αναδημοσίευση από τη Διεθνή Αμνηστία

Ενώ κατανοούμε την κλιματική αλλαγή από τον αντίκτυπο που έχει στον φυσικό κόσμο, είναι η καταστροφή που προκαλεί και θα συνεχίζει να προκαλεί στην ανθρωπότητα, που την καθιστά επείγον ζήτημα ανθρώπινων δικαιωμάτων. Θα επιδεινώσει και θα μεγεθύνει τις υπάρχουσες ανισότητες. Οι επιδράσεις της θα συνεχίσουν να μεγεθύνονται και να χειροτερεύουν με τον καιρό, δημιουργώντας ερείπια για τις τωρινές και τις επόμενες γενιές.  Αυτός είναι και ο λόγος, που η αποτυχία των κυβερνήσεων να δράσουν πάνω στην κλιματική αλλαγή μπορεί να είναι η μεγαλύτερη διαγενεακή παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην ιστορία.

Τι σημαίνει κλιματική αλλαγή;

Το κλίμα του πλανήτη αλλάζει συνεχώς μέσα στο γεωλογικό χρόνο, με σημαντικές διακυμάνσεις στις παγκόσμιες θερμοκρασίες

Όμως, η τωρινή περίοδος αυξημένης θερμοκρασίας προκύπτει ραγδαία συγκριτικά με το παρελθόν. Είναι ξεκάθαρο, πως η ανθρωπότητα έχει προκαλέσει την υπερθέρμανση του πλανήτη τον τελευταίο αιώνα με την απελευθέρωση  ζεστών ρύπων που παγιδεύονται – γνωστό και ως φαινόμενο του θερμοκηπίου – με στόχο παροχή ενέργειας, ώστε να εξυπηρετηθεί ο μοντέρνος τρόπος ζωής μας. Αυτό το κάνουμε μέσω της καύσης ορυκτών καυσίμων, της γεωργίας και της χρήσης γης και άλλων δραστηριοτήτων που οδηγούν στην αλλαγή του κλίματος. Τα αέρια του θερμοκηπίου βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα που έχουν υπάρξει τα τελευταία 800.000 χρόνια. Αυτή η ταχεία άνοδος είναι προβληματική, επειδή μεταβάλλει το κλίμα μας με ρυθμό που είναι πολύ γρήγορος για να προσαρμοστούν τα έμβια όντα.

Η κλιματική αλλαγή δεν αυξάνει μόνο τη θερμοκρασία, αλλά αυξάνει και τις ακραίες καιρικές συνθήκες, τη στάθμη της θάλασσας, μεταβάλλει τον πληθυσμό της άγριας φύσης και των οικοσυστημάτων και ενέχει πολλές άλλες επιπτώσεις.

Τι προκαλεί την κλιματική αλλαγή;

Υπάρχει συντριπτική συμφωνία, ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι ως επί το πλείστον έργο του ανθρώπου. Το 97% των επιστημόνων του κλίματος κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα.

Μια από τις κύριες κινητήριες δυνάμεις γι’ αυτό είναι η καύση ορυκτών καυσίμων – άνθρακα, φυσικού αερίου και πετρελαίου – που έχει αυξήσει τη συγκέντρωση των αερίων του θερμοκηπίου – όπως το διοξείδιο του άνθρακα – στην ατμόσφαιρά μας. Αυτό, σε συνδυασμό με άλλες δραστηριότητες, όπως η εκκαθάριση της γης για τη γεωργία, προκαλεί την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη μας. Στην πραγματικότητα, οι επιστήμονες είναι εξίσου βέβαιοι/ες για τη σχέση μεταξύ των αερίων του θερμοκηπίου και της υπερθέρμανσης του πλανήτη όπως είναι σίγουροι/ες, για τη σύνδεση καπνίσματος και του καρκίνου του πνεύμονα.

Δεν πρόκειται για πρόσφατο συμπέρασμα. Η επιστημονική κοινότητα έχει συλλέξει και μελετήσει τα δεδομένα για αυτό, εδώ και δεκαετίες. Οι προειδοποιήσεις σχετικά με την υπερθέρμανση του πλανήτη άρχισαν να γίνονται τίτλοι στις ειδήσεις από τα τέλη της δεκαετίας του ’80.

Το 1992, 165 κράτη υπέγραψαν μια διεθνή συνθήκη, τη Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για τις Κλιματικές Μεταβολές (UNFCCC). Διεξάγουν  συναντήσεις κάθε χρόνο (ονομάζονται “Διάσκεψη των συμβαλλομένων Μερών” ή COP), με στόχο την ανάπτυξη στόχων και μεθόδων για τη μείωση της κλιματικής αλλαγής καθώς και την προσαρμογή στις ήδη ορατές επιπτώσεις της. Σήμερα, 197 χώρες δεσμεύονται από την UNFCCC.

Ποιες είναι οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής;

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ήδη αισθητές και θα επιδεινωθούν. Η υπερθέρμανση του πλανήτη έφθασε περίπου 1°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Κάθε μισός βαθμός αύξησης (ή ακόμα και λιγότερο) της παγκόσμιας υπερθέρμανσης μετράει.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε, ότι κανένας κατάλογος των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής δεν μπορεί να είναι εξαντλητικός. Είναι πολύ πιθανό, ότι οι καύσωνες θα εμφανίζονται συχνότερα και θα διαρκούν περισσότερο, και τα ακραία γεγονότα κατακρήμνισης θα γίνουν πιο έντονα και συχνότερα σε πολλές περιοχές. Οι ωκεανοί θα συνεχίσουν να θερμαίνονται και να γίνονται όξινοι, και η παγκόσμια μέση στάθμη της θάλασσας θα συνεχίσει να αυξάνεται. Όλα αυτά θα έχουν, και ήδη έχουν, καταστροφικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη ζωή.

Η επείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής έγινε ακόμα πιο ξεκάθαρη με την έκδοση της σχετικής έκθεσης, τον Οκτώβριο του 2018, από τον κορυφαίο επιστημονικό φορέα για την αξιολόγηση της κλιματικής αλλαγής στον κόσμο, τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC). Η IPCC προειδοποιεί ότι, προκειμένου να αποφευχθεί η καταστροφική υπερθέρμανση του πλανήτη, δεν πρέπει να φθάσουμε 1,5 ° C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα – ή τουλάχιστον να μην το υπερβούμε. Στην έκθεση παρουσιάζονται οι τεράστιες διαφορές μεταξύ των σεναρίων 1,5°C και 2°C.

Με την προσπάθεια περιορισμού της αύξησης των μέσων παγκόσμιων θερμοκρασιών σε 1,5°C, η IPCC δηλώνει ότι θα μπορούσαμε, για παράδειγμα:

  • να μειώσουμε τον αριθμό των ανθρώπων που εκτίθενται σε κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα και είναι ευάλωτοι στη φτώχεια, έως και αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια έως το 2050·
  • να προστατεύσουμε 10 εκατομμύρια ανθρώπους από τους κινδύνους που σχετίζονται με τα επίπεδα της θάλασσας·
  • να μειώσουμε  το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που εκτίθεται στην υδάτινη πίεση, έως και 50%, ή σε ένα στα 25 άτομα σε αυτόν τον πλανήτη.

Κυριότερα, η έκθεση της IPCC έδωσε στον κόσμο σαφή προθεσμία για την αποφυγή της καταστροφής: τα επίπεδα εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που καταγράφηκαν το 2010 πρέπει να μειωθούν κατά το ήμισυ έως το 2030, για να αποφευχθεί η αύξηση κατά 1,5°C. Συνεπώς, οι κυβερνήσεις μας πρέπει να λάβουν άμεσα μέτρα για να αλλάξουν πορεία. Όσο περισσότερο χρόνο δαπανούμε για να το πετύχουμε, τόσο περισσότερο θα χρειαστεί να βασιστούμε σε δαπανηρές τεχνολογίες που θα μπορούσαν να έχουν επιβλαβείς επιπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες είπε στα κράτη ότι πρέπει να θέσουν αξιόπιστους στόχους μέχρι το 2020, για να σταματήσουν την αύξηση των εκπομπών ρύπων, διαφορετικά «διακινδυνεύουμε να χάσουμε το σημείο όπου μπορούμε να αποφύγουμε την κλιματική αλλαγή, με καταστροφικές συνέπειες για τους ανθρώπους και όλα τα οικοσυστήματα που μας περιβάλλουν».

Ποιος/α επηρεάζεται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή;

Η κλιματική αλλαγή βλάπτει και θα συνεχίσει να βλάπτει όλους και όλες μας, εκτός εάν οι κυβερνήσεις αναλάβουν δράση. Εντούτοις, οι επιπτώσεις της είναι πιθανόν να είναι πολύ πιο έντονες για ορισμένες ομάδες – για παράδειγμα, οι κοινότητες που εξαρτώνται από γεωργικά ή παράκτια μέσα διαβίωσης – καθώς και εκείνες που είναι ήδη ευάλωτες, μειονεκτούσες και υποκείμενες σε διακρίσεις.

Αυτοί είναι μερικοί από τους τρόπους με τους οποίους η κλιματική αλλαγή μπορεί και επιδεινώνει τις ανισότητες:

  • Μεταξύ αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων εθνών:

Σε εθνικό επίπεδο, όσοι/ες βρίσκονται σε χαμηλά, μικρά νησιωτικά κράτη και λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες θα είναι και είναι ήδη από αυτές που πλήττονται περισσότερο. Οι άνθρωποι στα νησιά Marshall, αντιμετωπίζουν ήδη τακτικά καταστροφικές πλημμύρες και καταιγίδες που καταστρέφουν τα σπίτια τους και τον βιοπορισμό τους. Το κύμα καύσωνα του 2018 στο βόρειο ημισφαίριο, προκάλεσε πρωτοσέλιδα σε όλη την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, αλλά κάποιες από τις χειρότερες επιπτώσεις παρατηρήθηκαν και σε μέρη όπως το Πακιστάν, όπου πέθαναν περισσότεροι από 60 άνθρωποι – κυρίως εργάτες/ριες που εργάζονταν ήδη σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες – όπως πάνω από 44ο C.

  • Μεταξύ διαφορετικών εθνικοτήτων και τάξεων:
Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και της ρύπανσης, που σχετίζεται με τα ορυκτά καύσιμα, κινούνται κατά μήκος των γραμμών εθνότητας και τάξης. Στη Βόρειο Αμερική, οι έγχρωμες κοινότητες που είναι φτωχότερες, αναγκάζονται να αναπνέουν τοξικό αέρα, επειδή οι γειτονιές τους είναι πιο πιθανό να βρίσκονται δίπλα σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής και διυλιστήρια. Βιώνουν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά αναπνευστικών ασθενειών και καρκίνων, και οι Αφροαμερικανοί είναι τρεις φορές πιο πιθανό να πεθάνουν από την ατμοσφαιρική ρύπανση από ό, τι ο συνολικός πληθυσμός των ΗΠΑ.\
  • Μεταξύ των φύλων:

Οι γυναίκες και τα κορίτσια επηρεάζονται δυσανάλογα από την αλλαγή του κλίματος, αντανακλώντας το γεγονός, ότι είναι πιθανότερο σε πολλές χώρες να περιθωριοποιούνται και να βρίσκονται σε μειονεκτική θέση. Αυτό σημαίνει, ότι είναι πιο ευάλωτες στις επιπτώσεις των γεγονότων που σχετίζονται με το κλίμα, καθώς είναι δυσκολότερο να προστατευτούν από αυτές και δυσκολότερο να ανακάμψουν.

  • Μεταξύ των γενεών:

Οι μελλοντικές γενιές θα βιώσουν τις χειρότερες επιπτώσεις, αν δεν ληφθούν, τώρα μέτρα από τις κυβερνήσεις. Ωστόσο, τα παιδιά και οι νέοι/ες, ήδη υποφέρουν εξαιτίας του ειδικού μεταβολισμού τους, της φυσιολογίας και των αναπτυξιακών αναγκών τους. Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι η καταναγκαστική μετακίνηση που βιώνουν οι κοινότητες, επηρεάζει ένα ευρύ φάσμα δικαιωμάτων – από το νερό, την υγιεινή και τα τρόφιμα έως την κατάλληλη στέγαση, την υγεία, την εκπαίδευση και την ανάπτυξη – είναι πιθανό να είναι ιδιαίτερα επιζήμια για τα παιδιά.

  • Μεταξύ κοινοτήτων:

Οι αυτόχθονες πληθυσμοί συγκαταλέγονται στις κοινότητες που επηρεάζονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή. Ζουν συχνά σε περιθωριακές περιοχές και εύθραυστα οικοσυστήματα που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις αλλοιώσεις του φυσικού περιβάλλοντος. Διατηρούν στενή σχέση με τη φύση και τις εκτάσεις τους, από τις οποίες εξαρτάται ο βιοπορισμός τους και η πολιτισμική τους ταυτότητα.

Γιατί η κλιματική αλλαγή είναι θέμα ανθρώπινων δικαιωμάτων;

Τα ανθρώπινα δικαιώματα συνδέονται στενά με την κλιματική αλλαγή εξαιτίας των καταστροφικών επιπτώσεών της, όχι μόνο στο περιβάλλον, αλλά και στη δική μας ευημερία. Εκτός από την απειλή της ίδιας της ύπαρξής μας, η κλιματική αλλαγή έχει επιζήμιες επιπτώσεις στα δικαιώματα στη ζωή, την υγεία, την τροφή, το νερό, τη στέγαση και τα μέσα διαβίωσης.

Όσο περισσότερο οι κυβερνήσεις καθυστερούν να λάβουν ουσιαστική δράση, τόσο πιο δύσκολο γίνεται να επιλυθεί το πρόβλημα και τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να μειωθούν οι εκπομπές διαμέσου τρόπων που αυξάνουν την ανισότητα αντί να τη μειώνουν.

Να μερικοί από τους τρόπους με τους οποίους η κλιματική αλλαγή επηρεάζει  και θα συνεχίζει να επηρεάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα:

Δικαίωμα στη ζωή – Όλοι έχουμε το δικαίωμα στη ζωή, να ζήσουμε ελεύθερα και με ασφάλεια. Αλλά η κλιματική αλλαγή απειλεί την ασφάλεια δισεκατομμυρίων ανθρώπων σε αυτόν τον πλανήτη. Το πιο εμφανές παράδειγμα, είναι τα γεγονότα που σχετίζονται με ακραίες καιρικές συνθήκες, όπως καταιγίδες, πλημμύρες και πυρκαγιές. Ο τυφώνας Yolanda στις Φιλιππίνες, στοίχισε τη ζωή περίπου 10.000 ανθρώπων το 2013. Το άγχος της αύξησης της θερμοκρασίας είναι από τις πιο θανατηφόρες επιπτώσεις. Ο  καλοκαιρινός καύσωνας στην Ευρώπη το 2003, είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 35.000 ανθρώπων. Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί άλλοι λιγότερο ορατοί τρόποι με τους οποίους η κλιματική αλλαγή απειλεί τη ζωή. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προβλέπει, ότι η αλλαγή του κλίματος θα προκαλέσει 250.000 θανάτους ετησίως μεταξύ 2030 και 2050, εξαιτίας της ελονοσίας, του υποσιτισμού, της διάρροιας και του θερμικού στρες.

Δικαίωμα στην υγεία – Όλοι έχουμε το δικαίωμα να απολαμβάνουμε το υψηλότερο δυνατό επίπεδο φυσικής και ψυχικής υγείας. Σύμφωνα με την IPCC, οι σημαντικότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην υγεία θα περιλαμβάνουν μεγαλύτερο κίνδυνο τραυματισμού, ασθένειας και θανάτου εξαιτίας των έντονων καυσώνων και πυρκαγιών· τον αυξημένο κίνδυνο υποσιτισμού, λόγω της μειωμένης παραγωγής τροφίμων σε φτωχές περιοχές · και αυξημένους κινδύνους από ασθένειες που μεταδίδονται από τρόφιμα και ύδατα· και από ασθένειες που μεταδίδονται από φορείς. Τα παιδιά που εκτίθενται σε τραυματικά γεγονότα, όπως φυσικές καταστροφές που επιδεινώνονται από την κλιματική αλλαγή, μπορούν να υποφέρουν από μετατραυματικές διαταραχές άγχους. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην υγεία, απαιτούν επείγουσα αντιμετώπιση, με αμείωτη την απειλή αύξησης της θερμοκρασίας, που απειλεί να υπονομεύσει τα συστήματα υγείας και βασικούς παγκόσμιους στόχους υγείας.

Δικαίωμα στη στέγαση – Όλοι και όλες έχουμε δικαίωμα σε ένα επαρκές βιοτικό επίπεδο, τόσο για τον εαυτό μας, όσο και για τις οικογένειές μας, συμπεριλαμβανομένης της κατάλληλης στέγασης. Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή, απειλεί το δικαίωμά μας στη στέγαση με διάφορους τρόπους. Ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι πλημμύρες και οι πυρκαγιές, καταστρέφουν ήδη τα σπίτια των ανθρώπων, αφήνοντάς τα εκτοπισμένα. Η ξηρασία, η διάβρωση και οι πλημμύρες μπορούν επίσης με την πάροδο του χρόνου να αλλάξουν το περιβάλλον, ενώ οι αυξήσεις της στάθμης της θάλασσας απειλούν τα σπίτια εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο σε περιοχές με χαμηλό υψόμετρο.

Δικαιώματα στο νερό και στην υγιεινή – Όλοι και όλες έχουμε το δικαίωμα πρόσβασης σε ασφαλές νερό για προσωπική και οικιακή χρήση και στην υγιεινή,  που διασφαλίζει ότι παραμένουμε υγιείς. Ωστόσο, ένας συνδυασμός παραγόντων, όπως η τήξη χιονιού και πάγου, η μείωση των βροχοπτώσεων, οι υψηλότερες θερμοκρασίες και η αύξηση της στάθμης της θάλασσας δείχνουν ότι η αλλαγή του κλίματος επηρεάζει και θα συνεχίσει να επηρεάζει την ποιότητα και την ποσότητα των υδάτινων πόρων. Ήδη, περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό και η κλιματική αλλαγή θα χειροτερέψει την κατάσταση. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι κυκλώνες και οι πλημμύρες, επηρεάζουν την υποδομή ύδρευσης και αποχέτευσης, αφήνοντας πίσω τα μολυσμένα νερά και συμβάλλοντας έτσι στην εξάπλωση των ασθενειών που μεταδίδονται με το νερό. Τα συστήματα αποχέτευσης, ειδικά στις αστικές περιοχές, θα επηρεαστούν επίσης.

Ποιος/α είναι υπεύθυνος/η για τον τερματισμό της κλιματικής αλλαγής;

Τα κράτη

Τα κράτη έχουν την υποχρέωση να μετριάσουν τις επιβλαβείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, λαμβάνοντας τα πιο φιλόδοξα μέτρα για την πρόληψη ή τη μείωση των εκπομπών του θερμοκηπίου στο συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα. Ενώ τα πλούσια κράτη πρέπει να ηγηθούν, τόσο εσωτερικά όσο και μέσω της διεθνούς συνεργασίας, όλες οι χώρες πρέπει να λάβουν όλα τα εύλογα μέτρα για να μειώσουν τις εκπομπές στο μέγιστο βαθμό των ικανοτήτων τους.

Τα κράτη πρέπει επίσης να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να βοηθήσουν όσους/ες υπάγονται στη δικαιοδοσία τους, να προσαρμοστούν στις προβλέψιμες και αναπόφευκτες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ελαχιστοποιώντας έτσι τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από το αν το ίδιο το κράτος είναι υπεύθυνο για αυτές τις επιπτώσεις, επειδή τα κράτη έχουν υποχρέωση να προστατεύουν τους ανθρώπους από ζημίες που προκαλούνται από τρίτους.

Τα κράτη πρέπει να λάβουν μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής όσο το δυνατόν ταχύτερα και όσο το δυνατόν πιο ανθρώπινα. Στις προσπάθειές τους να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή, δεν πρέπει να προσφεύγουν σε μέτρα που παραβιάζουν άμεσα ή έμμεσα τα ανθρώπινα δικαιώματα. Για παράδειγμα, οι περιοχές διατήρησης ή τα σχέδια ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν πρέπει να δημιουργούνται στις εκτάσεις των ιθαγενών πληθυσμών, χωρίς να προηγείται η διαβούλευση μαζί τους και η παροχή της συγκατάθεσής τους.

Σε όλα τα μέτρα που λαμβάνουν, τα κράτη πρέπει να σέβονται το δικαίωμα ενημέρωσης και συμμετοχής των θιγόμενων ατόμων, καθώς και το δικαίωμά τους να έχουν πρόσβαση σε αποτελεσματικά μέσα για την αντιμετώπιση παραβιάσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Ωστόσο, οι σημερινές υποσχέσεις των κυβερνήσεων για την άμβλυνση της κλιματικής αλλαγής είναι εντελώς ανεπαρκείς, καθώς θα οδηγήσουν σε μια καταστροφική αύξηση των μέσων παγκόσμιων θερμοκρασιών κατά 3°C, έναντι των προβιομηχανικών επιπέδων, μέχρι το 2100. Οι άνθρωποι σε χώρες όπως η Γαλλία, η Ολλανδία και η Ελβετία επισύρουν σε δίκη τις κυβερνήσεις τους, για την αποτυχία τους να  θέσουν επαρκείς στόχους και μέτρα για τον μετριασμό του κλίματος.

Οι εταιρείες

Οι επιχειρήσεις έχουν επίσης ευθύνη να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Για να ανταποκριθούν στην ευθύνη αυτή, οι επιχειρήσεις πρέπει να αξιολογήσουν τις πιθανές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους στα ανθρώπινα δικαιώματα και να εφαρμόσουν μέτρα για την πρόληψη των αρνητικών επιπτώσεων. Πρέπει να δημοσιοποιούν τα ευρήματα αυτά και να λαμβάνουν μέτρα πρόληψης. Οι επιχειρήσεις πρέπει επίσης, να λάβουν μέτρα για την αποκατάσταση των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που προκαλούν ή στις οποίες συμβάλλουν, είτε από μόνες τους είτε σε συνεργασία με άλλους φορείς. Τέτοιες ευθύνες, επεκτείνουν τις ζημίες που προκαλούνται στα ανθρώπινα δικαιώματα λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Οι εταιρείες, και ιδιαίτερα οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων, πρέπει επίσης να εφαρμόσουν άμεσα μέτρα για την ελαχιστοποίηση των εκπομπών του θερμοκηπίου – μεταξύ άλλων πρέπει να υιοθετήσουν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – και να δημοσιοποιήσουν σχετικές πληροφορίες σχετικά με τις εκπομπές και τις προσπάθειες μετριασμού τους. Αυτές οι προσπάθειες, πρέπει να επεκταθούν σε όλες τις μεγάλες θυγατρικές και τους οργανισμούς στις αλυσίδες εφοδιασμού τους.

Οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων είναι ιστορικά μεταξύ των πλέον υπεύθυνων για την κλιματική αλλαγή – και αυτό συνεχίζεται και σήμερα. Οι έρευνες δείχνουν, ότι μόλις 100 εταιρείες παραγωγής ορυκτών καυσίμων ευθύνονται για το 71% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από το 1988.

Υπάρχουν όλο και περισσότερες ενδείξεις, ότι οι μεγάλες εταιρείες ορυκτών καυσίμων γνωρίζουν εδώ και δεκαετίες τις βλαβερές συνέπειες της καύσης ορυκτών καυσίμων και προσπάθησαν να καταστείλουν αυτές τις πληροφορίες και να μπλοκάρουν τις προσπάθειες αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.

Γιατί πρέπει να σταματήσουμε την κλιματική αλλαγή;

Επειδή όλοι και όλες αξίζουμε την ίδια προστασία.

Όλοι/ες γεννιόμαστε με θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όμως αυτά τα δικαιώματα βρίσκονται σε σοβαρή απειλή από την κλιματική αλλαγή. Ενώ η κλιματική αλλαγή, απειλεί τις ζωές μας με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, τα άτομα που υφίστανται διακρίσεις είναι μεταξύ εκείνων που ενδέχεται να επηρεαστούν χειρότερα. Όλοι/ες αξίζουμε την ίδια προστασία από αυτή την παγκόσμια απειλή.

Γιατί δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε μέσα από τη δράση, αλλά έχουμε να κερδίσουμε τα πάντα.

Η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, μας δίνει την ευκαιρία να βάλουμε πρώτα την ευημερία των ανθρώπων, διασφαλίζοντας το δικαίωμα σε ένα υγιές περιβάλλον. Αυτό θα μας δώσει την ευκαιρία να ενισχύσουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα, για παράδειγμα, επιτρέποντας σε περισσότερα άτομα να έχουν πρόσβαση σε καθαρότερους και φθηνότερους ενεργειακούς πόρους και δημιουργώντας ευκαιρίες απασχόλησης σε νέους τομείς.

Επειδή έχουμε τη γνώση, την εξουσία και την ικανότητα να σταματήσουμε την κλιματική αλλαγή.

Πολλοί άνθρωποι εργάζονται ήδη σε δημιουργικές, εμπνευσμένες και καινοτόμες λύσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Από πολίτες έως εταιρείες και πόλεις, υπάρχουν άνθρωποι σε όλο τον κόσμο που εργάζονται ενεργά σε πολιτικές, σε εκστρατείες και λύσεις που θα προστατεύσουν τους ανθρώπους και τον πλανήτη. Οι αυτόχθονες πληθυσμοί και οι μειονοτικές κοινότητες, έχουν για αιώνες αναπτύξει βιώσιμους τρόπους ζωής με τα περιβάλλοντα που αποκαλούν σπίτι τους. Μπορούμε να μάθουμε από αυτούς/ες και, με τη συγκατάθεσή τους, να επωφεληθούμε από την τεχνογνωσία τους και να βρούμε έναν διαφορετικό τρόπο αλληλεπίδρασης με τον πλανήτη μας.

Τι κάνει η Διεθνής Αμνηστία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής;

Το έργο της Διεθνούς Αμνηστίας για την κλιματική αλλαγή, περιλαμβάνει την υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων με βάση τη Συμφωνία του Παρισιού για την αλλαγή του κλίματος, συμβάλλοντας σε ισχυρότερα πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων σχετικά με την κλιματική αλλαγή και υποστηρίζοντας περιβαλλοντικές ομάδες, καθώς προβάλλουν επιχειρήματα σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Δεδομένου του επείγοντος χαρακτήρα αυτού του ζητήματος, θα εμβαθύνουμε τη συμμετοχή μας, παίζοντας ενεργητικό ρόλο για την κοινότητα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς φαίνεται πώς η αλλαγή του κλίματος επηρεάζει τα δικαιώματα των ανθρώπων και πώς οι άνθρωποι ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και την απειλή της κλιματικής αλλαγής.

Η Διεθνής Αμνηστία θα συνεργαστεί με πολλές διαφορετικές ομάδες σε βασικές χώρες, για να ασκήσει πιέσεις εναντίον κυβερνήσεων και εταιρειών που παρεμποδίζουν την πρόοδο. Η Διεθνής Αμνηστία θα στηρίξει τους νέους/ες, αλλά και τους αυτόχθονες λαούς, τα συνδικάτα και τις πληγείσες κοινότητες, στην απαίτηση τους για μια ταχεία και δίκαιη μετάβαση σε μια οικονομία με μηδενικές εκπομπές άνθρακα που δεν αφήνει κανέναν/μία πίσω. Η επίλυση των διαφορών και η χρήση εθνικών και περιφερειακών μηχανισμών για τα ανθρώπινα δικαιώματα θα αποτελέσουν πρόσθετα εργαλεία για να διατηρηθεί η πίεση.

Η Διεθνής Αμνηστία θα στηριχτεί στο έργο της, για την υποστήριξη των περιβαλλοντικών υπερασπιστών/ριών, για να διευκολύνει ειδικά το έργο εκείνων που προστατεύουν τη γη, τα τρόφιμα, τις κοινότητες και τους ανθρώπους από τις κλιματικές επιπτώσεις, την εξόρυξη και επέκταση των ορυκτών καυσίμων και την αποδάσωση. Η υπεράσπιση του δημόσιου χώρου για ενημέρωση, συμμετοχή και κινητοποίηση θα συμβάλει επίσης στην προώθηση πιο προοδευτικών πολιτικών για το κλίμα.

Τα αιτήματά μας

Η Διεθνής Αμνηστία ζητάει από τις κυβερνήσεις:

  • Να κάνουν ό,τι μπορούν για να σταματήσουν την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας πάνω από 1,5°C.
  • Να μειώσουν τις εκπομπές των αερίων θερμοκηπίου στο μηδέν το αργότερο έως το 2050. Οι πλουσιότερες χώρες πρέπει να το κάνουν πιο γρήγορα. Μέχρι το 2030, οι παγκόσμιες εκπομπές πρέπει να είναι οι μισές όσο ήταν το 2010.
  • Να σταματήσουν, το συντομότερο δυνατόν τη χρήση ορυκτών καυσίμων (άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου).
  • Να διασφαλίσουν, ότι η δράση για το κλίμα θα γίνεται κατά τρόπο που δεν θα παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα κανενός/μίας και θα μειώνει παρά θα αυξάνει την ανισότητα.
  • Να διασφαλίσουν ότι όλοι/ες, ιδιαίτερα εκείνοι που επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή ή τη μετάβαση σε μια οικονομία χωρίς ορυκτά καύσιμα, θα ενημερώνονται σωστά για το τι συμβαίνει και θα είναι σε θέση να συμμετέχουν στις αποφάσεις σχετικά με το μέλλον τους.
  • Να συνεργαστούν, για να μοιραστεί δίκαια το βάρος της κλιματικής αλλαγής – οι πλουσιότερες χώρες πρέπει να βοηθήσουν τους άλλες.