«Φακέλωμα» πολιτών της Θεσσαλονίκης που αντιδρούν στα ΕΛΠΕ

του Θάνου Καμήλαλη

Το εσωτερικό έγγραφο που δημιούργησε η εταιρεία ONE TEAM για λογαριασμό των ΕΛΠΕ αριθμεί 105 σελίδες, έχει ημερομηνία 7 Μαϊου και διέρρευσε στο διαδίκτυο τις τελευταίες ημέρες. Η αποκάλυψη του έγινε από την ιστοσελίδα newreport.gr, ενώ η ίδια η εταιρεία παραδέχτηκε την αυθεντικότητα του, κάνοντας λόγο για «διαρροή απορρήτων εγγράφων» και «ηλεκτρονική υποκλοπή», ενώ «έχει παραγγείλει ειδική έρευνα από αρμόδια υπηρεσία της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και επιφυλάσσεται κάθε νόμιμου δικαιώματος της»

Στις σελίδες της έρευνας που έχει στόχο την «καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης» περιλαμβάνεται μία σύνοψη της παρουσίας των ΕΛΠΕ στη δυτική Θεσσαλονίκη, ένα ιστορικό της ρύπανσης στην περιοχή, μία λεπτομερής «χαρτογράφηση» των αντιδράσεων των κατοίκων και των τοπικών φορέων, αλλά και πιθανά σενάρια για το μέλλον, ανάλογα με το αν οι αντιδράσεις ενταθούν η όχι (μάλιστα η ONE TEAM προσφέρει και έτοιμες ανακοινώσεις – δηλώσεις των ΕΛΠΕ για κάθε περίπτωση)

Το μεγαλύτερο μέρος του εγγράφου όμως αφορά τη «χαρτογράφηση» των αντιδράσεων, ή αλλιώς το λεπτομερές «φακέλωμα» των αντιδρώντων. Έτσι λοιπόν, η εταιρεία έχει προχωρήσει σε μία πλήρη καταγραφή του προφίλ όσων αντιδρούν στη ρύπανση της περιοχής και «δείχνουν ως υπεύθυνο τα ΕΛΠΕ. Φαίνεται ότι η εταιρεία αφιέρωσε αρκετό χρόνο στο «φακέλωμα» πολιτών, δεδομένου ότι στα στοιχεία της μελέτης της περιλαμβάνεται το βιογραφικό, η πολιτική δράση, το εάν το άτομο είναι μέλος σε συγκεκριμένα γκρουπ στο facebook και ομάδες που έχουν δημιουργήσει κάτοικοι της δυτικής Θεσσαλονίκης, την ένταση της αντίδρασης του καθενός, τηλεφωνικές κλήσεις με παράπονα προς τα ΕΛΠΕ κ.α

Για τους αιρετούς της περιοχής, από τους τοπικούς δήμους μέχρι την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, το προφίλ περιλαμβάνει και τις πολιτικές τους θέσεις, τη στάση τους απέναντι στην παρουσία των ΕΛΠΕ και τον αντίκτυπο που έχουν οι δηλώσεις τους στις αντιδράσεις των κατοίκων. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται σε πρωτοβουλίες πολιτών και περιβαλλοντικών συλλογικότήτων της δυτικής Θεσσαλονίκης, όπως η Ανεξάρτητη Πρωτοβουλία Πολιτών «Η αναπνοή είναι δικαίωμα» από την ομάδα στο facebook της οποίας έχουν παρθεί και κάποιες αναρτήσεις μελών για την έντονη δυσοσμία της περιοχής. Εντύπωση προκαλεί ότι για πολίτες που δεν έχουν συλλεχθεί αρκετές πληροφορίες, το έγγραφο αναφέρει ότι «χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης»

Επικοινωνιακή διαχείριση κρίσης

Εκτός από την «χαρτογράφηση» των αντιδρώντων, η επικοινωνιακή ομάδα της ONE TEAM έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της μελέτης της στην επικοινωνιακή διαχείριση των αντιδράσεων. Για το λόγο αυτό, η εταιρεία καταγράφει:

• Πιθανά σενάρια: Θετικό, Μέσης Πίεσης και Αρνητικό, ανάλογα με τις μελέτες που πρόκειται να πραγματοποιηθούν στην περιοχή σχετικά με τη ρύπανση. Όπως αναφέρεται στο αρνητικό σενάριο, στην περίπτωση δηλαδή «που τα αποτελέσματα των μετρήσεων δεν είναι τα επιθυμητά», ένα τέτοιο γεγονός μπορεί να προκαλέσει «ανεξέλεγκτες διαστάσεις», «αλλεπάληλες διαμαρτυρίες» και «σταυροφορία της Ανεξάρτητης Κίνησης Πολιτών: Η αναπνοή είναι δικαίωμα
• Συγκεκριμένα statements για κάθε περίπτωση. 
• Προσέγγιση πολιτικών, ανεπίσημων πρεσβευτών (π.χ. εργαζομένων στα ΕΛΠΕ, φοιτητών που έχουν λάβει υποτροφία, Συλλόγων Γονέων σε σχολεία όπου τα ΕΛΠΕ δίνουν δωρεάν πετρέλαιο, περιβαντολόγων κ.α.) και εναλλακτικών διαύλων επικοινωνίας
• «Απομόνωση των αντιδρώντων»

«Ασφαλίτικες μέθοδοι» και αναφορά στο 1967

Η διαρροή της έκθεσης προκάλεσε την έντονη αντίδραση της ΚΟ Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ. «Με αφορμή το πρόβλημα της δυσοσμίας στο Δήμο Κορδελιού-Ευόσμου, το οποίο απασχολεί εδώ και καιρό και έχει οδηγήσει σε κινητοποιήσεις τους κατοίκους της περιοχής, εμφανίστηκαν δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία η εταιρία ΕΛΠΕ, φέρεται να παρήγγειλε «έρευνα» η οποία παραπέμπει σε κανονικό φακέλωμα και ασφαλίτικες μεθόδους», αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση.

Όπως προσθέτει το ΚΚΕ, «τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής θα τα ζήλευαν και οι μυστικές υπηρεσίες, καθώς περιέχει πληθώρα καταγραφών από κινήσεις, παρεμβάσεις, συζητήσεις, ακόμα και προσωπικά στοιχεία βουλευτών, δημοτικών συμβούλων και κατοίκων που συμμετείχαν σε διάφορες εκδηλώσεις, αλλά και στοιχεία κινήσεων, φορέων, οι οποίοι αντέδρασαν ή πήραν θέση στο συγκεκριμένο πρόβλημα. Αντί η εταιρεία ΕΛΠΕ να απολογηθεί και να δώσει απάντηση στο πρόβλημα της δυσοσμίας που ταλαιπωρεί τους κατοίκους των Δυτικών Συνοικιών της Θεσσαλονίκης, αυτή φέρεται επιπλέον να έκανε και φακέλωμα και παρακολούθηση αυτών που κινητοποιούνται για να βρεθεί λύση σε αυτό το πρόβλημα».

Για το θέμα τοποθετήθηκε και ο ΣΥΡΙΖΑ Α' Θεσσαλονίκης, που σημειώνει ότι «επειδή βρισκόμαστε στο 2017 και όχι… στο 1967 περιμένουμε απαντήσεις στα παραπάνω από τη διοίκηση των ΕΛ.ΠΕ. Εάν όλα αυτά δεν ισχύουν θα πρέπει να τα διαψεύσουν.  Η δε Oneteam AE, πριν απειλήσει με διώξεις ας απαντήσει στο εάν έχει καταγράψει στην έκθεσή της ονοματεπώνυμα και διευθύνσεις πολιτών, εάν αποτελεί στοιχείο των ερευνών της η δραστηριότητα και η ενασχόληση των πολιτών με τα κοινά, εάν έκανε χρήση καταγεγραμμένων τηλεφωνικών συνομιλιών, εάν τα παραπάνω τα θεωρεί σύννομα ή τα καταδικάζει»

Αρκετά πιο… μετριοπαθής όμως ήταν η αντίδραση του υπουργείου Περιβάλλοντος, που δεν τοποθετήθηκε επίσημα, ωστόσο όπως δήλωσαν «κύκλοι» του στην «Εφημερίδα των Συντακτών», «πρόκειται σαφώς για μια αντιδεοντολογική μελέτη, η οποία ευτυχώς δεν παρελήφθη από τα ΕΛΠΕ. Είμαστε απολύτως πολιτικά αντίθετοι με τέτοιες πρακτικές. Το περιστατικό είναι κατακριτέο. Τώρα παραμένει σε προτεραιότητα η υποχρέωση των ΕΛΠΕ για τη βελτίωση της ποιότητας της περιβαλλοντικής τους απόδοσης αλλά και της κατάστασης στη δυτική Θεσσαλονίκη».

Διακοπή της συνεργασίας ΕΛΠΕ – ONE TEAM

Η απάντηση των ΕΛΠΕ που δόθηκε την Τετάρτη στη δημοσιότητα αναφέρει ότι η έκθεση «δεν αποτελεί κείμενο του Ομίλου, αλλά εσωτερικό κείμενο εργασίας γνωστής εταιρείας παροχής υπηρεσιών επικοινωνίας, στην οποία ανατέθηκε η εκπόνηση πρότασης για ένα «ολοκληρωμένο πρόγραμμα προσέγγισης της τοπικής κοινωνίας και ενημέρωσης της κοινής γνώμης», το οποίο επρόκειτο να παραδοθεί στον Όμιλο στις 31 Οκτωβρίου».

Τα «Ελληνικά Πετρέλαια» προσθέτουν ότι «το πρόγραμμα αυτό δεν έχει ολοκληρωθεί, δεν έχει εγκριθεί από τα ΕΛΠΕ και δεν έχει παραδοθεί, κατόπιν δε των δημοσιευμάτων ο Όμιλος ΕΛΠΕ προχώρησε άμεσα στη καταγγελία της σύμβασης και στη διακοπή της συνεργασίας με την εταιρεία, εκφράζοντας κατηγορηματικά την αντίθεσή του για οποιαδήποτε αναφορά στοιχείων της προσωπικής ζωής και δραστηριότητας των πολιτών και των εκπροσώπων τους», ενώ ο Όμιλος ζητεί «συγνώμη του στους πολίτες της Θεσσαλονίκης για τις αντιδεοντολογικές αναφορές του κειμένου αυτού, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν συνάδει με το πλαίσιο δεοντολογίας και τις αρχές λειτουργίας των ΕΛΠΕ και την -ήδη καταγγελθείσα- σύμβαση ανάθεσης του έργου».

Θα πρέπει να σημειωθεί βέβαια ότι ως ημερομηνία του κειμένου αναφέρεται η 7η Μαϊου και παραμένει άγνωστο αν τα ΕΛΠΕ γνώριζαν για το περιεχόμενο του κειμένου, όπως επίσης και για το αν το έγγραφο παρέμενε «εσωτερικό» θα υπήρχε η ίδια αντίδραση.

Τελικά τι προκαλεί την ρύπανση;

Παρά το γεγονός ότι οι κάτοικοι της δυτικής Θεσσαλονίκης παραπονιούνται έντονα και καταγγέλουν την έντονη δυσοσμία εδώ και τουλάχιστον ένα χρόνο, οι αρχές έχουν καθυστερήσει να δώσουν μία σαφή απάντηση για το πρόβλημα. Όπως ανέφερε το Vice τον περασμένο Δεκέμβριο «μετά από δύο παρεμβάσεις της Εισαγγελίας Θεσσαλονίκης, αυτοψία του ίδιου του πρώην αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος και πολλά ευχολόγια όλο το προηγούμενο διάστημα, η «πηγή του κακού» παραμένει άλυτο μυστήριο και περίπου 170.000 κάτοικοι σε Κορδελιό και Εύοσμο κρατούν την αναπνοή τους στον δηλητηριασμένο αέρα.»

Έχουν περάσει πολλοί μήνες από τότε και απάντηση δεν έχει δοθεί, ενώ πλησιάζει ξανά ο καιρός που σύννεφα σκόνης θα βρίσκονται στον αέρα και η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας θα βγάζει ανακοινώσεις, καλώντας μέλη ευπαθών ομάδων «να παραμείνουν στα σπίτια τους». Η λύση που έχει βρεθεί προβλέπει να δωρίσουν τα ΕΛΠΕ ένα ειδικό μηχάνημα «για τον εντοπισμό και την ανάλυση ατμοσφαιρικών ρύπων, τους οποίους δεν μπορούν να εντοπίσουν τα όργανα των υπηρεσιών της Περιφέρειας. Το κόστος αγοράς του ειδικού εξοπλισμού ανέρχεται σε 125.000 ευρώ» και η έρευνα θα πραγματοποιηθεί από ομάδα του ΑΠΘ. Η κίνηση αυτή προκάλεσε νέες αντιδράσεις, με απορίες σχετικά με το πώς ο (ουσιαστικά) ελεγχόμενος θα χρηματοδοτεί τον έλεγχο του, ερωτήματα τα οποία ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας προσπάθησε να κατευνάσει.

Ο χρόνος για τα πρώτα αποτελέσματα φτάνει μέχρι και τους 18 μήνες, ενώ ούτε το εσωτερικό έγγραφο της ONE TEAM μπορεί να προεξοφλήσει το τι θα δείξουν αυτά (εξού και η «αντιμετώπιση» πιθανών σεναρίων). Κι όσο απάντηση δεν υπάρχει, τόσο πιο βάσιμες μοιάζουν οι υποψίες των χιλιάδων κατοίκων, που ζουν σχεδόν καθημερινά με τη δυσοσμία και το φόβο της.