Γράφει η Νεκταρία Ψαράκη
«Το σινεμά δεν μπορεί να φέρει πίσω τη Χιντ, ούτε να διαγράψει το αποτρόπαιο έγκλημα που διαπράχθηκε σε βάρος της. Ας αναπαυθεί η Χιντ εν ειρήνει. Ας μην αναπαυθούν ποτέ ξανά οι φονιάδες της». Με αυτά τα λόγια η Τυνήσια σκηνοθέτρια Kaouther Ben Hania παρέλαβε τον Χρυσό Λέοντα από το Φεστιβάλ της Βενετίας για το συνταρακτικό φιλμ «Η Φωνή της Χιντ Ρατζάμπ». Μιας μοναδικής ταινίας που αποτυπώνει τις τελευταίες συνομιλίες της εξάχρονης Χιντ Ρατζαμπ, της μικρής «Χανούντ», με την Ερυθρά Ημισέληνο στη Ραμάλα, ενόσω εκείνη κρύβεται μέσα στο αυτοκίνητο των θείων της ανάμεσα σε έξι πτώματα στη Βόρεια Γάζα, πριν τα ισραηλινά καθάρματα δολοφονήσουν και την ίδια εν ψυχρώ, μαζί με τους διασώστες που μετά κόπων και βασάνων πήγαν να τη διασώσουν. 335 σφαίρες. Τόσες γάζωσαν το μαύρο αυτοκίνητο KIA, ξεκληρίζοντας την οικογένεια Hamada και δολοφονώντας εν ψυχρώ την μικρή Χιντ.
24 λεπτά. Τόσο κράτησε το χειροκρότημα του κοινού στο Φεστιβάλ της Βενετίας, με τους συντελεστές, τους πρωταγωνιστές, τους παραγωγούς και τη σκηνοθέτρια να κυματίζουν την παλαιστινιακή σημαία υπό το σύνθημα «Λευτεριά στην Παλαιστίνη».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Σε αντίθεση με το φεστιβάλ, στην αίθουσα του Cinobo Opera, όπου πραγματοποιήθηκε η δημοσιογραφική προβολή της ταινίας πριν διατεθεί στο κοινό, στις 4 Δεκέμβρη, επικρατούσε άκρα του τάφου σιωπή, με τις θεάτριες και τους θεατές να προσπαθούμε να μαζέψουμε μέρα μεσημέρι τα δάκρυά μας για να γυρίσουμε στις δουλειές μας.
Είναι 29 Ιανουαρίου 2024, όταν ο Ομάρ, εργαζόμενος στο τηλεφωνικό κέντρο της Ερυθράς Ημισελήνου στην κατεχόμενη Ραμάλα της Δυτικής Όχθης δέχεται μία κλήση έκτακτης ανάγκης από την 15χρονη Λαγιάν Χαμάντα, ξαδέρφη της Χιντ. Η οικογένεια Χαμάντα, η μητέρα, ο πατέρας, τα τέσσερα παιδιά τους και η εξάχρονη ανιψιά τους, η Χιντ, βρίσκονται σε ένα βενζινάδικο στη γειτονιά Τελ αλ Χάουα στην Πόλη της Γάζας, όταν ένα ισραηλινό τανκ πλησιάζει το εμφανώς πολιτικό αυτοκίνητο ΚΙΑ της οικογένειας Χαμάντα και επιτίθεται με βροχή πυρών.
Ο Ομάρ ήταν ο τελευταίος άνθρωπος με τον οποίο μίλησε η Λαγιάν. «Μας σκοτώνουν, το τανκ είναι δίπλα μας. Είναι ακριβώς δίπλα μου». Ακολουθεί η κραυγή της Λαγιάν, ο δολοφονικός ήχος του ισραηλινού πυροβολικού και στη συνέχεια εκκωφαντική σιωπή.
Η ερμηνεία του Παλαιστίνιου ηθοποιού Μοτάζ Μαλχίζ που υποδύεται τον Ομάρ είναι συγκλονιστική. Το βουρκωμένο, παγωμένο βλέμμα του, ο κόμπος στο λαιμό του, η ανάσα του, σπάνε τη σιγή που άφησε όταν έσβησε η φωνή της Λαγιάν, της οποίας το όνομα μέχρι εκείνη τη στιγμή παραμένει σε εκείνον άγνωστο. Οι συνάδελφοί του του δίνουν ένα χαρτί με μία απρόσωπη γυναικεία φιγούρα. «Εδώ θα μπει η φωτογραφία της όταν την ταυτοποιήσουμε», του λένε, για να καρφιτσωθεί στον πίνακα των γραφείων της Ερυθρας Ημισελήνου, μαζί με τις φωτογραφίες των εκατοντάδων θυμάτων των οποίων σίγησαν οι φωνές τους καθώς ζητούσαν βοήθεια.
Ένα μήνυμα στο chat της Ερυθράς Ημισελήνου κάνει τον Ομάρ να μαζέψει τα κομμάτια του. Συγγενής της οικογένειας από τη Γερμανία επικοινωνεί με το κέντρο έκτακτης ανάγκης και τους ενημερώνει ότι μέσα στο αυτοκίνητο της οικογένειας Χαμάντα, η μικρή ανιψιά τους, η Χιντ έχει επιζήσει και έχει πρόσβαση σε τηλέφωνο.
Ο τίτλος «Η Φωνή της Χιντ Ρατζάμπ», είναι απολύτως περιγραφικός. Ακριβώς επειδή η σκηνοθέτρια έχει κινηματογραφήσει μία ακριβή αναπαράσταση των γεγονότων της 29ης Ιανουαρίου, αντικαθιστώντας τους εργαζομένους της Ερυθράς Ημισελήνου με ηθοποιούς που μοιάζουν αρκετά με τους πραγματικούς εκφωνητές και συντονιστές διάσωσης, αλλά κρατώντας την πραγματική φωνή της Χιντ Ρατζάμπ και τους πραγματικούς ήχους των ισραηλινών πυροβόλων που έσπειραν τον θάνατο, στην άλλη γραμμή του τηλεφώνου, έχοντας ανακτήσει τα ηχητικά ντοκουμέντα εκείνης της ημέρας.
Το φιλμ έχει διάρκεια 89 λεπτά. Σε 89 λεπτά η Χάνια κατάφερε και χώρεσε τις τέσσερις ολόκληρες ώρες που διήρκησε η προσπάθεια για να συντονιστεί η διάσωση της Χιντ, παρά το γεγονός ότι διαθέσιμο ασθενοφόρο υπήρχε σε απόσταση μόλις 8 λεπτών από την τοποθεσία της μικρής, καταφέρνοντας να διατηρήσει το συναίσθημα της ανυποφορης, αργόσυρτης διαδικασίας.
Εξ αρχής, το δίλημμα το οποίο επικρατεί στα γραφεία της Ερυθράς Ημισελήνου και πυροδοτεί όλη την ένταση μεταξύ των τηλεφωνητών και του Συντονιστή Διάσωσης, διαχέεται και στο κοινό: Το ασθενοφόρο είναι μόλις 8 λεπτά μακριά. Να σπεύσουν να πάνε οι διασώστες για να σωθεί το γρηγορότερο η μικρή Χιντ, ή να ακολουθηθεί ο βασανιστικός και πολύωρος γραφειοκρατικός φαύλος κύκλος, όπου η Ερυθρά Ημισέληνος πρέπει να ενημερώσει τον Ερυθρό Σταυρό και εκείνος με τη σειρά του τον ισραηλινό στρατό και τούμπαλιν, για να δοθεί το «πράσινο φως ασφαλούς διέλευσης» χωρίς να διακινδυνεύσει το πολύτιμο πλήρωμα του ασθενοφόρου;
Το δίλημμα ολοένα και δυσκολεύει, όταν η Ράνα Χασάν Φακίν, εργαζόμενη στην Ερυθρά Ημισέληνο, την οποία υποδύεται – ερμηνεύοντάς τη συγκλονιστικά – η Παλαιστίνια ηθοποιός Σάτζα Κιλάνι, συνομιλεί με τη Χιντ κατά τη διάρκεια της αναμονής, για να την καθησυχάζει. Για να είναι δίπλα της – έστω από το τηλέφωνο – όση ώρα διαρκεί ο συντονισμός της διάσωσής της για τον οποίο ο Συντονιστής Μαχντί Αλτζάμαλ – τον οποίο υποδύεται ο Παλαιστίνιος ηθοποιός Αμέρ Χλεχέλ -, επιμένει πεισματικά να γίνει όπως διατάσσει ο ισραηλινός στρατός.
Η μικρή Χιντ απαντά στις ερωτήσεις της Ράνα. Δεν έχει κανένα χρώμα αγαπημένο. Στο αυτοκίνητο λέει ότι είναι μόνη, διότι οι άλλοι «κοιμούνται». Ή μάλλον, δεν κοιμούνται. «Είναι όλοι νεκροί». Τα ρούχα της όσο περνάει ο χρόνος γεμίζουν αίματα. Νομίζει ότι έχει τραυματιστεί η ίδια. «Έλα να με πάρεις!» φωνάζει στη Ράνα, της οποίας η γενναία προσπάθεια να παραμείνει επαγγελματίας, να κρατήσει την ψυχραιμία της και να συμπεριφερθεί όπως προβλέπει το πρωτόκολλο φτάνει στα όριά της.
«Πες του άντρα σου να σε φέρει!», της λέει κλαίγοντας ενώ μένει κρυμμένη μέσα στο αυτοκίνητο με τα νεκρά μέλη της οικογένειάς της – και κάθε λίγο και λιγάκι οι φωνές της διακόπτονται από το σύρσιμο της πολεμικής μηχανής θανάτου που βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από την ίδια. Η Ράνα καταρρέει.
«Κάτι τέτοιοι σαν και εσένα φταίνε και είμαστε σε κατοχή». Αυτή η φράση, το αποκορύφωμα του ξεσπάσματος του Ομάρ, ο οποίος προσπαθεί συνεχώς να παρακάμψει τον Μαχντί και τις γραφειοκρατικές διαδικασίες προκειμένου να σωθεί το νωρίτερο η μικρή Χανούντ, συμπυκνώνει όλο το νόημα του φιλμ.
Όχι επειδή ο Ομάρ είχε δίκιο που έριξε την ευθύνη στον Μαχντί. Ο δεύτερος, ως συντονιστής, είχε θάψει δεκάδες διασώστες, είχε δει δεκάδες παιδιά να μένουν ορφανά επειδή ο στρατός του κράτους – δολοφόνου εργαλειοποιώντας τη δικαιολογία ότι ασθενοφόρα δεν είχαν το πράσινο φως για διέλευση – λες και δεν ήταν εμφανές ότι πρόκειται για διασώστες χωρίς τη γραφειοκρατική έγκριση – είχε αποδεκατίσει το υγειονομικό προσωπικό της Γάζας. Δεν ήταν διατεθειμένος να θάψει άλλους.
Η φράση του Ομάρ αποκαλύπτει τη ματαιότητα της κατάστασης: δεν υπάρχει πράσινο φως. Δεν υπάρχει «σωστή και λάθος διαδικασία». Δεν υπάρχει ασφαλής διέλευση. Είναι μία ψευδαίσθηση που δημιουργεί η απελπισία ότι ίσως, αν προσαρμοστούν στις επιταγές του εχθρού, στο σπάσιμο νεύρων, αν υπακούσουν στις παράλογες απαιτήσεις, αν γίνουν όλα όπως επιτάσσει η γραφειοκρατία, τότε ίσως, και πάλι ίσως, να αποφευχθεί η φρίκη. Η φράση του Ομάρ ξεγυμνώνει το αδιέξοδο και την σκληρή πραγματικότητα ότι πέραν της αντίστασης, δεν υπάρχει άλλη λύση. Ο εχθρός έχει στόχο τη γενοκτονία, την κατοχή, τον εκτοπισμό. Τίποτε άλλο. Όλες οι ενέργειες αποσκοπούν σε αυτόν τον στόχο. Καμία διάθεση για «βοήθεια». Ούτε καν σεβασμό στις γραφειοκρατικές διαδικασίες που ο ίδιος όρισε. Ούτε για τα μάτια του κόσμου.
Ο Ομάρ επιβεβαιώθηκε με το χειρότερο τρόπο. Οι διασώστες Γιουσέφ Ζεϊνό και Αχμάντ αλ – Μάντχουν, έχοντας πάρει το πράσινο φως, ακολουθώντας τη διαδρομή που υπέδειξε ο IDF για να διασώσουν την Χιντ, δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ λίγα μέτρα μακριά από το βενζινάδικο. Περίπου στις 19:00 της ίδιας ημέρας, η Ερυθρά Ημισέληνος έχασε την επικοινωνία με την Χιντ. Η Χιντ δολοφονήθηκε εν ψυχρώ από τους ισραηλινούς στρατιώτες. Το ισραηλινό τανκ στόχευσε ξανά το αυτοκίνητο της οικογένειας Χαμάντα, γνωρίζοντας ότι μέσα βρίσκεται το κοριτσάκι. Το σύγχρονο ισραηλινό άρμα ήταν πλήρως εξοπλισμένο με θερμικές κάμερες. Την έβλεπαν να είναι μόνη ανάμεσα στα πτώματα, να κινείται, να περιμένει. Ίσως την άκουγαν κιόλας.
Το άψυχο κορμί της Χιντ Ρατζάμπ, μαζί με τις σορούς της εξαμελούς οικογένειας Χαμάντα, αλλά και το ασθενοφόρο με τους Γιουσέφ Ζεϊνό και Αχμάντ αλ – Μάντχουν βρέθηκαν 12 ημέρες μετά.
Το ίδρυμα Hind Rajab (HRF) δημιουργήθηκε τιμώντας τη μνήμη της μικρής Χιντ και έχει ως αποστολή την απονομή δικαιοσύνης απέναντι στα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται από το κράτος του Ισραήλ σε βάρος των Παλαιστινίων. Αναζητώντας τους υπεύθυνους των θηριωδιών, αποκάλυψε την ταυτότητα του ισραηλινού τάγματος, της εταιρείας αλλά και των διοικητών που ήταν υπεύθυνη για τη δολοφονία της Χιντ στο ντοκιμαντέρ του Al Jazeera Arabic “Τip of the Iceberg”.
Μία ημέρα μετά τη μετάδοση του ντοκιμαντέρ του Al Jazeera, το Ίδρυμα υπέβαλε μια κατάθεση 120 σελίδων βάσει του Άρθρου 15 στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ICC).
Αυτή η νέα κατάθεση κατονομάζει 24 Ισραηλινούς στρατιώτες και διοικητές, υπεύθυνους για τη δολοφονία της Hind Rajab, έξι μελών της οικογένειάς της, και δύο διασωστών της Παλαιστινιακής Ερυθράς Ημισελήνου οι οποίοι στοχεύθηκαν εσκεμμένα ενώ προσπαθούσαν να τη διασώσουν στις 29 Ιανουαρίου 2024 στην Πόλη της Γάζας.
Η κατάθεση παρέχει λεπτομερή στοιχεία που αναγνωρίζουν την Εταιρεία Vampire Empire του 52ου Τεθωρακισμένου Τάγματος («Ha-Bok’im / The Breachers»), η οποία επιχειρούσε υπό την 401η Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία του Ισραήλ.
Η καταγγελία κατονομάζει τους:
Συνταγματάρχη Beni Aharon, Διοικητή της 401ης Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας
Αντισυνταγματάρχη Daniel Ella, Διοικητή του 52ου Τεθωρακισμένου Τάγματος
Ταγματάρχη Sean Glass, Διοικητή της Εταιρείας Vampire Empire
μαζί με 22 αναγνωρισμένα μέλη πληρωμάτων αρμάτων της ίδιας εταιρείας που συμμετείχαν άμεσα ή συνέδραμαν στην επίθεση.
Στο ντοκιμαντέρ του Al Jazeera Arabic, το HRF αποκάλυψε δημόσια τις ταυτότητες των διοικητών και του μέλους πληρώματος άρματος Itay Cukierkopf. Τα υπόλοιπα 22 ονόματα έχουν πλέον κατατεθεί εμπιστευτικά στο ICC και θα δημοσιοποιηθούν σταδιακά, καθώς κατατίθενται καταγγελίες σε εθνικό επίπεδο.
Η κοινοποίηση περιλαμβάνει πλήρη ψηφιακά, δορυφορικά και ιατροδικαστικά στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι άρματα Merkava IV της Εταιρείας Vampire Empire έριξαν επανειλημμένα πυρά στο μαύρο Kia Picanto στο οποίο η Hind και η οικογένειά της ήταν παγιδευμένες, και αργότερα στοχοποίησαν το ασθενοφόρο που στάλθηκε για να τη διασώσει.
Οι επιθέσεις πραγματοποιήθηκαν με πλήρη γνώση του άμαχου και προστατευμένου καθεστώτος των θυμάτων, μετά από προηγούμενο συντονισμό μεταξύ της Παλαιστινιακής Ερυθράς Ημισελήνου και των ισραηλινών αρχών.
Η νομική ομάδα του Ιδρύματος καταλήγει ότι οι πράξεις αυτές συνιστούν εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονία, σύμφωνα με τα Άρθρα 6, 7 και 8 του Καταστατικού της Ρώμης.
Μια πρώτη υπόθεση έχει ήδη κατατεθεί στην Αργεντινή κατά του Itay Cukierkopf, ενός από τα μέλη πληρώματος άρματος που κατονομάζονται στην καταγγελία στο ICC. Περαιτέρω υποθέσεις προετοιμάζονται στην Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική και τη Βόρεια Αμερική, διασφαλίζοντας ότι κανένας εγκληματίας πολέμου δεν θα μπορέσει να βρει καταφύγιο πίσω από σύνορα ή διαβατήρια.
«Αυτή δεν είναι μόνο μια νομική πράξη, είναι μια εξέγερση ενάντια στη διεθνή τάξη της ατιμωρησίας», δήλωσε ο Dyab Abou Jahjah, Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος Hind Rajab.
«Πίστεψαν ότι η δολοφονία της Hind θα περάσει χωρίς λογοδοσία· τους αποδεικνύουμε ότι έκαναν λάθος, βήμα προς βήμα. Είκοσι τέσσερα ονόματα βρίσκονται τώρα ενώπιον του ICC, και περισσότερα θα ακολουθήσουν στα εθνικά δικαστήρια. Η δικαιοσύνη δεν είναι χάρη που ζητάμε είναι η αναπόφευκτη αναμέτρηση με την αλήθεια».
Όπως αναφέρει το HRF «Η δολοφονία της Hind Rajab είχε στόχο να συντρίψει το πνεύμα ενός λαού· αντ’ αυτού, αφύπνισε ένα παγκόσμιο κίνημα για δικαιοσύνη. Κάθε φάκελος που καταθέτουμε, κάθε όνομα που αποκαλύπτουμε και κάθε αίθουσα δικαστηρίου που εισερχόμαστε, μεταφέρει τη μνήμη της ως πρόκληση στην αλαζονεία της εξουσίας. Η εποχή της ατιμωρησίας φτάνει στο τέλος της και το όνομα της Hind θα σηματοδοτήσει το σημείο από όπου άρχισε να καταρρέει».