Το budget του 31ου IDFA έφτασε περίπου στα 6,5 εκατομύρια ευρώ, οι νέες παραγωγές που προβλήθηκαν ήταν κοντά στις 300, συμμετείχαν περισσότεροι από 3000 επισκέπτες και φιλοξενήθηκαν δεκάδες συζητήσεις, που μπορεί κανείς να ακούσει και online εδώ. Πολλές από τις νέες αυτές παραγωγές έχουν να κάνουν μεταξύ άλλων και με τα δικαιώματα των γυναικών και των προσφύγων, ενώ σημαντική παρουσία είχαν και οι ταινίες με πολιτικό ενδιαφέρον.

Συγκεκριμένα ξεχώρισαν οι παρακάτω:

The Panama Papers

H παραγωγή αυτή του Alex Winter μας παρουσιάζει την ιστορία των Panama Papers, από το πρώτο μήνυμα του μυστηριώδους “John Doe” στον Bastian Obermayer της Süddeutsche Zeitung, μέχρι τη σημερινή κατάσταση των ερευνών και δημοσιεύσεων. Bλέπουμε το πώς ξεκίνησε και εξελίχθηκε ο διάλογος μεταξύ τους και πώς στη συνέχεια αποφάσισαν και κατόρθωσαν να δημιουργήσουν το δίκτυο συνεργασιών εμπιστοσύνης, που θα συνεργαζόταν με απόλυτη μυστικότητα για να δημοσιεύσει τελικά ό,τι σήμερα γνωρίζουμε ως τη μεγαλύτερη αποκάλυψη φοροδιαφυγής και διαπλοκής.

Βλέπουμε πώς όλο αυτό οδήγησε σε παραιτήσεις πρωθυπουργών σε Ισλανδία και Αγγλία, με την τελευταία να χαρακτηρίζεται ως ο πιο βρώμικος παίκτης στο όλο αυτό παιχνίδι της παγκόσμιας οικονομίας. Φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει και η αναφορά στην Daphne Caruana Galizia που έπεσε θύμα δολοφονικής επίθεσης μετά από τις αποκαλύψεις της σχετικά με τη διαφθορά στην Μάλτα. 

Από τη συζήτηση που ακολούθησε μετά την πρεμιέρα της ταινίας, με τη συμμετοχή και του Bastian Obermayer, μάθαμε μεταξύ άλλων ότι ο όγκος των δεδομένων είναι τέτοιος που θα περάσουν δεκαετίες μέχρι να γίνει αποτελεσματική επεξεργασία του μεγαλύτερου κομματιού τους…

The Corporate Coup d’etat

Στο πολύπλευρα αποκαλυπτικό και βαθιά ενημερωτικό αυτό φιλμ των δημιουργών του All Governments Lie βλέπουμε κυρίως το πώς η αμερικανική δημοκρατία «πούλησε την ψυχή της» στις μεγάλες εταιρίες και τους λομπίστες στις τελευταίες αυτές δεκαετίες. Με ιστορικά ντοκουμέντα όπως την ιστορική δήλωση «make America great again» του Μουσολίνι (!) μέχρι συζητήσεις με τους ψηφοφόρους του σήμερα, πρόκειται για μια ταινία που έχει να μας διδάξει πολλά. Βλέπουμε τις συνοικίες φαντάσματα της Αμερικής, όπου βασιλεύει πια η ανεργία σε πληθυσμούς εργατών με δεκαετίες προϋπηρεσία. Σε συζητήσεις με συγγραφείς, δημοσιογράφους και φιλοσόφους προσεγγίζουμε την καρδιά του προβλήματος. Σε συζητήσεις με πρώην ψηφοφόρους των δημοκρατικών που τώρα στηρίζουν τον Trump, φαίνεται ξεκάθαρα το φάουλ των δημοκρατικών που γύρισαν την πλάτη στον συνεπή εκπρόσωπο των συμφερόντων της δημοκρατίας Bernie Sanders.

The Waldheim Waltz

Πώς ένας πρώην αξιωματικός των Ναζί ανελίχθηκε στην προεδρία του ΟΗΕ; Γίνεται πραγματικά να μη γνώριζε για το διωγμό των Εβραίων στην Θεσσαλονίκη ενώ φαίνεται πως ήταν δουλειά του… τουλάχιστον να γνωρίζει; Σε παραγωγή και σκηνοθεσία της Ruth Beckermann που το συνέθεσε με βάση το προσωπικό της αρχείο ως ακτιβίστριας τότε, έρχεται να ταράξει τα νερά της ιστορίας, που αφού γράφτηκε, φαίνεται σαν να έντυσε κάποιους με περιτυλίγματα ηθικής και αθωότητας.

Freedom is a Big Word

Μετά από χρόνια βασανισμού στο Guantanamo, βγαίνει πια στο φώς του έξω κόσμου να φτιάξει ένα καλύτερο αύριο. Είναι αλήθεια δυνατό κάτι τέτοιο στον κόσμο που ζούμε; Στην πορεία αυτή των 2 χρόνων που ο σκηνοθέτης της ταινίας Guillermo Rocamora ακολουθεί τον Παλαιστίνιο Muhammad, βλέπουμε την πορεία του στην Ουρουγουάη, όπου και του επιτρέπεται να ζήσει χωρίς να του έχει προηγουμένως δοθεί η δυνατότητα για κάποια άλλη επιλογή. Αυτό προέκυψε μετά από συμφωνία του προέδρου Μujica για τους συγκεκριμένους κρατουμένους, χωρίς όμως να τους επιφυλάσσεται κάποια ειδική μεταχείριση «που δεν έχουν οι υπόλοιποι πολίτες», όπως τον βλέπουμε να λέει. Οι Αμερικανοί στρατιώτες τον συνέλαβαν στο Πακιστάν απ’ όπου και τον απήγαγαν αρχίζοντας αυτή την πραγματική Οδύσσεια με ένα κατηγορητήριο πλούσιο σε βαρύδγουπες λέξεις, όπως “τρομοκρατία”, “Al Qaeda” κτλ και το οποίο καταλήγει στην φράση «αλλά δεν μπορέσαμε να αποδείξουμε τίποτα από τα παραπάνω». Αυτό φυσικά δεν τους εμπόδισε να τον υποβάλουν στα γνωστά πλέον, απάνθρωπα βασανιστήρια, κάποια από τα οποία ακούμε και τον ίδιο να μας περιγράφει.

Σήμερα, 2 χρόνια μετά την αποφυλάκισή του, ο 38χρονος Muhammad που ποτέ δεν καταδικάστηκε για κάτι, ακόμη ψάχνει τη θέση του σε αυτό τον αφιλόξενο κόσμο.

Los Reyes


«Οι Βασιλιάδες» είναι το όνομα του παλιότερου skate park στο Σαντιάγκο της Χιλής, αλλά στην προκειμένη αποτελεί και τίτλο τιμής για τους πρωταγωνιστές μας, τον Football και την Chola. Πρόκειται για δύο αδέσποτα που πολύ φυσικά κέρδισαν την προσοχή των κινηματογραφιστών Bettina Perut και Iván Osnovikoff στα χρόνια που αφιέρωσαν για να κινηματογραφήσουν τα παιχνίδια τους στο πάρκο.

Χωρίς να χρειάζεται να μιλήσουν, οι ήρωές μας έχουν τόσα πολλά να πουν με τις εκφράσεις και τα παιχνίδια τους, κι έτσι κερδίζουν την αγάπη του θεατή, αλλά και της επιτροπής που απένειμε στους δημιουργούς το IDFA Special Jury Award for Feature-Length Documentary.

But now is perfect

To IDFA Special Jury Award for Dutch Documentary πήγε στο φιλμ «But now is perfect» για τη γλυκιά Becky από τη Νιγηρία, που έφτασε κάποια στιγμή στο Riace της νότιας Ιταλίας για να διεκδικήσει ένα καλύτερο μέλλον, με όλο τον αγώνα που γνωρίζουμε πια πολύ καλά ότι συνοδεύει ένα τέτοιο ταξίδι. Βλέπουμε τη θετική της προσέγγιση σε μια ζωή γεμάτη δοκιμασίες κι εμπόδια, τη βεβαιότητά της πως όλα θα είναι τέλεια στο μέλλον, αφού ήδη πλέον «όλα είναι πολύ τέλεια»…

Η Becky όμως δε βρίσκεται πια κοντά μας. Στην βαθιά ανθρώπινη αυτή καταγραφή που έχει να μας διδάξει πολλά, βλέπουμε τη στάση που τήρησε η ίδια στον χαμηλόφωνο αγώνα της για επιβίωση αλλά και τη στάση της κοινωνίας γύρω της.

#female pleasure

Ίσως η σημαντικότερη ταινία τεκμηρίωσης της εποχής μας. Καταγγέλει τον υπερσυντηρητισμό από την Ανατολή μέχρι τη Δύση, κι από τις γυναίκες που ακόμη στις μέρες μας ακρωτηριάζονται στην Αφρική, ως τη θέση που ακόμη και σήμερα χρειάζεται να διεκδικεί η γυναίκα σε Ασία, Ευρώπη και Αμερική. Δε χρειάζεται να είναι κανείς «φεμινιστής» για να αντιλαμβάνεται τα βασικά ως υποχρεώσεις μας κι αυτό φαίνεται και στο συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ, που με πολλή σοβαρότητα αλλά και χιούμορ με περιεχόμενο, μπορεί κανείς να δει μια πολύ προσεγμένη κινηματογραφική καταγραφή της όλης κατάστασης.

Don’t be a dick about it


Πρώτο στην ψήφο του κοινού παρέμεινε καθ’όλη τη διάρκεια του φεστιβάλ το «Don’t be a dick about it», που αναφέρεται στην απολαυστική σχέση μεταξύ των αδερφών Peter και Mathew, που φυσικά αγαπιούνται αλλά και μαλώνουν σχεδόν χωρίς διάλειμμα. 

Beloved

H 80χρονη Firouzeh ζει 60 χρόνια στο βουνό. Μοναδική της παρέα είναι οι αγελάδες που διατηρεί, παρά τις προσπάθειες των κάπως κοντινών της ανθρώπων και του κράτους, να την πείσουν να αφήσει το βουνό και να έρθει στο χωριό. Έχοντας ζήσει μια γεμάτη ζωή στη φύση κι έχοντας αναθρέψει 11 παιδιά, μοιράζεται μαζί μας την αλήθεια που κρύβει ο παραδοσιακός τρόπος ζωής της, την αγάπη που έχει για τα ζώα της, αλλά και τη σοφία που έχει αποκομίσει μέσα από όλα αυτά. Σε σκηνοθεσία του Yaser Talebi και παραγωγή της Elaneh Nobakht, η ταινία έμεινε στις 10 πιο αγαπημένες του κοινού σε όλη τη διάρκεια του φεστιβάλ, ενώ όλες οι 6 προβολές που πραγματοποιήθηκαν ήταν sold-out.

Sheep hero

Ο ήρωας της ταινίας μας εδώ είναι o Stijn, ένας παραδοσιακός βοσκός στην Ολλανδία που τον ακολουθούμε στη δουλειά και το σπίτι, στον παραδοσιακό τρόπο ζωής που έχει επιλέξει μαζί με την οικογένειά του, με τις δυσκολίες που αυτός συνεπάγεται αλλά και τις φυσικές απολαύσεις.
Στο σχεδόν επικό αυτό ντοκιμαντέρ του Tom van Zantvoort βλέπουμε την ασυμβίβαστη προσωπικότητα του κτηνοτρόφου που δύσκολα θα το βάλει κάτω, την τριβή του με την τοπική κοινωνία που έχει ενδιαφέρον αλλά και πολύ χιούμορ, ενώ για να μπορέσει να προστατεύσει τη δουλειά και τον τρόπο ζωής του, δε διστάζει να φτάσει μέχρι και το ολλανδικό κοινοβούλιο. Τα κακά νέα είναι ότι οι περιορισμοί του αστικού τρόπου ζωής και οι πιέσεις του κράτους τον ανάγκασαν τελικά να εγκαταλείψει τη χώρα και να εγκατασταθεί με την οικογένειά του στη Γαλλία, αφού οδήγησε όλα του τα ζώα στη σφαγή.

Up the mountain

Μια διαφορετική οπτική στη ζωή στην Κίνα, όπως συναντάται στο ορεινό χωριό που έχει για τόπο διαμονής ο ζωγράφος Shen Jianhua.
Αφήνοντας πίσω του την πόλη, έχει στήσει εδώ και κάποια χρόνια το εργαστήρι του στο χωριό, όπου νεότεροι μαθητές του αλλά ως και ηλικιωμένες γυναίκες μαθαίνουν κοντά του και αποτυπώνουν στους καμβάδες τους την πολύχρωμη πραγματικότητα που βιώνουν στο χωριό.

Από την καθημερινή δουλειά στο χωράφι μέχρι τα έθιμα και τις τοπικές γιορτές κι εκδηλώσεις, βλέπουμε την καταγραφή της ζωής στην ορεινή αυτή επαρχία της Κίνας, μέσα από κάδρα με μαγευτικές συνθέσεις και ζωηρά χρώματα.

Sylvana, demon or diva

Ένα ολοκληρωμένο αφιέρωμα στη γυναίκα που ηρωικά πρωτοστατεί στο κίνημα για ισότητα στην Ολλανδία και την κατάργηση του ρατσισμού ως παράδοσης στην καρδιά της Ευρώπης.

Libre/To the four winds

Η οδύσσεια ενός ανθρώπου που με απλότητα και δυναμισμό, ανοίγει το σπίτι του σε δεκάδες μετανάστες κάθε φορά, βοηθώντας τη διέλευσή τους προς την κεντρική Ευρώπη. Για την ακρίβεια, λέγεται πως από το 2015 έχει βοηθήσει χιλιάδες ανθρώπους να περάσουν προς ένα πιο ασφαλές μέρος όπου μπορούν να αιτηθούν άσυλο.

Πρόκειται για τον αγρότη Cédric Herrou που κοντά στα σύνορα της νότιας Γαλλίας με την Ιταλία δε συμβιβάζεται με τις πιέσεις των αρχών και είναι διατεθειμένος να φτάσει μέχρι τέλους γι’ αυτό που πιστεύει. Τον βλέπουμε λοιπόν να διαλέγεται με την αστυνομία, να οδηγείται στο δικαστήριο, να είναι διατεθειμένος να φυλακιστεί, χωρίς να επιτρέψει ποτέ να κινδυνέψουν οι φίλοι του. Μια πραγματικά μοναδική ιστορία νίκης των επιχειρημάτων και της θέλησης, κόντρα στους φραγμούς και τις πιέσεις των υπαλλήλων της εξουσίας.