Η γαλλική εφημερίδα κάνει λόγο για ένα «μακάβριο παιχνίδι πινγκ πονγκ», με την Αθήνα να ισχυρίζεται πως ευθύνεται η Άγκυρα, σημειώνοντας πως η Ελλάδα κατηγορείται – βάσει διεθνών δημοσιογραφικών ερευνών – ότι διεξάγει συστηματικά, από το Μάρτιο του 2020, παράνομες επαναπροωθήσεις μεταναστών προς την Τουρκία.
«Θέλουμε δικαιοσύνη για την κόρη μας», δηλώνουν οι γονείς της Μαρίας, της 5χρονης Σύριας προσφυγοπούλας. «Είναι τραυματισμένοι, κουρασμένοι, εγκλωβισμένοι στο ΚΥΤ Φυλακίου και έπρεπε να σκεφτούν να θάψουν την κόρη τους με αξιοπρέπεια, ενώ ήταν απλά καλυμμένη με χώμα στη νησίδα, όπου έμειναν για αρκετές ημέρες χωρίς να τους βοηθήσουν οι ελληνικές αρχές, παρά τις πολυάριθμες εκκλήσεις για βοήθεια», ανέφερε στη Le Monde η Κλοτίλδη Προύντζου, δικηγόρος του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες (CGR), που τους εκπροσωπεί.
Το χρονικό της τραγωδίας
Στις 14 Ιουλίου, η Μαρία, τα τέσσερα αδέλφια της και οι γονείς της αποτελούσαν μέρος μιας ομάδας 50 μεταναστών, κυρίως Σύριων και Παλαιστινίων, που επιχείρησαν την επικίνδυνη διάβαση του ποταμού Έβρου. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των προσφύγων, συνελήφθησαν αμέσως μετά την άφιξή τους στην ελληνική ακτή, από αστυνομικούς και μασκοφόρους.
Στη συνέχεια, διετάχθη η επιστροφή τους σε μια νησίδα που βρίσκεται στη μέση του ποταμού, χωρίς νερό ή φαγητό. «Κατά τη διάρκεια αυτής της βίαιης επαναπροώθησης, η ομάδα, από την οποία πήραμε συνέντευξη, δήλωσε ότι δύο άνδρες πέθαναν από πνιγμό, ενώ ένας άλλος μετανάστης φέρεται να ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου. Ο εισαγγελέας Ορεστιάδας οφείλει να διερευνήσει και αυτά τα σημεία», δηλώνει στη γαλλική εφημερίδα η δικηγόρος Κλοτίλδη Προύντζου.
Η CGR και η ΜΚΟ HumanRights360, με τις οποίες επικοινώνησε η ομάδα των μεταναστών, από τις 20 Ιουλίου, ζήτησαν από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), να παράσχουν οι ελληνικές αρχές στέγη στους αιτούντες άσυλο. Ωστόσο, η ΕΛ.ΑΣ ισχυρίστηκε ότι δεν κατάφερε να τους εντοπίσει. Στις 26 Ιουλίου, οι Σύριοι και Παλαιστίνιοι υπήκοοι επέστρεψαν στις τουρκικές ακτές, όπου τους επιφυλάχθηκε μία εξίσου βάναυση υποδοχή. Οι Τούρκοι στρατιώτες αρνήθηκαν να τους αφήσουν να περάσουν ξανά από το έδαφός τους, τους χτύπησαν και, αφού τους κράτησαν για αρκετές ημέρες, τους μετέφεραν πίσω στις 6 Αυγούστου σε μία άλλη νησίδα στη μέση του ποταμού Έβρου.
Στις 9 Αυγούστου, ενώ αρκετές ΜΚΟ, η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και δημοσιογράφοι, που ήρθαν σε επαφή με την ομάδα, προσπάθησαν να πείσουν τις Αρχές να παρέμβουν, η Μαρία πέθανε μετά από τσίμπημα σκορπιού. Η 9χρονη αδελφή της, Αγυά, τσιμπήθηκε, επίσης, και η υγεία της επιδεινώθηκε. Σε αυτήν τη στρατιωτικοποιημένη ζώνη, ακόμη και η πρόσβαση των εργαζομένων στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας, της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και των υπηρεσιών διάσωσης δεν έχει επιτραπεί. Αρνητική ήταν η απάντηση από τις ελληνικές αρχές και στο αίτημα του προέδρου της Ελληνικής Ομοσπονδίας Νοσοκομειακών Γιατρών, Πάνου Παπανικολάου, για να επιτραπεί σε συναδέλφους του να μεταβούν στο χώρο προκειμένου να αποφευχθούν περισσότεροι θάνατοι.
Το βρετανικό κανάλι «Channel 4», το οποίο κατάφερε να επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τους πρόσφυγες, δημοσίευσε, στη συνέχεια, ένα ανατριχιαστικό ρεπορτάζ που διαδόθηκε ευρέως στην Ελλάδα: «Εδώ, είναι σκέτη, επίγεια, κόλαση. Είμαστε στη μέση του ποταμού, χωρίς πόσιμο νερό, περιτριγυρισμένοι από φίδια και σκορπιούς, και κανείς δεν έρχεται να μας βοηθήσει!», ανησυχεί σε βιντεοκλήση μία 27χρονη Σύρια, η Μπάιντα Αλ Σάλεχ.
Όπως σημειώνει η «Le Monde», αφού αποκαλύφθηκε η τραγική ιστορία προκαλώντας σφοδρές αντιδράσεις από την κοινή γνώμη και την αντιπολίτευση, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότης Μηταράκης, υποστήριξε, στη συνέχεια, ότι η νησίδα, όπου βρίσκονται οι πρόσφυγες, δεν είναι στην Ελλάδα, αλλά στην Τουρκία. Κατηγόρησε μάλιστα την Άγκυρα ότι δεν σπεύδει να τους σώσει. Ο ΣΥΡΙΖΑ, γράφει η γαλλική εφημερίδα, ζήτησε στοιχεία και τόνισε ότι στο Κτηματολόγιο, η νησίδα αναφέρεται πράγματι ότι ανήκει στην Ελλάδα.
«Εγκλωβισμένη σε μια νησίδα και σε ένα μακάβριο παιχνίδι πινγκ πονγκ, με τις δύο χώρες να πετούν το μπαλάκι η μία στην άλλη, οι πρόσφυγες πραγματοποιούσαν εκκλήσεις για τη διάσωσή τους και εξέφραζαν φόβους πως θα ζήσουν ξανά τα χειρότερα, όταν μία οκτώ μηνών έγκυος άρχισε να αιμορραγεί πάρα πολύ. Τελικά, στις 15 Αυγούστου, όπου ανήμερα του εορτασμού της Κοίμησης της Θεοτόκου, η ομάδα των προσφύγων οδηγήθηκε από τις ελληνικές αρχές 4 χιλιόμετρα από τη νησίδα, αφού, σε απόγνωση, άρχισε να διασχίζει τον ποταμό με κανό που εγκαταλείφθηκε από άλλους μετανάστες. Όσον αφορά δε στη Μαρία, θάφτηκε βιαστικά στην άκρη», αναφέρει η Le Monde και καταλήγει:
«Η Ελλάδα κατηγορείται από ΜΚΟ και δημοσιογραφικές έρευνες ότι διεξάγει συστηματικά, από το Μάρτιο του 2020, παράνομες επαναπροωθήσεις μεταναστών προς την Τουρκία, πρακτική αντίθετη με το Διεθνές Δίκαιο και τη Σύμβαση της Γενεύης για τους Πρόσφυγες. Τα pushbacks από τις ελληνικές αρχές συχνά συνοδεύονται από εκβιασμούς, ξυλοδαρμούς και εξευτελισμούς. Η Αθήνα συνεχίζει να αρνείται ότι καταφεύγει σε αυτές τις μεθόδους και, αντίθετα, κατηγορεί την Άγκυρα ότι εργαλειοποιεί το μεταναστευτικό ζήτημα, για να ασκήσει σε αυτήν πίεση».
«Η τραγική ιστορία της μικρής Μαρίας αφύπνισε την ελληνική κοινή γνώμη και προκάλεσε την αντίδραση της αντιπολίτευσης, η οποία συχνά παραμένει σιωπηλή απέναντι στις μεταναστευτικές επαναπροωθήσεις, διότι φοβάται ότι μην κατηγορηθεί ότι ενδίδει στις τουρκικές πιέσεις και ότι δεν εξυπηρετεί τα εθνικά συμφέροντα».
«Λίγους μήνες πριν από τις επόμενες εκλογές, η συντηρητική κυβέρνηση, η οποία βασίζεται σε ένα εθνικιστικό εκλογικό σώμα, εμμένει στη θέση της και πιστεύει ότι, αντιμέτωπη με την «εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού ζητήματος» από την Άγκυρα, η λύση η ανέγερση ενός αδιάβατου φρουρίου. Την Τρίτη 23 Αυγούστου, συγκλήθηκε εκτάκτως Συμβούλιο Άμυνας: αποφασίστηκε η επέκταση, κατά 80 χιλιόμετρα, του υφιστάμενου τείχους των 40 χιλιομέτρων στα σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας στην περιοχή του Έβρου…»