από το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων
Η επιδιόρθωση του δρόμου με δαπάνη της Περιφέρειας – δηλαδή των φορολογουμένων – θα μπορούσε να θεωρηθεί μια θετική είδηση αν δεν ήταν τόσο εξοργιστική. Στην πραγματικότητα είναι ένα «δωράκι» 360.000 ευρώ από τη διοίκηση της Περιφέρειας (και τις δικές μας τσέπες) προς την εταιρεία Ελληνικός Χρυσός που, όπως θα εξηγήσουμε στη συνέχεια, είναι η αποκλειστική σχεδόν υπεύθυνη για την κακή κατάσταση του δρόμου. Η επαρχιακή οδός Σταυρού-Ολυμπιάδας-Στρατωνίου, που είναι πολύ σημαντική για την τουριστική κίνηση της ανατολικής Χαλκιδικής και του Αγίου ‘Ορους, χρησιμοποιείται παρανόμως από τα βαριά και δυσκίνητα φορτηγά με τα τοξικά φορτία της Ελληνικός Χρυσός, που δεν προκαλούν μόνο φθορές αλλά παρεμποδίζουν τη χρήση του δρόμου από τους νόμιμους χρήστες του και δημιουργούν δυνητικά επικίνδυνες καταστάσεις.
Τι συμβαίνει με το δρόμο;
Όπως πολύ σωστά δήλωσαν δημοτικοί σύμβουλοι του Δήμου Βόλβης στη voria.gr, «οι φθορές πολλαπλασιάστηκαν από την ραγδαία αύξηση της κίνησης μεγάλων φορτηγών οχημάτων, με βαρύτατα φορτία, από την «Ελληνικός Χρυσός», μετά τη λειτουργία του τοπικού μεταλλείου. Όλη η βαριά κυκλοφορία βιομηχανικών φορτίων γίνεται μέσω της επαρχιακής οδού».
Ο δρόμος άρχισε να εμφανίζει μεγάλες φθορές από το 2012 που ξεκίνησε η λειτουργία του εργοστασίου εμπλουτισμού Ολυμπιάδας για την παραγωγή χρυσοφόρου συμπυκνώματος αρσενοπυρίτη από τα απόβλητα του παλαιού χώρου απόθεσης. Το εμπορεύσιμο – αλλά και τοξικό, επικίνδυνο και εύφλεκτο – συμπύκνωμα αρσενοπυρίτη μεταφερόταν οδικά στη Θεσσαλονίκη προς εξαγωγή. Θυμίζουμε τα απανωτά περιστατικά «ατυχημάτων» με αυτά τα επικίνδυνα φορτία το 2013 – άλλοτε τα τοξικά συμπυκνώματα χύνονταν στο δρόμο και άλλοτε έπαιρναν φωτιά τα λάστιχα των υπέρβαρων φορτηγών ενώ περνούσαν μέσα από την κατοικημένη περιοχή του Σταυρού. Ακόμα μεγαλύτερη ήταν η καταστροφή του οδοστρώματος στο οδικό τμήμα Ολυμπιάδας-Στρατωνίου, το οποίο κυριολεκτικά διαλύθηκε (φωτογραφία επάνω) από την μεταφορά των παραγόμενων αποβλήτων με φορτηγά στην περιοχή του Μαντέμ Λάκκου για απόθεση.
Τις τελευταίες μέρες τα ιστολόγια της Ελληνικός Χρυσός πασχίζουν να πείσουν οτι η εταιρεία τους δεν ευθύνεται για τις φθορές επειδή …στον ίδιο δρόμο κυκλοφορούν κι άλλα οχήματα (!), αλλά και οτι «η χρήση του δρόμου είναι προσωρινή μέχρι να ολοκληρωθούν οι σχετικές υποδομές». Επειδή το τι συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στα δύο κομμάτια του δρόμου Ολυμπιάδα-Σταυρός και Ολυμπιάδα-Στρατώνι είναι καλά γνωστό στις δημοτικές αρχές και στους πολίτες των Δήμων Βόλβης και Αριστοτέλη, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε μερικά πράγματα:
1. Η οδική μεταφορά των προϊόντων της Ελληνικός Χρυσός στη Θεσσαλονίκη είναι παράνομη
Η ΚΥΑ Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων 201745/2011 προβλέπει οτι τα προϊόντα της εταιρείας δεν θα μεταφέρονται στη Θεσσαλονίκη για εξαγωγή αλλά το σύνολο τους θα εξάγεται μέσω του λιμένα Στρατωνίου. Μάλιστα για το σκοπό αυτό επρόκειτο να κατασκευαστεί στο Στρατώνι ένα νέο μεγάλο βιομηχανικό λιμάνι. Η χρήση του δρόμου για τη μεταφορά των τοξικών μεταλλικών συμπυκνωμάτων στη Θεσσαλονίκη είναι παράνομη, όπως έχουν βεβαιώσει οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, αλλά τα σχετικά πρόστιμα σκανδαλωδώς ακυρώθηκαν.
2. Ούτε λιμάνι ούτε στοά. Καμία «υποδομή» δεν κατασκευάζεται από την Ελληνικός Χρυσός
Η παραβίαση της ΚΥΑ δεν οφείλεται σε κάποια «αδυναμία» της εταιρείας (όπως αναφερει το άρθρο της «Βόρειας»), αλλά σε συνειδητή της επιλογή να παραβεί τους όρους της έγκρισης. Το νέο λιμάνι θα έπρεπε να είναι ήδη έτοιμο και να λειτουργεί αλλά ακόμα δεν έχει υποβληθεί καν αίτηση για την κατασκευή του. Ούτε η παλαιά σκάλα φόρτωσης του Στρατωνίου χρησιμοποιείται παρ’οτι έχει παραταθεί η άδεια λειτουργίας της. Πολύ απλά, η εταιρεία βρήκε οτι τη συμφέρει οικονομικά να φορτώνει τα συμπυκνώματα στα καράβια που έρχονται γεμάτα εμπορεύματα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και θα έφευγαν άδεια, από το να πληρώνει για να φέρει άδεια καράβια στο Στρατώνι. Με την ευκαιρία αποφεύγει και τη δαπάνη ενός νέου λιμανιού, μικραίνοντας ακόμα περισσότερο την υποτιθέμενη «επένδυση», που έχει απομείνει πια η μισή από αυτήν που εγκρίθηκε με τυμπανοκρουσίες το 2011.
Η ΚΥΑ προβλέπει επίσης οτι μελλοντικά όλη η βαρια κυκλοφορία των οχημάτων μεταξύ Ολυμπιάδας και Μαντέμ Λάκκου-Στρατωνίου, με μεταλλεύματα, απόβλητα, υλικά, εξοπλισμό κλπ – θα γίνεται υπόγεια, μέσω μιας στοάς μήκους 8,3 χλμ που θα συνδέει την Ολυμπιάδα με το νέο «μεταλλευτικό-μεταλλουργικό κέντρο» στο Μαντέμ Λάκκο. Η στοά υποτίθεται οτι πρέπει να έχει ολοκληρωθεί και θα είναι έτοιμη για χρήση με την έναρξη της Φάσης ΙΙΙ του υποέργου Ολυμπιάδας που περιλαμβάνει τη μεταλλουργία χαλκού-χρυσού. Αλλά εργοστάσιο μεταλλουργίας στο Μαντέμ Λάκκο δεν πρόκειται να γίνει γιατί η εταιρεία έχει μονομερώς τροποποιήσει το επενδυτικό της σχέδιο αφαιρώντας τη μεταλλουργία – και έτσι η στοά δεν έχει κανένα νόημα. Η κατασκευή της ξεκίνησε το 2012 αλλά από το 2014 είναι ουστικά σταματημένη.
Κανένα «εργο υποδομής» λοιπόν δεν γίνεται προκειμένου να απελευθερωθεί ο δημόσιος δρόμος. Το αρμόδιο Υπουργείο ανέχεται την παραβίαση των όρων σα να μη συμβαίνει τίποτα και την καταστροφή του δρόμου την πληρώνουν τα κορόιδα. Εμείς. Τώρα και στο μέλλον.
3. Το Υπουργείο αναγνωρίζει τη φθορά του δρόμου από τα φορτηγά της εταιρείας
Η εταιρεία αρνείται οτι τα φορτηγά της επιβαρύνουν την κυκλοφορία προκαλώντας καταστροφή του οδοστρώματος στους δρόμους από τους οποίους προέρχονται αλλά αυτό διαψεύδεται από το ίδιο το ΥΠΕΝ. Για το οδικό τμήμα Ολυμπιάδα-Στρατώνι που προβλεπόταν οτι θα χρησιμοποιείται για τη μεταφορά συμπυκνωμάτων και αποβλήτων μέχρι να ολοκληρωθεί η υπόγεια στοά, το Υπουργείο έβαλε ειδικό όρο στην ΚΥΑ ΕΠΟ (τον δ2.58) που επιβάλλει στην εταιρεία τη συνεχή συντήρησή του και την αποκατάσταση κάθε φθοράς. Πράγματι, αυτό το τμήμα του δρόμου που ήταν για χρόνια επικίνδυνο τμηματικά επιδιορθώθηκε – και έχει ήδη αρχίσει να ξαναχαλάει. Ο ίδιος περιβαλλοντικός όρος ζητούσε από τις αρμόδιες υπηρεσίες να διερευνηθεί η δυνατότητα αναβάθμισης του υφιστάμενου δρόμου ώστε να διαθέτει τρεις λωρίδες, με έξοδα φυσικά της εταιρείας.
Το Υπουργείο λοιπόν αναγνωρίζει οτι η κυκλοφορία χιλιάδων υπέρβαρων φορτηγών μίας και μόνο εταιρείας σε έναν επαρχιακό δρόμο με κλειστές στροφές και κατά τόπους μεγάλες κλίσεις είναι η κύρια αιτία καταστροφής του, γι’αυτό και όρισε την εταιρεία υπεύθυνη για τη συντήρησή του. Για το δρόμο Ολυμπιάδα-Σταυρός δεν προβλέφθηκε αντίστοιχος όρος επειδή είναι εκτός της περιοχής του έργου και δεν προβλεπόταν να δεχθεί τέτοια επιβάρυνση.
Έτσι η εταιρεία σφυρίζει αδιάφορα για τις ζημιές που προκάλεσε και προκαλεί και ο Δήμος Βόλβης υποχρεώνεται να απευθυνθεί στην Περιφέρεια για την αποκατάστασή τους. Και σε 2, 3 ή 4 χρόνια θα έχουμε πάλι τα ίδια.
4. Η καταστροφή του δρόμου σε αριθμούς
Κατά την τετραετία 2013-2016 (Φάση Ι Ολυμπιάδας) μεταφέρονταν οδικά στη Θεσσαλονίκη, περνώντας μέσα από τον οικισμό του Σταυρού, 19.000 τόνοι/χρόνο συμπυκνώματος αρσενοπυρίτη και άλλοι 22.800 τόνοι/χρόνο συμπυκνωμάτων γαληνίτη και σφαλερίτη από τις Μαύρες Πέτρες. Δηλαδή πάνω από 2.000 φορτηγά των 20 τόνων ή 4000 με την επιστροφή.
Από το φθινόπωρο του 2017 βρισκόμαστε πλέον στη Φάση ΙΙ της Ολυμπιάδας, με εξόρυξη 400.000 τόνων/χρόνο και παραγωγή τριών συμπυκνωμάτων (γαληνίτη, σφαλερίτη και χρυσοφόρου αρσενοπυρίτη) που συνεχίζουν να μεταφέρονται οδικά στη Θεσσαλονίκη. Συνολικά 103.100 τόνοι/χρόνο συμπυκνωμάτων από την Ολυμπιάδα και 22.800 τόνοι/χρόνο από τις Μαύρες Πέτρες. 6.300 φορτηγά των 20 τόνων το χρόνο, και άλλα 6.300 στο αντίθετο ρεύμα. Οι αριθμοί προκύπτουν άμεσα από το Επενδυτικό Σχέδιο της εταιρείας. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν και τα βαρέος τύπου οχήματα που μεταφέρουν στο μεταλλείο μηχανήματα, εξοπλισμό, δομικά υλικά, τσιμέντο για τη λιθογόμωση. Και όταν το μεταλλείο της Ολυμπιάδας περάσει στη Φάση ΙΙΙ, με παραγωγή 900.000 τόνους/χρόνο, 11.600 φορτηγά με συμπυκνώματα το χρόνο θα πηγαίνουν στη Θεσσαλονίκη και 11.600 θα επιστρέφουν, μόνο από την Ολυμπιάδα. Πολλαπλάσιες είναι οι ποσότητες των αποβλήτων που μεταφέρονται στο Μαντέμ Λάκκο και ο αντίστοιχος αριθμός των φορτηγών.
Έτσι λοιπόν σταδιακά, χιλιάδες μεγάλα φορτηγά με επικίνδυνα φορτία θα καταλάβουν τον κλάδο της Εγνατίας οδού που οδηγεί στα τουριστικά χωριά και τα συγκροτήματα της ΒΑ Χαλκιδικής και τους χιλιάδες προσκυνητές από όλο τον κόσμο στο Άγιον Όρος. Και θα εκτοπίσει ουσιαστικά κάθε άλλο χρήστη εκτός της Ελληνικός Χρυσός.
Και ο φίλα προσκείμενος προς την Χρυσή Επένδυση Περιφερειάρχης Κ.Μακεδονίας θα πρέπει να χαρακτηρίσει πλέον την επίμαχη οδό «βιομηχανική».