Δεν υπάρχει νέο πρόγραμμα. Εκταμιεύσεις από το ΔΝΤ. Ως εκ τούτου, πρέπει να πω, εξαιτίας των θεσμικών οργάνων, έχουν υπερβεί αυτά που μπορούμε να αποδεχτούμε. Τα είπα εχθές, κανένας δεν άκουγε. Δεν θα συμφωνήσουμε σε οτιδήποτε θεωρείται τρίτο πρόγραμμα. Για να το κάνουμε αυτό θα πρέπει να ζητήσουμε εντολή από το κοινοβούλιο. Εξετάζοντας τις χρηματοδοτικές ανάγκες του παρόντος εγγράφου, το buffer του EFSF είναι μόνο υπό την προϋπόθεση να υπάρξει ένα νέο πρόγραμμα.
Ακούστε προσεκτικά, μπορώ να διαβάσω… Η χρηματοδότηση του EFSF είναι μόνο υπό την προϋπόθεση ότι θα διατηρηθεί. Αλλά σε αυτό το άρθρο παραθέτω: “Η Ελλάδα θα είναι σε θέση να χρηματοδοτήσει τις υποχρεώσεις της με έντοκα γραμμάτια του δημοσίου για να αντικαταστήσει τα χρήματα από το EFSF”. Πλάκα κάνετε; Να αντικατασταθούν τα αποθεματικά ασφαλείας του EFSF από έντοκα γραμμάτια του δημοσίου; Ελάτε τώρα…!
Κοιτάζοντας την ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους απουσιάζει οποιαδήποτε σκληρή ανάλυση για ένα τριετές πρόγραμμα. Πρέπει να επαναλάβω ότι δεν μπορώ να βρω διέξοδο στο πρόβλημα των SMP ομολόγων το 2015… Όλα τα έγγραφα της χρηματοδότησης, εξετάζοντας την κατάσταση του ΔΝΤ… τα κέρδη των SMP που θα χρησιμοποιηθούν για την πληρωμή του ΔΝΤ. Δεν υπάρχει τρόπος. Θα μπορούσα να συνεχίσω ξανά, και ξανά και ξανά. Έχω δει επτά σημαντικές αλλαγές στο μνημόνιο. Και θα έπρεπε να ζητήσω να εγκριθούν όλες αυτές οι αλλαγές από το κοινοβούλιο. Φαντάζεστε ότι αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει; Δεν μπορώ να φανταστώ πως θα πείσω το κοινοβούλιο να αποδεχτεί επτά ουσιαστικές αλλαγές στο μνημόνιο. Συνοψίσατε χθες το μνημόνιο, την 20ης Φεβρουαρίου, χρησιμοποιώντας ευελιξία, όχι νέα χρήματα, όχι τρίτο πρόγραμμα.
Η παρέμβαση Σόιμπλε θα βάλει ταφόπλακα στους σχεδιασμούς του Ντάισελμπλουμ, προκαλώντας ακόμα και τον θαυμασμό του Γ. Βαρουφάκη, όπως ο ίδιος ομολογεί στο βιβλίο του: «Ενώ ο Σόιμπλε έλεγε στην τρόικα πως το αποκρουστικό τελεσίγραφό της προς την Ελλάδα ήταν άχρηστο, καθώς δεν μπορούσε να το περάσει από τη δική του Βουλή, ψιθύρισα στον Ευκλείδη: “Γι’ αυτό τον συμπαθώ αυτόν τον τύπο”», σκιαγραφώντας παράλληλα το… πλαίσιο ελευθερίας που είχε ο ίδιος ως κυβερνητικό στέλεχος, «με πλήρη επίγνωση όταν το έκανα πως οι μυστικές μας υπηρεσίας θα μετέφεραν κατά πάσα πιθανότητα τα λόγια μου στο Μαξίμου ως επιπλέον “απόδειξη” ότι ήμουν ανδρείκελα του».
Όπως όμως ακούει καθαρά κανείς στις ηχογραφήσεις, τα παραπάνω δεν θα εμποδίσουν τον Ντάισελμπλουμ να το προωθήσει κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης ως μία πρόταση «take it or leave it», αναπαράγοντας ως αντίλαλος την «έμπνευση» του Φιλανδού υπουργού Οικονομικών. Το έγγραφο φυσικά δεν θα έρθει ποτέ επίσημα στη δημοσιότητα, καθώς ο ίδιος ο Ολλανδός το «μαζεύει» στο τέλος της συνεδρίασης, ενώ η μόνη ενημέρωση του κοινού για το «τελεσίγραφο» των ευρωπαϊκών θεσμών θα έρθει από τη διαρροή του Spiegel στους Financial Times, και μία αντίστοιχη της Καθημερινής.
Οι διαρροές στις εφημερίδες, και οι τίτλοι που βγήκαν μετά από ένα ακόμα Eurogroup σε αδιέξοδο, αντανακλούσαν μεν τις «προτάσεις» της τρόικας, χωρίς όμως να φωτίζουν επουδενί τις σκιές που ΔΝΤ και Σόιμπλε είχαν οι ίδιο ρίξει επάνω τους κατά τη συνεδρίαση. Εκτός δε του Σόιμπλε, μπορεί κανείς να ακούσει τουλάχιστον τέσσερις ακόμα υπουργούς Οικονομικών που συμφωνούν για το αδιέξοδο στο οποίο είχαν βρεθεί, την ώρα μάλιστα που άλλοι απλώς δεν το έχουν αντιληφθεί και αναπαράγουν το «τελεσίγραφο» του «take it or leave it».
Όλοι ωστόσο στην αίθουσα αντιλαμβάνονται πως πρόκειται για μία πρόταση που κλωτσάει απλώς το γνωστό… ευκλείδιο «τενεκεδάκι» λίγο παρακάτω, προβλέποντας άπαντες να κάθονται εκ νέου στο τραπέζι σε λίγους μήνες για να ξαναβρούν λύση. Εν μέσω αυτών των παράλληλων συζητήσεων θα κηρύξει ο Ντάισελμπλουμ τη διακοπή της συνεδρίασης για διάλειμμα, και όταν πια θα επιστρέψουν στα έδρανα οι ΥΠΟΙ, θα είναι ο Ολλανδός που θα ξεκαθαρίσει πως το περίφημο τελεσίγραφο της τρόικας δεν αποτελεί πρόταση, καθώς δεν υπάρχει συμφωνία ούτε επ’ αυτού. Μετά το διάλειμμα θα λάβει χώρα και το 25λεπτο τετ α τετ μεταξύ Βαρουφάκη και Σόιμπλε, με τον Γερμανό να επαναφέρει τις προτάσεις περί «Grexit – time out», και τον Έλληνα ΥΠΟΙΚ να του υπενθυμίζει πως ήδη η Μέρκελ έχει απορρίψει ένα τέτοιο σενάριο.
Η συνεδρίαση θα λήξει με τον Ντάισελμπλουμ να υποστηρίζει πως η τρόικα θα εξετάσει τις τελευταίες ελληνικές προτάσεις, ενώ όλοι συμφωνούν πως θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να αντιμετωπιστούν οι αγορές, τις οποίες άπαντες τρέμουν, και ουσιαστικά, προσβλέπουν στην Σύνοδο Κορυφής που θα ακολουθήσει για «πολιτική λύση», δηλαδή παρέμβαση της Μέρκελ στον Τσίπρα. Στη δε συνέντευξη Τύπου, μία μαγική εικόνα με τον ψευδεπίγραφο «οι υπουργοί κάλεσαν τις ελληνικές αρχές να αποδεχτούν την πρόταση των θεσμών».
Η ιστορία έπειτα θα γράψει πως το επόμενο πρωί, 26 Ιουνίου, ο Αλέξης Τσίπρας θα αποφασίσει τη διενέργεια δημοψηφίσματος, με τη συνέχεια να δίνεται στο Eurogroup της 27ης Ιουνίου, όταν ο Γ. Βαρουφάκης κλήθηκε να υποστηρίξει ξανά τις ελληνικές θέσεις, αντιμετωπίζοντας την ωμότητα και τον τρόμο που προκαλεί το οποιοδήποτε ψήγμα «δημοκρατίας» στους γραφειοκράτες του Eurogroup.