Στο κοινό ανακοινωθέν, έπειτα από το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ, τα 28 κράτη – μέλη της Ένωσης υποστήριξαν ότι «η Τουρκία πρέπει να αποφύγει απειλές και ενέργειες που βλάπτουν τις σχέσεις καλής γειτονίας, να εξομαλύνει τις σχέσεις της με την Κυπριακή Δημοκρατία και να σεβαστεί την κυριαρχία όλων των κρατών μελών της ΕΕ στα χωρικά τους ύδατα και τον εναέριο χώρο, καθώς και όλα τα κυριαρχικά τους δικαιώματα, μεταξύ άλλων, και την εκμετάλλευση των φυσικών τους πόρων».
 
Αναφορικά με το εσωτερικό της Τουρκίας, στο κοινό ανακοινωθέν σχολιάζεται «η συνεχιζόμενη και βαθιά ανησυχητική οπισθοδρόμηση του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων», ενώ στη συνέχεια τονίζεται ότι «η επιδείνωση της ανεξαρτησίας και της λειτουργίας της δικαστικής εξουσίας δεν μπορεί να μην καταδικαστεί, ούτε οι συνεχιζόμενοι περιορισμοί, κρατήσεις, φυλακίσεις και άλλα μέτρα που απευθύνονται σε δημοσιογράφους, ακαδημαϊκούς, μέλη πολιτικών κομμάτων, συμπεριλαμβανομένων των βουλευτών, υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, χρηστών μέσων κοινωνικής δικτύωσης και άλλων ασκούν τα θεμελιώδη δικαιώματά τους και τις ελευθερίες τους».
 
Για τους λόγους αυτούς, «το Συμβούλιο επαναλαμβάνει τις σοβαρές ανησυχίες του για αυτές τις αρνητικές εξελίξεις, καθώς και για τη συνεχιζόμενη κράτηση πολιτών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων δύο Ελλήνων στρατιωτών», και κάλεσε την Τουρκία να αντιμετωπίσει «επειγόντως και αποτελεσματικά τις εν λόγω και τις πολλές άλλες σοβαρές ελλείψεις και τα εκκρεμή ζητήματα» που εντοπίστηκαν στην έκθεση της Επιτροπής.
 
Αποσπάσματα του ανακοινωθέντος:
 
Το Συμβούλιο ανησυχεί ιδιαίτερα για τη συνεχιζόμενη και βαθιά ανησυχητική οπισθοδρόμηση του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας έκφρασης. Η επιδείνωση της ανεξαρτησίας και της λειτουργίας της δικαστικής εξουσίας δεν μπορεί να μην καταδικαστεί, ούτε οι συνεχιζόμενοι περιορισμοί, κρατήσεις, φυλακίσεις και άλλα μέτρα που απευθύνονται σε δημοσιογράφους, ακαδημαϊκούς, μέλη πολιτικών κομμάτων, συμπεριλαμβανομένων των βουλευτών, υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, χρηστών μέσων κοινωνικής δικτύωσης και άλλων ασκούν τα θεμελιώδη δικαιώματά τους και τις ελευθερίες τους. Το Συμβούλιο επαναλαμβάνει τις σοβαρές ανησυχίες του για αυτές τις αρνητικές εξελίξεις, καθώς και για τη συνεχιζόμενη κράτηση πολιτών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων δύο Ελλήνων στρατιωτών.
 
Η Τουρκία πρέπει να αντιμετωπίσει επειγόντως και αποτελεσματικά τις εν λόγω και τις πολλές άλλες σοβαρές ελλείψεις και τα εκκρεμή ζητήματα που εντοπίστηκαν στην έκθεση της Επιτροπής. Η Τουρκία θα πρέπει επίσης να εντείνει τη συνεργασία της με το Συμβούλιο της Ευρώπης και τα αρμόδια όργανα και θεσμούς της, να αντιμετωπίσει τις βασικές συστάσεις και να εφαρμόσει όλες τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σύμφωνα με το άρθρο 46 της ΕΣΔΑ. Το Συμβούλιο σημειώνει ειδικά ότι οι τελευταίες τροποποιήσεις του τουρκικού Συντάγματος αντιμετωπίστηκαν κριτικά από την Επιτροπή της Βενετίας με αναφορές για έλλειψη επαρκών ελέγχων και αντίβαρων που θέτουν σε κίνδυνο το διαχωρισμό των εξουσιών.
 
Το Συμβούλιο εξακολουθεί να αναμένει από την Τουρκία να δεσμευτεί κατηγορηματικά για τις σχέσεις καλής γειτονίας, τις διεθνείς συμφωνίες και στην ειρηνική διευθέτηση των διαφορών, προσφεύγοντας, αν κριθεί αναγκαίο, στο Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης. Υπενθυμίζοντας και επιβεβαιώνοντας τα προηγούμενα συμπεράσματα του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε όλα αυτά τα θέματα, συμπεριλαμβανομένων των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 22ας Μαρτίου 2018, που καταδίκαζε σθεναρά τις συνεχιζόμενες παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, καθώς και τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2006, της 21ης Σεπτεμβρίου 2005, το Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το πλαίσιο διαπραγμάτευσης, συμπεριλαμβανομένης της πλήρους και αμερόληπτης εφαρμογής του πρόσθετου πρωτοκόλλου της συμφωνίας σύνδεσης προς όλα τα κράτη μέλη. Το Συμβούλιο επαναλαμβάνει ότι η αναγνώριση όλων των κρατών μελών είναι απαραίτητη.
 
Η Τουρκία πρέπει να αποφύγει απειλές και ενέργειες που βλάπτουν τις σχέσεις καλής γειτονίας, να εξομαλύνει τις σχέσεις της με την Κυπριακή Δημοκρατία και να σεβαστεί την κυριαρχία όλων των κρατών μελών της ΕΕ στα χωρικά τους ύδατα και τον εναέριο χώρο, καθώς και όλα τα κυριαρχικά τους δικαιώματα, μεταξύ άλλων, και την εκμετάλλευση των φυσικών τους πόρων σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της UNCLOS. Παραμένει ζωτικής σημασίας η Τουρκία να δεσμευτεί και να συμβάλλει σε μια συνολική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών του πτυχών, εντός των πλαισίων των Ηνωμένων Εθνών σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες βασίζεται η ΕΕ και το κοινοτικό κεκτημένο και αποφεύγει τις δραστηριότητες που συμβάλλουν στην πόλωση στα κράτη μέλη της ΕΕ.
 

Οι Ευθύνες της Άγκυρας και ο ρόλος της στο Κυπριακό
 

Ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης, σε γραπτή δήλωση του επισήμανε ότι το κείμενο συμπερασμάτων του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ την Τρίτη «περιλαμβάνει ισχυρά μηνύματα για την ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας και όλες τις υποχρεώσεις της σχετικά με την Κύπρο».
 
Σύμφωνα με τη γραπτή δήλωση, στο κείμενο «επιβεβαιώνεται ο ρόλος κλειδί της Τουρκίας στις προσπάθειες για επίλυση του Κυπριακού, ενώ για πρώτη φορά σε κείμενο Συμπερασμάτων της ΕΕ αποτυπώνεται η ευθύνη της Άγκυρας επί των εξωτερικών πτυχών του Κυπριακού, δηλαδή της ασφάλειας και των εγγυήσεων».
 
Σημειώνεται ότι στο κείμενο συμπερασμάτων γίνεται ρητή αναφορά στην ανάγκη σεβασμού από την Τουρκία, της κυριαρχίας επί των χωρικών υδάτων και του εθνικού εναέριου χώρου των κρατών-μελών, καθώς και των κυριαρχικών τους δικαιωμάτων, στα οποία περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων, η έρευνα και η εκμετάλλευση των φυσικών τους πόρων.
 
Ο Κύπριος ΥΠΕΞ κατέληξε ότι «το Συμβούλιο για πρώτη φορά χρησιμοποιεί λεκτικό υπό τη μορφή προειδοποίησης προς την υποψήφια προς ένταξη χώρα, ότι ενόσω η Τουρκία απομακρύνεται περαιτέρω από την ΕΕ, οι Βρυξέλλες δεν θα προχωρήσουν στην εξέταση του ανοίγματος κανενός νέου κεφαλαίου και ούτε θα υπάρξει συνέχιση των εργασιών για τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας».
 
Η υπουργός Εξωτερικών της Βουλγαρίας και προεδρεύουσα του Συμβουλίου, Εκατερίνα Ζαχαρίεβα, σημείωσε ότι παρ' όλο που το Συμβούλιο δεν είναι σε θέση να ανοίξει νέα κεφάλαια, η Τουρκία παραμένει υποψήφια προς ένταξη χώρα και «βασικός εταίρος» σε πολλούς τομείς.
 

Κάλεσμα ΗΠΑ να στραφεί η Τουρκία στα συμφέροντα της Δύσης

 
Την ίδια ώρα, ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών, Γουές Μίτσελ, μίλησε για την ανάγκη γεωστρατηγικής ευθυγράμμισης και διατήρηση του δυτικού πολιτικού προσανατολισμού με τα συμφέροντα της Δύσης, καλώντας τη Τουρκία να κινηθεί σύμφωνα με αυτές τις επιταγές, όπως αναφέρει το ΑΠΕ – ΜΠΕ.
 
Στη συνέχεια, τόνισε ότι ο Τούρκος πρόεδρος γνωρίζει ποιες είναι οι αμερικανικές «προσδοκίες», και επεσήμανε την ανάγκη επαναφοράς των διμερών σχέσεων σε θετικό κλίμα. Αναφορικά με την ολοκλήρωση της παράδοσης των μαχητικών αεροσκαφών F – 35, σημείωσε ότι οι ΗΠΑ διατηρούν το έλεγχο και τη μεταφορά τους μέχρι να εκπαιδευτούν οι πιλότοι, γεγονός που προσφέρει χρόνια για σταλούν μηνύματα. Στο ίδιο μήκος κύματος, η δημοκρατική γερουσιαστής, Τζέιν Σαχίν, δήλωσε ικανοποιημένη για το γεγονός ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν έστειλε εκπρόσωπο στην τελετή παράδοσης του πρώτου F-35 στην Τουρκία.
 
Αναφορικά με το ενδεχόμενο να λάβει η Τουρκία από τη Ρωσία τα αμυντικά συστήματα S – 400, o Μίτσελ επεσήμανε πως «πιστεύουμε ότι έχουμε ήδη τις υπάρχουσες νομικές εξουσίες που θα μας επέτρεπαν να παγώσουμε τη μεταφορά κάτω από ορισμένες συνθήκες, συμπεριλαμβανομένων των ανησυχιών για την εθνική ασφάλεια».
 
Τέλος, πρόσθεσε ότι «η Τουρκία έχει νόμιμες ανησυχίες για την ασφάλεια που πρέπει να αντιμετωπιστούν και προσπαθήσαμε να βοηθήσουμε στην αντιμετώπισή τους, συμπεριλαμβανομένης της Συρίας. Παράλληλα, προσπαθήσαμε να βοηθήσουμε τους Τούρκους να καταλάβουν ότι, αν συνεχίσουν να κρατούν αδίκως τους Αμερικανούς πολίτες, θα αλλάξουν σημαντικά την έννοια της σχέσης μας».