Για εκείνες που έπνιξαν το ουρλιαχτό τους

του Δημήτρη Κουλάλη

(αναδημοσίευση από τον Ημεροδρόμο με την άδεια του συγγραφέα)

TΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ευρήματα βρίσκονται στην κατακλείδα μιας έρευνας που καλύπτει την περίοδο: 1 Νοεμβρίου 2019- 31 Οκτωβρίου 2020. Βάσει των στατιστικών δεδομένων της ΓΓΟΠΙΦ, το εν λόγω διάστημα 4.872 γυναίκες στη χώρα έπεσαν θύματα βίας και διακρίσεων, με την επικρατέστερες μορφές βίας να είναι η ψυχολογική βία (33,5%), η λεκτική βία (29,6%) και η σωματική βία ( 28,8%). Έπεται η οικονομική βία (5,4%), η σεξουαλική βία (1,3%) κ.ά. Σημαντική αναφορά εδώ αποτελεί το 62% των θυμάτων που δήλωσε ότι έχει παιδιά, αλλά και οι έγκυες σε ποσοστό 1%. Στη γενική εικόνα της βίας κατά των γυναικών στη χώρα, το διάστημα 2012-2019 παρατηρήθηκε αύξηση κατά 156% των καταγγελλομένων στην αστυνομία περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας (θύματα συντροφικής βίας) , ενώ αυξημένος, μόλις σε μία χρονιά, ήταν και ο αριθμός των γυναικών που πέρασαν το κατώφλι του αστυνομικού τμήματος, καθώς το 2019: 4.171 γυναίκες κατήγγειλαν ενδοοικογενειακή βία στις Αρχές, εν αντιθέσει με το 2018 που ο αντίστοιχος αριθμός ανέρχονταν σε 3.815 (αύξηση 9%).

ΟΣΟ για τις γυναικοκτονίες, που δυστυχώς έρχονται όλο και πιο συχνά στην επιφάνεια της επικαιρότητας: το 2019, οκτώ γυναίκες δολοφονήθηκαν στην Ελλάδα από κάποιο μέλος της οικογένειάς τους, ενώ το 2018 οι δολοφονίες από συγγενικό τους πρόσωπο ανήλθαν σε 13! Όπως σημειώνουν οι συντάκτες της Έκθεσης: “ για τα περισσότερα από τα έτη αναφοράς, κάθε μήνα μια γυναίκα δολοφονείται από κάποιο μέλος της οικογένειάς της (η υπογράμμιση δική μας). Συγκεκριμένα, για το 2019 το ποσοστό των γυναικοκτονιών από μέλος της οικογένειας του θύματος ήταν 42,1% καθώς στο σύνολο των 19 ανθρωποκτονιών γυναικών, οι γυναικοκτονίες ανήλθαν σε 8” [ isotita.gr].

ΑΝΑΜΦΙΒΟΛΑ, η Έκθεση περιέχει μερικά απαραίτητα- κι όπως ήδη ανέφερε, εξόχως ανησυχιτικά – στοιχεία, ωστόσο παρατηρείται ένα σημαντικό κενό σε σχέση με μια ακόμη πανδημία έμφυλης βίας που, όπως τονίζει η κ. Στέλλα Κάσδαγλη, συνιδρύτρια του οργανισμού Women on Top και συγγραφέας, στη χώρα μας δεν αγγίζει συστηματικά σχεδόν κανείς. Πρόκειται για τη σεξουαλική παρενόχληση στους χώρους εργασίας. Σύμφωνα με την εξίσου πρόσφατη έκθεση της Action Aid Hellas, με τίτλο: “Δεν είναι αυτή η δουλειά μας”, η οποία εστίασε τόσο στον ευρύτερο πληθυσμό, όσο και σε γυναίκες- εργαζόμενες στους κλάδους του τουρισμού και του επισιτισμού, το 85% των συμμετεχουσών δήλωσε ότι έχει βιώσει σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία του[notpartofourjob.actionaid.gr]. Eνώ, όπως σημειώνει η κ. Κάσδαγλη σε άρθρο της στην “Καθημερινή”, 2 στις 3 γυναίκες του δείγματος έχουν έμμεση γνώση ή και έχουν υπάρξει προσωπικοί μάρτυρες σεξουαλικής παρενόχλησης στους χώρους δουλειάς [Καθημερινή, 26/11/2020, “Σκιώδεις πανδημίες μέσα στη σκιώδη πανδημία”].

ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΝΑ ΕΣΤΙΑΣΟΥΜΕ την προσοχή μας στα φαινόμενα παρενόχλησης στους εργασιακούς χώρους; Αν, ναι, τι είναι εκείνο που τα κάνει να χρήζουν ιδιαίτερης μνείας σε σχέση με τα υπόλοιπα περιστατικά έμφυλης βίας και διακρίσεων; Απολύτως τίποτα, είναι η απάντηση. Ωστόσο, η στήλη ρίχνει τα φώτα της πάνω σε αυτή τη σκοτεινή πτυχή της εργασιακής κανονικότητας πολλών γυναικών στη χώρα μας, ίσως, γιατί, αντίθετα με το κυρίαρχο ρεύμα της εποχής, επιμένει να βλέπει ότι πίσω από την βαρβαρότητα της σύγχρονης “ματσίλας”, των ουρλιαχτών, των προσβολών και του ξύλου πίσω από τις κλειστές πόρτες των διπλανών μας διαμερισμάτων, βρίσκεται, αντάμα με την πατριαρχία και τον σεξισμό, το δεσπόζον οικονομικό- πολιτικό σύστημα του καιρού μας…

ΡΙΧΝΟΝΤΑΣ μια πιο προσεχτική ματιά στον κόσμο, κάθε χρόνο 12 εκατομμύρια κορίτσια παντρεύονται, ενώ αυτή τη στιγμή 650 εκατ. γυναίκες έχουν παντρευτεί πριν τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας τους (ΟΗΕ).

ΚΑΙ καλά, ρε Κούλαλη, αυτό είναι με το θέμα μας, θα πεταχτεί ο ξελιγωμένος τηλεθεατής των τηλεοπτικών αντηχείων της ευτέλειας και της ιλουστρασιόν σεξιστικής χυδαιότητας.

ΑΛΗΘΕΙΑ, ποιος μπορεί να κλείσει τα μάτια μπροστά στη φτώχεια; Πώς μπορούμε να προσπεράσουμε το γεγονός ότι ένας από τους βασικούς παράγοντες για τους οποίους οι οικογένειες αναθέτουν σε άλλους το οικονομικό “βάρος” της ανατροφής των κοριτσιών τους είναι η φτώχεια; Ποιος έχει το θάρρος να παραβλέψει ότι σε πλείστες περιπτώσεις οι μικρές δεσποινιδούλες που μετατρέπονται σε άψυχα αντικείμενα δυστυχίας, έρχονται να διευθετήσουν τα χρέη της οικογένειας τους, μέσω της προίκας, ειδικά εν μέσω πανδημίας;

Η ACTION AID σημειώνει ότι ειδικά σε περιοχές της υποσαχάριας Αφρικής και της νότιας Ασίας οι παιδικοί γάμοι έχουν γνωρίσει ραγδαία αύξηση μέσα στην πανδημία, ως απόρροια της απώλειας εισοδήματος και της αδυναμίας πολλών γονέων να θρέψουν τα παιδιά τους [actionaid.gr/enhmerwsou/nea/ekei-opou-ta-koritsia-payoun-na-einai-paidia/]. Ακόμη και ο αριθμός των καλεσμένων στάθηκε αφορμή σε διάφορες επαρχίες της Ινδίας για να παντρέψουν τα μικρά κορίτσια μια ώρα γρηγορότερα, μειώνοντας τα έξοδα της τελετής. Πιθανότατα, σε περιοχές όπως το Beed, όπου τον Ιούλιου του 2019 καταγράφηκαν 4.605 υστεροκτομές γυναικών, σύμφωνα με το Υπουργείο υγείας της χώρας. Τα στοιχεία βέβαια, αφορούσαν σχεδόν αποκλειστικά γυναίκες μεταξύ 20-40 ετών, εργαζόμενες στις “ζώνες ζάχαρης”. Ωστόσο, μας καλωσορίζουν στην εκμεταλλευτική χορογραφία της εποχής μας.

Η ΜΙΑ ΟΨΗ της φτώχειας και της (επιτρέψτε μου, θα το πω) ταξικής ανισότητας ντύνει νύφες πιτσιρικάκια 10, 12, 14 και 16 ετών. Η άλλη όψη της θέτει την έμμηνο ρύση των εργατριών στη βιομηχανία ζάχαρης ως εμπόδιο στην αύξηση των ρυθμών παραγωγής, . Αλλά, μην ανησυχείς παραπλανημένε τηλεθεατή των εμποράκων του φασισμού, όλα αυτά, τα… βάρβαρα ανήκουν στους “απολίτιστους” του αναπτυσσόμενου κόσμου. Εμείς, εδώ, στις εσχατιές της Εσπερίας το κάνουμε με πιο… Μπάντεν- Μπάντεν τρόπο…

ΤΟ 2017, έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, επιβεβαίωνε κρυστάλλινα κατά την άποψη μας, ότι η συστηματική ανισότητα των γυναικών ερείδεται στην απλή πλην θεμελιώδη αρχή του καπιταλισμού: Την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. «Οι γυναίκες οι οποίες διαβιούν σε οικογένειες με χαμηλό εισόδημα- ανέφερε- συγκρινόμενες με εκείνες που έχουν οικονομική επιφάνεια ή κάποιο είδος οικονομικής ανεξαρτησίας, είναι πιο πιθανό να πέσουν θύματα σωματικής ή σεξουαλικής βίας από το σύντροφό τους, (…)διότι η πίεση λόγω της οικονομικής δυσπραγίας επηρεάζει άμεσα τις διαπροσωπικές σχέσεις».

ΑΝ ΠΑΛΙ κάποιοι συνεχίζουν υπάρχουν τα στοιχεία της Eurostat (2017) σχετικά με το μισθολογικό χάσμα ανάμεσα στις γυναίκες και τους άνδρες στην ΕΕ. Σε σχετική Έκθεση διαβάζουμε ότι «το υψηλότερο μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων-στην ΕΕ και την ευρωζώνη- καταγράφηκε στον ιδιωτικό τομέα. (…)Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι στο δημόσιο τομέα, στις περισσότερες χώρες, οι εργαζόμενοι προστατεύονται από συλλογικές συμβάσεις αναφορικά με τις αποδοχές τους».

ΓΙΝΕΤΑΙ λοιπόν φανερό ότι καμία διάκριση δεν μπορεί να υπάρξει αν δεν υπάρχει το πρωτόγαλα των διακρίσεων και της εκμετάλλευσης, η ισχύς του εκμεταλλευτή απ’ την υπεραξία του εκμεταλλευόμενου. Απόδειξη αυτού, αποτελεί η Έκθεση για την Εμπορία Ανθρώπων του ΟΗΕ, βάσει της οποίας, ενώ τα θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης είναι κυρίως γυναίκες και μικρά κορίτσια, στην πλειοψηφία τους οι διακινητές είναι γυναίκες. Μόνο στην Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, το 60% των καταδικασθέντων για εμπόριο ανθρώπων ήταν γυναίκες.

ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΔΗΛΟ, ότι όσο η δράση των γυναικών παραμένει εγκλωβισμένη στην έμφυλη αντιπαράθεση, τόσο θα συνεχίζεται η άγρια εκμετάλλευσή τους. Για να τελεσφορήσει ο αγώνας τους, πρέπει να αγκαλιάζει όλα τα χειμαζόμενα κοινωνικά στρώματα.

ΑΛΛΩΣΤΕ, είναι οι ίδιοι οι εκπρόσωποι του παγκοσμιοποιημένου Κεφαλαίου, όπως η Mulyani Indrawati, πρώην μέλος της ΠΤ, που δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση: …«Ο κόσμος μας είναι ένα καλύτερο μέρος για τις γυναίκες (…) από ό, τι πριν από μια δεκαετία. Αλλά δεν είναι για όλους, και σίγουρα όχι παντού: Αυτό αφορά τις φτωχότερες χώρες του κόσμου (…)εκεί όπου η μητρική θνησιμότητα παραμένει σε απαράδεκτα υψηλά επίπεδα, ενώ πολλές γυναίκες εξακολουθούν να στερούνται πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες υγείας».

ΚΑΘΕ ΑΛΛΟ ΣΧΟΛΙΟ, νομίζω περιττεύει…