Τον περασμένο Μάρτιο, ενώ είχε μόλις δύο μήνες στην εξουσία, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, έλαβε μια επιστολή, την οποία υπέγραφαν ογδόντα (80) βουλευτές των Δημοκρατικών, μεταξύ των οποίων όλα τα μέλη των επιτροπών Διεθνών Υποθέσεων και Οικονομικών της βουλής των αντιπροσώπων. Στην επιστολή του ζητούσαν «άμεσα και χωρίς καθυστέρηση» να υπογράψει προεδρικό διάταγμα, ώστε να αρθούν οι βάρβαρες (cruel ήταν η ακριβής λέξη) παράνομες και μονομερείς κυρώσεις που οι ΗΠΑ του Τραμπ επέβαλλαν στο λαό της Κούβας. Η επιστολή είχε διττό χαρακτήρα, έγραφε τότε το ειδησεογραφικό πρακτορείο Ρώυτερς που την ανέδειξε. Από τη μια, να ανοίξει το δρόμο για αλλαγή πολιτικής περί την Κούβα στο νέο πρόεδρο και από την άλλη να «κλείσει το μάτι» στο Κογκρέσο, δίνοντας τη γραμμή για ταχεία αντίδραση σε περίπτωση προεδρικού διατάγματος.
«Μια κίνηση της πένας σας και θα έχετε βοηθήσει και τις κουβανικές οικογένειες που αντιμετωπίζουν προβλήματα [λόγω των κυρώσεων] και θα ανοίγατε το δρόμο για μια πιο εποικοδομητική προσέγγιση», έγραφαν οι ογδόντα.
Η επιστολή δεν ερχόταν από το πουθενά. Προεκλογικά, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του, ο ίδιος ο Μπάιντεν είχε αναφερθεί εκτενώς στον πολιτική του Τραμπ που «απλώς έβλαψε τον κουβανικό λαό και δεν έκανε τίποτε για να προωθήσει τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα». Τότε, ήταν πολύ συχνές και οι αναφορές στο δημοκρατικό Τύπο για τα όσα δεινά είχε επιφέρει η πολιτική Τραμπ στο λαό της Κούβας, ακόμη χειρότερα την περίοδο της πανδημίας. Δεν άφηναν καμμία αμφιβολία για το γεγονός ότι τρόφιμα και φάρμακα ήταν μεταξύ των «στόχων» του Τραμπ. Τόνιζε επίσης την ανάγκη να βγει άμεσα η Κούβα από την λίστα «των κρατών που υποστηρίζουν την τρομοκρατία» όπως και την ανάγκη συνεργασίας σε θέματα υγείας και πλήρους αποκατάστασης των διπλωματικών σχέσεων. Η προσθήκη της Κούβας στη λίστα αυτή των «κρατών που στηρίζουν την τρομοκρατία» έγινε από τον Τραμπ μόλις εννέα μέρες πριν παραδόσει την ηγεσία των ΗΠΑ στο Μπάιντεν.
Ακόμη περισσότερο, υπενθύμιζε εμμέσως και την πολιτική Ομπάμα στο συγκεκριμένο θέμα – επί προεδρίας Ομπάμα και αντιπροεδρίας Μπάιντεν άλλωστε έγινε το πρώτο μεγάλο βήμα για την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Αβάνας και Ουάσιγκτον.
Η κυβέρνηση του Τραμπ έχει επιβάλλει διακόσιες (200) επιπλέον κυρώσεις στην Κούβα, με δικαιολογία «την υποστήριξη που προσφέρει στο καθεστώς της Βενεζουέλας» και «την έλλειψη δημοκρατικών θεσμών».
Όταν αυτή η επιστολή δημοσιοποιήθηκε, η απάντηση της κυβέρνησης Μπάιντεν ήταν πολύ χλιαρή. «Η Κούβα δεν ανήκει στις προτεραιότητές μας» είπε ο Λευκός Οίκος. Ήταν μια στάση, είπαν οι αναλυτές, που είχε να κάνει με τις ενδιάμεσες αμερικάνικες εκλογές του 2022 και την ιδιαίτερη εκλογική βαρύτητα της Φλώριδας, λόγω των Αμερικανοκουβανών.
Έτσι, η Κούβα συνεχίζει να ζει υπό το βάρος απάνθρωπων μονομερών και παράνομων κυρώσεων, όπως κατέδειξε και η – τελικά συμβολικού χαρακτήρα- πρόσφατη ψηφοφορία στην ολομέλεια του ΟΗΕ με θέμα την άρση τους. Δεν ήταν η πρώτη φορά που το θέμα ερχόταν στην ολομέλεια του ΟΗΕ, ούτε η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ στέκονταν με μόνη παρέα το Ισραήλ ως εχθρός του Διεθνούς Δικαίου «με τον παρά τους» και την στρατιωτική ισχύ τους. Ομως αυτή τη φορά κοινοποιήθηκε πολύ περισσότερο, ακριβώς γιατί οι κυρώσεις πλήττουν βάναυσα το λαό της Κούβας και τα αντανακλαστικά και μερίδας των Δημοκρατικών έχουν ενεργοποιηθεί.
«Οι Κουβανοί είναι πολύ απογοητευμένοι από τον Μπάιντεν», είπε στην Ουάσιγκτον Ποστ, πριν τις διαδηλώσεις, ο καθηγητής του Αμερικάνικου Πανεπιστημίου, και σύμβουλος των Δημοκρατικών σε θέματα Κούβας και Λατινικής Αμερικής, Ουίλιαμ Λήο Γκράντε. «Οι Κουβανοί άκουσαν και αυτοί όσα έλεγε προεκλογικά ο Μπάιντεν και περίμεναν, όπως και πολλοί άλλοι, μια γρήγορη αντίδραση στα βασικά. Και δεν έγινε τίποτε».
Το ίδιο «χάσμα μεταξύ λόγων και πράξεων του Μπάιντεν» κατέγραφε και ο υπουργός Εξωτερικών της Κούβας, Μπρούνο Ροντρίγκεζ, το Μάιο, την περίοδο που η Κούβα αναζητούσε τρόπο να προμηθευτεί σύριγγες. Ήταν η ίδια εποχή που ο Χουάν Γκονζάλες, κορυφαίος στέλεχος του Εθνικιού Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ έλεγε στο CNN πως «ο Μπάιντεν δεν θα ακολουθήσει την πολιτική Ομπάμα στο θέμα της Κούβας».
Τίποτε από όλα αυτά δεν είναι άγνωστα στο λαό της Κούβας. Συνολικά και σε όλον το λαό. Υποφέρει από τις ελλείψεις, δεν έχει τρόφιμα και φάρμακα, βλέπει το δίκαιό του – το υποστηριζόμενο από τον ΟΗΕ- να γίνεται πατσαβούρι ελέω αμερικανικής ισχύος, ακόμη δεν μπορεί να εμβολιαστεί αν και έχει αναπτύξει εμβόλια… Η αντίδρασή του, που μπορεί αυθόρμητα να στραφεί και κατά της κυβέρνησης, ούτε παράλογη είναι ούτε άξια της έκτασης που έχει λάβει. Άλλωστε μπορεί να είναι σπάνια αλλά δεν είναι μοναδική μια τέτοια αντίδραση. Αντίστοιχα φαινόμενα είχαμε και τον Αύγουστο του 1994, την άλλη περίοδο μεγάλων ελλείψεων, μετά την διάλυση της ΕΣΣΔ και με το αμερικάνικο παράνομο εμπάργκο πάντα παρόν, στην οποία οι Κουβανοί αναφέρονται ως «Ειδική Εποχή». Και τότε υπήρξαν φαινόμενα βίας και βανδαλισμοί, και τότε το κεντρικό σύνθημα των ανθρώπων που βγήκαν στο δρόμο λόγω των ελλείψεων, ήταν «Ελευθερία» (Libertad), όσο και αν το ζητούμενο ήταν ψωμί. Και τότε υπήρξαν αντιδιαδηλώσεις, με τους κομμουνιστές να βγαίνουν στο δρόμο για να υπερασπιστούν τα κεκτημένα της επανάστασης. Και, βεβαίως, από το 1980 και τους Μαριελίτος είναι δεδομένο πως όποιος θέλει να φύγει φεύγει – τώρα αν φεύγουν κυρίως εγκληματίες, αυτό είναι μια άλλη ιστορία..
H Κούβα έχει απαντήσει στις προκλήσεις που της έχουν βάλει ως τώρα ούτε ένας ούτε δύο, αλλά δεκατρείς Πρόεδροι των ΗΠΑ. Και έχει απαντήσει επιτυχώς, σε σημείο που κανείς να μην τολμά να επέμβει στρατιωτικά – ποτέ δεν κατάφεραν να κάνουν την Κούβα Αϊτή. Το νησί της επανάστασης έχει επιβιώσει σε δυσκολότατες συνθήκες, έχει περάσει «Ειδικές Εποχές» πείνας και στερήσεων, έχει δει απλές συλλήψεις και αντιδράσεις να εκτοξεύονται σε «ανατροπή της κυβέρνησης ante portas», και ξέρει πολύ καλά τι και γιατί συμβαίνει. Πορείες έγιναν και το ’94 και το 2003 (τότε που οι αμερικάνοι πράκτορες «βαφτίστηκαν» αντιρρησίες συνείδησης*) και το 2020 και η έκτασή τους ήταν αυτή που περιμένει κανείς από έναν λαό που υποφέρει ή διαμαρτύρεται για ένα συγκεκριμένο γεγονός. Οι λόγοι για τους οποίους υποφέρει του είναι γνωστοί. Οι αντοχές των ανθρώπων μεταξύ τους διαφέρουν.
*Το 2003 η κυβέρνηση της Κούβας συνέλαβε εβδομήντα πέντε «ακτιβιστές» οι οποίοι «βοηθούνταν οικονομικά για τη δράση τους από την κυβέρνηση των ΗΠΑ». Είχε ενδιαφέρον ότι η ΕΕ καταδίκασε τότε τις «αντιδημοκρατικές ενέργειες» της Κουβανικής κυβέρνησης στη βάση της ελευθερίας του συγχρωτισμού (freedom of association) – μπορείς να τα παίρνεις από την αμερικάνικη πρεσβεία, γιατί μπορείς να συγχωτίζεσαι ελεύθερα με διπλωμάτες των ΗΠΑ… Αν δεν σε αφήνουν να τα πάρεις από την πρεσβεία, είναι δικτάτορες…