του Τζόρνταν Ορλάντο (δημοσιεύεται με άδεια από το Slate.com)
Μετά την αναζωπύρωση της διαμάχης μεταξύ του FBI και της Apple Inc. σχετικά με το iPhone ενός από τους τρομοκράτες του San Bernardino, ένα σημαντικό στοιχείο αυτής της δικαστικής αντιπαράθεσης έγινε άμεσα προφανές. Εάν ευοδωθούν οι προσπάθειες της κυβέρνησης να υποχρεώσει την Apple να φτιάξει λογισμικό που θα “σπάει” την απόκρυψη του iPhone του μαζικού δολοφόνου Syad Rizwan Farook, αυτό θα αποτελέσει ένα μνημειώδες προηγούμενο στην νομολογία της 4ης Τροπολογίας καθώς και στους νόμους περί ιδιωτικότητας. Υπάρχει όμως και ένας ακόμα τομέας στον οποίο αυτή η διαμάχη θα παίξει τεράστιο ρόλο και αυτός είναι το πως δικάζει υποθέσεις το Ανώτατο Δικαστήριο. Ασχέτως με την έκβασή της, αυτή η υπόθεση θα μείνει στην ιστορία ως καθοριστική στιγμή για την νομοθεσία του πρώιμου 21ου αιώνα. Κατά πάσα πιθανότητα θα επισκιάσει τις υποθέσεις Citizens United v Federal Election Commission, Bush v. Gore και King vs. Burwell ως προς το εύρος των συνεπειών της. Παρά το εντυπωσιακό τους μέγεθος και τις άμεσες, πολιτικά φορτισμένες τους συνέπειες, οι αποφάσεις που έκριναν το Obamacare και τους κανονισμούς ελέγχου της χρηματοδότησης των εκστρατειών, είναι, εν πολλοίς, απλά νομικά πλαίσια για πολιτικές αλλαγές οι οποίες μπορούν να αναιρεθούν (όπως έγινε στην ποταπαγόρευση). Όμως αυτή η υπόθεση βάζει τους σπόρους για πολύ δραστικότερες αλλαγές.
Όποιο και να είναι το αποτέλεσμα, η υπόθεση θα σηματοδοτήσει μια θεμελιώδη, και αναπόφευκτη εξέλιξη στην Αμερικάνικη νομοθεσία: θα είναι η στιγμή που ο συνταγματικός πειραματισμός θα παραγκωνιστεί ως μια αναχρονιστική δικονομική πρακτική που είναι μη λειτουργική στον 21ο αιώνα. Είναι ειρωνικό το ότι μια νομική μάχη που ξεκίνησε μόνο μερικές εβδομάδες μετά τον θάνατο του Antonin Scalia θα είναι η αρχή του τέλους της νομικής φιλοσοφίας που χαρακτήρισε τον εκλιπόντα δικαστή. Όμως ακόμα και αν ο Scalia ήταν ζωντανός και δίκαζε, ούτε εκείνος δεν θα έβρισκε τρόπο να ταιριάξει τα στοιχεία αυτής της υπόθεσης στο πλαίσιο κυριολεκτικής και της αυτολεκτικής ανάγνωσης του νόμου.
Φυσικά υπάρχουν και πολλά που διακυβεύονται σε σχέση με τον “πραγματικό κόσμο”. Όσοι παρακολουθούν μέτωπα της μάχης στο δικαστήριο και στον τύπο έχουν αρχίσει να κάνουν δραματικές επισημάνσεις σχετικά με τον κίνδυνο μιας υποχώρησης. Οι επικριτές του Tim Cook τον κατηγορούν πως κάνει “παράσταση” προκειμένου να υπερασπιστεί την εμπορική αξία του προϊόντος του. Από την άλλη, η Apple και οι υπερασπιστές της, κατηγορούν το FBI ότι εκμεταλλεύεται μια εμπρηστική, πολιτικά φορτισμένη υπόθεση προκειμένου να κάνει επίδειξη δύναμης και να εξασφαλίσει την επέκταση της κυβερνητικής αυθαιρεσίας και, πιθανώς, της ανεξέλεγκτης παραβίασης των ιδιωτικών δικαιωμάτων. Η Apple αρνείται να συμμορφωθεί με την απαίτηση της υπηρεσίας να δημιουργήσει λογισμικό που θα υπερνικούσε την βασική, κατασκευαστική αδυναμία του iPhone να αποκαλύψει τα περιεχόμενά του χωρίς την εκφρασμένη συμφωνία του χρήστη του. Παρά την διαβεβαίωση της υπηρεσίας ότι αυτή θα είναι μια και μοναδική υπόθεση, η Apple επιμένει ότι κάτι τέτοιο θα άνοιγε την πόρτα στην διατύπωση, και την επιβολή, παρόμοιων απαιτήσεων στο μέλλον. Αυτό θα μπορούσε να σημάνει ότι στο μέλλον, πιθανώς, κανενός το iPhone ή όποια άλλη ηλεκτρονική συσκευή δεν θα είναι ιδιωτική ποτέ ξάνα.
Ωστόσο όσο σημαντικό και αν είναι αυτό το δίλλημα το εύρος τους είναι πολύ μικρότερο σε σχέση με το κβαντικό άλμα στο πεδίο της νομικής σκέψης που αντιπροσωπεύει αυτή η υπόθεση. Όπως διαφαίνεται από τη διαμάχη τούτη η ψηφιακή τεχνολογία δημιούργησε ένα αφαιρετικό επίπεδο που δεν διαπερνάται από την κλασσική νομική ορολογία. Από τραγική ειρωνεία της τύχης η Apple ήταν αυτή που πρώτη την δεκαετία του 80 προσπάθησε να δημιουργήσει αυτή την αφαίρεση όταν πρωτοστάτησε στη χρήση μεταφορών του πραγματικού κόσμου για τη διαδικασία επεξεργασίας δεδομένων. Τότε η Apple παρουσίασε λέξεις (και εικόνες) όπως το έγγραφο, φάκελος, καλάθι αχρήστων και -το πιο σημαντικό για την τρέχουσα διένεξη- τη λέξη κλείδωμα μετατρέποντας τες σε μια συμβολική γλώσσα επιτρέποντας έτσι σε ανθρώπους που δεν ασχολούντο με την πληροφορική να δουλέψουν με δεδομένα με κατανοητό τρόπο. Αλλά όσο οι προγραμματιστές αναπτύσσουν νέες δυνατότητες που ξεπερνάνε κατά πολύ τους περιορισμούς της γραφομηχανής ή του βίντεο ή του τηλεφώνου το νόημα αυτών των συμβόλων και οι μεταφορές που εκπροσωπούν αναπτύσσονται επίσης και μερικές φορές αλλάζουν. Το ψηφιακό περιβάλλον είναι κατ' ουσία αφαιρετικό και εύπλαστο και οι κανόνες του αλλάζουν όλη την ώρα.
Ο νόμος ωστόσο είναι βασισμένος στον πραγματικό κόσμο και η αφαίρεσή του είναι περιορισμένη και δύσκολο να αλλάξει. Αυτή είναι η θεμελιώδης αρχή της ακριβολογίας. Εδώ και έναν αιώνα η περιουσία σημαίνει περιουσία, το συμβόλαιο – συμβόλαιο, η κλειδαριά είναι κλειδαριά και το κλειδί σημαίνει κλειδί. Σύμφωνα με μια ακριβολογική ανάγνωση μια δικαστής όπως η Antonin Scalia κατάφερε να υποστηρίξει επιτυχώς για παράδειγμα ότι κατοχή ενός όπλου σήμερα μπορεί να γίνει αντιληπτή σύμφωνα με το 2ο άρθρο του Συντάγματος – παρά την τεράστια ιστορική πολυπλοκότητα και εξέλιξη μεταξύ του 1791 και του 2016- επειδή στο βάθος του χρόνου τα φέροντα όπλα σημαίνουν το ίδιο πράγμα. Μέχρι σήμερα η παλιά νομική ορολογία μπορούσε να διασταλθεί προκειμένου να καλύψει την μεταβιομηχανική και μεταεπικοινωνιακή εποχή.
Αλλά στην περίπτωση του Iphone τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Τον Σεπτέμβριο του 2015 το περιοδικό White Paper εξήγησε ότι το κρυπτογραφημένο λειτουργικό σύστημα της Apple, το οποίο συνδυάζει τον κωδικό χρήστη, το πιστοποιητικό που υπογράφει η Apple και έναν μοναδικό κωδικό που δημιουργείται στο εργοστάσιο και εγκαθίσταται στον κεντρικό επεξεργαστή, δημιουργεί μια πραγματικά αδιαπέραστη ασπίδα. Σε αντίθεση με ένα κανονικό λουκέτο ή ένα κανονικό θησαυροφυλάκιο ή ακόμα σε αντίθεση με ένα τηλέφωνο την εποχή πριν τις αποκαλύψεις του Snowden αυτή τη φορά η ασπίδα δεν μπορεί να παρακαμφθεί χωρίς να θέσει σε πραγματικό κίνδυνο την ασφάλεια όλων των άλλων τηλεφώνων Iphone. Κατ' επέκταση αυτή η παραβίαση θα έδινε στην κυβέρνηση πρόσβαση όχι μόνο στις ηχητικές καταγραφές του τηλεφώνου, όπως θα συνέβαινε στην παραδοσιακή τηλεφωνική παρακολούθηση αλλά σε ολόκληρη τη ζωή του κατόχου της συσκευής: Στις φωτογραφίες, τα email, τα γραπτά μηνύματα, τα έγγραφα της δουλειάς, τις προσωπικές σημειώσεις, το ιστορικό περιήγησης στο διαδίκτυο, πληροφορίες της πιστωτικής του κάρτας και σε όλα τα άλλα στοιχεία που προσφέρονται σε αυτούς τους υπερυπολογιστές τσέπης του 21ου αιώνα, που πλέον σχεδόν ο καθένας μας κουβαλάει μαζί του κάθε στιγμή της ζωής του.
Με άλλα λόγια δεν υπάρχει κάποια περίπτωση νομολογίας που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί προκειμένου να εκτιμηθεί ποιο θα μπορούσε να είναι το αποτέλεσμα της διαδικασίας χωρίς να κάνουμε επιθετική ερμηνεία. Η αφαίρεση αυτή είναι καινούρια και περίεργη. Ο πολλαπλός ρόλος που διαδραματίζουν πλέον οι συσκευές της Apple είναι πάρα πολλές και διεισδύει σε κάθε πτυχή της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής των πολιτών. Οι νομικοί κανόνες που θα ισχύουν στον νέο κόσμο του Iphone θα πρέπει να γραφτούν από την αρχή.
Σύμφωνα με το σημερινό δικαστικό πρότυπο οι νομικοί επιχειρούν να δώσουν σύγχρονα νοήματα στις ιστορικές λέξεις αλλά αυτό στον ψηφιακό κόσμο δεν είναι εφικτό. Η αδύναμη σχέση μεταξύ της γλώσσας όπως χρησιμοποιείτο πριν από μια δεκαετία ή έναν αιώνα σε σχέση με τα νέα ψηφιακά σενάρια έφτασαν πλέον στο σημείο θραύσης. Η επαναγραφή του firmware (βασικό λογισμικό) στο Iphone του Farook ανοίγει το κουτί της Πανδώρας από την σκοπιά της ιδιωτικής ζωής αλλά η ερμηνευτική διεργασία που είναι απαραίτητη θα δημιουργήσει και κάτι νέο -πολύ μεγαλύτερο: Ο Άρειος Πάγος, αν και όταν δεχτεί την υπόθεση θα πρέπει να παραδεχτεί ότι είναι αδύνατο να καθορίσει, από ακριβολογική σκοπιά, αυτό που ο προ-ψηφιακός νόμος «εννοεί» σε ένα ψηφιακό περιβάλλον. Αυτό το νέο νόημα θα πρέπει να εφευρεθεί. Ό,τι και να συμβεί με το συγκεκριμένο Iphone θα είναι αδύνατο το ανώτατο δικαστήριο να χρησιμοποιήσει το πλαίσιο που χρησιμοποιείτο μέχρι σήμερα για το «ένταλμα έρευνας». Η πρωτοφανής έκταση και η παροδικότητα της ψηφιακής ασφάλειας και οι αντίστοιχες δυνατότητες ψηφιακής επιτήρησης και αποκρυπτογράφησης καταστούν κάτι τέτοιο αδύνατο. Όποια απόφαση και αν πάρει το δικαστήριο τα θεμέλια του νομικού συστήματος θα αλλάξουν μόνιμα, προχωρώντας προς ένα νέο επίπεδο αφαίρεσης που θα ήταν κυριολεκτικά αδιανόητο στους συντάκτες του Συντάγματος. Δεν έχουμε πλέον άλλη επιλογή: Η σύγχρονη εποχή, η σύγχρονη τεχνολογία και οι σύγχρονες περιστάσεις απαιτούν να καθορίσουμε το νόμο χωρίς το ρητορικό δεκανίκι με το οποίο, πιστεύοντας πολύ στον εαυτό μας, χρησιμοποιούσαμε για να ερμηνεύσουμε το πνεύμα και τις προθέσεις του ιστορικού νομοθέτη για τον οποίο ο σημερινός κόσμος θα ήταν πλέον εντελώς ακατανόητος.