Το νομοσχέδιο αντιμετώπισε την προστασία του περιβάλλοντος ως ένα περιττό εμπόδιο, με συνειδητή την επιλογή του νομοθέτη, αντί να θεραπεύσει τα κακώς κείμενα, να συρρικνώσει καίριες δημόσιες λειτουργίες, όπως η περιβαλλοντική αδειοδότηση, οι φορείς διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών, η συμμετοχή της αυτοδιοίκησης και των τοπικών κοινωνιών στις αποφάσεις που αφορούν τους τόπους τους. Συνολικά, ο νέος νόμος στοχεύει στην ολοκλήρωση της μετατροπής της χώρας σε χώρο ασύδοτης και ανεμπόδιστης δράσης εταιρειών, μεγαλοεργολάβων και πολιτικών, που ικανοποιούν την εκλογική τους πελατεία. Μέχρι και επαναφορά της εκμετάλλευσης της άγριας ζωής προβλέπει ο νόμος, που, ικανοποιώντας το ισχυρό και πολυπληθές λόμπυ των κυνηγών, επιτρέπει τη χρήση γερακιών στο κυνήγι.

Οι κυβερνητικοί χειρισμοί ήταν διάτρητοι. Με δύο εβδομάδες σε διαβούλευση εν μέσω πανδημίας, των μισών (!) μόνο άρθρων του νομοσχεδίου, αφού τα υπόλοιπα εμφανίστηκαν σαν λαγοί απ’ το καπέλο, όταν κατατέθηκε. Σε μια βουλή που υπολειτουργούσε αποκλειστικά για θέματα σχετιζόμενα με την πανδημία. Με εφαρμογή μιας μη προβλεπόμενης διαδικασίας, αφού 141 βουλευτές ψήφισαν με επιστολική ψήφο. Έτσι, έγινε σαφές ότι η προχειρότητα και η βιασύνη αφορούσαν την πρόθεση της κυβέρνησης να ψηφιστεί άρον – άρον το νομοσχέδιο, για να προλάβει τις αντιδράσεις. Κάτι όμως που τελικά δεν κατάφερε.

Κέρδισε τελικά αυτή τη μάχη η κυβέρνηση και όσοι πίσω από αυτήν έγραψαν ή παρήγγειλαν άρθρα του νόμου; Το γεγονός ότι ο νόμος ψηφίστηκε αποκλειστικά και μόνο από τους κυβερνητικούς βουλευτές έδειξε από μόνο του όχι μόνο τη σοβαρότητα των επιπτώσεων αλλά κυρίως το γεγονός ότι κανένα από τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν θέλησε να αναλάβει το πολιτικό κόστος απέναντι σε μια πραγματικά πάνδημη αντίδραση. Η βολική επιλογή της σκιαμαχίας με την αξιωματική αντιπολίτευση – και σεις τα ίδια κάνατε, κοίτα ποιος μιλάει – δεν κατόρθωσε να κρύψει τις ευθύνες των κυβερνητικών επιλογών.

Το κυριότερο όμως πλήγμα στο νόμο αποτελεί το γεγονός ότι συσπείρωσε απέναντί του το σύνολο όσων με οποιαδήποτε ιδιότητα ασχολούνται με τα θέματα του περιβάλλοντος στη χώρα: επιστημονικούς φορείς, οικολογικές οργανώσεις και ομάδες πολιτών. Σε δύο ηλεκτρονικά ψηφίσματα συλλογής υπογραφών (ένα από 150 ομάδες και οργανώσεις και ένα δύο μεγάλων περιβαλλοντικών ΜΚΟ) υπέγραψαν σε ελάχιστες μέρες πάνω από 50.000 άνθρωποι, ανάμεσά τους και πολλοί πανεπιστημιακοί. Επιστολές με ενστάσεις και αποφάσεις που ζητούσαν από την κυβέρνηση να αποσύρει το νομοσχέδιο απέστειλαν το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, η Αρχιτεκτονική Σχολή του ΕΜΠ, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, το Ελληνικό Κέντρο Υγροτόπων – Βιοτόπων, οι διοικήσεις και ο Πανελλαδικός σύλλογος εργαζομένων στους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων περιοχών, ο Πανελλήνιος Σύλλογος Μηχανικών Περιβάλλοντος, η Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΕΔΔΥ) καθώς και πλήθος συνδικαλιστικών και αυτοδιοικητικών παρατάξεων. Την αντίθεσή τους δήλωσαν 22 νησιωτικοί Δήμοι, που αντιλαμβάνονται την απειλή να περιστοιχίζονται από πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου ή να μετατραπούν σε εργοταξιακά τοπία γιγάντιων αιολικών διατάξεων, όπως και το Περιφερειακό Συμβούλιο Πελοποννήσου. Αναλυτικό υπόμνημα ενστάσεων κατέθεσε και ο Συνήγορος του Πολίτη, ενώ την πλήρη αντίθεσή της εξέφρασε και η Ένωση Διοικητικών Δικαστών, των καθ’ ύλην αρμόδιων να κρίνουν τυχόν προσφυγές.

Οι αντιδράσεις αυτές, αποτυπώθηκαν σε πλήθος αναφορών και άρθρων σε έντυπα και διαδικτυακά μέσα, ενώ, έστω και απρόθυμα, τα κανάλια αναγκάστηκαν να φιλοξενήσουν αρκετές αντιπαραθέσεις επί του νομοσχεδίου. Με τον κ. Χατζηδάκη να επιχειρεί να διασκεδάσει τις αντιδράσεις, διαβεβαιώνοντας ότι θα προφυλαχθεί η κορυφή του Ολύμπου και το φαράγγι της Σαμαριάς, καλώντας όσους εξέφραζαν αντιρρήσεις να του πουν σε ποια Ευρωπαϊκή χώρα δεν κάνουν τα ίδια και απαράλλαχτα, μνημονεύοντας τον κ. Μητσοτάκη ως διεθνούς φήμης «πράσινο» πρωθυπουργό και μην αναγνωρίζοντας σε κανέναν περισσότερο ενδιαφέρον για το περιβάλλον και για τα παιδιά του, από τον ίδιο.

Σε επιστέγασμα των αντιδράσεων διοργανώθηκαν οι πρώτες μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων συγκεντρώσεις, τη Δευτέρα 4 Μάη, ημέρα εισαγωγής του νομοσχεδίου προς ψήφιση. Παρά τη δύσκολη συγκυρία, πάνω από 4000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν μπροστά στη Βουλή και εκατοντάδες άνθρωποι σε συγκεντρώσεις στη Θεσσαλονίκη και σε 10 ακόμη πόλεις. Το περιβαλλοντικό κίνημα βγήκε μπροστά και κατόρθωσε όχι μόνο να εμφανιστεί ενωμένο αλλά και να προκαλέσει δημόσιο ενδιαφέρον και ανησυχία γύρω από ένα δυσνόητο για τον πολύ κόσμο νομοθέτημα. Σε μια περίοδο που το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης μονοπωλείται σχεδόν από την πανδημία και τις σοβαρές επιπτώσεις της στις οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες, σε μια περίοδο που η κυβέρνηση πανηγυρίζει για την «επιτυχία» της στην αντιμετώπιση του κορονοϊού και την υψηλή της δημοφιλία, σε μια περίοδο, τέλος, που τα καθεστωτικά ΜΜΕ έχουν επιβάλει μια μονοφωνία που θα ζήλευε και ο Κιμ Γιονγκ Ουν της Βόρειας Κορέας, το νομοσχέδιο δεν πέρασε στα ψιλά και νύχτα, όπως επιχειρήθηκε.

Στην πραγματικότητα, ο νόμος αφύπνισε ευρύτερα τμήματα της κοινωνίας και συσπείρωσε εναντίον του όσους ασχολούνται με τα οικολογικά και περιβαλλοντικά θέματα. Γεγονός που αποτελεί παρακαταθήκη τόσο για τον αγώνα ενάντια στην εφαρμογή του, όσο και για τη συνεργασία ομάδων, οργανώσεων και επιστημονικών φορέων που βρέθηκαν κοντά, αντάλλαξαν απόψεις και κινητοποιήθηκαν από κοινού. Γι’ αυτό και τελικά η ψήφιση του νόμου είναι μια «πύρρειος νίκη». Γιατί με την αντίδραση που πυροδότησε, είναι πιθανό τόσο οι πονηροί πολιτευτές όσο και οι ασύδοτοι «επενδυτές» να βρουν μπροστά τους μεγαλύτερες αντιδράσεις και πιο οργανωμένες αντιστάσεις. Αυτό είναι η πρόκληση και το στοίχημα για την ελληνική κοινωνία που αρχίζει – έστω και με αργούς ρυθμούς είναι αλήθεια – να κατανοεί ότι ένα υγιές και εύρωστο περιβάλλον σημαίνει μια πιο υγιή, δραστήρια και ευημερούσα κοινότητα.

 

*H στήλη (φιλ≠) ελευθέρως παίρνει θέση σε ζητήματα επικαιρότητας από ριζοσπαστική σκοπιά. Η σύνταξη της στήλης γίνεται συλλογικά από τη συντακτική της ομάδα και είναι ανοιχτή σε κάθε ενδιαφερόμενο. Μπορείτε να βρείτε τα άρθρα της στήλης: εδώ. Μπορείτε να βρείτε το πολιτικό μας πλαίσιο εδώ. Για προτάσεις κειμένων σε συμφωνία με το πλαίσιό μας ή για επικοινωνία με τη συντακτική ομάδα της στήλης μπορείτε να μας αποστέλλετε e–mail στο editorial@peernet.gr