Ο Βασίλης Παπαδόπουλος είναι Πρόεδρος του ΔΣ του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες
Η ελληνική κυβέρνηση αντέδρασε κλείνοντας το συνοριακό φυλάκιο και επιστρατεύοντας αστυνομικές και στρατιωτικές δυνάμεις με σκοπό να αποτρέψει την είσοδο από τον Έβρο. Εκτοτε παρακολουθούμε μια επικίνδυνη πορεία, όπου επικαλούμενη μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης η κυβέρνηση έχει φθάσει να αρνείται να εφαρμόσει διεθνείς συνθήκες που δεσμεύουν τη χώρα, όπως μαρτυρά η ανακοίνωση του ΚΥΣΕΑ της 1ης Μαρτίου, που υλοποιήθηκε με την έκδοση Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου στις 2 Μαρτίου, η οποία προβλέπει την αναστολή υποβολής αιτημάτων ασύλου και την άμεση επιστροφή όσων παράνομα εισέρχονται στη χώρα στις χώρες καταγωγής τους. Η ως άνω πράξη σημαίνει κατ’ ουσίαν αναστολή εφαρμογής της Συνθήκης της Γενεύης του 1951, με την επίκληση κινδύνου για την εθνική ασφάλεια και ακόμη και την ακεραιότητα της χώρας.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η επικίνδυνη αυτή πορεία ξεκίνησε με τη στροφή στη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου όσον αφορά τις ομαδικές επαναπροωθήσεις. Στις 13 Μαρτίου του 2020 η ολομέλεια του Δικαστηρίου έκρινε ότι δεν υπήρξε παραβίαση από τη μεριά της Ισπανίας με την άμεση επαναπροώθηση Αφρικανών προσφύγων που υπερπήδησαν τον συνοριακό φράχτη της Μελίγια το 2014, ενόψει της κατάστασης κινδύνου που προκάλεσε η απόπειρα μαζικής εισροής, όσο και ενόψει της λειτουργίας άλλων οδών ή μέσων υποβολής αιτημάτων ασύλου. Η ελληνική κυβέρνηση δείχνει να οδηγείται σε ανάλογα επικίνδυνα μονοπάτια. Εκτός από τον Εβρο, όπου πάντα ήταν μάλλον μια καθημερινή πραγματικότητα, οι βίαιες επαπροωθήσεις (pushbacks) επανεμφανίστηκαν και στη θάλασσα, για πρώτη φορά μετά το 2015, όταν είχαν σταματήσει. Ωστόσο, το πιο ανησυχητικό φαινόμενο είναι ότι απλοί πολίτες παίρνουν τον νόμο στα χέρια τους, επιτιθέμενοι σε μετανάστες και πρόσφυγες που επιχειρούν να εισέλθουν στην Ελλάδα. Ο δε Ελληνικός Στρατός ανακοίνωσε ασκήσεις με αληθινά πυρά σε όλο το μήκος των συνόρων, επικαλούμενος μια ασύμμετρη απειλή από μετανάστες και πρόσφυγες που θα επιχειρήσουν να μπουν στην Ελλάδα.
Επιπλέον, οι επιθέσεις εναντίον ομάδων αλληλεγγύης και μη κυβερνητικών οργανώσεων, ιδίως ξένων, που συμβαίνουν πλέον σε καθημερινή βάση, απειλούν τη ζωή των εθελοντών, αλλά και διαταράσσουν την εύθραυστη ισορροπία με την οποία λειτουργούν στα Ελληνικά νησιά τα κέντρα υποδοχής, τα οποία βασίζουν τη λειτουργία τους κυρίως στην προσφορά ξένων εθελοντών και οργανώσεων, υπό συνθήκες στις οποίες δεν μπορεί να ανταποκριθεί το παντελώς αδύναμο, όσον αφορά το σύστημα υποδοχής αιτούντων άσυλο, Υπουργείο Μετανάστευσης.
Σε αυτό το ζοφερό σκηνικό επιβάλλεται να μείνουμε σταθεροί στα ελάχιστα που συνέχουν την ελληνική Πολιτεία μετά τη δικτατορία και μετά τον πόλεμο, πριν αρχίσουμε έναν εικονικό πόλεμο εναντίον μεταναστών και προσφύγων, που μπορεί να εξελιχθεί σε πραγματικό πόλεμο εναντίον τους και εναντίον όσων στέκονται δίπλα τους.
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ως φορέας που επιτηρεί την εφαρμογή της Σύμβασης της Γενεύης για τους Πρόσφυγες, υπήρξε ο μόνος διεθνής φορέας που ύψωσε νηφάλια τη φωνή του ενάντια στις άναρθρες κραυγές που ζητούσαν την αναστολή εφαρμογής της Σύμβασης της Γενεύης του 1951. Αντίθετα, τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είτε επικροτούν τη στάση της Ελληνικής Κυβέρνησης είτε σιωπούν. Πέρα από το γεγονός ότι τόσο από την ίδια τη Σύμβαση όσο και από τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ενωσης και το Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου δεν προβλέπεται δυνατότητα επαναπροώθησης όσων επικαλούνται κίνδυνο για τη ζωή ή την ελευθερία τους, η αναστολή των επαναπροωθήσεων σε αυτές τις περιπτώσεις αποτελεί διεθνώς αναγνωρισμένο εθιμικό κανόνα του Διεθνούς Δικαίου, τον οποίο δεν έχει αμφισβητήσει καμία κυβέρνηση του πολιτισμένου κόσμου έως σήμερα, ακόμη και σε περιπτώσεις μαζικών αφίξεων.
Η υπεράσπιση της δημοκρατίας στον τόπο μας, όπως και σε όλη την Ευρώπη, περνά μέσα από την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των προσφύγων, μέσα από την υπεράσπιση των πιο θεμελιωδών από τις αρχές που μας συνέχουν, όπως του δικαιώματος στη ζωή και του σεβασμού στην αξία του ανθρώπου. Σε αυτές τις κρίσιμες στιγμές, δεν πρέπει να χάσουμε αυτό που πρέπει να μας χαρακτηρίζει: την ανθρωπιά μας.
H στήλη (φιλ≠) ελευθέρως παίρνει θέση σε ζητήματα επικαιρότητας από ριζοσπαστική σκοπιά. Η σύνταξη της στήλης γίνεται συλλογικά από τη συντακτική της ομάδα και είναι ανοιχτή σε κάθε ενδιαφερόμενο. Για αποστολή προτεινόμενων κειμένων προς δημοσίευση ή και επικοινωνία με τη συντακτική ομάδα της στήλης μπορείτε να μας αποστέλλετε e-mail στο [email protected]