Μία από τις μεγαλύτερες στιγμές στην ιστορία του Πανευρωπαϊκού Εργατικού Κινήματος, η πρώτη απεργία στην σκλαβωμένη Ευρώπη του 1942, που ξεκίνησε με πρωτοβουλία των «τριατατικών» εργαζόμενων στα ταχυδρομεία – τηλεγραφεία – τηλεφωνεία, στην Αθήνα της Κατοχής, και επεκτάθηκε σε ολόκληρο τον δημόσιο τομέα, ξυπνά μέσα από μία τιμητική εκδήλωση.

Για πρώτη φορά στην ιστορία τους, τα Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ) τιμούν τη Μεγάλη Απεργία της 14ης Απριλίου 1942, που ξεκίνησε από το Κεντρικό Ταχυδρομείο της Αθήνας, με υπαίθρια εκδήλωση μνήμης που θα πραγματοποιηθεί στην Πλατεία Κοτζιά, τη Μεγάλη Δευτέρα 14 Απριλίου, στις 12.30 το μεσημέρι, και με την κυκλοφορία ειδικού συλλεκτικού άλμπουμ, με επετειακό γραμματόσημο και ειδικό φάκελο με αναμνηστική σφραγίδα. 

 

Η πρώτη μεγάλη απεργία 

 
Οι πρώτες εργατικές και φοιτητικές κινητοποιήσεις άρχισαν να πραγματοποιούνται μερικές εβδομάδες μετά την εγκατάσταση των κατοχικών αρχών στην Ελλάδα, με στάσεις εργασίας, μικροαπεργίες, αποχή από τα μαθήματα στα πανεπιστήμια, στους δημοσιοϋπαλληλικούς χώρους, στα σχολεία.
 
Η πρώτη, όμως, πραγματικά μεγάλη απεργία, που αποτελεί μια από τις πιο δυνατές ιστορικές στιγμές της ελληνικής εργατικής τάξης, ήταν εκείνη που πραγματοποιήθηκε στις 14 Απριλίου του 1942, λίγο μετά το τέλος του τρομερού χειμώνα του ΄41, όταν τέθηκε επιτακτικά το ζήτημα της επιβίωσης για τον εργαζόμενο λαό.
Η απεργία ξεκίνησε από τους «τριατατικούς» υπαλλήλους (τηλεφωνία, τηλεγραφία, ταχυδρομείο), των οποίων το άλλοτε πανίσχυρο συνδικάτο, που πρωτοστάτησε στους κοινωνικούς αγώνες του Μεσοπολέμου, παρά τα πλήγματα που δέχθηκε από τους κατασταλτικούς μηχανισμούς της μεταξικής δικτατορίας, τους πρώτους μήνες της Κατοχής, άρχισε να ανασυγκροτείται.

Στο Μέγαρο Μελά, όπου βρισκόταν το Κεντρικό Ταχυδρομείο, με κύριο και βασικό αίτημα την επιβίωση, άρχισε ένας πρωτόγνωρος απεργιακός αγώνας, που επεκτάθηκε στις άλλες τριατατικές υπηρεσίες, σε άλλους δημοσιοϋπαλληλικούς χώρους και σε όλους τους εργαζόμενους της Αθήνας και άλλων μεγάλων ελληνικών πόλεων.
 

Η τρομοκρατία Τσολάκογλου
 

Η κυβέρνηση Τσολάκογλου άρχισε την τρομοκρατία και τις απειλές. Όμως, οι εργαζόμενοι άντεξαν μέχρι τις 22 Απριλίου, σταματώντας την απεργία μόνο μετά την υλοποίηση πολλών από τα αιτήματα τους. Αυτή η πρώτη δημοσιοϋπαλληλική απεργία στην κατεχόμενη Ευρώπη προκάλεσε μεγάλη αίσθηση και ανέβασε την επιρροή του Εργατικού ΕΑΜ και της Πανυπαλληλικής σε υψηλά επίπεδα.

Λιποθυμία από πείνα

 
Ένα από τα βασικά στελέχη του τριατατικού συνδικαλισμού, τα πρώτα χρόνια της Κατοχής, ο Χαρίλαος Φλωράκης είχε γράψει για την απεργία: «Ήταν απόγευμα, γύρω στις 4 η ώρα, όταν λιποθύμησε από την πείνα διανομέας, στη μεγάλη σάλα του Κεντρικού. Γύρω από τον λιπόθυμο, συγκεντρώθηκε πλήθος κόσμου, όπως και όλοι οι υπάλληλοι. Ήταν όλοι τους αγανακτισμένοι, αναστατωμένοι και στο στόμα τους προφερόταν συνεχώς η λέξη απεργία, με απόφαση και οργή. Το ίδιο εκείνο βράδυ, αφού γίνανε και οι σχετικές συνεννοήσεις με την επαρχία, αποφασίστηκε να κατεβούμε σε Παντριατατική Απεργία.
 
Οι καιροί ήταν ώριμοι. Γι' αυτό και από την πρώτη μέρα, η απεργία μας σημείωσε καταπληκτική επιτυχία, παρά το γεγονός ότι οι τριατατικοί ήμασταν επιστρατευμένοι από τους Γερμανούς και κάθε απεργιακή κίνηση προέβλεπε την ποινή του θανάτου.

Όμως, η απεργία μας παρουσιάστηκε τόσο καθολική, που οι κατακτητές δεν τολμήσανε να προβούνε σε εκτελέσεις, αλλά μονάχα στη σύλληψη καμιά τριανταριά συναδέλφων τριατατικών, που τους κλείσανε στον Σταθμό Λαρίσης…».