αναδημοσίευση από το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων
Η κατάρρευση της στοάς συνέβη μισή περίπου ώρα πριν πιάσει δουλειά η απογευματινή βάρδια. Εκείνη την ώρα βρισκόταν στο σημείο (τη θέση “15”) μόνο ένας εργαζόμενος, που τον είχαν στείλει να μαζέψει με φορτωτή τα μπάζα που είχαν πέσει από την οροφή της στοάς. Ο άνθρωπος αυτός γλύτωσε κυριολεκτικά από θαύμα καθώς, όπως μας είπαν εργαζόμενοι στο μεταλλείο, “έπεσε μπροστά του όλο το βουνό”. Η έξοδος αποκλείστηκε από τα βράχια, εγκλωβίζοντας τον εργαζόμενο με τον φορτωτή. Ευτυχώς επρόκειτο για έναν “παλιό” εργαζόμενο, με καλή γνώση του μεταλλείου, ο οποίος κατάφερε να ανεβεί από μια σκάλα στον ανώτερο όροφο και από εκεί να βγει στην επιφάνεια. Ελάχιστη ώρα αργότερα θα περνούσαν από το συγκεκριμένο σημείο οι 20-25 απογευματινοί εργαζόμενοι για να πάνε στα μέτωπα της εξόρυξης, με ενδεχόμενα τραγικά αποτελέσματα.
Οι πτώσεις βράχων οροφής στοών είναι συχνό φαινόμενο στο μεταλλείο των Μαύρων Πετρών και έχουν οδηγήσει τα προηγούμενα χρόνια σε τραυματισμούς, ακόμα και σε θανάτους εργαζομένων. Τον Φεβρουάριο του 2016, ένας μεταλλωρύχος έχασε τη ζωή του όταν καταπλακώθηκε από όγκο μεταλλεύματος που έπεσε από την οροφή. Κατά την εκδίκαση της αγωγής αποζημίωσης της οικογένειας του νεκρού, η πλευρά της εταιρείας έριξε όλη την ευθύνη για το δυστύχημα στο ίδιο το θύμα – ένα χαρακτηριστικό δείγμα του τι ακριβώς εννοεί η Ελληνικός Χρυσός όταν διαλαλεί ότι “νοιάζεται για τους ανθρώπους της”. Άλλος ένας εργαζόμενος είχε σκοτωθεί με τον ίδιο ακριβώς τρόπο το 2009. Στα μεταλλεία της Ελληνικός Χρυσός, τα μόνα ατυχήματα που (αναγκαστικά) αποκαλύπτονται είναι τα θανατηφόρα, όλα τα υπόλοιπα αποσιωπούνται. Ακόμα και ιδιαίτερα σοβαροί τραυματισμοί, πολύ σπάνια γίνονται γνωστοί ή διαρρέουν στα μέσα ενημέρωσης. Η ομερτά καλά κρατεί.
Μόλις τρεις μήνες νωρίτερα, όταν βρίσκονταν σε απεργιακές κινηταποιήσεις, τα σωματεία των εργαζομένων κατηγορούσαν με έγγραφο τους την εταιρεία για μια σειρά από “σοβαρές και επικίνδυνες παραλείψεις”, μεταξύ των οποίων και ότι “υπάρχουν συχνές καταπτώσεις σε κεντρικές στοές του Μαντέμ Λάκκου (Μαύρων Πετρών) που δεν καταγράφονται στο Βιβλίο Συμβάντων”. Όμως η κατάρρευση της συγκεκριμένης κεντρικής στοάς και μάλιστα σε αυτήν την έκταση, ίσως είναι ενδεικτική της κατάστασης στην οποία βρίσκεται συνολικά το μεταλλείο των Μαύρων Πετρών. Η +220/+120 είναι η στοά προσπέλασης του χαμηλότερου σημείου του κοιτάσματος (στα 120 μ. πάνω από τη στάθμη της θάλασσας). Ήταν το πρώτο μεγάλο έργο εκσυγχρονισμού του μεταλλείου, κατά τα πρώτα έτη λειτουργίας του από την Ελληνικός Χρυσός. Μεγάλο καμάρι ήταν, τότε, η ενίσχυση-υποστήριξή της όχι με ξύλα, αλλά με gunite (εκτοξευόμενο σκυρόδεμα). Τώρα το “καμάρι” της εταιρείας κατέρρευσε με πάταγο. Tο συγκεκριμένο τμήμα της στοάς φαινόταν από μέρες ότι ήταν επισφαλές, λένε οι εργαζόμενοι. Πολλά ερωτηματηματικά υπάρχουν για το αν η εταιρεία είχε λάβει όλα τα μέτρα σταθεροποίησης της οροφής που ήδη “χωμάτιζε” και κάτω από την οποία περνούσαν καθημερινά πολλές δεκάδες εργαζόμενοι, σε τρεις βάρδιες κάθε μέρα.
Το μεταλλείο Μαύρων Πετρών είναι ένα επικίνδυνο μεταλλείο, σε ιδιαίτερα επιβαρυμένο γεωλογικό περιβάλλον, λόγω προγενέστερης και σύγχρονης μεταλλευτικής εκμετάλλευσης και έντονης σεισμικότητας. Το μεταλλείο ακολουθεί υπογείως το μεγάλο σεισμικό ρήγμα Στρατωνίου-Βαρβάρας, ενώ την περιοχή διατρέχει και πλήθος άλλων, μικρότερων ρηγμάτων. Η εξόρυξη γίνεται εξ’ολοκλήρου με τη χρήση εκρηκτικών. Η προσπάθεια της εταιρείας για δραστική μείωση του λειτουργικού και εργατικού κόστους, εν’οψει της αναζήτησης αγοραστή, φαίνεται ότι δεν είναι χωρίς επιπτώσεις στην ασφάλεια. Σύμφωνα με το έγγραφο των σωματείων, υπάρχουν ελλείψεις προσωπικού σε βασικά τμήματα του μεταλλείου. Η πλήρωση των κενών της εξόρυξης (λιθογόμωση), ένα βασικό μέτρο σταθεροποίησης του μεταλλείου και του υπερκείμενου πετρώματος, είχε σταματήσει πολλές μέρες πριν το ατύχημα, λόγω αποχώρησης της εργολαβικής εταιρείας που την είχε αναλάβει. Η ελλιπής λιθογόμωση, η διατάραξη της οροφής της στοάς από τις γεωτρήσεις και τις εκρήξεις, κάποιος μικροσεισμός του ρήγματος, όλα μπορεί να συνετέλεσαν στην κατάρρευση.
Σύμφωνα πάντα με τις πληροφορίες μας, η αποκατάσταση της ζημιάς θα πάρει μήνες λόγω της επισφαλούς κατάστασης του μεταλλείου. Και βέβαια, μια υπόγεια κατολίσθηση αυτού του μεγέθους δεν είναι καθόλου απίθανο να έχει επιπτώσεις και στην επιφάνεια του εδάφους, δηλαδή στη Στρατονίκη, που ήδη έχει διαλυθεί από την εντατική εξόρυξη με εκρηκτικά επί 15 και πλέον χρόνια κάτω από τον οικισμό. Μπροστά στο στόχο της μεγιστοποίησης του κέρδους της εταιρείας, η ασφάλεια του χωριού αλλά, όπως φαίνεται, και των εργαζομένων έρχεται σε δεύτερη μοίρα. “Όλο το βουνό είναι σάπιο, κούφιο”, μας είπαν οι εργαζόμενοι που πηγαίνουν με φόβο στη δουλειά.
Ακολουθούν δύο ακόμα φωτογραφίες από το σημείο του ατυχήματος:
