Το πρωί της Πέμπτης και ενώ Ελλάδα και Τουρκία φαίνεται πως οδεύουν προς συζήτηση, τα ελληνικά και τουρκικά πλοία που βρίσκονταν εδώ και αρκετές εβδομάδες στο Αιγαίο αποσύρθηκαν. Η συγκεκριμένη εξέλιξη ακολούθησε εκείνη της περασμένης Κυριακής όταν η τουρκική NAVTEX για την πλεύση του ερευνητικού σκάφους Oruc Reis σε περιοχή που η Ελλάδα διεκδικεί υφαλοκρηπίδα, δεν ανανεώθηκε και το πλοίο κατευθύνθηκε προς την Αττάλεια. Η διεθνής κοινότητα και η Ελλάδα, εξέλαβαν τη κίνηση αυτή ως αποκλιμάκωση ωστόσο η τουρκική πλευρά ισχυρίστηκε ότι το πλοίο αποσύρθηκε προσωρινά για συντήρηση και ανεφοδιασμό πριν ξεκινήσει και πάλι την αποστολή του.

Ενδεχόμενη επικοινωνία Μητσοτάκη-Ερντογάν

Κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών τη Πέμπτη, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας αναφέρθηκε μεταξύ άλλων και στα σενάρια αποκλιμάκωσης, σημειώνοντας μεταξύ άλλων πως χρειάζεται συνέχεια και συνέπεια από την πλευρά της Τουρκίας, ενώ επανέλαβε ότι η υποχώρηση του Oruc Reis, ήταν θετικό βήμα και επέτρεψε την έναρξη επαφών μεταξύ των συμβούλων Τουρκίας και Ελλάδας υπό το ΝΑΤΟ, προκειμένου να καταρτιστεί ένα σχέδιο πάνω στο οποίο θα πατήσει ο διάλογος μεταξύ των δύο χωρών.

«Μένει να φανεί αν τα λόγια θα έχουν συνέχεια και αν ταυτίζονται με τις πράξεις. Σε αυτή την περίπτωση θα είναι εφικτή η επανέναρξη των διερευνητικών επαφών από το σημείο που σταμάτησαν το 2016 με ευθύνη της Τουρκίας», υπογράμμισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος. Παράλληλα ερωτώμενος αναφορικά με ενδεχόμενη συνομιλία του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, παρέπεμψε σε όσα είχε πει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη ΔΕΘ, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο και αναφέροντας πως ο δίαυλος επικοινωνίας είναι ανοιχτός και αν αυτό είναι εφικτό θα γίνει. «Μπορεί να υπάρχει οποιαδήποτε συνάντηση ή επικοινωνία και δεν θα έπρεπε να αποτελεί είδηση, αρκεί να πληρούνται δύο προϋποθέσεις: εμπιστοσύνη και μια καλά προετοιμασμένη επικοινωνία», είπε χαρακτηριστικά.

Άλλωστε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός είχε «προετοιμάει» το καλό κλίμα σημειώνοντας παράλληλα το «παράθυρο ευκαιρίας» που βλέπει με τη Τουρκία αναφορικά με τις διμερείς σχέσεις. Ωστόσο ερωτηματικά προκαλεί το γεγονός ότι ταυτόχρονα με αυτή την ευκαιρία, ο ίδιος ανέφερε ότι του προκαλεί «ανησυχία» το γεγονός ότι η Τουρκία εκδίδει NAVTEX για την κυπριακή ΑΟΖ, ωστόσο διαχώρισε τις ενέργειες αυτές από τις ελληνοτουρκικές διμερείς σχέσεις.

Πράγματι τα γεωτρύπανα Yavuz και Barbaros, εξακολουθούν να βρίσκονται εντός της ΑΟΖ της κυπριακής δημοκρατίας, ωστόσο κανείς δεν ξέρει αν αυτή η πρακτική αποτελεί στοιχείο των τεχνικών συζητήσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας εφόσον η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει δώσει στη δημοσιότητα οποιοδήποτε σχετικό στοιχείο.

«Παράθυρο ευκαιρίας» με τη Τουρκία και η Κύπρος κείται μακράν

Στη Χάγη αν δεν ευοδωθούν οι συνομιλίες

Παρά το θετικό κλίμα το οποίο φαίνεται να καλλιεργείται, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας τη Τετάρτη στο περιοδικό Economist, υπογράμμισε πως οι συνομιλίες που επίκεινται με τη Τουρκία, θα αφορούν αποκλειστικά και μόνο το θέμα που αφορά τη διένεξη μεταξύ των δύο χωρών, που είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.

Ο πρωθυπουργός σημείωσε συγκεκριμένα, ότι «έχουμε πει κάτι απολύτως ξεκάθαρο από την αρχή: Είμαστε διατεθειμένοι να συζητήσουμε με την Τουρκία, μέσω διερευνητικών συνομιλιών, για το ένα θέμα, που αφορά την οριοθέτηση των Θαλασσίων Ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο».

Συμπλήρωσε ακόμη πως «σημειώθηκε πρόοδος, όμως ποτέ δεν φτάσαμε σε συμφωνία. Θα επαναλάβουμε αυτές τις συνομιλίες από εκεί που σταμάτησαν τον Μάρτιο του 2016», υπογραμμίζοντας πως αν αυτές οι συνομιλίες δεν ευοδωθούν το θέμα θα παραπεμφθεί στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης. «Θα σεβαστούμε την απόφαση, η οποία θα βασίζεται σε συνυποσχετικό το οποίο θα υπογράψουμε με την Τουρκία. Θα ζητάμε από το Δικαστήριο να λάβει απόφαση πάνω στο ζήτημα που θα έχουμε θέσει.
»Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, όταν δύο χώρες διεκδικούν δικαιώματα σε μια θαλάσσια περιοχή, δεν επιτρέπονται οι μονομερείς ενέργειες. Είναι απολύτως καθαρό. Όταν έχουμε μια διαφωνία, δεν επιτρέπεται να γίνονται μονομερείς ενέργειες», είπε ο πρωθυπουργός σε σχέση με την παραπομπή στη Χάγη.

Στο τραπέζι οι κυρώσεις

Επίσης κατά την ειδική σύνοδο κορυφής που θα πραγματοποιήσουν οι χώρες της ΕΕ το διήμερο στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου, θα συζητηθούν ζητήματα που άπτονται της ανατολικής Μεσογείου και πιθανό να επικυρωθεί όπως αναμένεται ο κατάλογος των κυρώσεων που έχει ετοιμάσει ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ γι θέματα εξωτερικής πολιτικής, Ζοζέπ Μπορέλ. Υπενθυμίζεται ότι οι κυρώσεις κατά της Άγκυρας θα εφαρμοστούν μόνο σε περίπτωση που η Τουρκία δεν προβεί σε αποκλιμάκωση στην Αν. Μεσόγειο.

Συζήτηση αλλά όχι μόνο για ένα θέμα

Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, παραχώρησε συνέντευξη στο CNN της Τουρκίας, δηλώνοντας πως από την ελληνική πλευρά έχουν ξεκινήσει να φτάνουν στην Άγκυρα πιο μετριοπαθή μηνύματα, ωστόσο η Ελλάδα δεν έχει εγκαταλείψει τις μαξιμαλιστικές της βλέψεις στην περιοχή της Αν. Μεσογείου.

Όπως είπε χαρακτηριστικά, «Τα μηνύματα που έρχονται από τον Έλληνα πρωθυπουργό, τις τελευταίες δύο – τρεις ημέρες ήταν πιο μετριοπαθή. Περισσότερο μετριοπαθή μηνύματα έχουν αρχίσει να έρχονται τις τελευταίες ημέρες. Η Ελλάδα άρχισε να δίνει ένα πιο θετικό μήνυμα, εκμεταλλευόμενη την ευκαιρία της επιστροφής του Oruc Reis στο λιμάνι της Αττάλειας για την αναπλήρωση προμηθειών και για συντήρηση», σημείωσε.

Ωστόσο τόνισε ότι η Ελλάδα ζητώντας επιπρόσθετες ενέργειες από τη Τουρκία διατηρεί τη μαξιμαλιστική της στάση. Επιπροσθέτως σε αντίθεση με όσα διεκδικεί η ελληνική κυβέρνηση για τον διάλογο με τη Τουρκία αναφορικά μόνο με ένα σημείο, ο Τσαβούσογλου υπογράμμισε πως όχι μόνο ένα ζήτημα αλλά όλα τα θέματα πρέπει να συζητηθούν σε ένα πακέτο.

Πρόσθεσε ακόμη ότι «αντί να περιμένει περισσότερα από εμάς, η Ελλάδα μπορεί να μετατρέψει αυτήν την περίοδο σε ευκαιρία πραγματοποιόντας θετικά βήματα. Λέμε ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να χάσει αυτήν την ευκαιρία, κάτι που έκανε με την υπογραφή συμφωνίας με την Αίγυπτο πριν», είπε.

Επιπροσθέτως, ο Τούρκος ΥΠΕΞ τόνισε ότι η Άγκυρα διατηρεί πάντα εγγενές δικαίωμα στις περιοχές όπου το Oruc Reis διεξήγαγε «σεισμική έρευνα». Μεταξύ άλλων υπογράμμισε πως η στάση της Γερμανίας στο θέμα της Ανατολικής Μεσογείου είναι πιο αντικειμενική και εποικοδομητική, ενώ αντιθέτως «η Γαλλία θέλει να πουλήσει όπλα αυξάνοντας τις εντάσεις».

Τέλος κατέληξε υποστηρίζοντας ότι η Ελλάδα οπλίζει τα νησιά με αποστρατιωτικοποιημένο καθεστώς στο Αιγαίο από το 1960 και συμπλήρωσε ότι η Ελλάδα αποδέχθηκε τον εκ νέου εξοπλισμό των νησιών, πράγμα που μέχρι το 1974 αρνούταν.

Επίλυση των διαφορών στην Αν. Μεσόγειο μέσω διαπραγματεύσεων

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ πραγματοποίησαν την Τετάρτη τηλεδιάσκεψη, κατά την οποία συζήτησαν θέματα που αφορούν την Ανατολική Μεσόγειο. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Κάβουσογλου, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Χούλας Ακάρ, ο επικεφαλής του Εθνικού Οργανισμού Πληροφοριών Χακάν Φιντάν, ο Διευθυντής Επικοινωνιών Φαχρετίν Αλτούν, ο Προεδρικός εκπρόσωπος Ιμπραήμ Καλίν και ο Αρχηγός του Υπουργικού Συμβουλίου Χασάν Ντογκάν παρευρέθηκαν επίσης στη συνάντηση.

Όπως μετέδωσε το τουρκικό πρακτορείο «Anadolu», σύμφωνα με δήλωση της Τουρκικής Διεύθυνσης Επικοινωνιών, οι δύο ηγέτες συζήτησαν διμερή και περιφερειακά θέματα, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν είπε στη Γερμανίδα καγκελάριο ότι τα ευρωπαϊκά κράτη πρέπει να είναι δίκαια και συνεπή στο ζήτημα της Ανατολικής Μεσογείου.

Ο Ρ. Τ. Ερντογάν υποστήριξε ότι οι διαφορές θα μπορούσαν να επιλυθούν μέσω διαπραγματεύσεων εφόσον υπάρχει μια δίκαιη προσέγγιση στην Ανατολική Μεσόγειο. Επίσης τόνισε ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να εφαρμόζει ενεργή πολιτική για τα δικαιώματα της χώρας.