Και του χρόνου

Το κόκκινο μανόν με τα στρασάκια, τις χιονονιφάδες και την ασημόσκονη στην άκρη—ημιμόνιμο τρομάρα σου—που φάνταζε τόσο εκθαμβωτικό στο ρεβεγιόν την Παραμονή Πρωτοχρονιάς ακολουθεί πορεία ανοδική αφήνοντας τα νύχια ασκεπή και έκθετα στην κριτική του (ξε)καθαρου λόγου.

Το δέντρο με τα φωτάκια σβηστά και τα στολίδια ολίγον τι πασέ για μέσα Γενάρη, εχέγγυο της αρχέγονης μυστηριακής γνώσης «ανέβασε με στο πατάρι, πριν κατεβάσεις τα καλοκαιρινά».

Τα σημάδια της γιορτής φανερά στους μαύρους κύκλους κάτω από μάτια· σε κάποιους από το ξεφάντωμα ως το ξημέρωμα στο Πραξιτέλους· σε άλλους από τα ολονύχτια ποκεράκια που τους υποσχέθηκαν—για άλλη μια χρονιά—ότι κερδίζουν στην αγάπη·σε μερικούς γιατί Χριστούγεννα ξε-Χριστούγεννα το μωρό ξυπνάει κάθε δύο ώρες για να φάει· στους περισσότερους, πάλι,από τα απείθαρχα ρουθούνια τους, βουλωμένο το αριστερό-ακατάσχετη καταρροή το δεξί (αυτό θα πει Εθνικός Διχασμός), τα δεκατάκια, τ’ αυτιά που σφυρίζουν και τον βήχα που δεν κρύβεται.

Και κάπως έτσι, στον ρυθμό ενός καθιερωμένου μεθεόρτιου ντεκαντάνς, διανύουμε αισίως το πρώτο δεκαπενθήμερο του 2018. «Ο 21^ος αιώνας ενηλικιώνεται φέτος», διάβασα κάπου. Βρε σαν χτες θυμάμαι το Μιλένιουμμε τις πάνες και τώρα να που ετοιμάζεται να δώσει Πανελλήνιεςτο μανάρι μου. Βέβαια, όταν ενηλικιωνόταν ο προηγούμενος αιώνας, είχε ήδη στο ενεργητικό του έναν Παγκόσμιο Πόλεμο, μια Κομμουνιστική Επανάσταση, ένα Κίνημα στο Γουδί, μια εξέγερση των αγροτών στο Κιλελέρ, την εκλογή των πρώτων γυναικών βουλευτίνων στη Φινλανδία, τη βύθιση του Τιτανικού, τη γενοκτονία των Αρμενίων, την πρώτη πτήση με αεροπλάνο από τους αδελφούς Ράιτ, τον Φρόιντ να μεσουρανεί, τη Μεταμόρφωση του Κάφκα, τους Δουβλινέζους του Τζόυς, τον Πίτερ Παν σε θεατρικό και μυθιστόρημα, και το πρώτο ιστορικά καταγεγραμμένο «O.M.G»ως συντομογραφία του «OhmyGod!» σε επιστολή του Λόρδου Φίσερ προς τον Γουίνστον Τσώρτσιλ το 1917.

Ο δικός μας φέρελπις ενήλιξ αιώνας πιο διστακτικός μεν, αλλά εξίσου ιστορικά ενδιαφέρων δε. Και Δίδυμοι Πύργοι, και Γκουαντάναμο, και πόλεμος στο Ιράκ, και Ολυμπιακοί Αγώνες στην Αθήνα, και Facebook, και Αραβική Άνοιξη, και εξέγερση του Δεκέμβρη, και οικονομική κρίση, και μνημόνια, και whistleblowing για την παραβίαση των προσωπικών δεδομένων μας στο διαδίκτυο, και «Πρώτη Φορά Αριστερά σε συγκυβέρνηση με Ακροδεξιά», και Brexit, και Τραμπ στον Λευκό Οίκο και #metoo, κι όπου φτωχός κι η μοίρα του στην εγκληματικά δολοφονική πυρκαγιά στο ΓκρένφελΤάουερ του Λονδίνου και στην πλημμύρα στη Μάνδρα, και ξεκλήρισμα του μουσικού στερεώματος του 20^ου αιώνα από τον Leonard Cohen ως τον David Bowie και από τον Λουκιανό Κηλαηδόνη ως την Αρλέτα.

Από τη μια λες μπορεί να ενηλικιώθηκε ο αιώνας αλλά δεν άλλαξε καιτίποτα.

Το 2018 χωράει ακόμα την αποθέωση του κιτς ανιστόρητου εθνικιστικού και ρατσιστικού αχταρμά: τονΜάρκο Σεφερλή, ντυμένοΔίακυανόχρυσο από τις αποκριάτικες στολές JUMBO μόνο 7,99, να μιλά για την Ορθοδοξία, την Αρχαιογνωσία, και τους Γερμανούς που μόνη τους εφεύρεση είναι «το ανθρώπινο σαπούνι»—και το χειρότερο ο κόσμος από κάτω να χειροκροτάει σαν να μην υπάρχει αύριο. Άραγεόλοι αυτοί που βγήκαν απ’ τα ρούχα τους με τον βασιλιά του αχαχούχα τώρα που κάνει «κριτική» στον ΣΥΡΙΖΑ είχαν πέσει να φάνε και τον Λαζόπουλο πριν δύο χρόνια που δήλωνε για τον Σόιμπλε (αλλά και για κάθε άνθρωπο σε αναπηρικό καροτσάκι) πως «όταν ένας άνθρωπος είναι καθηλωμένος σε μία καρέκλασιγά σιγά το μυαλό του καθηλώνεται και σε μια ιδέα. Εγώ το λέω παράνοια, το λέω παραφροσύνη»; Δεν είμαι τόσο σίγουρη.

Το 2018, 8^ο έτος της ελληνικής κρίσης κι εκεί που λες δεν έχει πάτο το βαρέλι, χωράει και την περαιτέρω διάλυση του κοινωνικού κράτους και την παραβίαση κεκτημένων δικαιωμάτων όπως το επίδομα παιδιού στους ήδη κουτσουρεμένους μισθούς, τους πλειστηριασμούς ακινήτων και τους περιορισμούς στην απεργία.

Στην πρώτη μόνο βδομάδα του το 2018 χωράει τον θάνατο ακόμα 81 ανθρώπων που προσπάθησαν να διασχίσουν τη Μεσόγειο για να ξεφύγουν από τον πόλεμο και την ανέχεια. Χωράει και το γεγονός ότι αυτή η τραγική είδηση αν δεν περάσει απαρατήρητη δεν μας κάνει πια σχεδόν καμιά εντύπωση.

Από την άλλη λες αλλάξαν όλα.

Το 2017 έγινε λίγο πιο δύσκολο να παρενοχλήσει σεξουαλικά κάποιος μια γυναίκα ή έναν άντρα και μετά να μην τρέχει κάστανο. Οι υπαίτιοι της γενοκτονίας των Βόσνιων καταδικάστηκαν σε ισόβια. Χιλιάδες συμπολίτες μας απέκτησαν το δικαίωμα της νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου κι ας θέλει ακόμα πολλές βελτιώσεις. Με τα χίλια τους στραβά οι Εργατικοί του αριστερόστροφου, αντιπαθούς από τα κλασικά ΜΜΕ, πολέμιου του πολέμου και των πυρηνικών ΤζέρεμιΚόρμπιν, αύξησαν το ποσοστό τους στις εκλογές του Ιουνίου στο Ηνωμένο Βασίλειο οδηγώντας την Συντηρητική πρωθυπουργό ΤερίζαΜέι να χάσει την αυτοδυναμία της στο κοινοβούλιο. Η 16χρονη Παλαιστίνια Αχέντ Ταμίμι έγινε σύμβολο ανυπακοής χαστουκίζοντας έναν Ισραηλινό στρατιώτη.

Με άλλα λόγια, ο χρόνος, ιδωμένος ως ιστορία, δεν προχωρά γραμμικά. Ούτε προς το απόλυτο καλό, ούτε προς το απόλυτο κακό. Είναι γεμάτος ασυνέχειες, πισωγυρίσματα, άλματα μπροστά, στάσεις, στιγμές προόδου, νίκης αλλά και ήττας και μαυρίλας και καταχνιάς. Και το κυριότερο. Ο χρόνος όπως προσλαμβάνεται από τον άνθρωπο έχει μέσα του μια απαραίτητη επαναληπτικότητα. Μια επαναληπτικότητα που μας ησυχάζει και ενίοτε μας νανουρίζει σαν εκείνο το ίδιο και απαράλλαχτο παραμύθι που ζητούσαμε πριν πέσουμε για ύπνο. Μια επαναληπτικότητα που μας κρατά σε μια ψυχική τάξη που βλέπει την ψυχική αταξία, την ιστορική ασυνέχεια σαν εξωγενές φαινόμενο. Που απομακρύνει τάχα την επίγνωση της θνητότητάς μας. Γιατί τι άλλο είναι οι γιορτές, αυτή η επαναλαμβανόμενη ετήσια συμπύκνωση του τέλους με την αρχή, τα λαμπάκια μες στο καταχείμωνο, από μια επίπλαστη βεβαιότητα ότι αυτό θα μας συμβαίνει κάθε χρόνο, για πάντα, εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

Άλλη μια χρονιά μας βρίσκειξανά. Ζωντανούς. (Μάλλον) φτωχότερους. Μεγαλύτερους κατά ένα έτος. Περισσότερο ή λιγότερο υγιείς. Άνεργους ή υποαμειβόμενους. Μας βρίσκει κοντά. Μακριά.Εδώ. Ή αλλού. Ή στο πέρα-δώθε. Με μεταγραφές νέες φίλων. Με περισσότερα βιβλία, αδιάβαστα και διαβασμένα. Μας βρίσκει άλλη μια χρονιά λίγο πιο κουρασμένους, λίγο πιο αδιάφορους, λίγο λιγότερο πολιτικούς, λίγο πιο «δεν βαριέσαι, αδερφέ». Με απώλειες αγαπημένων ανθρώπων.Με πιο πολλούς χορούς και τραγούδια και γέλια και κάποια κλάματα και αγώνες και ενσυναίσθηση και κριτική και αλληλεγγύη. Μαζί. Χώρια. Ελπίζω μαζί, κι αν είναι χώρια, ας είναι για λίγο ή για καλό. Και του χρόνου.