Το συντριπτικό «ΟΧΙ» ακούστηκε από τις Βρυξέλλες ως την Ουάσιγκτον και την Μόσχα. Στην Συγγρού, στους Αμπελόκηπους και στην Χαριλάου Τρικούπη. Στον ΣΕΒ και στα διευθυντικά γραφεία των καναλιών. Κάποιοι καλύπτουν ακόμη με τα χέρια τα αυτιά τους, γιατί δεν το αντέχουν…
Του Γεράσιμου Λιβιτσάνου
Είναι σαφώς ένα ΟΧΙ, με έντονο όσο και γοητευτικό, το θυμικό στοιχείο. Δεν θα το αρνηθούμε. Άλλωστε 6 συνεχή χρόνια ταπεινώσεων, φτώχειας, απαξίωσης της εργασίας και της δημιουργικότητας, υποχρεωτικής καταδίκης σε μια ζωή μίζερη σε όλα τα επίπεδα, δεν είναι δυνατόν να μην σωρεύει συναισθήματα. Θυμός, οργή, αγανάκτηση, πίκρα, εξέγερση. ‘Όλα αυτά «έπεσαν» βαριά στην κάλπη.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν είναι ένα όχι απόλυτα συνειδητό. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να είναι αλλιώς όταν για να φτάσει ο ψηφοφόρος στην κάλπη και αρνηθεί το μνημόνιο των θεσμών έπρεπε να περάσει από το …Τούνελ του Τρόμου!
Μπαμπούλες της εξόδου από το Ευρώ με τις τηλεοράσεις να μεταδίδουν δίχως αίσθηση του μέτρου τις σχετικές δηλώσεις των ευρωπαίων αξιωματούχων. Φαντάσματα περί κουρέματος καταθέσεων στο «φόντο» των τραπεζών που λειτουργούν με capital controls. Βρυκόλακες του παρελθόντος (Σημιτης, Μητσοτάκης, Καραμανλής, Παπαντωνίου και τόσοι άλλοι) να απειλούν με όλεθρο και καταστροφή. Τέρατα στους χώρους δουλειάς να απειλούν ευθέως με απολύσεις και κλείσιμο εταιριών αν η κάλπη δεν βγάλει «ΝΑΙ». Και οι τράπεζες να παραμένουν κλειστές!
Μια τόσο ευρεία και συντονισμένη προσπάθεια παραπληροφόρησης και τρομοκρατίας δεν ξεπερνιέται από κανένα εκλογικό σώμα χωρίς να υπάρχουν βαθιά χαρακτηριστικά πολιτικής συνείδησης στην δεδομένη συγκυρία. Δεν ξεπερνιέται με «τυφλή» ψήφο. Χωρίς παράλληλα με την αγανάκτηση να εκφράζεται και η στερεή πεποίθηση ότι ο φαύλος κύκλος των μνημονίων πρέπει να σταματήσει. Πότε; Τώρα!
(Οι μόνοι που έχουν πραγματικό πρόβλημα είναι όσοι προεκλογικά μας …έπρηξαν ότι πρόκειται για ψήφο «ναι» ή «όχι» στην Ευρωπαϊκή ‘Ενωση και το Ευρώ. Τώρα τι λένε άραγε αν θέλουν να είναι στοιχειωδώς συνεπείς; Τι ψήφισε ο κόσμος; Δεν θα μας απαντήσουν όμως σε αυτό το ερώτημα, είναι απασχολημένοι στο να πιέζουν για την άμεση υπογραφή συμφωνίας ή στο να πείσουν ότι …δεν έχει και τόση σημασία το αποτέλεσμα.)
Σίγουρα το μήνυμα της κάλπης έχει όλες τις εκδοχές που μπορούν να απεικονιστούν στην «βεντάλια» της άρνησης της μνημονιακής πραγματικότητας. Από τους πολίτες που θεωρούν ότι η χώρα πρέπει να εγκαταλείψει το Ευρώ, τους πολίτες που δεν τρομάζουν στην ιδέα, εκείνους που προσδοκούν άμεσα εξελίξεις για μία άλλη Ευρώπη, έως και αυτούς που θεωρούν εφικτή μια καλύτερη και σαφώς βιώσιμη συμφωνία από το «έκτρωμα» που πρότειναν οι θεσμοί. Εικάζει κανείς ότι η τελευταία αυτή κατηγορία είναι πιθανά η κυρίαρχη. Αυτή ήταν και η προσέγγιση στο θέμα από την πλευρά της κυβέρνησης. Ισως η εβδομάδα απίστευτης πόλωσης που προηγήθηκε να έχει μεταβάλει ακόμη και αυτές τις εσωτερικές ισορροπίες, όμως δεν είναι δυνατή αυτή την στιγμή η καταγραφή τέτοιων στοιχείων. ‘Όμως σε κάθε περίπτωση το αποτέλεσμα της κάλπης αποπνέει θάρρος και αποφασιστικότητα. Τόσο ισχυρή που κανείς δεν την αμφισβητεί.
Με την ψήφο τους οι πολίτες κατάφεραν σε μία πρώτη, πρόχειρη ανάλυση τρία πράγματα:
Πρώτο: Να μην καταγραφούν στην νεώτερη ιστορία της Ελλάδας και της Ευρώπης ως ένας λαός …ηλιθίων! Ένας λαός που προσυπέγραψε την υποδούλωση του σε βάρβαρες πολιτικές λιτότητας
Δεύτερο: Να γκρεμίσουν με μία έκρηξη τον τοίχο του φόβου και της υποταγής δημιουργώντας νέα δεδομένα.
Τρίτο: Να δεσμεύσουν την κυβέρνηση που ανέδειξαν στις 25 Ιανουαρίου σε πολύ συγκεκριμένα πράγματα.
Θα ακολουθήσουν – το ξέρουμε και το ξέρει κι ό κόσμος- αφόρητες ίσως και τιμωρητικές πιέσεις. ‘Όμως η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και προσωπικά ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας δεν μπορούν παρά να παραιτηθούν από οποιαδήποτε σκέψη υιοθέτησης της πρότασης των δανειστών αλλά και από την δική τους πρόταση των 47 + 9 σελίδων που …της μοιάζει πολύ.
Η κυβέρνηση έχει σαφώς την δυνατότητα να ερμηνεύσει την λαϊκή ψήφο, ως άρνηση της πλήρους ρήξης με τους «θεσμούς» που αποδείχθηκαν «Τρόικα» και θα το κάνει γιατί είναι στρατηγική της επιλογή. Πρέπει όμως τουλάχιστον να αναμορφώσει τους διαπραγματευτικούς της στόχους. Είναι ασύμβατο με την λαϊκή εντολή να κάνει πίσω σε πολύ βασικά στοιχεία:
- Στην ενίσχυση των σημείων της πρότασής της, που χαρακτήριζε «αναδιανεμητικά» (π.χ φορολόγηση των επιχειρήσεων με κέρδη άνω των 500.000 ευρώ, αναδιαμόρφωση των φορολογικών κλιμάκων, χρηματοδότηση ασφάλισης μέσω εργοδοτικών εισφορών)
- Στην υλοποίηση συγκεκριμένων προγραμματικών δεσμεύσεων όπως η κατάθεση του νομοσχεδίου για τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας και την επαναφορά στο προ-μνημονίου καθεστώς ή την κατάθεση του νομοσχεδίου για τις τηλεοπτικές άδειες.
- Στην ένταξη στην συμφωνία μίας προσδιορισμένης χρονικά συζήτησης για την ΜΕΙΩΣΗ του χρέους είτε με την μορφή της διαγραφής, είτε με την μορφή της αναδιαθρωσης, είτε με την μορφή κουρέματος που ΔΕΝ θα επηρεάσει τα ασφαλιστικά ταμεία ή θα παράγει αντιλαϊκά αποτελέσματα.
- Στην εκμαίευση μίας συγκεκριμένης χρηματοδότησης από την Ε.Ε η οποία θα αποδοθεί ΑΜΕΣΑ προκειμένου να «πέσουν λεφτά» στην ζώσα οικονομία.
Το κυριότερο όμως είναι πως καθίσταται φανερό πώς δεν μπορεί πλέον στην πρότασή της να περιέχει τα ίδια στοιχεία σκληρής λιτότητας που περιείχε η προηγούμενη ακόμη και τα δεδομένα οικονομικών ελέγχων που ξεπερνούσαν στο στοιχειώδες δεδομένο της εθνικής κυριαρχίας.
Στους καιρούς αυτούς είναι προφανές ότι ακόμη και αυτά τα …αυτονόητα ζητούμενα για οποιοδήποτε κράτος δυτικού τύπου μπορεί να αποτελέσουν casus belli για τους «χολωμένους» θιασώτες του νεοφιλελευθερισμού και της λιτότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Για το λόγο αυτό δεν υπάρχει πολύς καιρός για πανηγυρισμούς. Ψυχραιμία, ετοιμότητα, αλληλεγγύη και δράση είναι τα ζητούμενα της συγκυρίας. Αυτά απαιτεί η προάσπιση της λαϊκής θέλησης.
Δεν έχουμε δει να ξεδιπλώνονται ακόμη οι αντιδράσεις του μνημονιακού κατεστημένου ή το αποτέλεσμα των οποίων διαπραγματεύσεων έχουν ήδη ξεκινήσει. Ξέρουμε όμως ότι ο ελληνικός λαός με την ψήφο του φρόντισε να τις οριοθετήσει. Κι αυτά τα όρια κανένας δεν μπορεί πια να τα περάσει…