Φόρος τιμής στον Μάρεϊ Μπούκτσιν

Όλα αυτά τα χρόνια, ο Μάρεϊ Μπούκτσιν αφιέρωσε τα σημαντικά του ταλέντα και την ενέργεια του σε πολλά και διαφορετικά πεδία:

την ιστορία, την τεχνολογία, την κοινωνική οργάνωση, τον αγώνα για δικαιοσύνη και ελευθερία και τόσα άλλα.

Σε κάθε μία περίπτωση υπήρξε διαφωτιστικός και διορατικός, έφερε πρωτότυπες και προκλητικές ιδέες και ένα όραμα ικανό να εμπνεύσει.

Με εκτίμηση για τα πολλά χρόνια διαφώτισης κι έμπνευσης,

Νόαμ Τσόμσκυ

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο πατέρας μου έγραψε μια σειρά βιβλίων υπό το γενικό τίτλο «Η Τρίτη Επανάσταση». Σε αυτά ανέλυσε τις transformative επαναστατικές στιγμές στην Ιστορία, ξεκινώντας από τις εξεγέρσεις του ύστερου μεσαίωνα και τους πολέμους των χωρικών της Γερμανίας τον 16ο αιώνα και καταλήγοντας, τέσσερις τόμους αργότερα, στον Ισπανικό Εμφύλιο. Η μελέτη της επαναστατικής Ιστορίας ήταν παρηγοριά για τον πατέρα μου – τον πήγαινε πίσω, σε μια εποχή που τα επαναστατικά ιδεώδη κινητοποιούσαν την καθημερινότητα, όταν οι ουτοπικές κραυγές παίρναν ζωή στα χείλη των καθημερινών ανθρώπων.

Και του έδινε και τεράστια ελπίδα, κάτι που το βλέπει καθαρά κανείς στην επιλογή του να αφιερώσει κάθε έναν από τους τέσσερις τόμους της Τρίτης Επανάστασης στην μικρή του εγγονή. Βεβαίως την. Αγαπούσε τρελά σαν άνθρωπο, κάποιαν με την οποία ένιωθε ότι μοιραζόταν πολλά από τα νεανικά του τάλαντα, ως μουσικός, καλλιτέχνης και, πάνω απ’ όλα, συγγραφέας. Αλλά η αφιέρωση αυτή έδειχνε επίσης την πίστη του στην υπόσχεση μιας νέας γενιάς, μιας γενιάς που θα σηκώσει το λάβαρο του αγώνα για μια πιο λογική κοινωνία – ένα λάβαρο που έχασε τη λάμψη του τις δεκαετίες πριν το θάνατο του, όταν η αριστερά πάλευε να πολεμήσει την άνοδο του νεοφιλελευθερισμού, της απολυταρχίας και της αχαλίνωτης οικολογικής καταστροφής.

Ήταν πολλοί οι τρόποι με τους οποίους ο πατέρας μου ήταν μπροστά από την εποχή του. Είδε πολλές φορές τις ιδέες του να γελοιοποιούνται ή να απορρίπτονται, κατά τη διάρκεια της ζωής του – η πίστη του ότι η κλιματική αλλαγή θα αποτελέσει σοβαρή απειλή για την επιβίωση μας ήταν ο περίγελως των Νιού Γιόρκ Τάιμς τη δεκαετία του ’60, οι πολύχρονες εκκλήσεις του προς την αριστερά να στρωθεί στη δύσκολη και καθόλου λαμπερή δουλειά της θεμελίωσης ενός οργανωμένου δικτύου τοπικών δημοκρατικών συνελεύσεων ξεπερνιόταν για χάρη της δράσης στο δρόμο.

Κι όμως, σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, ο πατέρας μου υπήρξε αισιόδοξος. Δεν εγκατέλειψε ποτέ την ελπίδα ότι αυτές οι ιδέες, οι ιδέες μου – γεννημένες από επτά δεκαετίες περίσκεψης για το είδος της κοινωνίας που θα μεγιστοποιήσει την ανθρώπινη δυνατότητα για δημιουργία, φαντασία, αρμονία με το φυσικό κόσμο –  θα εμποτίσει στο μέλλον τους ανθρώπους με τον ίδιο μεταμορφωτική ζήλο που ευρίσκε στο επαναστατικό παρελθόν.

Σε ένα από τα πρώτα του γραπτά, το «Επιθυμία και Ανάγκη», ο πατέρας μου έγραφε: «Μια καλή ιδέα μπορεί να ξεφύγει από τα χέρια του δημιουργού της και να ακολουθήσει τη δική της διαλεκτική».  Αν και αρχικά το ανέφερε ως κριτική στους καλλιτέχνες που αγνοούν την δύναμη της ίδιας τους της τέχνης, μου φαίνεται ότι αυτή η φράση, σήμερα, μπορεί να ειπωθεί κάτω από ένα νέο, θετικό φως. Μας θυμίζει ότι οι ιδέες έχουν απεριόριστες δυνατότητες, ότι ο σπόρος μιας ιδέας μπορεί να απλωθεί πολύ πέρα από κει που περίμενε ο αρχικός της σπορέας, να αγγίξει ανθρώπους και νέες πέρα από κάθε προηγούμενο, να μετουσιωθεί από αυτούς τους ανθρώπους, κατορθώνοντας εν τελεί έναν υπερβατικό πλούτο, ομορφιά και ακρίβεια που μπορούν να υπερβούν και να ζήσουν και πέρα από τα πιο τρελά όνειρα του δημιουργού της.

Θα ήταν μεγάλη χαρά για τον πατέρα μου να ήξερε ότι, εκατό χρόνια μετά τη γέννηση του και κοντά 15 από το θάνατο του, φαίνεται πόσο γερές ήταν οι βάσεις της ελπίδας του στο μέλλον, ότι, ακόμη και μέσα στην έντονη παγκόσμια κρίση και την αυξανόμενη απειλή ενός οικολογικού ολοκαυτώματος, πτυχές του οράματός του για μια έλλογη κοινωνία έχουν υιοθετηθεί σε όλο τον κόσμο, και είναι πια πρότυπο για όποιον επιδιώκει να εμπλακεί σε αυτές.

Πολλές από τις φωνές σε ετούτο το φόρο τιμής ανήκουν σε πρόσωπα που επηρεάστηκαν από τον πατέρα μου, από κοινοτιστές των Ατρόμητων Πόλεων (Fearless Cities) μέχρι ακτιβιστές της αντιπαγκοσμιοποίησης – που μετείχαν των ιδεών του και τις μεγάλωσαν ώστε να ταιριάξουν στο κοινωνικό τους γίγνεσθαι, χτίζοντας νέους και χειραφετητικούς πολιτικούς τρόπους ύπαρξης. Ειδικότερα, ξέρω πως ο πατέρας μου θα συγκινούνταν βαθιά απο το κουράγιο και την αφοσίωση του κουρδικού σχεδίου δημοκρατικής συνομοσπονδίας στη Ροζάβα, και το θεωρώ προσωπική τραγωδία που δεν ει΄χε την ευκαιρία να δει τον θρίαμβο της φεμινιστικής, ισότιμης αυτοδιάθεσης που κατόρθωσε ο Κουρδικός Λαός.

Για μένα, η ζώα κληρονομιά του πατέρα μου είναι το διαλεκτικό πνεύμα που έφερε στα κοινωνικά προβλήματα: την ώθηση για να δούμε τη φύση και την κοινωνία ως ενεργή διαδικασία, ποτέ ως στασιμότητα – πάντα αξιολογώντας τα πράγματα όχι έτσι απλά ως έχουν, αλλά όπως έχουν τη δυνατότητα να γίνουν.

Με την ευκαιρία της 100ης επετείου από τη γέννηση του, θα ήθελε να γιορτάσουμε την δύναμη των ιδεών να ξαναχτίζουν τον κόσμο, να μην απελπιζόμαστε ποτέ, να συνεχίσουμε διαρκώς να μορφωνόμαστε, να μορφώνουμε τους αδελφούς και τις αδελφές μας, τους γείτονες και τους φίλους μας και να συνεχίσουμε να οδηγούμε το όραμα του προς τα μπρος κυρίως με την υλοποίηση των ιδεών μας.

Ντέμπυ Μπούκτσιν

Το κράτος και η εξουσία έχουν παράξει πολλά προβλήματα, δημιουργώντας κατάσταση διαρθρωτικής κρίσης στο παγκόσμιο σύστημα. Ο καπιταλιστικός εκσυγχρονισμός έχει κηρύξει πόλεμο κατά της κοινωνίας με τέσσερα όπλα: τον εθνικισμό, την θρησκευτισμό, τον σεξισμό και τον επιστημονισμό. Μέσω αυτών των ιδεολογιών, ο καπιταλιστικός εκσυγχρονισμός έχει φυλακίσει την ανθρωπότητα σε ένα σιδερένιο κλουβί.

Ο φιλόσοφος και στοχαστής Μάρεϊ Μπούκτσιν πρότεινε πολύ συγκεκριμένες αναλύσεις της εξουσίας και του κράτους, για την αντιμετώπιση των κρίσεων αυτών. Ανέπτυξε προηγμένες εναλλακτικές λύσεις, ανοίγοντας νέους ορίζοντες για εμάς υπό το φως του χάους και των κρίσεων που αντιμετωπίζουμε. Αυτές οι αναλύσεις εκφράστηκαν καλύτερα στα βιβλία του Η Οικολογία της Ελευθερίας, Αστικοποίηση Χωρίς Πόλεις και Προς μια Οικολογική Κοινωνία. Το τελευταίο ήταν όντως ένα μανιφέστο για τον 20ο αιώνα.

Το έργο του Μπούκτσιν μεγεθύνει την κραυγή της ανθρωπότητας, που ζητεί να βγει από το σιδερένιο κλουβί. Ο Μπούκτσιν αποκάλυψε μια εξαιρετική αλήθεια, κατέδειξε την οργανική σχέση μεταξύ οικολογικών προβλημάτων και κοινωνικών προβλημάτων. Η κύρια διαφορά μεταξύ του Μπούκτσιν και άλλων διανοητών είναι ότι όχι μόνο διατύπωσε την κριτική του κατά του καπιταλιστικού συστήματος, αλλά πρότεινε εναλλακτικές λύσεις για να το ξεπεράσουμε. Για παράδειγμα, το μοντέλο της «οικολογικής κοινωνίας», το οποίο βασίζεται στην απελευθέρωση του ανθρώπου και της φύσης από την κυριαρχία, και η ιδέα της άμεσης δημοκρατίας, στηριγμένης  σε τοπικές ομοσπονδίες, είναι σημαντικά και πολύτιμα επιτεύγματα.

Οι προτάσεις του Μπούκτσιν είχαν μεγάλο αντίκτυπο στους Κούρδους επαναστάτες, που αγωνίζονται για να κατορθώσουν ελευθερία, ισότητα και δικαιοσύνη για το λαό τους και την παγκόσμια κοινωνία μας. Οι ιδέες του Μπούκτσιν αποτέλεσαν τη σημαντικότερη πηγή έμπνευσης για την οικοδόμηση ενός μοντέλου δημοκρατικής αυτοκυβέρνησης στη Ροζάβα και τη Βορειοανατολική Συρία.

Φτιάξαμε κομμούνες και τοπικά συμβούλια, ένα σύστημα συμπροεδρίας μεταξύ γυναικών και ανδρών και κατορθώσαμε τη συμμετοχή όλων των εθνοτικών, θρησκευτικών και ιδεολογικών συνιστωσών στη διοίκηση της περιοχής. Εργαστήκαμε για να αντικαταστήσουμε με δημοκρατική εξουσία το κρατικό σύστημα, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι η πολιτεία μας είναι κοινωνικά και οικολογικά συνειδητοποιημένη.  Όλα αυτά τα επαναστατικά βήματα επετεύχθησαν.

Εμείς, ως η επανάσταση των γυναικών και ενός ποικίλου φάσματος λαών, εμπνεόμαστε από τις ανθρωπιστικές αξίες και θεωρούμε τις ιδέες και τη φιλοσοφία του Μάρεϊ Μπούκτσιν ως μέρος αυτών των μεγάλων αξιών που θα παραμείνουν αθάνατες στη συνείδηση ​​της ανθρωπότητας.

Φάουζα αλ-Γιούσεφ, μέλος του ηγετικού συμβουλίου του Δημοκρατικού Ενωμένου Κόμματος της Ροζάβα, αρχιτέκτονας του Κοινωνικού Συμβολαίου διακυβέρνησης της Αυτόνομης Διοίκησης Βόρειας και Ανατολικής Συρίας και συγγραφέας

Πολλοί ακτιβιστές από το Κουρδικό Κίνημα Ελευθερίας πρωτάκουσαν το όνομα του Μάρεϊ Μπούκτσιν στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Μας τον σύστησε ο αιχμάλωτος Κούρδος ηγέτης και στοχαστής Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ο οποίος, μέσα από το κελί του, μας πρότεινε να μελετήσουμε το έργο του Μπούκτσιν. Πράγματι, τα γραπτά του Μπούκτσιν μας στήριξαν στην αναζήτησή μιας απελευθερωμένης, χειραφετημένης και ισότιμης κοινωνίας. Ως οικολόγος, η γνωριμία μου με τον Μπούκτσιν ήταν γοητευτική λόγω της σημασίας που έδινε στη φύση, ως πηγή κάθε ζωής επί του πλανήτη, σε όλα τα πολιτικά του γραπτά.

Μέσα σε δύο δεκαετίες, καταφέραμε να θέσουμε σε εφαρμογή κάποιες από τις επαναστατικές θεωρίες του Μπούκτσιν στο Βόρειο και το Δυτικό Κουρδιστάν (Μπακούρ και Ροζάβα). Εκατομμύρια άνθρωποι είναι, πια, μέρος της διαδικασίας για να ξαναχτίσουμε την κοινωνία μας σε ριζοσπαστικά δημοκρατικές γραμμές, με βάση τις αρχές της κοινότητας, της ευρείας συμμετοχής, της αλληλεγγύης και της απελευθέρωσης των φύλων σε όλες τις σφαίρες του βίου, και, φυσικά, σε στέρεη οικολογική βάση. Έχουμε ακόμη πολύ δρόμο μπροστά μας και πολλά λάθη να μελετήσουμε. Ωστόσο, παρόλες τις απειλές που αντιμετωπίσαμε μέχρι σήμερα, συνεχίζουμε να προχωράμε μπροστά και είμαστε αποφασισμένοι να παραμείνουμε εδώ για πολύ καιρό ακόμη!

Ερκάν Αϋμπόγκα, Οικολογικό Κίνημα Μεσοποταμίας 

Ο Μπούκτσιν υπήρξε διεπιστημονικός, εκλεκτικός και πάνω απ ‘όλα ένας μοναδικός στοχαστής. Καθώς δεν κοινωνικοποιήθηκε ακαδημαϊκά ποτέ⁠— δεν τον υπέταξε η ακαδημαϊκή ζωή—, διατήρησε μια ελευθερία σκέψης που παραμένει ακόμη τόσο χρήσιμη για την χειραφέτηση όσο ήταν πάντα.

Πρώτη φορά «συνάντησα» το Μπούκτσιν στα 16 μου, στο βιβλιοπωλείο Victorian Trades Hall, που πούλησε ένα τμήμα από την Οικολογία της Ελευθερίας ένατι είκοσι σεντς. Αυτό το απόσπασμα διαμόρφωσε την πολιτική μου συνείδηση ​​όπως κανένα άλλο κείμενο, εκτός ίσως από το Κομμουνιστικό Μανιφέστο. Γιατί κατέγραφε αυτό που παραμένει, κατά τη γνώμη μου, η θεμελιώδης αρχή όσων μας παρέδωσε: Είναι οι ίδιες οι κοινωνικές παθολογίες της Ιεραρχίας που οδηγούν στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και της φύσης από τον άνθρωπο.

Αυτές οι παθολογίες, εξαπλωμένες όσο η αντι-φύση, η πατριαρχία, ο εθνικισμός, ο κρατισμός και ο καπιταλισμός, έχουν αποικίσει το δημόσιο βίο. Ο «κοινοτισμός» (ή «ελευθεριακός κοινοτισμός») είναι ένα από τα λίγα μέσα με τα οποία μπορούν να αντιμετωπιστούν ριζικά (δηλαδή να αντιμετωπίσουμε τη «ρίζα» του προβλήματος),  δίνοντας θεσμική μορφή στην ελευθερία, με άμεσους και συμμετοχικούς τρόπους, μέσω της αποκεντρωμένης κοινωνικής οργάνωσης και των κοινωνικών οικολογικών αρχών.

Αυτή ακριβώς η επίδειξη της διακλάδωσης μεταξύ ιεραρχίας και ελευθερίας ⁠ – που γίνεται τόσο απλά κατανοητή όπως την εκφράζει, ξεκάθαρα, ο Μπούκτσιν ⁠ – έχει βαθιά διαμορφώσει τη σημερινή ριζοσπαστική σκέψη.

Ο Μπούκτσιν ήταν ένας αληθινός επαναστάτης που αφιέρωσε όλη ττου τη ζωή και την ενέργεια στη μετουσίωση της κοινωνίας μας.

Σανον Μπρινκάτ, ακαδημαϊκός, τμήμα Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Σανσάιν Κόουστ.

Ο Μάρεϊ Μπούκτσιν υπήρξε μέντοράς μου, φίλος μου και συνεργάτης μου: το 1974 συνιδρύσαμε το Ινστιτούτο Κοινωνικής Οικολογίας. Κατά τη διάρκεια της ζωής του, ο Μπούκτσιν υπήρξε συχνά φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Από τη δεκαετία του 1950 κιόλας, μας προειδοποιούσε για τους κινδύνους της απολυταρχίας, τόσο της αριστεράς όσο και της δεξιάς, όπως και για το τεράστιο μέγεθος και τις κοινωνικές ρίζες της οικολογικής κρίσης. Ήταν διορατικός στις προβλέψεις του, από το 1964, για την υπερθέρμανση του πλανήτη, και ήδη από τη δεκαετία του 1970 πραγματοποιούσε μιαν εξαιρετική κριτική της εκβιομηχανισμένης γεωργίας ενώ παράλληλα προωθούσε εναλλακτικές τεχνολογίες όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια.

Η Οικολογία της Ελευθερίας, που δημοσιεύθηκε το 1981, το magnum opus του, εξακολουθεί να αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη διερεύνηση της διαλεκτικής ανάδυσης της ιεραρχίας και της πιθανής της διάλυσης, με την ανάπτυξη μιας νέας οικολογικής ευαισθησίας και τέτοιων μορφών ελευθερίας που να υποστηρίζουν και ενισχύουν την ανάδυση μιας οικολογικής κοινωνίας.

Κατά τη διάρκεια της ζωής του έγραψε, για αυτά τα θέματα αλλά και πολλά ακόμη, 25 βιβλία και αμέτρητα άρθρα. Ήταν ένας πραγματικός επαναστάτης που αφιέρωσε όλη του τη δύναμη στη μεταμόρφωση της κοινωνίας μας. Ανέπτυξε τις ιδέες του ελευθεριακού κοινοτισμού (επίσης γνωστός ως κοινοτισμός- κομμουναλισμός- και δημοκρατική συνομοσπονδιοποίηση) ως  την πολιτική στρατηγική για την επίτευξη αυτής της μεταμόρφωσης.

Το έργο του Μπούκτσιν αντιπροσωπεύει αυτό που ο Ερνστ Μπλοχ αποκαλεί «Αρχή της Ελπίδας», και κατά τη γνώμη μου, αυτή είναι η μεγαλύτερη κληρονομιά που μας αφήνει. Το έργο του θα συνεχίσει να διδάσκει και να εμπνέει ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και στο μέλλον.

Νταν Τσοντόρκοφ, Πολιτιστικός Ανθρωπολόγος, συνιδρυτής του ινστιτούτου Κοινωνικής Οικολογίας και συγγραφέας της Ανθρωπολογίας της Ουτοπίας.  

Ως κοινοτίστρια, δεν έχω λόγια να τονίσω την τεράστια επιρροή που έχει το έργο του Μάρεϊ Μπούκτσιν για τόσους και τόσους από εμάς. Το εμπνευσμένο όραμά του για την άμεση δημοκρατία είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο χτίσαμε τις οργανώσεις μας, το λεξιλόγιό μας, την ίδια μας την αίσθηση του ακτιβισμού. Πραγματικά, δεν μπορώ να σκεφτώ μια πιο απτή ενσάρκωση της φράσης «σκέψου παγκόσμια, δράσε τοπικά», προς την οποία αγωνιζόμαστε να φτάσουμε με την πολιτική μας δράση.

Ως αριστερή, με δέος αντικρίζω το λαμπρό νου πίσω από την κοινωνική οικολογία και πιστεύω ότι η κληρονομιά του παραμένει ιδιαίτερα σημαντική για μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας: την κλιματική αλλαγή. Εξετάζοντας τη σχέση μεταξύ κοινωνικών και οικολογικών θεμάτων, εντόπισε τον παραλληλισμό στη δυναμική της επικράτησης και της υπεροχής που βλέπουμε από τον άνθρωπο προς τη φύση αλλά και από τον άνθρωπο προς τον άνθρωπο. Δύο πρόσωπα της καπιταλιστικής κοινωνίας στην οποία ζούμε, στα οποία ο Μπούκτσιν απάντησε οραματιζόμενος έναν κόσμο οικολογικής ισότητας, κοινοτισμού και λαϊκής συμμετοχής.

Εάν μπορεί να μας επιτραπεί μια ευχή, με την ευκαιρία των 100 χρόνων από τη γέννηση του, ας είναι να φέρουμε πάντα μαζί μας το ριζοσπαστικό του πνεύμα, καθώς ξεκινάμε για την επόμενη επανάσταση, αναζητώντας έναν νέο Διαφωτισμό.

Έμιλυ Μάριον Κλάνσυ

Δημοτική σύμβουλος, Μπολόνια, Ιταλία

Τι σημαίνει ελευθερία σε μια εποχή που οι περισσότεροι άνθρωποι είναι «ελεύθεροι» να κάνουν ό, τι θέλουν ενώ ο πλανήτης καίγεται; Σε περιόδους οικοκτονίας και φασισμού, το να θέτουμε τα οικουμενικά ερωτήματα για την κατάσταση της ανθρώπινης ελευθερίας είναι θέμα ζωής και θανάτου.

Η ολιστική σκέψη του Μάρεϊ Μπούκτσιν, για τον κόσμο, με όρους συνέχειας και σύνδεσης, η επιμονή του, στο ό,τι καμία ζωή στη γη δεν είναι καταδικασμένη στη βία και την επικυριαρχία, μας παραδίδει μια πλήρη σειρά ερωτημάτων αλλά και προτάσεων, ώστε να επανεξετάσουμε ριζικά τη σχέση μας με την ίδια τη ζωή. Η αριστερή θεωρία και πρακτική είναι συχνά σεχταριστική και δογματική, ανίκανη να εκφράσει τη δημιουργικότητα και την αγάπη που αποτελεί τεράστιο μέρος της ανθρώπινης κοινωνικότητας. Αλλά, η κοινωνική οικολογία, δεν είναι δόγμα, είναι ένα πλαίσιο και η νοοτροπία που αρνείται να αποδεχθεί ως μοίρα μας την καταπίεση. Εναρμονίζει το πρόσωπο με την κοινωνία. Ενδυναμώνει το πρόσωπο ώστε να καθορίσει τη σχέση του με την κοινωνία, και παράλληλα του επιτρέπει να γίνει ενεργός καταλύτης, ικανός να μεταμορφώσει τις κοινωνικές σχέσεις.

Σε έναν νεοφιλελεύθερο κόσμο που εμπορευματοποιεί και εμπορεύεται κάθε πτυχή της ζωής μας και έτσι κανονικοποιεί τη βία και την κυριαρχία, οι ιδέες του Μπούκτσιν επιτρέπουν μια ριζοσπαστική, φιλική προς την κοινωνία μοναδικότητα του προσώπου, απελευθερωτική και όχι ατομικιστική. Μας προσφέρει ένα θεραπευτικό πλαίσιο στην αποξενωτική εποχή του καπιταλισμού.

Ντιλάρ Ντιρίκ, συγγραφέας του υπό έκδοση βιβλίου «Το Κίνημα των Κουρδισσών Γυναικών: Ιστορία, Θεωρία, Πρακτική».

Ο Μάρεϊ Μπούκτσιν ήταν ένας παθιασμένος και αυθεντικά πρωτότυπος στοχαστής. Όχι μόνο βοήθησε την αριστερά να αποδεχθεί την οικολογία, αλλά επέμεινε ότι η αριστερά πρέπει να εργαστεί για να τερματίσει όλες τις μορφές ιεραρχίας και κυριαρχίας. Ως σύνολο, τα πρωτοποριακά του έργα συνέβαλαν στον θεμελιώδη μετασχηματισμό του επαναστατικού δρόμου, ώστε να είναι σχετικός με τη δική μας εποχή. Η κοινωνική αλλαγή δεν είναι απαραίτητη μόνον για να ξεφύγουμε από την οικολογική καταστροφή και κατάρρευση, όπως μας είπε, αλλά και για να γίνουν πράξη οι ανθρώπινες φιλοδοξίες για μια έλλογη, ελεύθερη κοινωνία, που θα φροντίζει για τα μέλη της.

Όταν γνώρισα την κοινωνική οικολογία, τα τελευταία χρόνια της εφηβείας μου, ήταν ακριβώς αυτή η ιδέα που με τράβηξε, αυτός ο συνολικός, χειραφετητικός δρόμος για μια οικολογική κοινωνία. Πρέπει να παραδεχθώ ότι αν και μου δημιουργεί δέος το μέγεθος της εφαρμογής,  εξακολουθώ να αγαπάω την κοινωνική οικολογία και συχνά επιστρέφω στο έργο του Μάρεϊ, για να πάρω θάρρος και να εμπνευστώ.

Κάπου 15 χρόνια μετά το θάνατό του, η πρόκληση παραμένει η ίδια: θα μπορέσουμε, οι άνθρωποι, να αλλάξουμε ριζικά τον τρόπο μεταξύ μας διάδρασης και διάδρασης με τον φυσικό κόσμο; Θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε ένα οικολογικό μέλλον;

Είμαι πεπεισμένος ότι η κοινωνική οικολογία – το σύνολο των ιδεών που ανέπτυξε ο Μάρεϊ – θα γίνεται όλο και πιο σχετική στις επόμενες δεκαετίες. Οι ιδέες του θα συνεχίσουν να ζουν μέσα από τα κινήματα που κουβαλούν την κληρονομιά του.

Εϊρίκ Εϊγλάντ, ακαδημαϊκός, πανεπιστήμιο Νοτιανατολικής Νορβηγίας

Η ελευθερία είναι μια κατάσταση συλλογικής ύπαρξης: μια κοινωνική σχέση που σκέπει τα μέλη μιας κοινωνίας και τα συνδέει μεταξύ τους. Πάνω της μπορούμε να εργαστούμε, να την επεξεργαστούμε, και μπορούμε να την ενισχύσουμε, ή, αντιθέτως, να  την αποτρέχουμε και να την εξαλείψουμε – μέσα από τους κώδικες, τη συμπεριφορά και τους πολιτιστικούς κανόνες που ενεργοποιούμε καθημερινά.

Και η ελευθερία έχει εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου. Τα πολιτικά κινήματα σε όλο τον κόσμο την εμπλουτίζουν μέσω του αγώνα. Αυτός ο διαρκής αγώνας για την ελευθερία δεν αφορά μόνο στην ανθρώπινη βούληση και συνείδηση, αλλά και στην δυνατότητα ελευθερίας της φύσης.

Αναπτύσσοντας αυτή την αντίληψη για την ελευθερία, ο Μπούκτσιν παρέδωσε την πιο σημαντική και διαρκή συνεισφορά του. Διότι δεν αρκεί να διοργανώνουμε  αμεσοδημοκρατικές συνελεύσεις στους δρόμους της διαμαρτυρίας ή να φυτεύουμε κήπους στις γειτονιές. Ούτε αρκεί, πια, να τριγυρνάμε ξανά και ξανά γύρω από τον ίδιο γέρικο κύκλο των εκλογών. Εάν όντως παλεύουμε για την οικοδόμηση της «νέας κοινωνίας στο κέλυφος της παλιάς», πρέπει να συζητήσουμε συγκεκριμένα πώς θα αντιμετωπίσουμε και θα μεταμορφώσουμε τους θεσμούς που διαμορφώνουν την καθημερινή ζωή – από τα σχολεία και τα νοσοκομεία ως τα αγροκτήματα, τα εργοστάσια και τα δημόσια έργα. Γιατί; Γιατί η ελευθερία που επιδιώκουμε μπορεί να υλοποιηθεί μόνο μέσω των θεσμών που φτιάχνουμε εμείς οι ίδιοι.

Ο Μπούκτσιν όχι μόνο θεμελίωσε το σχέδιο για τη μετατροπή θεσμών τοπικής «διακυβέρνησης» σε αμεσοδημοκρατικές συνελεύσεις και ομοσπονδίες, αλλά επαναπροσδιόρισε την επανάσταση ως την υλοποιημένη, σε ουσία και μορφή, ελευθερία.

Έλενορ Φίνλυ, κοινωνική οικολόγος, υποψ. Διδάκτωρ στο πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης

Ο Μπούκτσιν είναι ένας από τους σπουδαίους φιλοσόφους – οραματιστές του 20ου αιώνα, εκείνος που έφερε έναν γνήσιο διαλεκτικό προσανατολισμό στη συλλογική μας κατανόηση της μεγάλης κρίσης της εποχής μας: της παγκόσμιας οικολογικής κρίσης. Ο Μπούκτσιν παραμένει σχεδόν πλήρως πρωτότυπος μεταξύ των διανοουμένων του 20ου αιώνα, καθώς είχε την ικανότητα να αναλύει τα οικολογικά προβλήματα υπό τους όρους της προέλευσής τους από τις κοινωνικές και θεσμικές σχέσεις.

Εμβάθυνε την αντίληψή μας για τις ιστορικές προσαυξήσεις στη φύση και μας έδωσε προκλητικές για την σκέψη μας απόψεις, για το πώς μπορούμε να αρχίσουμε να προσεγγίζουμε μια πιο αλληλεπιδραστική σχέση με τη βιόσφαιρα με τη μορφή μιας κοινωτικής κοινωνίας.

Το σημαντικότερα στην κληρονομιά που μας άφησε ο Μπούκτσιν δεν είναι αυτό που σκέφτηκε για κείνο ή για τούτο το ζήτημα, αλλά το πώς διαλεκτικά αντέδρασε και ανέλυσε την δεδομένη πραγματικότητα. Η σημερινή παγκόσμια πανδημία παρέχει άφθονα παραδείγματα για αυτό που ο Μπούκτσιν ονόμασε «κοινωνικό πλέγμα της τεχνολογίας», στην Οικολογία της Ελευθερίας, τόσο όσον αφορά την αδιάκοπη εκμετάλλευση των ζώων μέσω της βιομηχανικής γεωργίας και το ρόλο της στην εξάπλωση της νόσου, όσο και στην αξιοσημείωτη ικανότητα του καπιταλισμού να επιταχύνει μιαν παγκόσμια απάντηση δια των εμβολίων, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα όποια προβλήματα στον επικρατούντα τρόπο παραγωγής.

Η φιλοσοφία του παραμένει ιστορικής σημασίας για όλους εμας, τους παθιασμένους με τη δημιουργία μιας πραγματικά δημοκρατικής και οικολογικής κοινωνίας.

Ντέμιαν Γκέρμπερ, διανοούμενος, συγγραφέας του «Η Παραμόρφωση της Εικόνας της Φύσης»

Πρωτοδιάβασα Μπούκτσιν το 1983, όταν μελετούσα τον Αναρχισμό του 19ου αιώνα. Τελούσα σε πλήρη άγνοια του στάτους που είχε ήδη, λόγω της κριτικής του στο μαρξισμό και ως πρωτοπόρος της κοινωνικής οικολογίας. Χρειάστηκα χρόνο για να εκτιμήσω σε βάθος τις συνέπειες της θεωρητικής του προσφοράς στην επαναφορά του αναρχισμού.

Διαβάζοντας Μπούκτσιν, άκουγα τον Κροπότκιν. Κι όταν αργότερα διάβασα το δοκίμιο του Τζον Κλαρκ στο Αναρχικό Κίνημα (The Anarchist Moment), κατανόησα τη ζωτική σύνδεση μεταξύ του αναρχισμού και της οικολογίας που διαμόρφωσε ο Μπούκτσιν. Ακόμα κι αν απέρριψε έντονα κάποιες από τις γραμμές αυτής της σύνδεσης, παρέμεινε σημείο αναφοράς στον επαναπροσδιορισμό της αναρχίας και ανέδειξε μιαν νέα οπτική για τη μελέτη του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος του αναρχισμού.

Η επιρροή του Μπούκτσιν στην πολιτική σκέψη του Αμπντουλάχ Οτσαλάν επικεντρώθηκε, δικαίως, στην δημοκρατική συνομοσπονδιακή πρακτική. Έχει κεντρικό ρόλο στο έργο του Μπούκτσιν η αναρχική υπεράσπιση της δημοκρατίας, αλλά αυτό έγινε υπό το δυσοίωνο σκηνικό της δεξιάς μετατόπισης της διεθνούς πολιτικής σκηνής στη δεκαετία του 1980 και του ’90. Και τότε ήταν που προέτρεψε την αριστερά να οργανωθεί εναντίον της. Μετά το θάνατο του, το 2006, η πόλωση στις φιλελεύθερες δημοκρατίες, μόνον ενισχύει τη σημασία του συμπεράσματος του: «Η Αριστερά πρέπει να αναπτύξει το δικό της γήπεδο, να στέκεται ως επαναστατική αντιπολίτευση στην παρούσα κοινωνία, κι όχι να συμμετέχει ως “αριστερός εταίρος’’ στη λειτουργία της».

Ρουθ Κίνα, Καθηγήτρια πολιτικής φιλοσοφίας, πανεπιστήμιο του Λάφμπορω

Ο Μπούκτσιν, όπως ο Κροπότκιν, υπήρξε, σε σημαντικό βαθμό, ένας φιλόσοφος επί της ηθικής. Γι αυτό, η κοινωνία που οραματίστηκε είναι έκφραση ενός ηθικού σοσιαλισμού. Ο Μπούκτσιν τόνισε ότι η επιβεβαίωση μιας ηθικής στάσης είναι κεντρική για την ανάκαμψη της νοηματοδότηση της κοινωνίας και της αίσθησης του προσώπου.

Αν και υποστήριξε μια μορφή ηθικού νατουραλισμού, ο Μπούκτσιν αναγνώρισε ότι δεν υπάρχει απλή ή εύκολη σχέση μεταξύ δεδομένων και αξιών. Όπως έγραψε, μια ηθική που βασίζεται στην οικολογία μπορεί, επίσης, να επιφέρει «ένα μείγμα ‘φυσικών νόμων’  το ίδιο τυραννικών, εν τελει, όσο και το χάος του ηθικού σχετικισμού». Αν και υπεραμύνεται της ανάγκης για βαθιά ηθική δέσμευση, καθώς και την ανάγκη «γείωσης» της ηθικής για την κατανόηση της φυσικής εξέλιξης, ο Μπούκτσιν υποστηρίζει έναν αντικειμενικό ηθικό κώδικα, που δεν είναι «ούτε «απολυταρχικός ούτε σχετικιστικός, ούτε αυταρχικός ούτε χαοτικός, ούτε εργασιακός ούτε αυθαίρετος».

Ο Μπούκτσιν πρότεινε ως βάση για έναν οικολογικό ηθικό κώδικα, που θα οδηγεί «στην ανάδυση του προσώπου, του λόγου και της ελευθερίας μέσω της φύσεως και όχι σε πλήρη αντίθεση με αυτήν», γιατί έλαβε υπόψιν την εγγενή γονιμότητα της φύσης, την διαρκώς αυξανόμενη ποικιλότητα της και τις δυνατότητές της για ελευθερία, συνείδηση ​​και υποκειμενικότητα.

Δίνοντας έμφαση στη φύση ως «έδαφος» για μια ηθική της ελευθερίας, ο Μπούκτσιν απάντησε σε κάθε ντετερμινιστική θεωρία, όπως το αξίωμα ορισμένων αναντήρητων φυσικών νόμων, επιδεικνύοντας πως η κοινωνική οικολογία είναι ουσιαστικά μια «φιλοσοφία δυνατοτήτων». Η κοινωνική οικολογία, επέμενε διαρκώς, είναι ένας «οργανικός» και, μαζί, ένας εξελικτικός τρόπος σκέψης για τον κόσμο μας.

Μπράιαν Μόρρις, καθηγητής Ανθρωπολογίας, πανεπιστήμιο του Λονδίνου

«Είναι ολοφάνερο!». Πόσες φορές δεν έχω ακούσει αυτές τις λέξεις από όσους που ανακαλύπτουν τη θεωρία του ελευθεριακού κοινοτισμού, του Μάρεϊ Μπούκτσιν. Όταν πρωτοδιάβασα Μπούχτσιν, αυτό ακριβώς το αίσθημα είχα κι εγώ: ότι βρήκα μια μη ιεραρχική, δημοκρατική και χειραφετητική λύση στα τόσα και τόσα προβλήματα του παρόντος πολιτικού συστήματος.

Στη θεωρία του κοινοτισμού, ο Μπούκτσιν θέτει εκ νέου αυτά τα δύο συνδεόμενα ερωτήματα: πώς πρέπει να ασκείται η δημόσια εξουσία και ποια πρέπει να είναι η κύρια πολιτική μονάδα ενός λαού ώστε να αυτοκυβερνάται. Απαντά, υποστηρίζοντας την κοινότητα ως πολιτική μονάδα για την υλοποίηση της άμεσης δημοκρατίας, καθώς είναι ο μόνος χώρος όπου οι άνθρωποι μπορούν να συγκεντρώνονται, να συζητούν και να λαμβάνουν άμεσα αποφάσεις, πρόσωπο με πρόσωπο, αντί να ψηφίζουν την τάξη των αρχόντων που θα ασκήσουν δημόσια εξουσία. Για θέματα που υπερβαίνουν το τοπικό πεδίο, οι αυτοδιοικούμενες κοινότητες οργανώνονται σε ομοσπονδίες, στις οποίες κάθε λαϊκή συνέλευση αποστέλνει εκπροσώπους με ακριβείς και ανακλητές εντολές.

Προτείνοντας μια απλή, αλλά υλοποιήσιμη, εφικτή θεωρία για μιαν άλλη οργάνωση της πολιτικής τάξης, ο Μπούκτσιν ενέπνευσε και συνεχίζει να εμπνέει επαναστατικά κοινωνικά κινήματα σε όλο τον κόσμο.

Σιστίν Βαν Ουτρύβ, υπ. Δρ. «Κοινοτισμός και Άμεση Δημοκρατία»

Ήρθα πρώτη φορά σε επαφή με το έργο του Μάρεϊ Μπούκτσιν ως προπτυχιακός φοιτητής των πολιτικών επιστημών, προ δύο δεκαετιών. Έμεινα σύξυλος, θυμάμαι, που, σε έναν κόσμο συχνά ξερής και αρχαϊκής θεωρίας, εύρισκα μια φωνή σαφήνειας και αρχών, και μαζί μια ασυμβίβαστη δέσμευση στο έργο της οικοδόμησης ενός καλύτερου κόσμου. Ήταν τόσο ξεκάθαρη η φωνή του, όταν τον πρωτοδιάβασα, που φοβόμουν ότι η δουλειά του παραήταν απλή: δεν έπρεπε κάθε θεωρία να είναι πυκνή και δύσκολη στην κατανόηση; Δεν είναι αυτό το σήμα κατατεθέν μι9ας καλής θεωρίας;

Ο Μπούκτσιν μου έδειξε πόσο λάθος ήταν αυτή η άποψη. Σε κάθε πεδίο, στο οποίο αγωνίστηκε, μας έδωσε ένα σημαντικό θεωρητικό σώμα, πλούσιο και λεπτομερές, και μαζί προσιτό, όσο και ελκυστικό στο μέγιστο βαθμό, με κεντρικό του χαρακτηριστικό την ανάδειξη των ερωτημάτων στην καρδιά της συλλογικής ανθρώπινης κατάστασης. Από πού προέρχεται η ανθρώπινη κοινωνία; Ποια είναι η σχέση της με την όλη φύση; Και, το πιο κρίσιμο, τι πήγε τόσο λάθος, ώστε να μας οδηγήσει μπροστά στην οικολογική καταστροφή;

Για μένα, αυτή παραμένει η μέγιστη συνεισφορά του: το θεωρητικό πλαίσιο που έθεσε, το οποίο παραμένει τόσο πλούσιο και απαράμιλλο, με τόσα πολλά να προσφέρει, ένας αληθινός και καθημερινός προβληματισμός στην παρούσα κατάσταση μας, που σήμερα χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ.

Άντυ Πράις, συγγραφέας «Ανασύροντας το Μπούκτσιν, Κοινωνική Οικολογία και οι Κρίσεις της Εποχής μας»

Η οπτική του Μάρεϊ Μπούκτσιν είναι όλο και πιο σχετική, όσο περνά ο καιρός. Για παράδειγμα: εκείνος παρατήρησε ότι δεν μπορούμε να δώσουμε τέλος στην κυριαρχία του ανθρωπίνου είδους επί της φύσης, αν δεν δώσουμε τέλος στην κυριαρχία ανθρώπου επί ανθρώπων.  Για να το πούμε απλά, ο καπιταλισμός είναι ασυμβίβαστος με την προστασία του πλανήτη και του φυσικού περιβάλλοντος. Αν μόνο είχαμε ακολουθήσει αυτή τη συμβουλή όταν γράφτηκε…

Σήμερα, αντιμέτωποι με μια τρομακτικών διαστάσεων παγκόσμια κρίση, η σημασία της είναι πολύ μεγαλύτερη. Έχει γίνει επιτακτική ανάγκη να αντικατασταθεί ο καπιταλισμός με ένα οικονομικό – και επομένως κοινωνικό – σύστημα που αντιμετωπίζει τη φύση ως αναπόσπαστο μέρος της ευημερίας της ανθρωπότητας, και όχι ως ένα παρεπόμενο της ευημερίας μας ή ένα πόρο προς εκμετάλλευση.

Ο Μπούκτσιν πρότεινε, και πολύ σωστά, ως μόνο πολιτικό σύστημα συμβατό με ένα τέτοιο οικονομικό/ κοινωνικό σύστημα εκείνο στο οποίο το κράτος εξαφανίζεται και οι άνθρωποι αυτοδιοικούνται τοπικά και ομοσπονδιακά: ένα σύστημα όπου οι άνθρωποι δεν κυριαρχούν ο ένας στον άλλο ή τη φύση. Ο Μπούκτσιν ήταν ο πρώτος που όντως ένωσε την πολιτική με την οικολογική φιλοσοφία.

Το όραμα του Μπούκτσιν δεν υπήρξε ποτέ σημαντικότερο από ότι σήμερα, που η απογοήτευση από το σύγχρονο οικονομικό και πολιτικό μας σύστημα μεγαλώνει διαρκώς, και ο πλανήτης όλο και υποβαθμίζεται.

Κερν Ρος, συγγραφέας «η Ακέφαλη Επανάσταση», αντικείμενο του ντοκυμανταίρ «Ο τυχαίος αναρχικός» (Accidental Anarchist).

Έμαθα στην πράξη ότι η άμεση δημοκρατία είναι δυνατή το 1999, στους δρόμους του Σιάτλ, όταν δεκάδες χιλιάδες από μας περικυκλώσαμε τη συνάντηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Καθώς τα συμβούλια των εκπροσώπων μας συντόνιζαν τις καθημερινές εκδηλώσεις, από τις άμεσες δράσεις έως τη νομική υπεράσπιση, την διατροφή μας, την εκπαίδευση, την ιατρική μας υποστήριξη και την υποστήριξη των μέσων ενημέρωσης, η φαντασία μου εξερράγη. Άρχισα να μαθαίνω, μέσα από την πράξη, ότι η μη ιεραρχική μεταμόρφωση είναι δυνατή.

Σύντομα άρχισα να διαβάζω διάφορα έργα του Μάρεϊ Μπούκτσιν  – συγκεκριμένα του έργου του για την Ισπανία που περιγράφει λεπτομερώς τις οργανωτικές μορφές των αναρχικών στην Ισπανική Επανάσταση της δεκαετίας του 1930 – και έτσι κατάλαβα ακόμη περισσότερο τι είναι δυνατό, και μάλιστα στηριγμένο σε πραγματικές ιστορικές δυνατότητες. Στο έργο του αυτό αναλύει σχολαστικά τις διάφορες μορφές αμεσοδημοκρατικής οργάνωσης και εκεί αναγνώρισα, σε ένα ιστορικό βιβλίο, τα συμβούλια των εκπροσώπων στα οποία συμμετείχα, στο Σιάτλ.

Μετά το έργο του για την Ισπανία, διάβασα κι άλλα: για τους απαραίτητους δεσμούς μεταξύ της οικολογίας και της μη ύπαρξης ιεραρχίας, πώς αυτό που κάποιοι θεωρούν επαναστατικά αδύνατο είναι πραγματικά δυνατό, στηριγμένο στην ιστορία και τη θεωρία, ποιοι είναι οι δρόμοι μέσα από τους οποίους μπορούμε να μεταμορφώσουμε την κοινωνία και να την οργανώσουμε πραγματικά δημοκρατικές αρχές, από κάτω, τοπικά και σπειροειδώς προς τα έξω, οριζόντια.

Πάνω απ ‘όλα, όμως, αυτό που κάνει το έργο του Μάρεϊ είναι να μας καθοδηγεί και να μας στηρίζει στις θεωρητικές και πρακτικές επαναστατικές δυνατότητες – τόσο αυτές που έχουμε ήδη κατακτήσει όσο και αυτές που συνεχίζουμε να δημιουργούμε καθημερινά.

Ο Μπούκτσιν ήταν ο πρώτος που συνέδεσε όλα τα κομμάτια του παζλ και μας βοήθησε να δούμε τον δρόμο προς μια πλήρως απελευθερωμένη οικολογική κοινωνία.

Μαρίνα Σιτρίν, καθηγήτρια, πανεπιστήμιο του Μπινχάμπτον, συγγραφέας «Οι νέες Επαναστάσεις, από τα κοινωνικά κινήματα στις κινούμενες κοινωνίες»

Είναι δύσκολο να κατανοήσουμε σήμερα πόσο ριζοσπαστική είναι η σκέψη του Μάρεϊ Μπούκτσιν σε σχέση με την επικρατούσα περιβαλλοντική σκέψη της εποχής του. Σήμερα, άνθρωποι με διαφορετικό πολιτικό προσανατολισμό αντιμετωπίζουν τα περιβαλλοντικά προβλήματα ως κρίση της σχέσης της κοινωνίας με τον φυσικό κόσμο. Έχουμε καλά αναπτυγμένα δίκτυα που υποστηρίζουν την περιβαλλοντική δικαιοσύνη, την κλιματική δικαιοσύνη και τον οικοσοσιαλισμό και η πολιτική οικολογία βρίσκεται στο πρόγραμμα σπουδών των πανεπιστημίων όλου του κόσμου. Αλλά, τίποτε από αυτά δεν υπήρχε όταν ο Μπούκτσιν άρχισε να γράφει, τις δεκαετίες του ’50 και του ’60.

Στα μέσα της δεκαετίας του ’60 ήταν ευρέως διαδεδομένη η ανησυχία για την ατμοσφαιρική ρύπανση και τη μόλυνση των υδάτων, αλλά με τελείως διαφορετικό, συντηρητικό τρόπο. Οι δεξαμενές σκέψης της Ουάσινγκτον ανησυχούσαν κυρίως μήπως οι ελλείψεις πόρων διαταράξουν τη βιομηχανική παραγωγή, και το μεγαλύτερο μέρος της μαρξιστικής αριστεράς γιόρταζε με ενθουσιασμό τη «σοσιαλιστική» εκβιομηχάνιση, τον «σοσιαλιστικό» γιγαντισμό και ακόμη και την «σοσιαλιστική» πυρηνική δύναμη. Εξέχοντες επιστήμονες της Οικολογίας είδαν το έργο τους να χαρακτηρίζεται ως πιθανώς «αντιδραστικό», και ήταν ο Μπούκτσιν ο πρώτος που είπε ότι αυτό το έργο ήταν επωφελώς επαναστατικό.

Τη δεκαετία του ’70 και του ’80, ήταν αυτός που προέτρεψε το ανθίζον αντιπυρηνικό κίνημα να αγκαλιάσει το ριζοσπαστικό δυναμικό της αποκεντρωμένης ανανεώσιμης ενέργειας, σε συνδυασμό με μια αποκεντρωμένη, αυτοδιαχειριζόμενη οικονομία, που διέπεται από την άμεση δημοκρατία. Τα πολιτικά του γραπτά και η εξερεύνηση των επαναστατικών παραδόσεων από το Μπούκτσιν, συνέχισαν να εξελίσσονται από εκεί και πέρα.

Είναι πιθανό το διευρυνόμενο πεδίο της οικολογικής κρίσης να είχε προκαλέσει τελικά ανησυχία για τις ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές του διαστάσεις, αλλά ο Μάρεϊ Μπούκτσιν ήταν ο πρώτος που ένωσε όλα τα κομμάτια του παζλ και μας βοήθησε να δούμε τον δρόμο προς μια πλήρως απελευθερωμένη οικολογική κοινωνία. Γι ‘αυτό, του είμαστε όλοι πραγματικά ευγνώμονες – σε ευχαριστούμε, Μάρεϊ!

Μπράιεν Τόκαρ, ακαδημαϊκός, πανεπιστήμιο του Βερμόντ

Οφείλουμε να μνημονεύουμε το Μπούκτσιν ως αυτόν που μας έδωσε τη δυνατότητα να κατανοήσουμε καλύτερα την πραγματικότητα και μας προκάλεσε να εξερευνήσουμε το περίπλοκο nexus των κυριαρχιών που πρέπει να ξεδιπλώσουμε, στο μακρύ δρόμο προς την ελευθερία. Στην πορεία, μας ενθάρρυνε να αμφισβητήσουμε το σημερινό καπιταλιστικό σύστημα και κάθε μορφή καταπίεσης, συμπεριλαμβανομένων του ρατσισμού, του εθνοκεντρισμού, της αποικιοκρατίας και της πατριαρχίας.

Όντως, η κοινωνική οικολογία αναδεικνύει ως βάση της φυσικής εξέλιξης την ιδέα της ποικιλομορφίας, της συνεργασίας και της συνεχούς βελτίωσης, και, με αυτό τον τρόπο, υπογραμμίζει τις δυνατότητες της ίδιας της ανθρώπινης ανάπτυξης.

Είναι μια προσέγγιση που υπερασπίζεται την άποψη πως, ακόμη και αν σε όλη την ως τώρα ανθρώπινη ιστορία έχει αναπτυχθεί μια κληρονομιά ιεραρχίας και κυριαρχίας, η κυριαρχία δεν αποτελεί έμφυτη πτυχή του ανθρώπινης πορείας. Στην πραγματικότητα, ο Μπούκτσιν μας έδειξε ότι στην ανθρώπινη ιστορία, είναι ισχυρή η κληρονομιά της ελευθερίας, που εκφράζεται από τις συνεχείς εκρήξεις κινημάτων και αγώνων χειραφέτησης. Μας έχει δείξει πώς η αντίσταση μπορεί να καταστρέψει την επιφάνεια του καπιταλισμού και να μας προσφέρει τη δυνατότητα να βιώσουμε εναλλακτικούς κόσμους, επιτρέποντας στους σπόρους των εναλλακτικών κοινωνιών να βλαστήσουν.

Ο Μπούκτσιν ίδρυσε και ανέπτυξε, με την βοήθεια και άλλων, την κοινωνική οικολογία ως πολιτικό πρόταγμα. Είναι καθήκον μας, σήμερα, να συνεχίσουμε να την αναπτύσσουμε και να την εφαρμόζουμε για ένα οικολογικό και δημοκρατικό μέλλον.

Φεντερίκο Βεντουρίνι, ακτιβιστής, ερευνητής και συγγραφέας «Η Ελευθερία σου και η Ελευθερία μου: Ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν και το Κουρδικό ζήτημα στην Τουρκία του Ερντογάν»

Πρωτότυπη σκέψη και ταξίδια πίσω στο χρόνο για να εξερευνήσει τις κοινωνικές σχέσεις που καθορίζουν την ουσία μας. Ανθρωπολογικές βάσεις στις αριστερές και ελευθεριακές αναλύσεις. Μια συνεχής αμφισβήτηση όλων των «αυτονόητων» (πάντα). Επιστημονική μεθοδολογία με ταυτόχρονη απόρριψη του επιστημονισμού. Σύνδεση των οικολογικών προβλημάτων με τα κοινωνικά προβλήματα. Πέρα ​​από την απλή ταξική εκμετάλλευση, και στην εις βάθος εξέταση της κυριαρχίας. Ανατομία της ιεραρχίας σε όλες τις εκφάνσεις της. Ανθρώπινες και μη-ανθρώπινες αλληλεπιδράσεις. Βιοσφαιρική συμβίωση σε αυτόν τον όμορφο πλανήτη που ονομάζουμε «Γη». Επικαρπία (του άρεσε πολύ αυτή η λέξη).

Αυτά είναι μόνο μερικά από τα πράγματα που σκέφτομαι όταν σκέφτομαι τον κ. Μάρεϊ (εκτός από την υπέροχη κόρη του Ντέμπυ, που με περιέλαβε μόνον με αγάπη και μου προσέφερε καθοδήγηση από τότε που συναντηθήκαμε, πριν από χρόνια). Και, αυτά είναι λίγα από όσα μου σύστησε ο κ. Μάρεϊ και που κυριολεκτικά χαρακτηρίζουν όλα όσα κάνω σήμερα.

Ευχαριστώ τον κ. Μάρεϊ για την συνεχή καθοδήγησή του, η οποία παραμένει ακόμη και μετά τον φυσικό του θάνατο, και για τη συμπονετική στάση που κληροδότησε στα παιδιά του, τα οποία μεγάλωσαν για να βοηθήσουν και να καθοδηγήσουν άλλους σαν εμένα, καθώς μεγαλώνω για να βοηθήσω να καθοδηγήσω άλλους σαν εμένα, στον ανθρώπινο αγώνα για ελευθερία (πραγματική ελευθερία).

Z, συνιδρυτής και εθνικός συντονιστής των Μαύρων Σοσιαλιστών της Αμερικής

Απόδοση στα ελληνικά από τη Λαμπρινή Θωμά. Το πρωτότυπο μπορείτε να το βρείτε εδώ https://roarmag.org/essays/murray-bookchin-100-birthday/