του Θάνου Καμήλαλη
«Υπήρχε θυμός, αρκετός, που συσσωρευότανε με τα χρόνια. Γιατί αυτή η κατάσταση “χτίζεται” εδώ και καιρό. Σε διάφορες περιοχές του νησιού κάτοικοι έχουν αντιμετωπίσει προβλήματα, με επιχειρηματίες που κλείνουν ολόκληρη την παραλία, βάζουν πολύ δυνατά τη μουσική, δεν αφήνουν καθόλου χώρο για τους λουόμενους» αναφέρει στο TPP ο Ηλίας Πετράκης, μέλος της Κίνησης Πολιτών Πάρου για Ελεύθερες Παραλίες. Συνεχίζοντας για το πώς δημιουργήθηκε η Κίνηση, εξηγεί:
«Έχουμε την τύχη στην Πάρο, να έχουμε έναν Πολιτιστικό Σύλλογο, τον Αρχίλοχο. Έναν Πολιτιστικό Σύλλογο με μεγάλη ιστορία, από τις αρχές της Μεταπολίστευσης. Για πάρα πολλά χρόνια, πολλά πράγματα διοργανώνονται από εκεί μέσα. Μέσα από τον Αρχίλοχο, μία κεντρική φιγούρα είναι ο Χρήστος Γεωργούσης, εκπαιδευτικός για πάρα πολλά χρόνια στα νησιά των Κυκλάδων, εκ των οποίων πολλά χρόνια στην Πάρο και τελικά διευθυντής τους σχολείου του νησιού. Είναι συνταξιούχος τώρα, ήταν πάντα εμπλεκόμενος στα αυτοδιοικητικά και χαίρει σεβασμού που υπερβαίνει τις πολιτικές και κομματικές προτιμήσεις. Αυτός ξεκίνησε, με μία-δύο αναρτήσεις, να επισημαίνει το πρόβλημα και μέσα από αυτές καλέστηκε και μία πρώτη συνέλευση. Σε αυτήν τη συνέλευση, που έγινε κάπου στις αρχές Ιουνίου, μαζεύτηκαν γύρω στους 250 άτομα. Για τα δεδομένα της Πάρου και μάλιστα ενώ έχει ξεκινήσει η σεζόν, είναι πολύ μεγάλος αριθμός».
Ανάμεσα στους κατοίκους που ανταποκρίθηκαν, τονίζει, είναι πολίτες από όλους τους πολιτικούς χώρους του νησιού, μεταξύ των οποίων και επιχειρηματίες του χώρου του Τουρισμού. «Έχουμε ανθρώπους μαζί μας, με ξενοδοχεία, μικρές μονάδες, βίλες κλπ, οι οποίοι αντιλαμβάνονται ότι αυτή η κατάσταση χαλάει και το τουριστικό προϊόν» τονίζει ο Ηλίας Πετράκης, που δραστηριοποιείται και ο ίδιος στον χώρο. «Την υποβάθμιση αυτή την προσέχουν και οι πελάτες μας. Προσέχουν αυτήν την κατάσταση, μας ρωτάνε ποιες είναι οι ελεύθερες παραλίες, ώστε να έχουν ένα μέρος να ηρεμήσουνε, να έρθουν σε επαφή με τη φύση» προσθέτει.
Πρώτο βασικό θέμα συζήτησης για τους κατοίκους που ανταποκρίθηκαν στο πρώτο κάλεσμα, ήταν καταλάβουν το θεσμικό κομμάτι, δηλαδή ποια υπηρεσία είναι αρμόδια για τους ελέγχους και την τήρηση της νομιμότητας. «Ήρθε και ο Δήμαρχος σε αυτήν τη συνέλευση, ο οποίος είναι της Νέας Δημοκρατίας και ο οποίος είπε ότι έχει κάνει ό,τι μπορεί και στέλνει καταγγελίες στην Κτηματική Υπηρεσία στη Σύρο, η οποία είναι η αρμόδια και ο Δήμος δεν μπορεί να κάνει κάτι. Η Κτηματική Υπηρεσία της Σύρου εντωμεταξύ έχει 5 άτομα για όλες τις Κυκλάδες και μία σειρά από πράγματα.» σημειώνει ο κ.Πετράκης και προσθέτει:
«Είναι αλήθεια ότι εκεί είναι η κεντρική αρμοδιότητα, αλλά στην πορεία προέκυψε και ότι ο Δήμος έχει μία σειρά από ελεγκτικές αρμοδιότητες, για πιθανές αυθαιρεσίες. Έτσι κάπως πήγε η πρώτη συνέλευση, υπήρξαν πολλές τοποθετήσεις για τις αρμοδιότητες, αλλά και πολλές με θυμό, από ανθρώπους που έχουν βιώσει τις συνέπειες και μερικοί από αυτούς έχουν στοχοποιηθεί από επιχειρηματίες». Εκτός της φυσικής παρουσίας, οι κάτοικοι οργανώνονται και διαδικτυακά, με σχετικό γκρουπ στο facebook και διαδικτυακό ψήφισμα, που απευθύνονται και σε πολίτες εκτός Πάρου με ενδιαφέρον για την κατάσταση στο νησί.
Φαίνεται ότι οι πρωτοβουλίες των κατοίκων έχουν αναγκάσει σε κινητοποίηση, σε κάποιον βαθμό, και τον Δήμο Πάρου, ο οποίος, στις 12 Ιουλίου, δηλαδή στα μέσα της τουριστικής σεζόν, απέστειλε ένα έγγραφο τους επιχειρηματίες να σεβαστούν τις συμβάσεις, απειλώντας με ελέγχους. και σημειώνοντας ότι «οι διαμαρτυρίες των πολιτών είναι διαρκώς αυξανόμενες».
«Υπάρχουν ελεύθερες παραλίες και είναι πάρα πολλές και υπάρχουν και οργανωμένες παραλίες, σε ορισμένες εξ’αυτών, γίνεται πραγματικά μία καταπάτηση του ελεύθερου χώρου, παραπάνω από ό,τι πρέπει. Πρέπει να κάνουμε ελέγχους και να τα στέλνουμε στην Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου» δήλωσε ο δήμαρχος, Μάρκος Κωβαίος, στον ΑΝΤ1.
Για πολλά από τα μέλη της Κίνησης όμως, η αντίδραση του Δήμου χαρακτηρίζεται κυρίως από μετάθεση της ευθύνης και προσπάθεια υποβάθμισης του προβλήματος. Ως παράδειγμα, αναφέρεται η δήλωση του Δημάρχου σε σχετικό ρεπορτάζ της «Καθημερινής», όπου υποστήριξε πως «οι περισσότερες παραλίες της Πάρου είναι ελεύθερες. Τα προβλήματα υπάρχουν σε πέντε συγκεκριμένες παραλίες εδώ και πολλά χρόνια», προσθέτοντας ξανά πως η ευθύνη είναι στην Κτηματικη΄Υπηρεσία.
Μπάνιο – Παρέμβαση Διαμαρτυρίας
Παράλληλα όμως, μετά την πρώτη συνέλευση των κατοίκων, «έγινε σαφές ότι μόνο με το θεσμικό δεν θα βγάλουμε άκρη». Στη δεύτερη τους συνέλευση οι κάτοικοι αποφάσισαν ότι πέρα από τις θεσμικές ενέργειες, όπως το να συγκεντρωθεί ένας φάκελος με αυθαιρεσίες, που θα σταλεί στις αρμόδιες υπηρεσίες, να ξεκινήσουν και «κάποιες παρεμβάσεις σε παραλίες. Δηλαδή να πηγαίνουμε να κάνουμε το μπάνιο μας και να διεκδικούμε από τον επιχειρηματία να μαζέψει τις παρανομίες».
Αυτό το πρώτο μπάνιο προγραμματίστηκε για την Κυριακή, 23 Ιουλίου στην παραλία Μικρή Σάντα Μαρία. Εκεί, όπως τονίζει η Κίνηση, υπάρχει επαναλαμβανόμενη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου της Πάρου να μην παραχωρηθεί καν ο αιγιαλός για ανάπτυξη ομπρελοκαθισμάτων. Απόφαση που έχει παραβιαστεί. «Ενώ υπάρχει αυτή η απόφαση, δύο επιχειρηματίες έχουνε γεμίσει τη Μικρή Σάντα Μαρία. Η ελπίδα είναι να είμαστε τουλάχιστον 100 άνθρωποι και θα υπάρχουν και δημοτικοί σύμβουλοι της αντιπολίτευσης. Δεν ξέρω αν θα έρθει κανένας από την παράταξη του δημάρχου» αναφέρει ο Ηλίας Πετράκης. Στο σχετικό κάλεσμα αναφέρεται πως η Κίνηση έχει ενημερώσει την αστυνομία να βρίσκεται μαζί με τους κατοίκους στον χώρο, ώστε να μην υπάρξει οποιαδήποτε φασαρία.
Το Ψηφιακό Παρατηρητήριο των αυθαιρεσιών
Για να αναδείξουν το πρόβλημα, μέλη της Κίνησης Πολιτών δημιούργησαν το «Digitalparos Lab», έναν διαδραστικό χάρτη του νησιού όπου καταγράφονται οι παραλίες που δίνονται για εκμετάλλευση και διαπιστώνεται, μέσα από αεροφωτογραφίες, και βάσει των δημοσιευμένων συμβάσεων στη «Διαύγεια» το αν τηρούνται τα όρια της νόμιμης εκμετάλλευσης ή αν καταγράφονται αυθαιρεσίες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, διαπιστώνουν ότι οι επιχειρηματίες που εκμεταλλεύονται τον αιγιαλό ξεπερνούν κατά πολύ τα όρια των συμβάσεών τους. Ορισμένοι από αυτούς κλείνουν ακόμα και ολόκληρη την παραλία, χωρίς να έχουν κανένα δικαίωμα.
«Έγινε η εξής δουλειά: Μπήκανε κάποιοι άνθρωποι από την ομάδα στη “Διαύγεια” και κατέβασαν τις συμβάσεις σε πάρα πολλές παραλίες της Πάρου. Οι συμβάσεις αυτές έχουν γεωγραφικό προσδιορισμό της έκτασης που νοικιάζει ο επιχειρηματίας. Μετά συνέκριναν τις συμβάσεις με αεροφωτογραφίες του καλοκαιριού του 2022. Oπότε στην εφαρμογή, σε κάθε παραλία, μπορείς να δεις, με το πράσινο, ποια είναι τα όρια της νόμιμης εκμετάλλευσης και πού φτάνουν οι ομπρέλες» εξηγεί ο Ηλίας Πετράκης. «Είναι πολύ λίγα τα μαγαζιά τα οποία μένουν στα όριά τους. Κάποια έχουνε μικρές παραβιάσεις, κάποια είναι εξωφρενικά.»
Ενδεικτικές καταγραφές της Κίνησης Πολιτών (φωτογραφίες από Digitallab Paros):
Το παράδειγμα των πολιτών της Πάρου ήδη ενδιαφέρονται να το ακολουθήσουν και κάτοικοι άλλων νησιών. «Στη Νάξο έγινε ένα γκρουπ στο facebook και προσπαθούν να μαζευτούνε μέσω αυτού. Στη Σύρο τώρα οργανώνονται και αυτοί, υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να δουνε κι αυτοί πως μπορούνε να το προχωρήσουν» τονίζει το μέλος της Κίνησης.
Όλα αυτά, με μόνα αιτήματα την τήρηση της νομιμότητας, την προστασία του τόπου τους και το δικαίωμα των κατοίκων σε ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες του νησιού τους. Ένα αίτημα για πρόσβαση σε δημόσια αγαθά, δυστυχώς καθόλου αυτονόητο. «Είναι πολλές οι ήττες στα δημόσια αγαθά τα τελευταία χρόνια» σημειώνει ο Ηλίας Πετράκης, εκφράζοντας όμως την ελπίδα ότι η οργάνωση μιας τέτοιας μαζικής πρωτοβουλίας «από τα κάτω», μπορεί να πετύχει και να προσφέρει αναγκαίες νίκες, σε τοπικό επίπεδο.