του Θάνου Καμήλαλη
«Σωρεία παραβιάσεων και παραβάσεων έχει πραγματοποιήσει το ΤΑΙΠΕΔ, στη διαγωνιστική διαδικασία για την ιδιωτικοποίηση του 67% του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης», σύμφωνα με τους εργαζόμενους στο λιμάνι. Οι εργαζόμενοι προτίθενται να προσφύγουν στην Εισαγγελία Διαφθοράς, κατηγορώντας το Ταμείο για τα «αδικήματα σε βαθμό κακουργήματος, της απιστίας προς το Δημόσιο, κατάχρησης δημοσίου χρήματος, κατάχρησης θέσης», αλλά και «εξυπηρέτηση συμφερόντων». Άξονας της επιχειρηματολογίας τους είναι οι αποφάσεις του ΤΑΙΠΕΔ, με τις οποίες ακυρώνει επενδύσεις του δημοσίου ΟΛΘ και οι οποίες έχουν προκαλέσει ζημιά εκατ. Ευρώ στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και κατ’επέκταση στο ελληνικό Δημόσιο. Από την άλλη πλευρά, σταθερή θέση του ΤΑΙΠΕΔ είναι ότι οι επενδύσεις που σχεδιάζει να πραγματοποιήσει ο δημόσιος ΟΛΘ δεν εξυπηρετούν τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης.
Πράξη πρώτη: Όταν το ΤΑΙΠΕΔ ακύρωσε επενδύσεις
Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης αποτελεί ένα από τα πιο κερδοφόρα λιμάνια της Μεσογείου, ενώ παρά την οικονομική κρίση συνεχίζει να αποδίδει σημαντικά κέρδη στο ελληνικό Δημόσιο. Το διάστημα 2011-2015, το σύνολο των διανεμόμενων κερδών ανήλθε σε 81.244.800 ευρώ (από τα οποία 60,3 εκατ. ήταν το μερίδιο του ελληνικού Δημοσίου). Την ίδια περίοδο, το ελληνικό κράτος εισέπραξε 5,2 εκατ. ευρώ περίπου (2% επί του κύκλου εργασιών) ως αντάλλαγμα για την παραχώρηση της χρήσης του λιμένα. Η κερδοφορία του ΟΛΘ, η απουσία τραπεζικού δανεισμού, τα ταμειακά του διαθέσιμα (περίπου 80 εκατ. ευρώ), διεθνείς μελέτες και το ενδιαφέρον από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να χρηματοδοτήσει κινήσεις για την ανάπτυξη του λιμανιού, έχουν οδηγήσει τη διοίκηση του ΟΛΘ στην εκπόνηση φιλόδοξων επενδυτικών σχεδίων. Οι προσπάθειες αυτές σταματούν στην άρνηση του ΤΑΙΠΕΔ, ως μεγαλομετόχου του ΟΛΘ, να πραγματοποιήσει αυτά τα σχέδια.
Το 2011 ο ΟΛΘ αποφάσισε να προχωρήσει στην επέκταση της έκτης προβλήτας του λιμανιού, του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων (ΣΕΜΠΟ) που αποτελεί και την κύρια πηγή εσόδων του. Το έργο κρίθηκε υποχρεωτικό για την περαιτέρω ανάπτυξη του λιμανιού και την ενίσχυση της ανταγωνιστικής του θέσης. Υπέρ της επένδυσης είχαν γνωμοδοτήσει πολυεθνικές εταιρείες – σύμβουλοι επιχειρήσεων, η Ocean Shipping Consultants το 2008 και η Deloitte Business Solutions το 2011 (τη μελέτη της οποίας είχε φέρει στο φως το TPP). Η επένδυση κρινόταν από τότε απαραίτητη, έφτανε τα 235 εκατ. ευρώ, είχε ορίζοντα ολοκλήρωσης μέχρι το 2023-24 (ενώ το μεγαλύτερο μέρος της θα μπορούσε να είχε ολοκληρωθεί μέχρι σήμερα), ενώ δεν υπήρχε κανένας κίνδυνος ως προς τη χρηματοδότηση της.
Το ΤΑΙΠΕΔ όμως είχε άλλη άποψη. Το Μάιο του 2012 πραγματοποιήθηκε η μεταφορά του 51% του ΟΛΘ στο Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων και μία από τις πρώτες κινήσεις του ΤΑΙΠΕΔ, τον Αύγουστο του ίδιου έτους, ήταν να ακυρώσει το επενδυτικό σχέδιο των 235 εκατ ευρώ. «Το συμφέρον του μετόχου εξυπηρετείται καλύτερα εφόσον δεν αναληφθούν τέτοιες σημαντικές δεσμεύσεις, ενόψει της σχεδιαζόμενης αποκρατικοποίησης», ανέφερε το ΤΑΙΠΕΔ σε επιστολή του προς το Δ.Σ. του ΟΛΘ. Η επένδυση ακυρώθηκε, παρά το γεγονός ότι σε εκείνο το χρονικό σημείο η διαδικασία ιδιωτικοποίησης δεν είχε ακόμα ξεκινήσει, κάτι που συνέβη δύο χρόνια μετά, τον Απρίλιο του 2014. «Οι συνέπειες του μπλοκαρίσματος των έργων επέκτασης της 6ης προβλήτας κατά τα έτη 2012 -2013 και πολύ πριν την Προκήρυξη εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την πώληση της ΟΛΘ Α.Ε. μέσω της διάθεσης του 67% του μετοχικού κεφαλαίου (Απρίλιο του 2014 ) είναι ανυπολόγιστες και καταστροφικές, τόσο για τον ίδιο τον Λιμένα της Θεσσαλονίκης ως βιομηχανία, όσο για την οικονομία και την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής» σημειώνουν πηγές του TPP.
Oι ίδιες πηγές καταγγέλλουν ότι ενώ το ΤΑΙΠΕΔ ανέλαβε, στο πλαίσιο του δεύτερου μνημονίου, την υποχρέωση κατάθεσης πρότασης για τη κατάλληλη Λιμενική Πολιτική έως το Σεπτέμβρη του 2012, και παρ' ότι προσλαμβάνει πέντε Συμβούλους προς τούτο, δεν τη κατέθεσε ποτέ. «Το μόνο που πραγματοποιεί με απίστευτη προσήλωση και ενάργεια είναι να παρεμβαίνει για να σταματήσει τα έργα υποδομής της ΟΛΘ Α.Ε., με συνέπεια προς την απαξίωση και την αποανάπτυξη του Λιμένα, που βέβαια συμπαρασύρει προς τα κάτω την ΚΠΑ και την τιμή πώλησης. Προσθέτουν ότι, το Ταμείο με τις ενέργειες του «μπλοκάρει μόνο τα σοβαρά και άκρως απαραίτητα έργα υποδομής, αλλά ενισχύει την αποεπένδυση», τόσο σε εξοπλισμό όσο και σε προσωπικό. «Η πολιτική αυτή έχει ως αποτέλεσμα την πλήρη αποεπένδυση και απαξίωση του Λιμένα που εκτός από την πτώση της τιμής του, ενισχύει και τους ανταγωνιστές του» τονίζουν επίσης.
Πράξη δεύτερη: Όταν η ιδιωτικοποίηση μείωσε τις επενδύσεις
Το 2016 το έργο επαναλήφθηκε, καθώς μετά την ίδια διαδικασία (απόφαση διοίκησης ΟΛΘ και μελέτη διεθνούς συμβούλου επιχειρήσεων), ο Οργανισμός του λιμανιού της Θεσσαλονίκης εκπονεί νέο επιχειρησιακό σχέδιο για την περίοδο 2017-2021. Όπως είχε αποκαλύψει το TPP, το νέο business plan εντάσσεται στη νέα Σύμβαση Παραχώρησης Ελληνικού Δημοσίου – ΟΛΘ Α.Ε. και λόγω της σταθερής κερδοφορίας του λιμανιού, αυξάνει το ύψος των απαραίτητων επενδύσεων, στις οποίες πρέπει να προχωρήσει, τονίζοντας ξανά ότι έχει τις δυνατότητες να το πετύχει, χωρίς κρατική ενίσχυση ή ιδιωτικοποίηση. Το πολυσέλιδο νέο σχέδιο προβλέπει μεταξύ άλλων:
- Επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 309 εκατ. την πενταετία 2017-2021
- Συνολικό επενδυτικό πρόγραμμα 833 εκατ. την περίοδο 2017-2050
- Μελέτη για χαμηλό, βασικό και υψηλό σενάριο ζήτησης
- Επιπλέον 160-240 νέες θέσεις εργασίας, αναλόγως του σεναρίου ζήτησης
Πράξη τρίτη: Κόντρα για τις επενδύσεις του 2017
Συν τοις άλλοις, νέα διαμάχη έχει ξεσπάσει με αφορμή το επενδυτικό πρόγραμμα του ΟΛΘ για το 2017. Η διοίκηση του ΟΛΘ πρότεινε επενδύσεις συνολικού ύψους 23 εκατ. ευρώ, ενώ το ΤΑΙΠΕΔ απαντάει ότι ο συνολικός προϋπολογισμός των έργων που μπορούν να εισαχθούν στη σύμβαση αγοραπωλησίας είναι 11,7 εκατ. ευρώ. «Το ποσό αυτό είθισται να τίθεται σε τέτοιο ύψος ώστε να εξυπηρετεί τις απολύτως απαραίτητες ανάγκες για την ομαλή λειτουργία του λιμένα και σε κάθε περίπτωση δεν είναι υψηλό, προκειμένου να μην επηρεάσει την αποτίμηση της αξίας της εταιρείας από πλευράς επενδυτών και επιπρόσθετα να μην δεσμεύσει τους επενδυτές σε επενδυτικά προγράμματα που δεν είναι της επιλογής τους», αναφέρει το ΤΑΙΠΕΔ. Εντύπωση πάντως προκαλεί το γεγονός ότι οι αποφάσεις αυτές δεν προέρχονται από τη διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ αλλά από μία υπάλληλο, που χαρακτηρίζεται ως «project manager» του έργου.
«Μία υπάλληλος του ΤΑΙΠΕΔ έστειλε την πρόταση για τις μειώσεις που συζητάει η διοίκηση του ΟΛΘ. Δεν είναι δυνατόν να πετσοκόβονται απαραίτητες επενδύσεις που εγκρίθηκαν από το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας» τόνισαν οι εργαζόμενοι του ΟΛΘ σε συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε σήμερα, Τρίτη 22 Νοεμβρίου. Παρέθεσαν και συγκεκριμένα παραδείγματα για να καταδείξουν ότι οι επενδύσεις που σχεδιάζει ο ΟΛΘ και ακυρώνει το ΤΑΙΠΕΔ είναι απαραίτητες για τη σωστή λειτουργία του λιμανιού. «Υπάρχει γερανογέφυρα στο ΣΕΜΠΟ της οποίας οι καλωδιώσεις τελευταία φορά αλλάχθηκαν το 1996 και σε περίπτωση βλάβης θα βγει εκτός λειτουργίας. Επίσης, ο ΟΛΘ δεν παίρνει εγχώρια προς εξαγωγή φορτία και χάνει έσοδα περίπου 4 εκατ., επειδή δε διαθέτει τα απαιτούμενα μηχανήματα και προσωπικό» υποστηρίζουν ενώ προσθέτουν ότι τα έργα που σχεδιάζονται είναι απαραίτητα και για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη διακίνηση χύδην φορτίων.
Πράξη τέταρτη: Προστασία εργαζομένων και πρώτη προβλήτα
Παράλληλα, «κόκκινη γραμμή» για κυβέρνηση και Δήμο Θεσσαλονίκης αποτελεί η παραχώρηση της πρώτης προβλήτας του λιμανιού στο δήμο. Πρόκειται για ένα χώρο που θεωρείται μεγάλης πολιτιστικής και ιστορικής σημασίας, με ελεύθερη πρόσβαση για τους πολίτες της πόλης. Κατά την ομιλία του στη ΔΕΘ ο Αλέξης Τσίπρας είχε τονίσει ότι υποστηρίζει «ένα αίτημα αυτοδιοικητικών και παραγωγικών φορέων της πόλης να αποδοθεί η πρώτη προβλήτα στο λαό της πόλης ώστε να συνεχίσει να αποτελεί δημόσιο χώρο πολιτισμού».
Ωστόσο η διαφαινόμενη άρνηση του ΤΑΙΠΕΔ να αποδεχθεί το αίτημα κυβέρνησης και Δήμου Θεσσαλονίκης έχει προκαλέσει τις τελευταίες ημέρες τη δριμύτατη αντίδραση του δημάρχου, Γιάννη Μπουτάρη, που κατά τ' άλλα υποστηρίζει την πώληση του λιμανιού. «Πρώτη φορά τίθεται τέτοιο ζήτημα και μάλιστα από επίσημα χείλη που εκφέρουν τέτοια δήθεν επιχειρήματα. Ακόμη και οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές, όπως μας γνωστοποίησαν ρητώς, δε διατηρούν κανένα ενδιαφέρον για τον πρώτο προβλήτα, όπου δεν ασκείται λιμενικό έργο. Για το λόγο αυτόν, άλλωστε, ήδη απ’ την εποχή της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας ’97 είχε συνταχθεί μελέτη για την απένταξη του πρώτου προβλήτα από το λιμάνι και την ένταξή του στον αστικό ιστό», τόνισε ο κ.Μπουτάρης πριν από λίγες μέρες, ενώ πρόσθεσε ότι «η παραχώρηση του πρώτου προβλήτα στο Δήμο Θεσσαλονίκης δεν αντίκειται με κανέναν τρόπο σε αυτό. Αντιθέτως, διασφαλίζει την ελεύθερη πρόσβαση σε μια περιοχή πολιτιστικών και ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων σε όλους τους Θεσσαλονικείς και τους επισκέπτες της πόλης». Μάλιστα, μιλώντας στο δημοτικό συμβούλιο ανέβασε τους τόνους: «Οι σύμβουλοι του ΤΑΙΠΕΔ είναι ανώτεροι από τον Τσίπρα; Διότι ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε στα εγκαίνια της Διεθνούς Εκθέσεως ότι περιέρχεται στο Δήμο Θεσσαλονίκης η πρώτη προβλήτα. Και είχαμε κάνει συμφωνίες ότι τα ακίνητα που αποφέρουν χρηματικά έσοδα στον ΟΛΘ θα τα κρατήσουν» είπε ο δήμαρχος.