του Θάνου Καμήλαλη
Ανήμερα 17ης Νοεμβρίου και σε ένα δελτιο Τύπου με τίτλο «πώς θα επαληθεύεται η ιδιότητα του διευθυντικού στελέχους» το Υπουργείο Εγρασίας ενημερώνει για τη σχετική Υπουργική Απόφαση που εκδόθηκε, σε εφαρμογή του «Νόμου Χατζηδάκη» και ανακοινώνει πώς:
«Από την 29η/11/2021 για λόγους απλούστευσης της διαδικασίας παύει να υφίσταται η υποχρέωση των εργοδοτών να καταχωρούν στο έντυπο Ε8 του Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ την υπερεργασία των εργαζομένων τους που ούτως ή άλλως εντασσόταν και εντάσσεται στο νόμιμο ωράριο. Διατηρείται ωστόσο η υποχρέωση προαναγγελίας των υπερωριών»
Όπως εξηγεί στο ΤPP ο Πάνος Κορφιάτης, «στην Ελλάδα υπάρχει το 8ωρο, υπάρχει η υπερεργασία και η υπερωρία. Η υπερεργασία αφορά, αν δουλεύεις 5ήμερο 8ωρο, την πρώτη ώρα δουλειάς σου μετά το ωράριο και αν δουλεύεις 6ωρο, είναι μία ώρα και 20 λεπτά. Αυτός είναι ένας χρόνος που μπορεί να τον πάρει ο εργοδότης μονομερώς, να σε υποχρεώσει να δουλέψεις, πέραν του ωραρίου σου και να σε πληρώσει με προσαύξηση 20%. Η υπερωρία ξεκινάει μετά από αυτό, αμείβεται με παραπάνω προσαύξηση 40% και θεωρητικά έχεις δικαίωμα να την αρνηθείς. Η υπερεργασία είναι μία ελληνική ιδιαιτερότητα που δεν υπάρχει σε άλλες χώρες».
Συνεχίζει λέγοντας πως «όταν ήμασταν εμείς στο υπουργείο, η υπερεργασία δεν δηλωνόταν πουθενά. Αυτό σήμαινε ότι εγώ, σαν εργοδότης, δεν υποχρεωνόμουν να δηλώσω κάπου ότι υποχρεώνω τον εργαζόμενο σε υπερεργασία Το μόνο που μπορούσες να κάνει είναι να καταγράψεις την υπερεργασία και μετά να ζητήσεις από τον εργοδότη να την πληρώσει. Εμείς ήρθαμε το φθινόπωρο του 2017 και είπαμε ότι στη δήλωση του ωραρίου, πρέπει να καταγράφεται και η υπερεργασία και η υπερωρία».
Η αλλαγή αυτή εφαρμόζεται τελικά, μετά τις σχετικές υπουργικές αποφάσεις, έναν χρόνο μετά, το φθινόπωρο του 2018 και σύμφωνα με τον πρώην Ειδικό Γραμματέα του ΣΕΠΕ, «είδαμε στο σύστημα ότι πάρα πολλές ώρες δεν εμφανίζονταν πουθενά, ο αριθμός πρέπει να είναι κοντά στις 1 εκατομμύριο το μήνα»
Τη μεθόδευση κατήγγειλαν με δηλώσεις τους η Τομεάρχης Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ, Έφη Αχτσιόγλου και ο εκπρόσωπος Τύπου της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Νάσος Ηλιόπουλος. «Σαν τον κλέφτη» ο Χατζηδάκης, «ο κ. Χατζηδάκης κάνει ένα ακόμη δώρο στους εργοδότες που παρανομούν, για να μπορούν ανενόχλητοι να κλέβουν εργάσιμο χρόνο και χρήματα από τους εργαζομένους τους, δίνει ένα ακόμη όπλο στην εργοδοτική παραβατικότητα» σχολιάζει μεταξύ άλλων η πρώην υπουργός Εργασίας, ενώ ο Ηλιόπουλος κάνει λόγο για «5 εκατομμύρια ώρες που δηλώθηκαν και πληρώθηκαν», επικαλούμενος τα συγκεντρωτικά στοιχεία που υπήρχαν στη διάθεση του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι και το 2019.
Απαντώντας την Πέμπτη, ο υπουργός Εργασίας, Κωστής Χατζηδάκης, υποστηρίζει ότι «οι δηλώσεις ΣΥΡΙΖΑ αγγίζουν τα όρια της γελοιότητας», καθώς «ο ΣΥΡΙΖΑ στην πραγματικότητα καταγγέλλει τον ίδιο του τον εαυτό. Διότι αυτό που κάνει η κυβέρνηση είναι η επαναφορά ενός συστήματος για τη δήλωση της υπερεργασίας που ίσχυε στα μισά χρόνια από όσα κυβερνούσε ο ΣΥΡΙΖΑ!». Η κυβέρνηση υποστηρίζει επίσης ότι «με τη νέα Υπουργική Απόφαση δεν καταργήθηκε η δήλωση της υπερεργασίας ούτε, φυσικά, οι σχετικές προσαυξήσεις, αλλά η προαναγγελία της. Όπως συμβαίνει και με το νόμιμο ωράριο με το οποίο πάντοτε εξισωνόταν νομικά» και προσθέτει ότι απλώς «στην πραγματικότητα πρόσθετε γραφειοκρατικό βάρος στη διαδικασία της δήλωσης. Το γνωρίζουν άλλωστε όλοι οι λογιστές».
Ωστόσο, τίποτα από τα παραπάνω δεν απαντά στο γεγονός πως το 8ωρο «σιωπηρά γίνεται 9ωρο και είναι στην καλή θέληση του εργοδότη να σε πληρώσει επιπλέον για την 9η ώρα. Αν δεν θέλει, δεν μπορείς να κάνεις πρακτικά τίποτα», όπως σημειώνει ο κ.Κορφιάτης. Η προαναγγελία εξάλλου στην «Εργάνη» είναι απαραίτητη για να υπόκειται σε έλεγχο το ωράριο κάθε εργαζόμενου, η προσαύξηση του μισθού χάνεται, ενώ το γεγονός ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ διατήρησε για δύο χρόνια τη διάταξη» πριν την αλλάξει, δεν είναι επιχείρημα πως «καταγγέλλει τον εαυτό του».
Ο πρώην Ειδικός Γραμματέας του ΣΕΠΕ διευκρινίζει βέβαια πως αν ο εργαζόμενος δηλώνεται για υπερωρίες, τότε προσμετράται η υπερεργασία, αλλά «το φάσμα του ελέγχου» περιορίζεται ακόμα περισσότερο.
«Αν δηλωθεί η υπερωρία, σιωπηρά ο εργοδότης αποδέχεται την υπερεργασία, οπότε πρέπει να σε πληρώσει. Δεν μπορείς να φύγεις για μία ώρα και μετά να γυρίσεις να κάνεις υπερωρία. Ωστόσο το φάσμα του ελέγχου περιορίζεται δραστικά, γιατί γίνεται ακόμα πιο δύσκολο να βρεις έναν παραβατικό εργοδότη. Δεν είναι σαφές που τελειώνει το ωράριο και που αρχίζει η υπερωρία, γιατί μπορεί για παράδειγμα ο εργαζόμενος να κάθεται μία ώρα επιπλέον μετά το ωράριο και μισή από την επόμενη ώρα. Δηλαδή χάνεται από τον έλεγχο μιάμιση ώρα μετά το ωράριο» αναφέρει συγκεκριμένα στο ΤPP ο Πάνος Κορφιάτης.
Η κατάργηση της δήλωσης της υπερεργασίας είναι ακόμα ένα χτύπημα της κυβέρνησης Μητσοτάκη στον έλεγχο της εργοδοτικής αυθαιρεσίας. Έχει προηγηθεί φυσικά ο αντεργατικός νόμος Χατζηδάκη με την πρακτική κατάργηση του 8ώρου και τα απανωτά χτυπήματα στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, που «αναβαθμίστηκε» μόνο στα χαρτιά, βαφτιζόμενο «Ανεξάρτητη Αρχή». Το 2019 η κυβέρνηση Μητσοτάκη με υπουργό τον Γιάννη Βρούτση μείωσε συντριπτικά την κλίμα των προστίμων και την προσαύξηση για συστηματικούς παραβάτες, ευνοώντας τις μεγάλες επιχειρήσεις και τους συστηματικούς παραβάτες. Όπως σημείωνε ο κ.Κορφιάτης στο ΤPP πριν περίπου έναν μήνα, ένα πρόστιμο 1,6 εκατ. που επιβλήθηκε στην Τράπεζα Πειραιώς το 2017 «σήμερα θα ήταν περίπου 109.000 ευρώ».
Τον Οκτώβριο του 2021, καταργήθηκε επίσης η Ειδική Γραμμή Καταγγελιών στο ΣΕΠΕ, η οποία απορροφήθηκε από το ενιαίο και πανάκριβο τηλεφωνικό κέντρο του Υπουργείου Εργασίας, το οποίο κόστισε 12 εκατομμύρια ευρώ και ανατέθηκε σε μία ιδιωτική εταιρεία που το έσπασε σε υπεργολαβίες. Αυτό σημαίνει πως ένας εργαζόμενος δεν μπορεί να επικοινωνήσει στην ενιαία γραμμή με κάποιον που θα έχει την απαραίτητη εξειδίκευση για εργασιακά ζητήματα.
Πρακτικά, μιλάμε για εκατομμύρια περιπτώσεις όπου κάποιος εργοδότης θα ζητήσει από τον εργαζόμενο να «κάτσει λίγο παραπάνω» για μία δουλειά. Χρόνος εργασίας που δεν δηλώνεται εκ των προτέρων, μόνο με την καλή θέληση του εργοδότη θα πληρωθεί τελικά. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη για ακόμα μία φορά επιβραβεύει την «ανομία».