Η ενεργειακή φτώχεια απειλεί την ελληνική οικονομία και κοινωνία

του Θανάση Πετράκου*

Οι συνεχιζόμενες μεγάλες αυξήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα, στο φυσικό αέριο, στα καύσιμα, στο πετρέλαιο θέρμανσης εκτοξεύουν τις τιμές στα είδη διατροφής και όλα μαζί εξανεμίζουν τα ήδη πολύ χαμηλά λαϊκά εισοδήματα. 

Τα μέτρα της κυβέρνησης είναι εμπαιγμός. Αντί να μειώσει τους Ειδικούς φόρους κατανάλωσης στα προμνημονιακά επίπεδα μας εμπαίζει με 40 ευρώ το επόμενο τρίμηνο. Αντί  να καταργήσει ή τουλάχιστον να αναστείλει τη λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας συνεχίζει να επιδοτεί με τα δικά μας χρήματα τους 4 ολιγάρχες που παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα και τους μεγαλομετόχους της ιδιωτικής πλέον ΔΕΗ. Αντί να ακυρώσει την βίαιη και πρόωρη απολιγνιτοποίηση επιμένει στην καταστροφική της πολιτική.

Ισχυρίζεται  η κυβέρνηση ότι   οι μεγάλες αυξήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα είναι αποτέλεσμα του πολέμου. Αυτό είναι ψέμα   διότι οι μεγάλες  αυξήσεις ξεκίνησαν πριν το πόλεμο ,από 1 Σεπτέμβρη 2021 και απόδειξη αυτού είναι ότι τα πρώτα μέτρα της κυβέρνησης ανακοινώθηκαν 7 Οκτωβρίου 2021.  Είναι γνωστό ότι η τιμή του ΦΑ είχε τριπλασιαστεί  από το Δεκέμβρη του 2020 έως το Δεκέμβρη του 2021. Θυμίζω ότι η τιμή του τον Σεπτέμβρη ήταν 77 ευρώ, στις 5/10 εκτινάχθηκε στα 118 και τον Φεβρουάριο ξεπέρασε τα 200 ευρώ.  

Βέβαια με τον πόλεμο ,τις κυρώσεις και τον νέο ψυχρό πόλεμο οι αυξήσεις θα γίνουν πολύ μεγαλύτερες . Ο νέος ψυχρός πόλεμος που ξεκίνησε μετά την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι Δυτικές κυρώσεις ,απαιτούν αλλαγές ριζικές στην ενεργειακή πολιτική. Καθιστούν εξαιρετικά επείγουσα προτεραιότητα, την ανάγκη να μειωθεί η εξάρτηση της χώρας μας  στην ενέργεια και να αποκτήσουμε    ενεργειακή όπως  και διατροφική επάρκεια, αξιοποιώντας τους δικούς μας ενεργειακούς και φυσικούς πόρους.

Οι  αιτίες της ενεργειακής ακρίβειας η οποία απειλεί  με ενεργειακή φτώχεια το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας  είναι κυρίως  δυο:

• Η βίαιη απολιγνιτοποίηση που έχει ως αποτέλεσμα  το κύριο καύσιμο ηλεκτροπαραγωγής να έχει γίνει το φυσικό αέριο και 2. Το ότι το ηλεκτρικό ρεύμα από δημόσιο αγαθό έχει γίνει 100% εμπόρευμα . 

Γιατί πρέπει να ακυρωθεί τώρα  βίαιη απολιγνιτοποίηση;

Καταρχάς πρέπει να τονίσουμε ότι  επιβεβαιώθηκε και δικαιώθηκε  η αντίθεση μας στην απόφαση  της κυβέρνησης για τη βίαιη   και πρόωρη απολιγνιτοποίηση.  

Επιβεβαιώθηκαν όλες οι δυσοίωνες εκτιμήσεις μας για τις αρνητικές συνέπειες της και σε σχέση με το οικονομικό κοινωνικό ΣΟΚ που έχουν υποστεί και θα υποστούν η Μεγαλόπολη  και η Δ. Μακεδονία, με τους κινδύνους για την ενεργειακή ασφάλεια και επάρκεια της χώρας μας ,την έλλειψη σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης των λιγνιτικών περιοχών, τους κινδύνους για αύξηση  των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι 2,5 χρόνια μετά την εξαγγελία το λεγόμενο master plan απεδείχθη «άνθρακες ο θησαυρός»  και βέβαια η Μεγαλόπολη δεν έχει ακόμη εγκεκριμένη ΒΙΠΕ!!!. 

Επισημαίνουμε επίσης ότι ο  επικεφαλής της Πράσινης Συμφωνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Φρανς Τίμερμανς υποστήριξε στο πρόγραμμα του BBC Radio 4 Today την Πέμπτη  3 Μαρτίου ότι: «…Οι χώρες που σχεδιάζουν να καίνε λιγνίτη ως εναλλακτική λύση στο ρωσικό αέριο θα μπορούσαν να το κάνουν σύμφωνα με τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα.  Δεν υπάρχουν ταμπού σε αυτήν την κατάσταση…»

Η βίαιη και πρόωρη απολιγνιτοποίηση, έχει ως συνέπεια την αύξηση της εξάρτησης της χώρας στην ηλεκτροπαραγωγή κατά 75% τουλάχιστον από το εισαγόμενο χρηματιστηριακό προϊόν που είναι το φ.α. και τις εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας

Το   γεγονός αυτό  δημιουργεί μείζονες κινδύνους για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, ιδιαίτερα μετά τον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας   και τη μεγάλη αύξηση των τιμών .   

Είναι χαρακτηριστικό ότι εδώ και 6  μήνες , (Σεπτέμβρης 2021- Φεβρουάριος 2022), το  συνολικό κόστος παραγωγής ανά  μεγαβατώρα  από  Φ.Α. είναι περί τα 150 ευρώ κατά μέσο όρο πιο ακριβό από το κόστος  παραγωγής  από Λιγνίτη μαζί με το κόστος των ρύπων του Διοξειδίου του Άνθρακα. Διότι το κόστος παραγωγής από λιγνίτη μαζί με το κόστος ρύπων είναι  σταθερά 127,5 ευρώ η  μεγαβατώρα  ενώ  το  κόστος  παραγωγής από ΦΑ μέχρι  τέλη Σεπτέμβρη ήταν  μεσοσταθμικά  περί τα 180 ευρώ  και από 7/10 /2021 εκτινάχθηκε στα 270 ευρώ η μεγαβατώρα. Άρα  η παραγωγή από ΦΑ ενώ ήταν πιο ακριβή  κατά 50 ευρώ η μεγαβατώρα πήγε στα 150  και στο τέλος Φεβρουαρίου στα 300 ευρώ η μεγαβατώρα. Συνεπώς κατά Μ.Ο. είναι πιο ακριβή στο τελευταίο 6μηνο (Σεπτέμβρης – Φεβρουάριος) κατά 150  ευρώ περίπου .

 Αυτό αντιστοιχεί σε επιπλέον κόστος το τελευταίο 6μηνο περίπου 1,8 δις  (12.000.000 Μεγαβατώρες το 6μηνο από ΦΑ επί 150  ευρώ).

Συνεπώς  την ώρα που η κυβέρνηση προσπαθεί με επιδοματικές πολιτικές να ελαφρύνει τα νοικοκυριά και τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, η πρόωρη απολιγνιτοποίηση  έχει επιβαρύνει  μόνο από αυτή τη σκοπιά τον τελευταίο χρόνο Φεβρουάριος 2021- Φεβρουάριος 2022 τη χώρα και τη κοινωνία  περίπου  2,3δις  (1,8δις +  550 εκ)!

Το δε LNG, όπως είναι γνωστό, είναι πολύ πιο ακριβό από το Ρωσικό Φ.Α. και με βάσει τα στοιχεία που διαθέτουμε από τους αρμόδιους το διαθέσιμο LNG είναι αμφίβολο εάν μπορεί να καλύψει τη ζήτηση στην Ευρώπη και να υποκαταστήσει το ρωσικό  Φ.Α.  

Επιπλέον όλοι οι αναλυτές τονίζουν , ότι «οι τιμές του φυσικού αερίου, αναμένεται να παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα  και  εξαιρετικά ασταθείς στο τρέχον πλαίσιο αβεβαιότητας της αγοράς  για αρκετά χρόνια».

Συνεπώς η ακύρωση της βίαιης και πρόωρης απολιγνιτοποίησης  είναι μείζονος σημασία για την Εθνική Ανεξαρτησία ,την   Ενεργειακή Ασφάλεια και την επιβίωση  της Πατρίδας και του λαού  .

Γιατί πρέπει να καταργηθεί τώρα το Χρηματιστήριο Ενέργειας

 Κατ αρχάς γιατί μετατρέπει ολοκληρωτικά   το ηλεκτρικό ρεύμα από δημόσιο αγαθό σε ι 100% εμπόρευμα. 

Πιο συγκεκριμένα: Ο τρόπος  λειτουργίας του  χρηματιστήριου ενέργειας αλλά και γενικά το χρηματιστήριο ενέργειας σήμερα  ,με τη ρήτρα αναπροσαρμογής και την οριακή τιμή τιμολόγησης,  έχει ως αποτέλεσμα  να αισχροκερδεί με  ιλιγγιώδη υπερκέρδη  το καρτέλ των τεσσάρων μεγαλοεπιχειρηματιών που παράγουν ρεύμα από το φυσικό αέριο καθώς και οι μεγαλομέτοχοι της ιδιωτικής πλέον  ΔΕΗ. Διότι με βάση το χρηματιστήριο Ενέργειας, ο τελευταίος που πουλάει ρεύμα για να συμπληρωθούν οι ποσότητες που καταναλώνουμε και χρησιμοποιούμε, ορίζει την τιμή  για όλους!!!! 

Υπολογίζεται  με τους πλέον συντηρητικούς  υπολογισμούς ότι τα  υπερκέδη τους,  που δεν έχουν καμία σχέση με το κόστος ηλεκτροπαραγωγής το 6μηνο , (Σεπτέμβρης 2021- Φεβρουάριος 2022) , ξεπερνούν τα 2 δισ. ευρώ !!! .

Τι κάνει  λοιπόν το καρτέλ ενέργειας που έχει δημιουργηθεί στην Ελλάδα;

Παράγουν λιγότερη ενέργεια απ’ ότι μπορούν ώστε να καθυστερεί να συμπληρωθεί το ποσό και συνεννοούνται ώστε ο τελευταίος να μπει με υψηλή τιμή η οποία θα είναι τιμή αποζημίωσης για όλους, ανεξαρτήτως του κόστους παραγωγής τους.!!!! Αυτό οδηγεί στο Πανευρωπαϊκό ρεκόρ ακρίβειας στην ενέργεια στη χώρα μας. Κερδίζει όμως το  καρτέλ που αποτελείται  από   τον Μυτιληναίο  με την PROTERGIA  , τον Περιστέρη  με την ΄Ηρων Ενεργειακή,  τον Λάτση με την ELPEDISON ,και τους  Μυτιληναίο  και Βαρδινογιάννη   με την Korinthos Power και τους μεγαλομετόχους της ιδιωτικής πλέον ΔΕΗ η οποία πλέον δεν είναι ΔΕΗ αλλά  ΙΕΗ. 

Αυτούς καλύπτει και εξυπηρετεί ο κ. Μητσοτάκης, ο οποίος δεν παίρνει ούτε απλά μέτρα, που να τους θίξουν έστω και λίγο. Όπως να  φορολογήσει τα  υπερκέρδη τους  και να  επιβάλει πλαφόν κατά κατηγορία – τρόπου  παραγωγής του ρεύματος . 

Για τον κ. Μητσοτάκη νόμος είναι τα υπερκέρδη των ολιγαρχών και όχι το δίκιο των πολλών.

Κλαίμε όλοι .Κλαίνε οι  οικιακοί  καταναλωτές , οι αγρότες , οι Μικρομεσαίοι ακόμη και η παραγωγική   ενεργοβόρα βιομηχανία και γελάει το καρτέλ  αφού κερδίζει ιλιγγιώδη ποσά. 

Για όλους αυτούς τους λόγους και επειδή ο ενεργειακός σχεδιασμός  είναι βασικό στοιχείο εθνικής ασφάλειας , κοινωνικής και αναπτυξιακής πολιτικής  είναι αναγκαίο και άμεσο να ληφθούν  ΤΩΡΑ  μέτρα  για την ενεργειακή  ασφάλεια  και αυτάρκεια της χώρας αλλά μέτρα που θα μειώσουν την τιμή  του ηλεκτρικού ρεύματος και όλων των ενεργειακών προϊόντων.

Συνεπώς πρέπει άμεσα : 

–Να  καταργηθεί η βίαιη και πρόωρη απολιγνιτοποίηση  και να συμβαδίσει η χώρα μας με το σύνολο των  χωρών της Ευρώπης  και τις αποφάσεις για απανθρακοποίηση μέχρι το 2049 .

– Να ανοίξουν  τώρα οι 8 οι  λιγνιτικές μονάδες  που έχουν περιβαλλοντικούς όρους  . Ιδιαίτερα   ότι αφορά  την Πελοπόννησο ζητάμε  να επαναλειτουργήσουν άμεσα  οι Μονάδες 3  και 4 της Μεγαλόπολης   και να λειτουργήσουν μέχρι το 2025   και 2035 αντίστοιχα  διότι μέχρι τότε  υπάρχει επάρκεια λιγνίτη και έχουν περιβαλλοντικούς όρους.    

-Να καταργηθεί ή τουλάχιστον να ανασταλεί η λειτουργία του  χρηματιστήριου  ενέργειας,

– Να καταργηθεί η ρήτρα αναπροσαρμογής, και η οριακή τιμή τιμολόγησης

–Να  καταργηθεί ο ειδικός φόρος κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, 

– Να γίνει άμεση μείωση του ΦΠΑ στα τιμολόγια του Ηλεκτρικού Ρεύματος  στο 4%,

– Να  ενεργοποιηθεί εκ νέου ο Νόμος 4320/19-03-2015 που προβλέπει δωρεάν   1200 κιλοβατώρες  το τετράμηνο για όσους είναι κάτω από τα όρια φτώχειας,

– Να σταματήσουν οι  αποκοπές  συνδέσεων ηλεκτρικού ρεύματος, νερού και internet σε φτωχά υπερχρεωμένα λαϊκά νοικοκυριά και  να γίνει  επανασύνδεση τους.

Τέλος με δεδομένο ότι οι αυξήσεις και στα καύσιμα ξεπερνούν καθημερινά κάθε όριο  και τα μέτρα τις κυβέρνησης είναι εντελώς ανεπαρκή πρέπει : 

Να μειωθεί δραστικά ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στο φυσικό αέριο, στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης και στη  βενζίνη, στα επίπεδα  που ήταν πριν τα μνημόνια , καθώς και να μειωθεί ο Φ.Π.Α.  στον κατώτερο δυνατό συντελεστή  σε όλα τα ενεργειακά προϊόντα. Ειδικά για το  αγροτικό πετρέλαιο  ζητάμε να μηδενιστεί και ο ΕΦΚ και ο ΦΠΑ διότι απαιτείται επιπλέον στήριξη των αγροτών για να μειωθούν οι κίνδυνοι  της επισιτιστικής κρίσης.

*Ο  Θανάσης Πετράκος είναι Περιφερειακός Σύμβουλος Πελοποννήσου επικεφαλής της «Αγωνιστικής Συνεργασίας Πελοποννήσου» και πρώην Βουλευτής  Μεσσηνίας .