Συνέντευξη στον Μηνά Κωνσταντίνου
Ο μέχρι σήμερα δήμαρχος του Παλαιού Φαλήρου, Διονύσης Χατζηδάκης, είναι εκείνος που, μεταξύ άλλων, βρισκόταν επί μία δεκαετία στο πλευρό του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ως «δεξί χέρι» του πρώην πρωθυπουργού, προτού αποφασίσει να κατέβει ως υποψήφιος δήμαρχος στην πόλη των νοτίων προαστίων. Από το 2002 μέχρι και σήμερα εκλέγεται δήμαρχος της πόλης, καταφέρνοντας στις τελευταίες εκλογές ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά σε όλη τη χώρα, ξεπερνώντας το 65%. Μετά την απόφασή του να κατεβεί στις επόμενες εθνικές εκλογές με τη Νέα Δημοκρατία, τουλάχιστον τέσσερις πρώην συνεργάτες του ερίζουν για το χρίσμα της διαδοχής του.
Ο υποψήφιος δήμαρχος Γιάννης Φωστηρόπουλος, εκλέγεται από την ηλικία των 27 ετών και επί 25 συναπτά έτη, η δεύτερη υποψήφια, Βίκυ Ανδρικοπούλου, βρίσκεται επίσης επί 25 χρόνια στην πολιτική σκηνή της πόλης, ενώ ο τρίτος, Ανδρέας Δούμας, έχει παρουσία στο δημοτικό συμβούλιο της πόλης από το 1986, επί 33 και πλέον έτη. Από κοντά, ένας ακόμα υποψήφιος, ο Στέλιος Κατσέλης, επί 13 χρόνια στενός συνεργάτης και νομικός σύμβουλος της προηγούμενης δημοτικής αρχής, ενώ στον ευρύτερο συντηρητικό χώρο στοχεύει ο υποψήφιος Δημήτρης Πιτούλης.
Οι τέσσερις υποψήφιοι – «παιδιά» της δημοτικής αρχής Χατζηδάκη, διαγκωνίζονται σήμερα για να εξασφαλίσουν την δεξιά ψήφο που μετά την αποχώρηση του πρώην δημάρχου αναζητεί νέα στέγη, πασχίζοντας να πιάσουν στην ουσία το νήμα της δημοτικής αρχής. Στον αντίποδα, η παράταξη της ΡΑΚ με την υποστήριξη του ΣΥΡΙΖΑ, με επικεφαλής έναν άνθρωπο 34 ετών, έχοντας ήδη μία πενταετία στην αντιπολίτευση της πόλης.
Ο Κώστας Μερκουράκης είναι ο πιο νέος υποψήφιος στην πόλη του Παλαιού Φαλήρου, επιχειρώντας να μπει σφήνα σε έναν δήμο όπου παραδοσιακά κυριαρχεί η συντηρητική ψήφος. Με εξαίρεση την υποψηφιότητα του Νίκου Γαρδίκη του ΚΚΕ, ο Κ. Μερκουράκης εμφανίζεται να αποτελεί τον πόλο συσπείρωσης αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων στο Παλαιό Φάληρο, με την απλή αναλογική να ανοίγει τον δρόμο για την αμφισβήτηση του status quo της πόλης, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια.
Η παράταξή της οποίας ηγείστε διεκδικεί έναν δήμο που επί σχεδόν είκοσι χρόνια βρισκόταν στα χέρια μιας δεξιάς δημοτικής αρχής. Σήμερα, τον Δήμο διεκδικούν, εκτός από εσάς, τέσσερα σχήματα που εμφανίζονται ως «διάδοχα» της δημαρχίας Χατζηδάκη, με τον καθένα από τους υποψήφιους να έχει 20, 25 έως και πάνω από 30 χρόνια στα κοινά. Γιατί πρέπει να αλλάξει διοίκηση ένας δήμος που – εκ πρώτης – φαίνεται να μην αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα;
Νομίζω ότι ακριβέστερη περιγραφή της κατάστασης είναι πως ο Δήμος δεν αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα, οι δημότες του όμως αντιμετωπίζουν. Η νέα δημοτική αρχή δεν έχει να αναμετρηθεί με το παρελθόν, αλλά με το μέλλον. Η διαμάχη για την διαδοχή Χατζηδάκη είναι ένδειξη του γιατί πρέπει να αλλάξει διοίκηση ο δήμος: Γιατί η δημοτική αρχή υιοθέτησε ένα δημαρχοκεντρικό μοντέλο ανάπτυξης, ιεράρχησε την παρέμβαση της με βάση αυτό και παραμέλησε την κοινωνική συνοχή, τις «πίσω γειτονιές» της πόλης, την Παιδεία, αφήνοντας πλεονάσματα και δυνατότητες αναξιοποίητες. Η επόμενη μέρα του Δήμου δεν μπορεί να είναι ένας Δήμαρχος που θα διοικεί κάτω από την σκιά του κ. Χατζηδάκη.
Στον δήμο του Παλαιού Φαλήρου, όπως και σε αρκετούς άλλους προαστιακούς δήμους, παρατηρείται το φαινόμενο της υπερσυσσώρευσης κεφαλαίων και παρεμβάσεων στο κέντρο. Την ίδια ώρα οι γύρω περιοχές μοιάζουν να βρίσκονται σε άλλη πόλη, από το πεδίο των υπηρεσιών έως αυτό των υποδομών. Τι διαφορετικό έχετε να προτείνετε για να αλλάξει αυτό;
Καταρχάς πρέπει να δούμε γιατί συμβαίνει αυτό. Η βασική αιτία, κατά την άποψή μου, εντοπίζεται στον τρόπο με τον οποίο – στις περισσότερες περιπτώσεις – συγκροτούνται τα ψηφοδέλτια των Δημοτικών εκλογών: Με μοναδικό κριτήριο τις ατομικές εκλογικές επιδόσεις των υποψήφιών, που από μόνο του οδηγεί σε ελλειμματικά ψηφοδέλτια, που δεν αφήνουν χώρο έκφρασης σε νέους, σε εργαζόμενους, σε ΑμεΑ, σε άνεργους κ.α. Επιπλέον, δεν ευνοείται συνήθως η αναλογική εκπροσώπηση όλων των περιοχών.
Πρέπει λοιπόν από τη μια να αλλάξουμε λογική στον τρόπο με τον οποίο δίνουμε χώρο και λόγο στους πολίτες, ακόμα και στην επιλογή υποψηφίων και από την άλλη να υιοθετήσουμε και στην πρακτική και στην θεσμική λειτουργία του Δήμου, τη συμμετοχή των πολιτών, με οργάνωση και εμπλοκή σε επίπεδο γειτονιάς.
Η θεσμοθέτηση του συμμετοχικού προϋπολογισμού ή οι συνελεύσεις γειτονιάς που θα έχουν αποφασιστικό χαρακτήρα, θα μπορούσαν να αλλάξουν την πραγματικότητα που περιγράψατε. Ευτυχώς το νέο θεσμικό πλαίσιο της Αυτοδιοίκησης, ο Κλεισθένης, μας δίνει εργαλεία προς αυτήν την κατεύθυνση. Μένει οι νέες δημοτικές Αρχές σε όλη την Ελλάδα να τα αξιοποιήσουν.
Ευαγγελίζεστε ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης, και αν ναι, με τι μέσα; Οι μνημονιακές περικοπές των προηγούμενων χρόνων έχουν αφήσει στους δήμους πολύ μικρότερο περιθώριο ελευθερίας κινήσεων. Πως θα το αντιμετωπίσει αυτό η παράταξή σας; Αποτελούν λύσεις αυτές των ιδιωτικοποιήσεων και των ΣΔΙΤ που προωθούνται κατά κόρον στις ημέρες μας;
Είχαμε την «τύχη» να ζούμε σε έναν πλεονασματικό Δήμο που έκανε την επιλογή να κρατήσει το πλεόνασμα για τον εαυτό του και όχι να το αξιοποιήσει προς όφελος των δημοτών. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Από εκεί και πέρα, ακόμα και σε αυτό το ασφυκτικό δημοσιονομικό πλαίσιο, υπάρχουν μια χρηματοδοτικά εργαλεία (Φιλόδημος, ΕΣΠΑ, ΠΔΕ κα) για να υλοποιηθούν στοχευμένες δράσεις, που θα μπορούσαμε να έχουμε αξιοποιήσει και δεν τον κάναμε. Πιο πρόσφατο παράδειγμα τα 170.000 ευρώ που είχαμε λαμβάνειν από το πρόγραμμα Φιλόδημος, για την πλήρη ανακατασκευή των στάσεων λεωφορείων της πόλης ή τα 800.000 για την αναβάθμιση ή την δημιουργία νέων αθλητικών εγκαταστάσεων στο Π. Φάληρο. Και στις δύο περιπτώσεις ο Δήμος δεν έκανε ούτε την αίτηση για να τα πάρουμε.
Για να επιστρέψω στο ερώτημα σας όμως, υπάρχουν λύσεις και στο πεδίο της κοινωνικής διαθεσιμότητας. Για παράδειγμα στην κοινωνική αλληλεγγύη ο Δήμος οφείλει από τη μια να αυξήσει την χρηματοδότηση, καθώς είμαστε εξαιρετικά χαμηλά σε σχέση με άλλους Δήμους, αλλά την ίδια στιγμή οφείλει και να οργανώνει και να συνεπικουρεί συνεχώς την διάθεση και την διαθεσιμότητα του κόσμου για αλληλεγγύη. Τέλος, όσον αφορά στις ιδιωτικοποιήσεις ή τα ΣΔΙΤ, εκτιμώ ότι σε μια σειρά από περιπτώσεις οι εργολαβίες και η εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα έχουν δείξει τα όρια τους και κυρίως έχουν αποδείξει ότι κοστίζουν περισσότερο και φέρνουν πίσω λιγότερα. Συνεπώς, δεν με γοητεύουν.
Πριν από λίγο καιρό, το Παλαιό Φάληρο «έπαιξε» στα δελτία ειδήσεων με αφορμή το γκρέμισμα του περιβόητου αγάλματος του κόκκινου «Φύλαξ», μετά από διαμαρτυρίες ακροδεξιών και φανατικών θρησκόληπτων. Είναι τόσο ισχυρές οι ακροδεξιές δυνάμεις στην πόλη; Πως αντιμετωπίζετε αντίστοιχα φαινόμενα; Από την άλλη, υπάρχει αυτό που λέμε «προοδευτικό κοινό»;
Το Παλαιό Φάληρο είναι περιοχή όπου υπάρχει δράση της ακροδεξιάς, υπάρχει όμως και εγρήγορση των δημοκρατικών δυνάμεων. Εκτιμώ, πως έχουμε ήδη αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ανόδου τέτοιων στοιχειών και είναι θετικό το ότι είναι η ίδια η κοινωνία κινητοποιείται, όπως στην περίπτωση των μεταναστευτικού και της προσωρινής φιλοξενίας χιλιάδων προσφύγων στο Tae kwo Do. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι να χτίσουμε ένα παράδειγμα αλληλεγγύης και πολιτισμού ειδικά εκεί που διαμορφώνονται και δραστηριοποιούνται οι νέοι άνθρωποι.
Θεωρώ πως όταν μια κοινωνία βρίσκεται απέναντι στο φασιστικό κίνδυνο δεν υπάρχει περισσότερο και λιγότερο προοδευτικό κοινό. Υπάρχει η τεράστια πλειοψηφία της κοινωνίας που έχει υπαρκτά ζητήματα να λύσει και μια ελαχίστη μειοψηφία που θέλει συνειδητά να σπείρει το δηλητήριο της μισαλλοδοξίας. Χρέος μας λοιπόν είναι να είμαστε δίπλα της και να παλέψουμε μαζί της ώστε να απομονωθεί η ρητορική του φασισμού.
Στο ψηφοδέλτιό σου συμμετέχει, μεταξύ άλλων, η κόρη του εμβληματικού Λάκη Σάντα, Γεωργία, καθώς και η Μαρία Γκάγκα, ιδρυτικό μέλος της Συλλογικότητας «Ανήσυχοι Γονείς» και μητέρα του νεαρού που μαχαιρώθηκε από μέλη της Χρυσής Αυγής το 2013. Ως μία παράταξη υποστηριζόμενη από τον ΣΥΡΙΖΑ, τι χώρο έχετε για τις ευρύτερες αριστερές δυνάμεις;
Οι δημοτικές παρατάξεις πιστεύω βαθιά ότι οφείλουν να είναι γειωμένες και να υπάρχουν για να υπηρετούν την τοπική κοινωνία. Ανεξάρτητα από τη στήριξη ή τις πολιτικές καταβολές αυτό που μας συνέχει είναι ότι θέλουμε να αλλάξουμε την ζωή μας και την ζωή των ανθρώπων που ζούμε στην ίδια πόλη προς το καλύτερο. Και προφανώς σε αυτή μας την προσπάθεια εμπνεόμαστε από τις αρχές και τις αξίες της Αριστεράς: την δημοκρατία, την συλλογικότητα και την κοινωνική αλληλεγγύη.
Εμείς έχουμε κάνει λοιπόν την δύσκολη επιλογή να αποφασίζουμε συλλογικά και δημοκρατικά μέσα από τις διαδικασίες μας και σε αυτό το πλαίσιο είμαστε ανοιχτοί να βρεθούμε με οποιοδήποτε δύναμη ή πολίτη. Αυτές οι δύο υποψηφιότητες που αναφέρατε, εκτός του ότι είναι εξαιρετικά τιμητικές για μένα, το ψηφοδέλτιό μας, αλλά και για την πόλη συνολικά, έχουν υψηλό συμβολικό φορτίο, που αντανακλά την δυναμική των κινημάτων τα τελευταία χρόνια στην περιοχή και αποτυπώνει στον εκλογικό χάρτη το Φάληρο της προόδου, το Φάληρο που αντιστέκεται, το Φάληρο που πολεμά την ακροδεξιά σε όλες της τις εκφάνσεις. Αυτό από μόνο του δεν ανοίγει χώρους σε ενεργούς πολίτες, αλλά και σε άλλες δημοκρατικές και αριστερές δυνάμεις για να ξεδιπλώσουν την δράση τους;
Αυτό μένει να αποδειχθεί. Τέλος, αυτές οι εκλογές είναι οι πρώτες που θα γίνουν με το καθεστώς της απλής αναλογικής. Ποιο είναι το πλαίσιο υπό το οποίο θα συνεργαζόσασταν με άλλες δυνάμεις; Σε περίπτωση που βρεθείτε στην αντιπολίτευση θα παραμείνετε εκεί;
Η απλή αναλογική είναι μια πρόκληση για όλους μας. Μπορεί να γίνει το μέσο για να αναβαθμιστεί και να γίνει πιο ουσιαστική και πολιτική η λειτουργία του δημοτικού συμβουλίου, μπορεί βέβαια και να εκφυλιστεί σε παρασκηνιακές συναλλαγές και δοσοληψίες. Και στα δύο ενδεχόμενα, τα αποτελέσματα θα γίνουν φανερά στην πορεία του χρόνου και θα έχουν συνέπειες για τους πολίτες. Και είναι προφανές, ότι και τα δύο ενδεχόμενα εξαρτώνται άμεσα από το ποιοι θα είναι στο επόμενο δημοτικό συμβούλιο, από τους συσχετισμούς, δηλαδή, που θα διαμορφωθούν.
Για εμάς υπάρχει ένα κριτήριο και μια προϋπόθεση στο πως θα κινηθούμε στο νέο αυτό περιβάλλον. Κριτήριο μας είναι η προγραμματική συμφωνία, ακόμα και σε επιμέρους ζητήματα. Προϋπόθεση είναι η διαφάνεια. Ένα δημοτικό συμβούλιο που δεν θα είναι κλειστό όργανο, αλλά θα ελέγχεται από την τοπική κοινωνία.
Με αυτά τα δεδομένα σε όποια θέση και αν βρεθούμε την επομένη των εκλογών θα προσπαθήσουμε να είμαστε η δύναμη εκείνη που θα παίρνει πρωτοβουλίες και θα επιδιώκει να διαμορφώνει πλειοψηφίες. Εξάλλου, δεν υποσχόμαστε μια καλύτερη εκπροσώπηση. Υποσχόμαστε πως με εμάς στην Δημοτική Αρχή, οι εξουσίες θα επιστρέψουν στους πολίτες, εκεί που πραγματικά ανήκουν.