Φυλακές γυναικών Θήβας – Τι απαντάτε κύριε υπουργέ;

του Νίκου Μπογιόπουλου

Ακόμα κι αν δεν ξέραμε τι επικρατεί στις ελληνικές φυλακές, θα μπορούσαμε να το φανταστούμε βλέποντας τι βιώνουν οι… ελεύθεροι αυτής της χώρας. Αλλά αυτά έχουν ειπωθεί κι έχουν γραφτεί, επανειλημμένως.

Το θέμα είναι να δοθεί ο λόγος σε αυτούς που – τις περισσότερες φορές – δεν έχουν φωνή.

Ας υπενθυμίσουμε, λοιπόν, τι ζητούν – εδώ και μήνες – οι γυναίκες κρατούμενες στις φυλακές της Θήβας, μετά την αποτυχία των μέτρων αποσυμφόρησης πουείχε εξαγγείλει η παρούσα κυβέρνηση ήδη από τις μέρες της «πρώτης φορά Αριστεράς».

Το γράμμα προς τον αρμόδιο υπουργό Δικαιοσύνης είχε ως εξής:

«Καθώς έχει περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα από την ανακοίνωση της αποσυμφόρησης των φυλακών, χωρίς αποτέλεσμα, και με την αποτυχία της εφαρμογής του νόμου που αφορούσε τις μητέρες κρατούμενες, με ποινή έως δέκα έτη και τέκνα έως οκτώ ετών, προχωράμε στα παρακάτω αιτήματα.

Πρώτον, την τροποποίηση της ποινής για το νόμο που αφορά τις μητέρες κρατούμενες προς το καλύτερο και την εφαρμογή χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του συμβουλίου και με δεκτές απ΄τη μεριά μας όλες τις προϋποθέσεις που μπορεί να απαιτήσει ο δικαστής (π.χ κατ'οίκον περιορισμό ή βραχιολάκι)
Επίσης προτείνουμε τη δυνατότητα διαφορετικού υπολογισμού της ποινής για τις μωρομάνες κρατούμενες με τέκνα εώς οκτώ ετών.

Δεύτερον το αίτημα μας αφορά τις ποινές άνω των δέκα ετών, για τις οποίες απαιτείται η έκτιση του 1/3 της ποινής υπολογισμένης χωρίς τα ευεργετικά ημερομίσθια. Θεωρούμε ότι η συγκεκριμένη διάταξη ωθεί τους κρατούμενες να απέχουν από τις εργασίες, καθώς πολλές απ'αυτές είναι πολύ κουραστικές αλλά συγχρόνως και πολύ σημαντικές για την εύρυθμη λειτουργία των φυλακών.Ζητάμε λοιπόν να εφαρμοστεί ο υπολογισμός των ποινών με το 1/3 μεικτά, δηλαδή μαζί με τα ευεργετικά ημερομίσθια, διότι θεωρούμε πως μια τέτοια διάταξη καλύπτει συγχρόνως δύο παραμέτρους και τον σωφρονισμό του κρατουμένου και το ευεργέτημα του νόμου, να μπορέσει να έχει πιο σύντομα μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή του.

Τρίτον θεωρούμε ότι οι ποινές που επιβάλλονται τόσο πρωτόδικα όσο και στο Εφετείο είναι εξοντωτικές. Τουλάχιστον μία στις δύο υποθέσεις έχουν τη κατηγορία της εγκληματικής οργάνωσης με αποτέλεσμα αυτοί οι κρατούμενοι να εξαιρούνται από ευεργετικές διατάξεις, όπως π.χ. το βραχιολάκι, παρόλο που οι ποινές τους μπορεί να είναι και έως έξι έτη.Επίσης η παραπάνω ευεργετική διάταξη να εφαρμόζεται όχι μόνο στους δικασμένους πρωτόδικα αλλά και σ'αυτούς που έχουν τελεσιδικήσει στο Εφετείο.

Τέταρτον θεωρούμε επίσης δίκαιο και θα πρέπει να το λάβετε σοβαρά υπ' όψιν σας, το γεγονός ότι ορισμένες εργασίες είναι τόσο δύσκολες και εξοντωτικές που ο υπολογισμός τους θα πρέπει να είναι καλύτερος απ'αυτό που ισχύει μέχρι σήμερα.

Πέμπτον επίσης να εφαρμοσθεί και ο υπολογισμός του 1/5 μεικτά των ποινών έως δέκα έτη και σε κάποιες περιπτώσεις οι μετατροπές του σε κοινωνική εργασία ή σε δοσοποίησή τους και μεταφορά τους στην εφορία.

Δηλώνουμε τη βαθιά μας απογοήτευση, τη διάψευση των προσδοκιών μας απ'τις αναγγελίες σας ως κυβέρνηση και την πρόθεσή μας να ΑΓΩΝΙΣΤΟΥΜΕ για τα δικαιώματά μας ως πολιτών κρατουμένων, αλλά πολιτών.

Είναι τέτοια η οικονομική κατάσταση της χώρας και όπως όλου του λαού έτσι και των οικογενειών μας, που δεν μπορεί να είμαστε σε απραξία τη στιγμή που μας χρειάζονται ακόμα και για βιοποριστικούς λόγους δίπλα τους.

Ζητούμε να υπάρξει λύση ριζικών, υπεύθυνων και ουσιαστικών αποφάσεων, ώστε να δοθούν λύσεις σε χρόνιες καταστάσεις που ισχύουν στα σωφρονιστικά ιδρύματα.
Ζητούμε μια υπεύθυνη απάντηση με συγκεκριμένες προτάσεις γρήγορα υλοποιήσιμες και όχι αόριστες ανακοινώσεις, σαν αυτές που έχουμε λάβει έως τώρα.

Ελπίζουμε και ευχόμαστε σε μια θετική ανταπόκριση στα αιτήματά μας».

Αυτά γνωστοποιούνται στον αρμόδιο υπουργό τον Απρίλη του 2016. Το ποια ήταν η αντίδραση της κυβέρνησης, προκύπτει από νέα επιστολή των κρατούμενων γυναικών, τον Σεπτέμβρη του 2016.

Αφού επανέρχονται στα αιτήματά τους, σημειώνουν:

«Κύριε υπουργέ, θεωρούμε άσκοπο να συγκεντρώσουμε εκ νέου υπογραφές ως προς την επιστολή μας. Όλες οι προηγούμενες επιστολές φέραν την υπογραφή όλων των κρατούμενων των γυναικείων φυλακών Ελεώνα Θήβας. Είναι αυτονόητο μετά από συζητήσεις όλες οι πτέρυγες είναι σύμφωνες ως προς τα αιτήματα και την επιστολή προς εσάς.Σας καλούμε να σκύψετε στα αιτήματά μας χωρίς αοριστίες και ασάφειες όπως έχουμε διαπιστώσει κατά το παρελθόν».

Οι «αοριστίες» και οι «ασάφειες» – όπως καταγγέλλουν οι κρατούμενες – επιδεικνύονται παρότι από το 2015 αναφέρουν ότι:

«470 ψυχές και δεκάδες μικρά παιδιά, είμαστε στο έλεος του Θεού, χωρίς καμία ιατρική μέριμνα. Δεν υπάρχει γιατρός λόγω περικοπών δαπανών του δημοσίου. Υπάρχουν καρκινοπαθείς και γυναίκες με πολύ σοβαρά γυναικολογικά προβλήματα και ουδείς ενδιαφέρεται».

Παρότι «πρέπει άμεσα ο κος Παρασκευόπουλος, να ενεργοποιήσει τη διάταξη αποσυμφόρησης των φυλακών, που αφορούν κυρίως οικονομικά εγκλήματα», αφού – όπως κατήγγειλε ένα χρόνο πριν  μια εκ των έγκλειστων στις φυλακές της Θήβας –«είμαστε θύματα μιας απίστευτης γραφειοκρατίας και της ανθρωπιστικής κρίσης που ταλανίζει τα τελευταία 6 χρόνια τη χώρα μας, ενώ χάνονται άδικα μέρες ελευθερίας καθημερινά, αλλά και ψυχές που ανήμπορες να διαχειριστούν την αδικία του υπόκεινται, “φεύγουν” από διάφορα, κυρίως παθολογικά νοσήματα».

Παρότι οι κρατούμενες φωνάζουν: 

«Κύριε υπουργέ Δικαιοσύνης, μερίμνησε άμεσα για ανθρώπους που χρίζουν βοηθείας. Υπάρχουν ψυχές που βρίσκονται σε κελιά από αδικία. Σκύψε πάνω στο πρόβλημά τους, ενημερώσου για τις συνθήκες που καλούνται να αντιμετωπίσουν. Φρόντισε να μην πάρουν “φωτιά” για άλλη μια φορά οι φυλακές της Ελλάδας»

Παρότι από την καταγγελία τωνκρατούμενων γυναικών στις φυλακές Ελαιώνα Θηβών έχουν περάσει πάνω από 4 χρόνια! Ήδη από τον Μάη του 2012 έλεγαν:

«Η καταγγελία μας αυτή είναι καταγγελία εναντίον του δήθεν «σωφρονιστικού συστήματος» της χώρας, της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Δικαιοσύνης και των υπεύθυνων κυβερνήσεων γι’ αυτές τις άθλιες και απάνθρωπες συν¬θήκες κράτησης.

Συγκεκριμένα για τις φυλακές του Ελαιώνα:

1. Σχεδόν ανύπαρκτη ιατρική περίθαλψη. Ένας παθολόγος μια φορά κάθε δεκαπέντε μέρες (για 400 περίπου γυναίκες), ο οποίος είναι αδύνατο να ανταποκριθεί στην πληθώρα των αιτήσεων για μια στοιχειώδη εξέταση. Ανυπαρξία προφανώς και εφημερεύοντος γιατρού. Οι αιτήσεις που κάνουμε για γιατρούς διάφορων ειδικοτήτων μένουν συνήθως στα αζήτητα. Αυτόν τον χειμώνα που μας «θέρισαν» οι ιώσεις και η γρίπη, τα περισσότερα περιστατικά αντιμετωπίστηκαν με παυσίπονα. Υπάρχουν γυναίκες οι οποίες περιμένουν μια απλή εξέταση αίματος 3-4 μήνες. Τα παραπεμπτικά, απλά ή επείγοντα, ξεχασμένα στα συρτάρια.
2. Φαρμακευτική περίθαλψη μηδαμινή. Αυτό σχετίζεται και με την έλλειψη γιατρών. Ακόμη και σε έκτακτα περιστατικά, αν κάποια κρατούμενη δεν αισθανθεί καλά τη στιγμή που η φυλακή είναι κλειστή, στην καλύτερη περίπτωση της δίνεται ένα ντεπόν ή της λένε να κάνει υπομονή έως το πρωί που περνάει το φαρμακείο από τις πτέρυγες για να διανείμει φάρμακα. Το πρωί, χωρίς εξέταση γιατρού και με «αυτοδιάγνωση» τις περισσότερες φορές, θα διανείμουν παυσίπονα.
3. Έλλειψη ειδών πρώτης ανάγκης ιδιαίτερα για τις άπορες κρατούμενες (π.χ. ρούχα, παπούτσια, είδη ατομικής υγιεινής κ.λπ.). Μετά από μεγάλες πιέσεις μπορεί να δοθούν κάποια είδη. Για αυτόν τον λόγο, όταν κάποιες εθελοντικές ή φιλανθρωπικές οργανώσεις διανέμουν είδη πρώτης ανάγκης, θα πρέπει να τα διανέμουν στις κρατούμενες οι ίδιες ή με την εποπτεία τους.
4. Ανυπαρξία προσωπικού για τη φροντίδα και τη δημιουργική απασχόληση βρεφών και παιδιών που διαμένουν στη φυλακή μαζί με τις μητέρες τους. Έλλειψη υπαλληλικού προσωπικού και για άλλες απαραίτητες λειτουργίες του καταστήματος κράτησης.
5. Ασφυκτικός περιορισμός του προσωπικού χώρου των κρατουμένων, με «στοίβαγμα» ράντζων μέσα στους θαλάμους. Μπροστά σε αυτό το πρόβλημα της «σαρδελλοποίησης» των κρατουμένων η αδίστακτη διευθύντρια προχώρησε σε μια διπλή εγκληματική ενέργεια. Μετέτρεψε τη Β’ πτέρυγα τοξικομανών σε πτέρυγα κράτησης υπόδικων και δικασμένων γυναικών. Έτσι από τη μια πλευρά οι τοξικομανεί – οι οποίοι χρήζουν ιδιαίτερης μεταχείρισης και αυτό απαιτεί ιδιαίτερο χώρο – διασκορπίζονται σε πτέρυγες και θαλάμους με διαφορετικά είδη ποινών (π.χ. οικονομικά, κλοπές κ.λπ.) ενώ από την άλλη πλευρά κρατούμενες με ισόβια κάθειρξη βρίσκονται στον ίδιο θάλαμο με κρατούμενες που είτε είναι υπόδικες ανήλικες ή μη, είτε έχουν ποινές από 3 μήνες έως 5 χρόνια. Και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στη Β’ πτέρυγα, αλλά σε ολόκληρη τη φυλακή. Το αποτέλεσμα είναι η απόλυτη κόλαση και το χάος.
6. Έλλειψη επαρκούς θέρμανσης τον χειμώνα και ζεστού νερού για μπάνιο. Ο καθένας μπορεί να φανταστεί τι σημαίνει να ανάβουνε τον χειμώνα τα καλοριφέρ μια ώρα το πρωί και μια ώρα το απόγευμα, όταν θα πρέπει να προλάβουν τετρακόσιες κρατούμενες να κάνουν μπάνιο με νερό που δεν είναι παγωμένο. Ένας τραγικός αγώνας δρόμου με βραβείο ζεστό νερό, που επαρκεί όμως για πολύ λίγες τυχερές κρατούμενες.
7. Ανύπαρκτη επικοινωνία με τους εισαγγελείς, τη διεύθυνση και την κοινωνική υπηρεσία. (Σε αιτήσεις, ανταποκρίνονται μετά από 3 μήνες).
Τα παραπάνω είναι μερικά από τα εκρηκτικά προβλήματα λόγω συμφόρησης και φτώχειας στις φυλακές. Αυτά δημιουργούν ένα άθλιο περιβάλλον, που αρκετές φορές μας δίνει μια ιδέα για το πώς είναι η κόλαση. Αυτό που παρατηρούμε όμως, είναι ότι η κατάσταση πάει από το κακό στο χειρότερο.

Ένα πράγμα ρωτάμε: Κύριοι των υπουργείων και της κυβέρνησης, μήπως θεωρείτε ότι το να έχει μια χώρα ζωντανούς κρατούμενους (κρατούμενους τους περισσότερους από τους οποίους δημιούργησε η κοινωνική αθλιότητα και η μίζερη ζωή την οποία εσείς έπρεπε να διορθώσετε), σε μια εποχή οικονομικής κρίσης, είναι πολυτέλεια;

Μήπως θέλετε να μας εξοντώσετε για λόγους οικονομικούς; Αν είναι έτσι, θα ήταν χρήσιμο να μας το δηλώνατε καθαρά και ξάστερα.

Τότε ίσως θα μπορούσαμε να υπερασπιστούμε την αξιοπρέπεια που μας έχει απομείνει, χωρίς αυταπάτες.

ΥΓ.: Μετά την ψήφιση του απάνθρωπου και εκδικητικού νόμου Δένδια για τις άδειες είδαμε ξαφνικά να κόβεται η γέφυρα επικοινωνίας μας με τον έξω κόσμο, σε σημείο που έγκριτοι νομικοί και εγκληματολόγοι να μιλούν για ουσιαστική κατάργηση του ίδιου του θεσμού. Αυτή είναι η δημοκρατία σας!».

Τι έχει αλλάξει μετά από 4 και πλέον χρόνια; Τι έχει αλλάξει μετά από τις αλλαγές υπουργών και κυβερνήσεων; Οι κρατούμενες – σήμερα πια – υποστηρίζουν:

«Ιατρική περίθαλψη και ελλείψεις:

1.Ο οδοντίατρος πραγματοποιεί μόνο εξαγωγές και σφραγίσματα. Τα υπόλοιπα οδοντιατρικά περιστατικά εξυπηρετούνται μόνο επί πληρωμή.

2. Παθολόγος μια φορά την εβδομάδα. Τον χειμώνα για ένα μήνα δεν υπήρχε καθόλου γιατρός

3. Γυναικολόγος διορίστηκε πριν ένα μήνα. Τα περισσότερα περιστατικά παραπέμπονται στην Θήβα.

4. Ο οφθαλμίατρος επισκέπτεται τη φυλακή μια φορά το χρόνο.

5.Ο χειρουργός επισκέπτεται μια φορά το μήνα το κατάστημα, μόνο για να εξετάσει ή να γνωματεύσει. Ζητάμε πιο συχνή παρουσία με γνώμονα τη πρόληψη για ελαφριά αλλά επώδυνα περιστατικά.

6. Παρουσιάζονται βασικές ελλείψεις σε αναγκαία φάρμακα. Αποτέλεσμα οι κρατουμένους να τα προμηθεύονται αναγκαστικά με δικά τους χρήματα με δυσβάσταχτο οικονομικό κόστος αλλά υπάρχουν και καταγγελίες για «φάρμακα αγορασμένα από τις ίδιες τις κρατούμενεςπου δεν τους δίνονται και στην όποια διαμαρτυρία δέχονται λεκτική επίθεση,αντιθέτως τα ψυχοφάρμακα δίνονται απλόχερα κυρίως στους τοξικομανείς για να τους έχουν σε καταστολή.

7. Εάν συμβεί κάποιο σοβαρό περιστατικό σε θέμα υγείαςστέλνεται στην Θήβα και αν χρειαστεί μαγνητική που δεν έχει γίνει Θήβα στέλνετε πίσω και περιμένουν πότε θα έρθει ο γιατρός να βγάλει παραπεμπτικό και να μεταφερθεί σε νοσοκομείο των Αθηνών, στο ενδιάμεσο μπορεί να έχει πεθάνει.

Θέρμανση:

1.Οι θάλαμοι θερμαίνονται τις βραδινές ώρες 8.30 με 11 σε εξαιρετικά ανυπόφορες εξωτερικές συνθήκες.

2. Το ζεστό νερό επίσης βραδινές ώρες 9 με 10.45 με αποτέλεσμα να μην καλύπτει βασικές ανάγκες καθώς τίθεται και θέμα υγιεινής σε τόσες γυναίκες.

Συνθήκες διαβίωσης:

α)Οι κρατούμενες (γύρω στις 400) συνωστίζονται λόγω μη λειτουργίας των 2 από τις 7 πτέρυγες της φυλακής.

β) Οι αιτήσεις προς την γραμματεία και την κοινωνική υπηρεσία όταν γίνονται δεκτές περνάει συνήθως ένας μήνας.

γ) Ο διευθυντής και η Αρχιφύλακας δέχονται ακροάσεις, λύνονται μικρά θέματα, μα σοβαρά, που τους ξεπερνούν, μένουν άλυτα.

δ)Οι έρευνες που γίνονται όχι μόνο από τις μεταγωγές, μα και μέσα στους θαλάμους είναι ο απόλυτος εξευτελισμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειαςκαθώς δεν υπάρχει κανένας σεβασμός ακόμα και στις γυναίκες άνω των 65 που είναι κρατούμενες για οικονομικούς λόγους.

ε) Σε θαλάμους που κρατούνται γυναίκες μεγάλες και άρρωστες κρατούνται παράλληλα γυναίκες που χρίζουν ψυχικής φροντίδας με αποτέλεσμα να επικρατεί κλίμα φόβου και η όποια διαμαρτυρία οδηγεί σε αλλαγή πτέρυγας της διαμαρτυρόμενης και όχι της γυναίκας που χρίζει ψυχικής φροντίδας».

Στην εύκολη «κριτική» που συνηθίζει η εξουσία, ότι υιοθετούμε «άκριτα» τις παραπάνω καταγγελίες, απαντάμε: Δεν υιοθετούμε τίποτα. Αλλά και ούτε απορρίπτουμε τίποτα. Καταγράφουμε.

Αλλά τώρα ρωτάμε εμείς:

Πώς απαντά η κυβέρνηση σε όλα αυτά; Λένε ψέματα οι γυναίκες; Και για να… βοηθήσουμε την κυβέρνηση στην απάντησή της, θα περιοριστούμε στα μετρήσιμα δεδομένα:

Υποτίθεται ότι από το υπουργείο υπήρξε ευεργετική διάταξη για τις μωρομάνες. Πόσες εντάχθηκαν στη διάταξη; Οι κρατούμενες ισχυρίζονται: «Καμία». Τι λέει το υπουργείο;

Υποτίθεται ότι η κυβέρνηση επιδιώκει την αποσυμφόρηση της φυλακής. Τι συμβαίνει; Μόλις πριν λίγες μέρες μεταφέρθηκαν άλλες 30 γυναίκες από τον Κορυδαλλό στη Θήβα. Οι κρατούμενες μιλούν για «εκδικητική μεταγωγή». Τι απαντάει το υπουργείο;

Οι συνθήκες στη φυλακή περιγράφονται συγκεκριμένα από τις κρατούμενες. Υπερβάλλουν; Ψεύδονται; Τι απαντάει το υπουργείο;

Μέσα στο 2016 υπήρξαν δυο θάνατοι στον Ελαιώνα. Οι κρατούμενες ισχυρίζονται ότι και οι δυο οφείλονταν σε πλημμελή – τουλάχιστον – αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζαν. Τι απαντάει το υπουργείο;