Για τα εγκλήματα της Χαμάς και την αξίωση καταδίκης τους

Του Γιώργου Ρήγα

Βιασμός γυναικών, ξεκοίλιασμα εγκύων, αποκεφαλισμός βρεφών και γενικά άκριτη εκκαθάριση γυναικόπαιδων και ηλικιωμένων. Αναφορές που σίγουρα αγγίζουν ευαίσθητες χορδές κάθε ανθρώπου που ζει μια ήσυχη και ειρηνική ζωή στο δυτικό κόσμο. Αναφορές που δικαίως ενεργοποιούν αισθήματα μίσους για τους δράστες. Αναφορές που δίνουν τον τόνο στην κάλυψη των γεγονότων από το Σάββατο. Αναφορές που όμως τελικά αποδεικνύονται αβάσιμες ή κατασκευασμένες. Πριν επιστρέψουμε στην σκοπιμότητα της διασποράς αυτών των ψευδών ειδήσεων, ας κοιτάξουμε τα πραγματικά γεγονότα που όντως μπορούν να θεωρηθούν εγκλήματα κατά τον αξιακό μας κώδικα.

Κάθε θάνατος είναι μια τραγωδία από μόνη της, η θέα ακόμα και μιας σωρού στρατιώτη πίσω από ένα τσιμεντένιο κυβόλιθο ή όρυγμα προκαλεί αισθήματα συμπάθειας και λύπης. Το ίδιο και το φοβισμένο πρόσωπο ενός στρατιώτη που εξάγεται βίαια από άρμα μάχης που με καπνισμένη κάνη περιπολεί έξω από το φράχτη. Πρόσωπα πλημμυρισμένα στα δάκρυα ή κρυμμένα πίσω από κηλίδες αίματος δεν μπορούν ποτέ να προκαλούν χαρά. Ειδικά όταν το στιγμιότυπο δεν συνοδεύεται από το ευρύτερο πλαίσιο που το δημιούργησε.

Για να το θέσουμε αλλιώς, πόσοι αυθόρμητα θα καταδικάζαμε τη δολοφονία ενός άοπλου νεαρού διπλωμάτη στο γραφείο του στο Παρίσι; Προφανώς όλοι. Και ήταν ένα ακριβώς τέτοιο γεγονός το Νοέμβριο του 1938 που πυροδότησε την οργή στη Γερμανία και οδήγησε στη «Νύχτα των Κρυστάλλων». Ο τραγικός θάνατος του Ερνστ Βον Ραθ ήταν η αφορμή για το πιο σημαντικό πογκρόμ των Ναζί εναντίον των Εβραίων πριν τον πόλεμο. Η ιστοριογραφία αυτοδίκαια έχει εστιάσει στο μείζον των διωγμών των Εβραίων στη Γερμανία και έχει κατατάξει ως υποσημείωση τη δολοφονία του Βον Ραθ. Όπως η δολοφονία του Ραθ, έτσι και τα πάντα στη ζωή συμβαίνουν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Τίποτα δε δημιουργείται στο κενό, και άρα το ίδιο ισχύει τόσο για την επιχείρηση της Χαμάς την 7η Οκτωβρίου, όσο και για την πιο σημαντική εξέλιξη, δηλαδή την εξελισσόμενη απάντηση του ισραηλινού κράτους.

Μετά από αυτή τη σύντομη εισαγωγή ας δούμε όσο πιο γρήγορα και ψύχραιμα γίνεται τα γεγονότα του περασμένου Σαββάτου. Το στρατιωτικό σκέλος της Χαμάς, της οργάνωσης δηλαδή που το 2006 κέρδισε τις εκλογές που έγιναν στα παλαιστινιακά εδάφη και που από το 2007 ελέγχει στρατιωτικοπολιτικά τη Λωρίδα της Γάζας, εξαπέλυσε μια επίθεση πέρα από το φράχτη. Ο τελευταίος έχει χτιστεί για να χωρίζει το ανεπτυγμένο Ισραήλ από τη στενή λωρίδα γης που στα 365 τετραγωνικά χιλιόμετρα της φιλοξενεί πάνω από 2 εκατομμύρια ψυχές με μέσο όρο ηλικίας τα 18 χρόνια. Η Γάζα είναι αποκλεισμένη από γη, αέρα και θάλασσα, δεν έχει σύνδεση με τον έξω κόσμο με αποτέλεσμα η πλειοψηφία του οικονομικά ενεργού πληθυσμού να είναι άνεργη και άρα εξαρτώμενη από οργανισμούς αρωγής, κυρίως την UNRWA του ΟΗΕ. Αυτή η κατάσταση δεν είναι πρόσφατη, αντίθετα είναι η κανονικότητα στη Γάζα από το 2007.

Σε αυτά τα 16 χρόνια το Ισραήλ έχει εξαπολύσει 3 εκτεταμένες επιχειρήσεις και αμέτρητες μικρότερες επιδρομές και βομβαρδισμούς στην περιοχή. Κατά καιρούς οι Παλαιστίνιοι έχουν προσπαθήσει να αναδείξουν το πρόβλημα τους με διαδηλώσεις κοντά στο φράχτη. Η πιο οργανωμένη προσπάθεια έγινε το 2018 οπότε και οι διαδηλωτές αντιμετωπίστηκαν με σφαίρες που αφαίρεσαν τη ζωή πολλών και κατέστρεψαν αυτή πολλών άλλων αφού οι Ισραηλινοί ελεύθεροι σκοπευτές χρησιμοποιούσαν πυρά που σκόπιμα προκαλούσαν βαριά ορθοπεδικά τραύματα.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον απελπισίας, και ενώ οι Παλαιστίνιοι της Δυτικής Όχθης το 2022 και το 2023 έχουν εμπλακεί σε ένα κύκλο βίας με τις ισραηλινές δυνάμεις που έχει προκαλέσει τη βαριά συλλογική τιμωρία τους, η ένοπλη πτέρυγα της Χαμάς αποφασίζει να εξαπολύσει επίθεση στο Ισραήλ. Λόγω της επιτήρησης της Γάζας αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο. Μάλιστα για τους περισσότερους ήταν αδιανόητο. Εντούτοις, οι επιτελείς της Χαμάς κατάφεραν να τετραγωνίσουν τον κύκλο καθώς όχι μόνο επινόησαν ένα τρόπο να υπερφαλαγγίσουν το τείχος, αλλά κατάφεραν να εκπαιδεύσουν την πολυπληθή ομάδα κρούσης χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από την άλλη πλευρά.

Το Σάββατο της 7ης Οκτωβρίου εφάρμοσαν το σχέδιο τους, που προφανώς δεν ήταν η διάπραξη σφαγών στους εποικισμούς. Και αυτό γιατί μεταξύ του τείχους και των κατοικημένων περιοχών μεσολαβούν φυλάκια και στρατιωτικές βάσεις. Σε αυτά πρωτίστως έκαναν επιδρομή με σκοπό την εξουδετέρωση τους. Σίγουρα δεν θα ακουστεί πουθενά αλλά μην έχετε αμφιβολία πως όλοι οι στρατιωτικοί αναλυτές ήδη μελετούν τον τρόπο δράσης της Χαμάς για να αντλήσουν μαθήματα στο πεδίο του ανορθόδοξου πολέμου.

Και κάπου εδώ ξεκινάν τα ερωτήματα για τα εγκλήματα της Χαμάς. Κάποιοι θα αναρωτηθούν γιατί να αιχμαλωτίσει η Χαμάς στρατιώτες που έριξαν τα όπλα τους. Η απάντηση είναι ότι στην ιστορία της ισραηλινοπαλαιστινιακής διένεξης αιχμάλωτοι Ισραηλινοί έχουν παραδοσιακά μεγάλη αξία γιατί μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως διαπραγματευτικό χαρτί για την απελευθέρωση Παλαιστίνιων κρατουμένων, που είναι περίπου 10.000 στις ισραηλινές φυλακές. Μάλιστα γι’ αυτό το λόγο ο ισραηλινός στρατός έχει αναπτύξει το «Πρωτόκολλο Χανιμπάλ (Αννίβα)» σύμφωνα με το οποίο οι ισραηλινές δυνάμεις σκοτώνουν εσκεμμένα τους απαχθέντες τους μαζί με τους δεσμώτες τους ώστε να μη μπουν στη δύσκολη θέση να διαπραγματευθούν την απελευθέρωση τους.

Το δεύτερο φυσιολογικό ερώτημα είναι γιατί οι μαχητές της Χαμάς προωθήθηκαν στις πόλεις και τους εποικισμούς μετά το επιτυχές χτύπημα στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Η απάντηση είναι πως από τα βίντεο που κυκλοφορούν φαίνεται πως μετά τις πρώτες ώρες της επιχείρησης πολλοί Παλαιστίνιοι, ένοπλοι ή μη, μπήκαν στο Ισραήλ ανεξέλεγκτα. Στο χάος που επικρατούσε κανένας δεν θα μπορούσε να επιβάλει τάξη. Μάλιστα καθώς οι Ισραηλινοί δεν ήταν σε θέση να αντεπιτεθούν άμεσα, οι Παλαιστίνιοι μέσα στη σύγχυση βρήκαν την ευκαιρία να προωθηθούν προς τις κατοικημένες περιοχές αν μη τι άλλο για να πάρουν και άλλους αιχμαλώτους καθώς παραδοσιακά όσοι ζουν σε εποικισμούς κοντά στο φράχτη είναι στρατιωτικοί, ακραίοι έποικοι, ή και τα δύο.

Αμέσως προκύπτει το ερώτημα γιατί να σκοτώσουν αμάχους και γυναικόπαιδα. Το δεύτερο δεν προκύπτει από πουθενά. Τόσο από τα βίντεο των ίδιων των ενόπλων, όσο και από υλικό κλειστών κυκλωμάτων καθώς από μαρτυρίες όσων βρέθηκαν σε σύντομη ομηρία φαίνεται ότι οι ένοπλοι δεν στόχευαν να σκοτώσουν, βιάσουν ή να βασανίσουν. Είναι σαφές ότι έψαχναν για εκτός υπηρεσίας άνδρες, για όπλα και φυσικά να καταστρέψουν υποδομές γιατί θεωρούν ότι αυτές οι περιοχές τους ανήκουν. Επιπλέον, καθώς οι ώρες περνούσαν είτε οι άνδρες ασφαλείας των συγκροτημάτων, είτε δυνάμεις ασφαλείας και του στρατού πλησίασαν και ενεπλάκησαν σε μάχες με τους ενόπλους. Εν μέσω διασταυρούμενων πυρών λογικό είναι να σκοτώθηκαν άμαχοι. Επίσης, να μη ξεχνάμε ότι και κάποιοι θα χτυπήθηκαν και από το σφοδρό απροειδοποίητο βομβαρδισμό που συνόδευσε την αρχική επιδρομή.

Τέλος, δεν θα πρέπει να αποκλειστεί η χρήση του «Πρωτόκολλο Χανιμπάλ» από τις δυνάμεις που βρέθηκαν να πολιορκούν σπίτια με ομήρους στα χέρια των ενόπλων της Χαμάς.

Και θα ρωτήσει πάλι κάποιος με το δίκιο του: «Μα καλά, δεν σκοτώθηκε κανένας ηλικιωμένος, παιδί, γυναίκα ή γενικά άμαχος από τη Χαμάς». Η σύντομη απάντηση είναι ότι δεν προκύπτει από το υλικό που έχουμε συστηματική στόχευση ή εκτέλεση. Από την άλλη φυσικά οι αριθμοί και οι επίσημες λίστες με τις απώλειες δείχνουν ότι υπάρχουν άοπλα θύματα, μεταξύ αυτών ίσως και ηλικιωμένοι και γυναικόπαιδα.

Επομένως η ψυχρή λογική λέει ότι κάποιοι από τους επιδρομείς λειτούργησαν με ταπεινά ένστικτα και φυσικά αυτό είναι αποτρόπαιο. Τέλος, υπάρχει και το θέμα του πάρτι στην έρημο. Πάλι από τις εικόνες και τις μαρτυρίες δεν φαίνεται να υπάρχουν βιασμοί ή κακοποιήσεις. Αντίθετα βλέπουμε πολλούς να έχουν βρεθεί εν μέσω διασταυρούμενων πυρών και, μη ξεχνάμε, πως οι ηλικίες των συμμετεχόντων ήταν τέτοιες που οι άνδρες της Χαμάς είχαν κάθε λόγο να πιστεύουν ότι στο πλήθος υπήρχαν εκτός υπηρεσίας στρατιώτες και αστυνομικοί. Το ότι ανάμεσα στους απαχθέντες βρίσκεται και κοπέλα που ανήκει σε στρατιωτικό σώμα δείχνει ότι έγινε και κάποιος έλεγχος από αυτούς που εισέβαλαν στη μάζωξη. Φυσικά, χωρίς περιστροφές, ο θάνατος τόσου μεγάλου αριθμού νέων ανθρώπων σε ένα μουσικό πάρτι είναι ένα τραγικό περιστατικό.

Οι παραπάνω γραμμές αποδίδουν με ένα ψύχραιμο τρόπο πράξεις που υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι έγιναν και συνιστούν αυτό που οι πιο πολύ από εμάς θα περιγράφαμε ως εγκλήματα. Όμως από το Σάββατο έχουμε δει μια μεγάλη προσπάθεια αυτά τα εγκλήματα να παρουσιαστούν ως πολύ επαχθέστερα με φρικιαστικές προσθήκες. Γιατί να γίνεται αυτό; Δεν αρκούν τα πραγματικά περιστατικά;
Η σύντομη απάντηση δεν είναι άλλη από το ότι η παράθεση των πραγματικών γεγονότων δεν ενισχύει το αφήγημα που θέλει τη Χαμάς να εκπροσωπεί το απόλυτο κακό. Ένα τέτοιο κακό που να επιτρέπει την εκτέλεση μαχητών της που παραδόθηκαν στους Ισραηλινούς και τη σκύλευση των σωρών τους καθώς είδαμε τα πτώματα τους να στοιβάζονται με απρέπεια, να γίνονται αντικείμενο εμπαιγμού από εξαγριωμένους στρατιώτες ή εποίκους και εν τέλει, κατά περίπτωση, να παραδίδονται σε αυτοσχέδια κρεματόρια. Και για να έχουμε εικόνα πόσο προσβλητικό είναι αυτό για την παλαιστινιακή κοινωνία, πρέπει να έχουμε υπόψη ότι στο Ισλάμ οι νεκροί πρέπει να πλένονται και να θάβονται με προσευχές όσο γίνεται πιο σύντομα μετά το θάνατο.

Φυσικά, όσο οι μαχητές της Χαμάς παρουσιάζονται ως τέρατα, τόσο πιο εύκολη είναι η απόσπαση προσοχής από τα υπέρτερα εγκλήματα που πραγματοποιεί ο στρατός ενός οργανωμένου κράτους, και όχι μια άτακτη πολιτοφυλακή όπως η Χαμάς, ενάντια στην περιοχή από την οποία προήλθαν οι συγκεκριμένοι ένοπλοι. Έτσι, η Γάζα και ο πληθυσμός της από την Κυριακή δέχεται μια άνευ προηγουμένου επίθεση όπου, πιστοποιημένα, εκατοντάδες παιδιά και γυναίκες έχουν μέχρι στιγμής βρει τραγικό θάνατο από βομβαρδισμούς. Και ενώ αυτό το υπέρτερο έγκλημα ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας εμείς ακόμα ακούμε για το δράμα που έζησε το Ισραήλ το Σάββατο και παρακολουθούμε αδιαμαρτύρητα αξιωματούχους του Ισραήλ να χρησιμοποιούν μια γλώσσα που μοιάζει με ηχώ της πιο σκοτεινής περιόδου της ανθρωπότητας.

Μάλιστα μέσα σε όλα αυτά δε γίνεται πουθενά συζήτηση ούτε για το ευρύτερο πλαίσιο που οδήγησε στην επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, αλλά ούτε και για την αδυναμία του υποτιθέμενου κράτους μοντέλου στον τομέα της ασφάλειας να την αποτρέψει.

Και κάπου εδώ, πέρα από τα υπέρτερα εγκλήματα των Ισραηλινών που εκτυλίσσονται αυτές τις μέρες καθώς και τις διαχρονικές ευθύνες επιβολής καθεστώτος απαρτχάιντ στα παλαιστινιακά εδάφη, ανακύπτει το ερώτημα για την ορθότητα ή μη της καταδίκης. Για την οικονομία της συζήτησης εγώ, από την εύκολη θέση του εξωτερικού παρατηρητή σε ασφαλές περιβάλλον, να καταδικάσω ευχαρίστως και ελαφρά τη καρδία ότι μου φαίνεται ως αποτρόπαιο ή εγκληματικό. Όμως περισσότερο σημασία έχει τι λένε σημαντικές φυσιογνωμίες και άμεσα ενδιαφερόμενοι Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι που έχουν χάσει δικούς τους ανθρώπους στη Γάζα και δεν ανήκουν καν στη Χαμάς. Και αυτοί αρνούνται να καταδικάσουν την επίθεση γιατί αυτή η συζήτηση θεωρούν πως είναι αποπροσανατολιστική, τους φέρνει σε μια θέση που πρακτικά καταδικάζουν εαυτούς και αφήνει το πραγματικό ένοχο στο απυρόβλητο.

Εν συντομία αυτή η κουβέντα που κυριαρχεί στα μεγάλά μέσα αντηχεί την τακτική των ισχυρών όπως την είχε περιγράψει ο Μαρξ κάτι παραπάνω από 150 χρόνια πριν.

«Όλος αυτός ο χορός της συκοφαντίας, που μέσα στα αιματηρά του όργια δεν παρέλειψε ποτέ το Κόμμα της Τάξεως να ξεσηκώνει ενάντια στα θύματα του, αποδεικνύει μονάχα ότι ο σημερινός αστός θεωρεί τον εαυτό του νόμιμο κληρονόμο του πρώην ευγενή άρχοντα, που κάθε όπλο στα δικά του χέρια το θεωρούσε νόμιμο, ενώ οποιοδήποτε όπλο στα χέρια του πληβείου αποτελούσε αυτό καθ’ αυτό έγκλημα!» (Ο Εμφύλιος Πόλεμος στη Γαλλία, 1871)