Ευάλωτες κοινωνικές ομάδες όπως άνθρωποι που ζουν στο όριο ή κάτω από το όριο της φτώχειας, άστεγοι, ανασφάλιστοι, πρόσφυγες και μετανάστες αλλά και πλήθος άλλων ανθρώπων όπως για παράδειγμα ηλικιωμένοι χαμηλοσυνταξιούχοι, είναι πιο ευάλωτοι στον κορονοϊό, καθώς η οικονομική και κοινωνική τους κατάσταση, δυσχεραίνει το να λάβουν τα μέτρα προστασίας που απαιτούνται για να αποφύγουν τη λοίμωξη.

Κοινωνικά Φαρμακεία: Το τελευταίο καταφύγιο σε καιρούς κρίσης

Πολλοί εξ αυτών απευθύνονται στα Κοινωνικά Φαρμακεία, όπου είχαν βρει «καταφύγιο» για τη λήψη φαρμάκων, υγειονομικού υλικού και παραφαρμακευτικών προϊόντων την περίοδο της οικονομικής κρίσης προκειμένου να προμηθευτούν και πάλι το απαραίτητο υγειονομικό υλικό αλλά και φάρμακα ώστε να αντιμετωπίσουν συμπτώματα της νόσου, εάν αυτή βρίσκεται σε στάδιο ήπιων συμπτωμάτων.

Έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας και της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης GIVMED, η οποία δημοσιεύτηκε τον περασμένο Μάιο, παρουσιάζει το πως λειτούργησαν οι κοινωνικές δομές των Κοινωνικών Φαρμακείων την περίοδο της καραντίνας στην Ελλάδα. Η έρευνα που διεξήγαγαν οι δύο οργανώσεις, πραγματοποιήθηκε μέσω ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου την περίοδο μεταξύ 14 και 24 Μαρτίου του 2020 και σε αυτή συμμετείχαν 20 Κοινωνικά Φαρμακεία, 12 εκ των οποίων εδρεύουν στην Αθήνα και 3 στη Θεσσαλονίκη.

Όπως σημειώνει η έρευνα των δύο οργανισμών, «η πρωτόγνωρη κατάσταση που βιώνει η χώρα με την πανδημία του κορονοϊού, ανέδειξε σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό την ανάγκη υποστήριξης των πιο ευάλωτων της κοινωνίας. Η πανδημία του κορονοϊού πιθανότατα θα επηρεάσει την υγεία και την ζωή πολλών ανθρώπων.

»Άνθρωποι με χαμηλά εισοδήματα, άνεργοι, άστεγοι, άνθρωποι με αναπηρίες, πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο και άνθρωποι με χρόνιες ασθένειες είναι σε μεγάλο ρίσκο. Κάποιες ομάδες, είναι σε μεγαλύτερο ρίσκο να έρθουν σε επαφή με τον ιο, ανάλογα με το που μένουν και τα προληπτικά μέτρα στα οποία έχουν πρόσβαση. Αντίστοιχα, άνθρωποι που ζουν σε συνθήκες φτώχειας, ίσως δεν έχουν το απαραίτητο υγειονομικό υλικό ή πρόσβαση σε κατάλληλους χώρους υγιεινής».

Επομένως τα Κοινωνικά Φαρμακεία, λειτουργώντας ως βασικές δομές υποστήριξης ανθρώπων που ανήκουν σε αυτές τις ομάδες, προσάρμοσαν τη λειτουργία τους με στόχο την διασφάλιση της ατομικής και δημόσιας υγείας.

Σε σχέση με τα μέτρα που έλαβαν τα Κοινωνικά Φαρμακεία γπροκειμένοιυ να προσαρμοστούν στις ιδιάζουσες συνθήκες, το καθένα εφάρμοσε μέρος των ακολούθων:

  1. Παροχή φαρμάκων μέσω ραντεβού.
  2. Εργασία με βάρδιες για τους υπαλλήλους.
  3. Αναστολή ενεργειών δικτύωσης και μετακίνησης υπαλλήλων για παραλαβή φαρμάκων.
  4. Το ωράριο λειτουργίας αυξήθηκε στο 5% των κοινωνικών φαρμακείων, παρέμεινε σταθερό στο 65% και μειώθηκε στο 25%.
  5. Αναβολή προγραμματισμένων εκδηλώσεων.
  6. Αναστολή διαδικασιών εγγραφής για αποφυγή συνωστισμού.
  7. Εξυπηρέτηση ωφελουμένων μόνο στον εξωτερικό χώρο του κοινωνικού φαρμακείου.
  • Περίπου το 55% των κοινωνικών φαρμακείων απάντησε ότι ανέλαβε νέες ευθύνες κατά την διάρκεια της πανδημίας
  1. Παράδοση φαρμάκων και υγειονομικού υλικού κατ’ οίκον (σε κάποιες περιπτώσεις σε συνεργασία με το πρόγραμμα “Βοήθεια στο Σπίτι”).
  2. Επείγουσα κάλυψη ατόμων που δεν ήταν εγγεγραμμένοι στο κοινωνικό φαρμακείο.
  3. Ενημέρωση για γραμμή εξυπηρέτησης κατοίκων Δήμου.
  • Η έρευνα έδειξε ότι τα κοινωνικά φαρμακεία λαμβάνουν περισσότερα αιτήματα/παρέχουν διευρυμένες υπηρεσίες κατά την διάρκεια της πανδημίας για μια σειρά από λόγους:
  1. 70% των κοινωνικών φαρμακείων απάντησε ότι οι ωφελούμενοι τους είχαν επιπλέον ανάγκες λόγω της πανδημίας συμπεριλαμβανομένου υγειονομικού υλικού για προφύλαξη από τον Covid-19 όπως μάσκες και αντισηπτικά.
  2. Αυξημένη ζήτηση σε ταινίες σακχάρου λόγω της δυσκολίας συνταγογράφησης από γιατρούς και προμήθειάς τους από νοσοκομεία.
  3. Πολλοί ασθενείς δίστασαν να επισκεφτούν τους γιατρούς τους, ιδιαίτερα στα νοσοκομεία.
  4. Ασθενείς δεν μπορούν να γράψουν τα φάρμακα τους στο ΙΚΑ ή δε βρίσκουν ιδιώτη γιατρό ή δεν ξέρουν να χρησιμοποιήσουν την άυλη συνταγογράφηση.
  5. Ωφελούμενοι αναζητούν ψυχοκοινωνική υποστήριξη, λόγω επιπτώσεων του εγκλεισμού, στους κοινωνικούς λειτουργούς των κοινωνικών φαρμακείων.
  6. Υποστήριξη σε ωφελούμενους του προγράμματος “Βοήθεια Στο Σπίτι” που χρήζουν δωρεάν φαρμακευτική κάλυψη (ΦΕΚ 55/τ.Α/11-3-2020) ακόμα και αν δεν ήταν εγγεγραμμένοι στο Κοινωνικό Φαρμακείο.
  • Περίπου 60% των κοινωνικών φαρμακείων απάντησαν ότι εγγέγραψαν νέους ωφελούμενους/ες κατά την διάρκεια της πανδημίας και 25% ότι εξυπηρέτησαν έκτακτα περιστατικά.
  • Κάποια από τα κοινωνικά φαρμακεία ανέφεραν μείωση στις δωρεές φαρμάκων που δέχονται από πολίτες λόγω του περιορισμού μετακίνησης, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να καλύψουν σταθερές ανάγκες που έχουν οι ωφελούμενοί τους.
  • Το 90% των κοινωνικών φαρμακείων απάντησε ότι προμηθεύτηκε το απαραίτητο υγειονομικό υλικό για την προστασία του προσωπικού του, με κάποιον από τους ακόλουθους τρόπους:
  1. Χορηγία περιορισμένων ποσοτήτων από το Δήμο στο πλαίσιο του οποίου λειτουργούν.
  2. Δωρεά από εταιρεία ή GIVMED.
  3. Αγορά από το ίδιο το κοινωνικό φαρμακείο και σε κάποιες περιπτώσεις και από το προσωπικό.
  4. Χρησιμοποίηση των υπάρχοντος υλικού το οποίο λιγοστεύει.

Αναφορικά με τα αποτελέσματα της έρευνας, σημειώνεται πως «συνολικά, τα κοινωνικά φαρμακεία ανταποκρίθηκαν άμεσα στον νέο ρόλο που αναγκάστηκαν να αναλάβουν». Οι απαντήσεις τους, όπως αυτές αποτυπώνονται στα αποτελέσματα της έρευνας, αποδεικνύουν ότι έλαβαν απαραίτητα μέτρα προστασίας, δέχτηκαν νέα αιτήματα υποστήριξης και δούλεψαν συνεργατικά με άλλες υπηρεσίες παρ΄ότι αναγκάστηκαν να δουλέψουν με μειωμένες δωρεές σε φάρμακα και δυσκολίες κάλυψης των επιπλέον αναγκών των ωφελουμένων στο απαραίτητο υγειονομικό υλικό για την προστασία από τον κορονοΪό.