Στη δημοσιότητα ήρθε νέα μελέτη της ερευνητικής ομάδας Forensic Architecture στην οποία συμπεραίνεται εκ νέου η χρήση πραγματικών πυρών από στρατιώτες τον Μάρτιο στον Έβρο. Σύμφωνα με την έρευνα, τον Μάρτιο του 2020 ο Σύρος Μοχάμαντ Αλ Αράμπ σκοτώθηκε από πυρά στα ελληνοτουρκικά σύνορα και κατά πάσα πιθανότητα για το θάνατο του ευθύνονται Έλληνες στρατιώτες.
Ο πρόσφυγας δολοφονήθηκε το πρωί της Δευτέρας, 2 Μαρτίου, ενώ η ελληνική κυβέρνηση, μέσω του κυβερνητικού εκπροσώπου της, Στέλιου Πέτσα, έχει προσπαθήσει να διαψεύσει το γεγονός, μιλώντας για «fake news» σχετικά με τα πυρά από την ελληνική πλευρά.
Όπως καταγράφεται στην τότε έρευνα του Forensic Architecture, ομάδα Σύρων προσφύγων με την οποία ο Μοχάμαντ αλ-Άραμπ προσπάθησε να προσεγγίσει τα ελληνικά σύνορα, μετέβη προς το σημείο από την τουρκική πόλη Ύψαλα. Όπως μετέφερε τότε το omniatv.com, η ομάδα προσφύγων πέρασε τον ποταμό σε σημείο που και στην δυτική του όχθη υπάρχει τουρκικό έδαφος και κινήθηκε προς τον φράχτη. Σε απόσταση 40 μέτρων από τα ελληνικά σύνορα, όπως αναφέρεται εκείνη την ώρα στα βίντεο, δέχτηκαν «πυρά από τον ελληνικό στρατό».
Στις 5 Μαρτίου η ομάδα Forensic Architecture είχε δημοσιεύσει προκαταρκτική έρευνα που περιείχε ενδείξεις πως τα βίντεο και οι φωτογραφίες από τον θάνατο του Μοχάμαντ ήταν αυθεντικά και ότι οι ευθύνες πιθανότατα βαραίνουν την ελληνική πλευρά.
Το γεγονός είχε αποκαλυφθεί πρώτο από τη δημοσιογράφο Τζέναν Μούσα, που ανέφερε και το όνομα του πρόσφυγα, υποστηρίζοντας ότι μίλησε με την οικογένειά του. Ο αλ-Άραμπ ήταν πρόσφυγας από το Αλέππο και κατέφυγε στην Τουρκία πριν 5 χρόνια.
Ενώ στη συνέχεια, ο δημοσιογράφος του Channel 4, Paraic O’Brien, που βρίσκεται στα ελληνοτουρκικά σύνορα, αναφέρθηκε στον φόνο, επικαλούμενος αυτόπτες μάρτυρες.
Η ελληνική κυβέρνηση, μέσω του κυβερνητικού εκπροσώπου, Στέλιου Πέτσα, έχει υποστηρίξει ότι οι «ελληνικές συνοριακές δυνάμεις δεν έχουν ρίξει καμία σφαίρα εναντίον όσων προσπάθησαν να εισέλθουν παράνομα στην Ελλάδα», κάνοντας επίσης λόγο για «παραπληροφόρηση» και «fake news».
Στις 10 Μαρτίου, οι New York Times δημοσίευσαν έρευνα η οποία κατέληξε στα ίδια συμπεράσματα επιβεβαιώνοντας τον φόνο. Στην έρευνα των NYT αναφερόταν: «Μια ανάλυση βίντεο, σε συνδυασμό με συνεντεύξεις με μάρτυρες, επιβεβαίωσε ότι ο κύριος Yaarub σκοτώθηκε το πρωί της 2ης Μαρτίου στη δυτική όχθη του ποταμού Έβρου. Ο κ. Yaarub έζησε στην Τουρκία για πέντε χρόνια, εργαζόμενος σε εργοστάσιο υποδημάτων, σύμφωνα με τον φίλο Ali Kamal, ο οποίος ταξίδευε μαζί του. Οι δύο φίλοι διασχίζουν τον Έβρο τη νύχτα της 1ης Μαρτίου και κατασκηνώνουν με μια μεγάλη ομάδα μεταναστών στη δυτική όχθη του ποταμού» αναφέρει συγκεκριμένα το ρεπορτάζ και προσθέτει:
Ο κ. Kamal είδε τελευταία τον φίλο του ζωντανό γύρω στις 7:30 π.μ. το επόμενο πρωί, όταν η ομάδα άρχισε να περπατά στα σύνορα. Οι δύο άνδρες χωρίστηκαν και σύντομα οι ελληνικές δυνάμεις ασφαλείας τους μπλοκάρουν, σύμφωνα με άλλον Σύρο άνδρα που κατέγραψε το τέλος του συμβάντος και αργότεραζ σε συνέντευξη με τους The Times, ζήτησε να παραμείνει ανώνυμος επειδή φοβόταν την τιμωρία. Κατά τη διάρκεια της αντιπαράθεσης, ο κ. Yaarub άρχισε να μιλάει στους άνδρες που μπλοκάρουν το μονοπάτι τους και κρατώντας ένα λευκό πουκάμισο, έλεγε ότι ήρθε ειρηνικά. Λίγο αργότερα, ο κ. Yaarub πυροβολήθηκε.»
Σημειώνεται ότι το ρεπορτάζ των NYT τον Μάρτιο, αφορούσε την ύπαρξη μιας μυστικής τοποθεσίας όπου κρατούνταν πρόσφυγες στον Έβρο, χωρίς κανένα δικαίωμα και ενόψει της απέλασής τους στην Τουρκία, ενώ βίντεο-έρευνα είχε δημοσιεύσει και η Forensic Architecture.
Η νέα έρευνα
Τα νέα στοιχεία της έρευνας του Forensic Architecture καταδεικνύουν ότι μία ομάδα Ελλήνων στρατιωτών που βρισκόταν κοντά στην τοποθεσία, θα μπορούσε να είναι υπεύθυνη για τον θάνατο. Στο βίντεο ακούγονται πυροβολισμοί αυτόματων όπλων από το σημείο όπου βρίσκονταν οι στρατιώτες, τις ώρες πριν από τον θάνατο του Αλ Αράμπ.
Σύμφωνα με την «Εφημερίδα των Συντακτών» τα βασικά σημεία της έρευνας είναι:
-Πραγματοποιήθηκε γεωγραφικός εντοπισμός πολλών βίντεο και εικόνων για να χαρτογραφηθεί η διαδρομή ομάδας προσφύγων, ενώ πλησίαζαν στον φράχτη του Έβρου.
-Σε φωτογραφίες που έχουν τραβηχτεί κοντά στον φράχτη, φαίνονται Έλληνες στρατιώτες με αυτόματα πυροβόλα όπλα, ενώ σε βίντεο που τραβήχτηκαν κοντά στο σημείο ακούγονται πυροβολισμοί.
-Τρεις αυτόπτες μάρτυρες τοποθετούν το σημείο όπου πυροβολήθηκε ο Αλ Αράμπ περίπου 15-135 μέτρα από την τοποθεσία των Ελλήνων στρατιωτών, σε μία λωρίδα γης που βρίσκεται παράλληλα με τον φράχτη.
-Σημεία από την αυτοψία, τα οποία έχει δει η Forensic Architecture, αναφέρουν ότι ο Αλ Αράμπ χτυπήθηκε από πραγματικά πυρά, αλλά και από πλαστικές σφαίρες.
-Τούρκοι στρατιώτες δεν φαίνονται σε κανένα από τα βίντεο ή τις εικόνες και μαρτυρίες δεν αναφέρουν την παρουσία τους.
Μεταξύ των ευρημάτων της έρευνας αναφέρεται ότι δεν βρέθηκαν Τούρκοι στρατιώτες ή ένοπλοι άνδρες στη Δυτική όχθη του ποταμού -όπου ο Μοχάμαντ αλ-Άραμπ πυροβολήθηκε- σε κανένα από τα βίντεο ή τις εικόνες «που συγκεντρώσαμε».
«Μέσω της ανάλυσής μας συμπεράναμε ότι το ενδεχόμενο ο αλ-Αράμπ να τραυματίστηκε από τέσσερις τουρκικές σφαίρες που προήλθαν από την απέναντι όχθη του ποταμού, τρεις εκ των οποίων ήταν πλαστικές, είναι εξαιρετικά απίθανο» καταλήγει η έρευνα.
Ο Στέφανος Λεβίδης, ερευνητής της ομάδας, αναφέρει «ο φόνος του Μοχάμαντ Αλ Άραμπ δεν πρέπει να θεωρείται ως μεμονωμένο περιστατικό στο πλαίσιο του πώς η Ελλάδα και η Ε.Ε. φυλάσσουν τα σύνορα με την Τουρκία. Η Forensic Archtecture ερευνά παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον Έβρο εδώ και δύο χρόνια, συνεργαζόμενη με ΜΚΟ που βρίσκονται στην περιοχή. Οι πολιτικές φύλαξης συνόρων συχνά περιλαμβάνουν συστηματική βία κατά αιτούντων ασύλου και αυτή η συμπεριφορά καλύπτεται από την μόνιμη άρνηση από διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις ότι υπάρχει τέτοια βία. Ο φόνος του Αλ Αράμπ και ο φόνος του Μοχάμαντ Γκουλζάρ είναι το αποκορύφωμα των πρακτικών αυτών», όπως μεταδίδει η «Εφ.Συν».
Παραδέχεται έρευνες ο Μητσοτάκης
Την έκθεση του Forensic Architecture δημοσίευσαν και οι Financial Times, οι οποίοι την Κυριακή φιλοξένησαν συνέντευξη του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη. Στη συνέντευξη ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι «δεν έχω κανένα απολύτως στοιχείο αναφορικά με ό,τι συνέβη στα σύνορα, πάντα χρησιμοποιούμε αυτό που θεωρούμε “περιορισμένη” βία για να προστατεύσουμε τα σύνορα. Δεν έχω καμία ένδειξη ότι υπήρξαν πραγματικά πυρά».
Επιπλέον, σε ερώτηση για το αν η Ελλάδα θα συμφωνούσε με μία έρευνα για το συγκεκριμένο γεγονός, ο πρωθυπουργός απάντησε πως «το έχουμε ήδη κάνει και πάλι δεν έχω περισσότερα στοιχεία», αποκαλύπτοντας στην ουσία ότι έχει γίνει έρευνα για τέτοιου είδους περιστατικά, όπως γράφει και η «Εφ.Συν».
Η ακρόαση Μηταράκη – Σχοινά για το θάνατο του πρόσφυγα
Υπενθυμίζεται ότι τη Δευτέρα ήταν η ακρόαση του υπουργού Μετανάστευσης, Νότη Μηταράκη, και του Επιτρόπου της ΕΕ, Μαργαρίτη Σχοινά από την Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (LIBE) του ευρωκοινοβουλίου, οι οποίοι καλούνται να δώσουν εξηγήσεις για το θάνατο του πρόσφυγα στα σύνορα στον Έβρο.
Οι εμπλεκόμενοι θα πρέπει να λογοδοτήσουν για την έρευνα των Bellingcat, Pointer (KRO-NCRV), Der Spiegel, Lighthouse Reports και Forensic Architecture.
Μάλιστα, βίντεο των ερευνητικών ομάδων Forensic Architecture, Bellingcat και Lighthouse Reports, στοιχειοθετούν ότι έγινε χρήση πραγματικών πυρών από Έλληνες στρατιώτες στον Έβρο στην συγκεκριμένη περίπτωση με θύματα εκτός από τον 22χρονο ακόμη έξι πρόσφυγες που τραυματίστηκαν.
Στην ακρόαση έχει κληθεί ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοϊδης, ο εκτελεστικός διευθυντής της Frontex και η Ευρωπαϊκή Ακτοφυλακή και Υπηρεσία Φύλαξης συνόρων.