συνέντευξη στους Θάνο Καμήλαλη και Κωνσταντίνο Πουλή
«Στο πρόγραμμά μας, στα 11 σημεία, σε αυτό το Συμβόλαιο με τον λαό, σε αυτά τα 11 σημεία είναι ο Πολιτισμός», τόνισε, προχωρώντας στη συνέχεια σε μία αποτίμηση της θητείας της Λίνας Μενδώνη στο Υπουργείο, θητεία που προκάλεσε, επανειλημμένα, τεράστιες αντιδράσεις στον καλλιτεχνικό κόσμο.
«Γι αυτήν την κυβέρνηση, αυτά που ζήτησαμε τα τελευταία 4 χρόνια, με τη συγκεκριμένη υπουργό, την κ.Μενδώνη, η οποία βέβαια εκτελούσε εντολές του ίδιου του Πρωθυπουργού, πολιτισμός δεν είναι ούτε καν τα αρχαία. Ούτε καν τα αρχαία σε συνομιλία με την κοινωνία, με τον σύγχρονο πολιτισμό, με την παγκόσμια κληρονομιά. Ούτε δηλαδή την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά υπολόγισαν. Ο σύγχρονος πολιτισμός, ακριβώς επειδή δεν μπορεί να επιβάλει κανείς εύκολα την ηγεμονία του, έμεινε εντελώς στα αζήτητα. Ήταν εντελώς ανύπαρκτος και αόρατος»
Υποστήριξε ότι η κυβέρνηση «ένιωθε απειλή» και «αντιμετώπισε εχθρικά τον σύγχρονο Πολιτισμό, θέτοντας ως το αποκορύφωμα την υποβίβαση των καλλιτεχνικών πτυχίων, με το Προεδρικό Διάταγμα 85/2022. «Αυτό είναι έλλειψη σεβασμού, είναι ταπείνωση του καλλιτεχνικού κόσμου και πλήρης αδιαφορία για τον σύγχρονο πολιτισμό. Επομένως η κυβέρνηση έδωσε τα δείγματα γραφής, τα οποία ήθελε να δώσει, ότι δεν την ενδιαφέρει οποισδήποτε άνθρωπος παράγει πολιτισμό κι αυτός ο Πολιτισμός διαχέεται στην κοινωνία και γίνεται όλο και πιο συμπεριληπτικός. Στο τραγούδι, το θέατρο, τη μουσική, τον χορό κλπ. Δεν την ενδιέφερε αυτήν την κυβέρνηση και το απέδειξε αυτό με χίλιους δυο τρόπους. Με περιφρόνηση θα έλεγα.»
«Είχε μειωθεί ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Πολιτισμού και οι επιχορηγήσεις που δόθηκαν, δεν έφταναν ούτε τις επιχορηγήσεις του 2015-19 ούτε τον προϋπολογισμό του Υπουργείου. Φαινόταν σαν να δίνει λεφτά, που δεν έφταναν να καλύψε» ανέφερε σε επόμενο σημείο, απαντώντας στο αντεπιχείρημα του Υπουργείου Πολιτισμού σε τέτοιες συζητήσεις, που αφορά το ύψος των επιχορηγήσεων.
Εξηγώντας τον όρο «συμπεριληπτικός», απάντησε πως αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με το περιεχόμενο του οποιουδήποτε έργου, αλλά την ανάγκη να είναι προσβάσιμο το πολιτιστικό έργο, να «διαχέεται στην κοινωνία, σε όσο το δυνατόν περισσότερες κοινωνικές ομάδες για να γίνεται συμπεριληπτικός».
Πτυχία καλλιτεχνών: «Ανοίξαμε τον δρόμο, αστοχία και λάθος που δεν το ολοκληρώσαμε»
Το ζήτημα των πτυχίων των καλλιτεχνών, με την αντίδραση στο Π.Δ. 85/2022 που ουσιαστικά ακύρωσε τα πτυχία, υποβαθμίζοντας τα στο επίπεδο των αποφοίτων Λυκείου, δημιούργησε ένα μεγάλο και επίμονο κίνημα, που για πολλούς μήνες ήταν στους δρόμους. Καταλήψεις, συναυλίες, παραιτήσεις των καθηγητών των μεγαλύτερων κρατικών σχολών.
Απαντώντας σε ερώτηση γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ, μολονότι ασχολήθηκε με το ζήτημα, με υπουργική απόφαση της τότε Υπουργού, Λυδιας Κονιόρδου, δεν το έλυσε ολοκληρωτικά, η κ.Αναγνωστοπούλου έκανε αυτοκριτική, ενώ το χαρακτήρισε ως «απόλυτη, πρώτη προτεραιότητα»:
«Έχετε δίκιο να το λέτε αυτό. Και είναι παρατήρηση, μία αστοχία, ένα λάθος που έγινε, εγώ δεν έχω κανένα πρόβλημα να το πω. Ξεκινήσαμε να το λύσουμε, όπως έπρεπε να λυθεί και το 2015 με τον νόμο του Σκουρλέτη για τους μουσικούς των ΟΤΑ και με της Κονιόρδου για τους καλλιτέχνες μέχρι το 2003. Δεν το προχωρήσαμε από το 2003 και μετά. Ανοίξαμε τον δρόμο, είπαμε, Τ.Ε. οι άνθρωποι για τα επαγγελματικά τους δικαιώματα.
Τώρα είναι από τις απόλυτες πρώτες προτεραιότητες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, γιατί πρέπει να λυθεί. Το οφείλει η Πολιτεία στους καλλιτέχνες. Και όχι μόνο να λυθεί, αλλά να φτιαχτεί επιτέλους, να ιδρυθεί η Ανώτατη Σχολή Παραστατικών Τεχνών. Δεν νοείται στην Ελλάδα να μην έχουμε στην Ελλάδα μία τέτοια σχολή. Αντίστοιχη της Καλών Τεχνών.
Αυτό που δεν τελείωσαμε το 2019, έχουμε δεσμευτεί απόλυτα να τελειώσει τώρα. Είχαμε μία κυβέρνηση που όχι μόνο δεν το έλυσε, το γύρισε εκεί που δεν υπήρχε ποτέ. Δηλαδή να υποβιβαστούν τα πτυχία των καλλιτεχνών.»
«Ο θεσμός των ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ πρέπει να επεκταθεί» – Περιφερειακό σχέδιο για όλες τις Τέχνες
Σχολιάζοντας σημεία του προγράμματος ΣΥΡΙΖΑ για τον Πολιτισμό, αναφέρθηκε εκτενώς στην ανάγκη να υπάρξει σημαντική ενίσχυση της Περιφέρειας, καθώς, κατά γενική ομολογία, η έμφαση δίνεται διαχρονικά μόνο στην Αθήνα.
«Από μελέτες που έγιναν, αυτό που φαίνεται είναι ότι όσο φεύγουμε από το κέντρο της Αθήνας, ακόμα και στην περιφέρεια της Αθήνας, δεν μιλάω καν για την επαρχία, τα αγαθά του Πολιτισμού όλο και δυσκολότερα φτιάχνονται. Πρέπει να έχουμε μία διαφορετική αντίληψη και θεσμικά, ως πολιτικοί, που να διευκολύνει, να μπορεί να φτάσει το έργο τους απρόσκοπτα στην κοινωνία» ανέφερε αρχικά και πρόσθεσε:
«Να δώσω ένα παράδειγμα: Η Μελίνα Μερκούρη έκανε τα ΔΗΠΕΘΕ. Έναν θεσμό που άνοιξε πραγματικά τη θεατρική παραγωγή στην επαρχία. Ο κόσμος είδε και καλό και ποιοτικό θέατρο, αν και δεν μ’αρέσει να χρησιμοποιώ αυτούς τους όρους. Είδαμε δημιουργούς να βγαίνουν από την επαρχία. Τώρα ο θεσμός των ΔΗΠΕΘΕ πρέπει να επεκταθεί. Με περιφερειακά θέατρα, που να έχουν μέσα και χορό και τραγούδι και μουσική. Και, βιβλίο. Βιβλιοθήκες. Γιατί το βιβλίο το αφήνουμε στην άκρη πάντα. Ανύπαρκτο το βιβλίο γι αυτήν την κυβέρνηση. Θα μου πείτε, και όλα τα άλλα, αλλά το βιβλίο ήταν εντελώς ανύπαρκτο. Δηλαδή, να γίνουνε πυρήνες. Στο Ακροπόλ που είχε ετοιμάσει η αέιμνηστη Μυρσίνη Ζορμπά, να γίνει μία κοιτίδα πολιτισμού, με πολλά πολιτιστικά αγαθά. Αυτό μπορεί να γίνει και στην Περιφέρεια. Το Ακροπόλ έμεινε στα αζήτητα με αυτήν την κυβέρνηση.
Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Πάτρας είναι πολύ σημαντικό και έχει κάνει πολλή δουλειά στην Πάτρα για πολλά χρόνια. Μας ενδιαφέρει λοιπόν αυτό να εξακτινωθεί στην Περιφέρεια, σε όλη την Περιφέρεια και να περιλαμβάνει και άλλες Τέχνες. Να βρουνε δηλαδή οι τέχνες, να μπορούν να έχουν έναν χώρο που να μπορούν να επικοινωνήσουν με το κοινό εδώ. Να μην υποχρεώνονται να φεύγουνε για την Αθήνα. Να μπορούν να μείνουν στον τόπο τους και να δημιουργήσουν. Να μπορούνε Αθηναίοι καλλιτέχνες να έρθουν να δημιουργήσουν στην Πάτρα και οπουδήποτε. Γύρω από τα ΔΗ.ΠΕΘΕ, ή παράλληλα, ή με ενσωμάτωση των ΔΗ.ΠΕΘΕ
Στη Θεσσαλονίκη, είχε γίνει μία τεράστια προσπάθεια, με το Μέγαρο Μουσικής, το Βασιλικό, το ΚΘΒΕ, να συνομιλούν με την κοινωνία και τοπικοί καλλιτέχνες να έχουν πρόσβαση. Να μην είναι προσβάσιμα αυτά μόνο σε καλλιτέχνες που θα παίξουν και θα φύγουν. Αυτό πρέπει να γίνει και σε άλλες πόλεις».
«Να στηριχθούν ομάδες νέων ανθρώπων και να βγουν στο εξωτερικό»
Με αφορμή τη θέση του ΣΥΡΙΖΑ περί «εκ βάθρων ανασυγκρότησης του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού», απαντώντας σε ερώτηση για το αν η στήριξη τέτοιου είδους μεγάλων πολιτιστικών οργανισμών είναι ανταγωνιστική με τη στήριξη καλλιτεχνών, καθώς πρόκειται για έναν συγκεκριμένο προϋπολογισμό, ανέφερε:
«Έχετε πάρα πολύ δίκιο να το σκέφτεστε αυτό. Το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, το οποίο αυτά τα τέσσερα χρόνια δεν έκανε τίποτα, υποβαθμίστηκε, είχε μόνο στόχο την προσέλκυση τουριστών ή το να στείλουμε κάτι μεγάλο στο εξωτερικό. Εμείς όμως δεν έχουμε αυτήν την αντίληψη. Η αντίληψη ποια είναι, να σας δώσω ένα παράδειγμα. Έχουμε θεατρικές παραστάσεις, και αρχαίου και σύγχρονου θεάτρου, πάρα πολύ σημαντικές. Από καινούριες ομάδες, από ανθρώπους που παρακολουθούν τι γίνεται, σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτές οι ομάδες νέων ανθρώπων, δεν μπορούνε να επικοινωνήσουν με άλλες χώρες; Δεν μπορούνε να βγούνε και προς τα έξω; Δεν μιλάμε για ένα μεγάλο event. Να στηριχθούν αυτές οι ομάδες στην Ελλάδα και να επικοινωνήσουν με άλλα περιβάλλοντα.
Ο κινηματογράφος είναι μία τέχνη που έχει προσφέρει πολλά στην Ελλάδα, έχει αναγνωριστεί και στο εξωτερικό. Να διευκολύνονται λοιπόν αυτά και κυρίως να στηριχθούν οι νέες ομάδες. Κυρίως οι άνθρωποι, οι δημιουργοί. Όχι να κάνουμε π.χ αυτό ένα μεγάλο event στο Παρίσι. Αυτό, έχετε δίκιο, δημιουργεί μία ελίτ η οποία περιοδεύει. Δεν μας ενδιαφέρει αυτό.
Οι κινηματογράφοι είναι «η ορατότητα της Τέχνης στην πόλη»
Πριν μερικές εβδομάδες, στην επικαιρότητα βρέθηκαν οι ιστορικοί κινηματογράφοι της Αθήνας, κυρίως το Αστoρ και το Ιντεάλ. Μετά από έντονες αντιδράσεις και εκδηλώσεις στήριξης, το πρώτο κρίθηκε διατηρητέας χρήσης. Για το Ιντεάλ όμως, όπου το ακίνητο δόθηκε σε επενδυτή για να γίνει ακόμα ένα ξενοδοχείο, προβλέπεται ότι θα έχει «και άλλες χρήσεις».
Απαντώντας στο ερώτημα για το τι θα έκανε διαφορετικά ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και για το σενάριο που αυτοί οι κινηματογράφοι αποδεικνύονται ελλειματικοί, ανέφερε:
«Εμείς λέμε ένα πράγμα, επειδή κινηματογράφοι καταστρέφονται συνέχεια και στην Αθήνα, αλλά ειδικά στην επαρχία. Στην Πάτρα, για να φανταστείτε, έχει μείνει ένας κινηματογράφος. Οι συγκεκριμένοι κινηματογράφοι θα πρέπει να διατηρηθούν έτσι όπως είναι. Οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες τους μας λέγανε ότι αυτοί οι κινηματογράφοι δεν είναι ελλειματικοί.
Το κρίσιμο είναι ότι δεν πρέπει να χαθεί η ορατότητα της Τέχνης από την πόλη και οι κινηματογράφοι είναι η ορατότητα της Τέχνης στην πόλη. Δεν μπορούμε να κάνουμε μία Αθήνα γεμάτη ξενοδοχεία, όπου μπορεί να υπάρχει και μία αιθουσούλα για 100 άτομα, που δήθεν θα είναι και κινηματογράφος. Αυτό, δεν πρέπει να το επιτρέψουμε. Και εμείς, ως ΣΥΡΙΖΑ αλλά και η κοινωνία»
Κλείνοντας τη συζήτηση, τόνισε:
«Θα ήθελα να κλείσω με μία κουβέντα. Οφείλουμε πάρα πολλά στον Πολιτισμό αυτά τα τέσσερα χρόνια. Οι άνθρωποι που έκαναν κίνημα, οι άνθρωποι που μας βαλανε και εμάς στα κόμματα προ των ευθυνών μας, είναι οι καλλιτέχνες. Και οι άνθρωποι της πολιτιστική κληρονομιάς, οι αρχαιολόγοι, οι επιστήμονες ήταν στους δρόμους και βεβαίως οι καλλιτέχνες του σύγχρονου πολιτισμού. Αυτό το οφείλουμε, ως κοινωνία».