Γράφει ο Θανάσης Βράτιμος

Σήμερα 26 Φεβρουαρίου 2021 στις 20:30 κατάλαβα τι σημαίνει εξακρίβωση στοιχείων. Ήταν καιρός να βιώσω και εγώ τα συναισθήματα που δεκάδες άλλοι νιώθουν τα τελευταία χρόνια όταν κυκλοφορούν. Όχι μόνο στις χαρακτηρισμένες ως κακόφημες περιοχές, αλλά σε όλη την Αθήνα, ειδικά την περίοδο της πανδημίας.

Βρισκόμουν σε μια πλατεία κοντά στο Μέγαρο Μουσικής. Έξι μηχανάκια με αστυνομικούς, ολοκλήρωσαν την διαδικασία μόλις σε πέντε λεπτά. Σε αυτά τα πέντε λεπτά, χωρίς να υπάρχει κανένας λόγος, αλλά από τον επιθετικό τρόπο αντιμετώπισής τους, ένιωσα ένοχος και η διάθεση μου έγινε ακόμα χειρότερη, από αυτή που είχα πριν βγω από το σπίτι. Για μια στιγμή σκέφτηκα ότι ίσως δεν άξιζε να βγω. Μέχρι τις 21:00 που έπρεπε να επιστρέψω, είδα άλλες τρεις φορές αστυνομία σε κεντρικούς δρόμους.

Με μια αίσθηση αυτοσαρκασμού το συζήτησα με φίλους. Τους έκανε εντύπωση πόσο έντονα το βίωσα. Μου έκανε εντύπωση ότι το θεωρούσαν τόσο δεδομένο, ειδικά αυτοί που δεν πληρούν τις προδιαγραφές για να “περάσουν” επιτυχημένα ένα τυπικό face control της αστυνομίας. Με αφορμή την υπερβολική παρουσία αστυνομίας που εδραιώθηκε λόγω της πανδημίας, συζητήσαμε όλα όσα έχουν γίνει αυτό το χρόνο και σωρευτικά με ανατριχιάζουν.

Σκέφτομαι πρώτα απ΄όλα την αστυνομία, που με την πολιτική στρατιωτικοποίησης της δεν εκπληρώνει τον ρόλο της προκαλώντας την αίσθηση φόβου αντί ασφάλειας και προστασίας του πολίτη.

Σκέφτομαι το ελλιπές προσωπικό των νοσοκομείων, που έχει φθάσει στα όρια των αντοχών του, που αντιμετωπίζει ελλείψεις σε βασικό υγειονομικό υλικό και καλείται να λειτουργήσει πυροσβεστικά σε ανεπαρκή μέτρα πρόληψης για την μεγαλύτερη υγειονομική κρίση του αιώνα. Σκέφτομαι τους φοιτητές, που έχασαν τα εργαστήριά τους και θα συνεχίσουν τις σπουδές τους σε πανεπιστήμια με περιορισμένη ακαδημαϊκή ελευθερία εποπτευόμενη από την αστυνομία.

Σκέφτομαι τους μαθητές, που δεν εφοδιάστηκαν με κατάλληλο τεχνολογικό εξοπλισμό για να έχουν πρόσβαση στην τηλε-εκπαίδευση και λαχταρούν να ανοίξουν τα σχολεία τους για να δουν τους φίλους τους.

Σκέφτομαι τους ηθοποιούς στα θέατρα, που τόσους μήνες βρίσκονται χωρίς δουλειά και πρέπει να διαχειριστούν την απαξίωση του τομέα τους. Τουλάχιστον θα έχουν να θυμούνται το φως που έπεσε σε σκοτεινά σημεία του κλάδου τους.

Σκέφτομαι τους δημοσιογράφους στα μαζικά μέσα ενημέρωσης, που καλλιεργούν τον φόβο με τους αριθμούς της πανδημίας και δεν δείχνουν καμία διάθεση για ουσιαστική κριτική στην πολιτική κατάσταση.

Όλες αυτές οι σκέψεις, σε συνδυασμό με τον υποχρεωτικό εγκλεισμό τις περισσότερες ώρες που δεν δουλεύω, τον υποχρεωτικό περιορισμό των κοινωνικών συναναστροφών μου, την απαγόρευση να επισκεφτώ την οικογένειά μου στην επαρχία, με θυμώνουν. Και όταν ο θυμός συνδυάζεται με την συνειδητοποίηση της υπερβολικής νομοθετικής κινητικότητας που είτε παρουσιάζεται ως τρόπος διαχείρισης της πανδημίας είτε διευκολύνεται λόγω των περιοριστικών συνθηκών που έχουν επιβληθεί, νιώθω εγκλωβισμένος. Εγκλωβισμένος σε μια κατάσταση που αλλάζει τον τρόπο λειτουργίας της κοινωνίας και δεν μου επιτρέπεται να αντιδράσω.

Και όμως ακόμα νιώθω τυχερός γιατί έχω δουλειά, έχω ένα υγιές προσωπικό περιβάλλον, έχω ανθρώπους που με στηρίζουν, βρήκα την ψυχική δύναμη να προσαρμόσω τελείως την ζωή μου

στην εποχή της πανδημίας. Πραγματικά αναρωτιέμαι, πως αντέχουν τόσες χιλιάδες συνάνθρωποί μας που δεν δουλεύουν τον τελευταίο χρόνο, που δεν ζουν σε ένα ασφαλές προσωπικό περιβάλλον, που πρέπει να νοσηλευτούν για κάποιο λόγο πέραν του κορονοϊού ή ακόμα και για τον κορονοϊό.

Καταλαβαίνω απόλυτα πως σε παγκόσμιο επίπεδο βιώνουμε ειδικές συνθήκες, λόγω της πανδημίας. Δεν καταλαβαίνω όμως, γιατί αυτόν τον έναν χρόνο δεν έχει αναπτυχθεί ένα αποτελεσματικό σχέδιο για να ξεπεράσουμε αυτή την κατάσταση. Έναν χρόνο μετά την αρχή της πανδημίας, περιμένω ένα σαφές πλάνο προσαρμοσμένο σε κάθε ηλικιακή ομάδα, σε κάθε γεωγραφική περιοχή, σε κάθε επαγγελματική ομάδα. Δεν περιμένω αστυνομία, ατομική ευθύνη και αλαζονεία.

Η κοινωνία μας για δεύτερη φορά μέσα σε δέκα χρόνια υφίσταται ένα κοινωνικό-οικονομικό σοκ. Αυτή την φορά, όχι για δημοσιονομικούς λόγους αλλά για υγειονομικούς. Η αντιμετώπιση όμως παραμένει η ίδια και φοβάμαι πως δεν είναι αποτέλεσμα ανικανότητας. Αν ήταν ανικανότητα θα γίνονταν διορθωτικές κινήσεις. Αντίθετα όμως, όλα τα παραπάνω παραδείγματα για την υγεία, την παιδεία και την ενημέρωση αποδεικνύουν ότι η πανδημία είναι ακόμα μια ευκαιρία για την επιτάχυνση επίτευξης των σκοπών ομάδων που έχουν την εξουσία να επιβάλουν απόψεις και πολιτικές. Βρίσκουν την ευκαιρία να εκμεταλλευτούν τον πόνο από τα συλλογικά σοκ για να οικοδομήσουν μια ακόμα πιο άνιση κοινωνία, προς όφελός τους.

Ένα χρόνο πριν, στην αρχή της πανδημίας, ήλπιζα ακόμα. Πίστευα ότι αυτή τη φορά, το σοκ που περνάει η κοινωνία θα είναι η ευκαιρία για ένα ενδυναμωμένο εθνικό σύστημα υγείας, για ουσιαστική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και για την εδραίωση του καθολικού βασικού εισοδήματος. Είμαι μόλις 28 χρονών, έχοντας περάσει τα δέκα πιο παραγωγικά χρόνια της ζωής μου, όπως λένε, στην Ελλάδα της κοινωνικο-οικονομικής κρίσης και δεν θέλω να χάσω την αισιοδοξία μου. Θέλω να πιστεύω ότι η κατάσταση μπορεί να αλλάξει, αν ο καθένας από εμάς αρχίσει να αντιδρά. Από εμάς που ακόμα μπορούμε να παρατηρήσουμε και να προβληματιστούμε για το τι συμβαίνει γύρω μας, απαλλαγμένοι από το καθημερινό άγχος για την διασφάλιση των απαραίτητων για την επιβίωσή μας. Εμείς λοιπόν, οι “προς το παρόν ασφαλείς” να μιλήσουμε όχι μόνο για τα κακώς κείμενα αλλά και για το μέλλον που ονειρευόμαστε. Λογικό να μας φαίνεται πολύ δύσκολο όταν δεν βλέπουμε το προσωπικό και άμεσο όφελος στο οποίο έχουμε εθιστεί από τον σύγχρονο τρόπο ζωής, αυτόν της ατομικότητας και ευκολίας κατανάλωσης πόρων και σχέσεων.

Αυτή η ατομική αντίδραση, ελπίζω να εκφραστεί μαζικά σε ένα συλλογικό πλαίσιο, ενάντια στα σημαντικότερα προβλήματα της εποχή μας, την κοινωνική ανισότητα και την καταστροφή του περιβάλλοντος. Ας αρχίσουμε, μιλώντας ανοιχτά για όσα βιώνουμε. Ακόμα και στην “φούσκα” που έχουμε φτιάξει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαβάζοντας τα μέσα ενημέρωσης που εμείς επιλέγουμε και τους ανθρώπους που συμφωνούμε, υπάρχει το περιθώριο να αντιδράσουμε.

Αρκεί να μην μείνουμε εκεί. Η πραγματικότητα αποκαλύπτεται στους δρόμους. Εκεί που σήμερα η αστυνομία μου έδωσε το μάθημά μου. Όχι όμως αυτό που η ίδια περίμενε. Αυτό το προσωπικό σοκ, το αντιμετωπίζω σαν δώρο, για να κάνω την δική μου αρχή δημόσιας αντίδρασης.

*Ευχαριστώ τους φίλους που σχολίασαν τις σκέψεις μου και συνέβαλαν στην τελική μορφή του κειμένου.