Κι ενώ στη Βουλή παιζόταν η χλωμή φάρσα της ψήφου εμπιστοσύνης, Παρασκευή βράδυ, στην Κω εξελισσόταν μια μεγαλειώδης συζήτηση. Περισσότεροι από εκατό πολίτες είχαν συγκεντρωθεί στη φιλόξενη αίθουσα εκδηλώσεων του «Πολύκεντρου Θαλασσινός» και έσκυβαν με περίσκεψη και αγωνία πάνω στο πρόβλημα της ανεργίας και των ανέργων. Εκεί έλαμψαν ο προβληματισμός και η συγκίνηση που έλειψαν καταλυτικά από την κοινοβουλευτική διαδικασία.
 
Κατεβαίνοντας στα Δωδεκάνησα τις ίδιες ακριβώς μέρες που διεξαγόταν η συζήτηση για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης, δεν παρατήρησα ούτε το παραμικρό σκίρτημα για την κοινοβουλευτική διαδικασία. Όχι πως δεν υπάρχουν προβληματισμός, αγωνίες, ενδιαφέρον για το αύριο. Αλλά η έγνοια του κόσμου είναι προσανατολισμένη σε πραγματικά προβλήματα και όχι στην προσπάθεια διάσωσης του πολιτικού συστήματος. Η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από την έξαρση της ανθρωπιστικής κρίσης και την αναζήτηση επειγουσών λύσεων. Κι αν υπάρχει κάποια προσμονή, αυτή δεν αφορά την κυβερνητική ατζέντα, την αξιολόγηση από την τρόικα, τις διαπραγματεύσεις για τη δήθεν ολοκλήρωση του προγράμματος, τη διευθέτηση του χρέους μέσω μικροδιορθώσεων. Αν υπάρχει κάποια προσμονή αφορά -καλώς ή κακώς- τις εκλογές και την ανατροπή του πολιτικού σκηνικού.
 
Επρόκειτο για την πρώτη μιας σειράς παρουσιάσεων του βιβλίου «Το Ημερολόγιο ενός ανέργου». Το επόμενο βράδυ, στη Ρόδο, την ώρα που ο πρωθυπουργός πραγματοποιούσε μια από τις τελευταίες  κοινοβουλευτικές εμφανίσεις του, ακόμα μεγαλύτερη κοσμοσυρροή (αλλά και ανάλογη αγωνία) εκδηλωνόταν στην αίθουσα εκδηλώσεων του «Ακταίον». Περισσότερα από διακόσια άτομα συμμετείχαν σε μια μεστή συζήτηση όπου οι εμπειρίες από την εξέλιξη της κρίσης στην περιοχή συναντιούνταν με τις 155+1 ιστορίες του βιβλίου από όλη την Ελλάδα. Όπως είπε και κάποιος από τους ομιλητές, 155 ιστορίες αντίβαρο στις 155 κυβερνητικές ψήφους, γροθιά στο στομάχι, οριστική διάψευση του success story, του αποτυχημένου εθνικού αφηγήματος που εγκαταλείφθηκε στο δρόμο.
 
Η συζήτηση για την ανεργία δεν αποτελεί βέβαια κλειστό κουτί, δεν εξελίσσεται σε αποστειρωμένο περιβάλλον, είναι στενά συναρτημένη με τις εξελίξεις στον κάθε τόπο. Ο πρόεδρος του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Ρόδου Σάββας Χατζησάββας παρατήρησε εύστοχα ότι η ανεργία, εκτός από όλα τα άλλα, αποτελεί επίσης ιδανικό εργαλείο για τη χειραγώγηση των εργαζομένων, για τη συμπίεση  μισθών και ημερομισθίων, την κατάλυση των εργασιακών σχέσεων με μοχλό πίεσης τη στρατιά των ανέργων που αναζητούν ένα στοιχειώδες εισόδημα.
 
Συζητώντας με κόσμο στα τουριστικά Δωδεκάνησα δεν πρόκειται να συναντήσεις ούτε ψήγμα από την κυβερνητική ευφορία περί την αύξηση του τουρισμού, την υποτιθέμενη ανάκαμψη και τα εθνικά ρεκόρ. Οι αριθμοί, για άλλη μία φορά, συσκοτίζουν την αλήθεια. Η αύξηση των διανυκτερεύσεων δεν αποτελεί ευλογία, δεν συνεπάγεται αύξηση των τζίρων, δεν διαχέεται στους εργαζόμενους ούτε στις τοπικές κοινωνίες. Το τουριστικό προϊόν συρρικνώνεται και περιορίζεται κατά κανόνα στις δαγκάνες του all inclusive. Ο τουρισμός δεν αποτελεί πια πολιτισμική ανταλλαγή, αλλά ένα ομοιογενές παγκόσμιο προϊόν όπου τα τοπικά χρώματα ξεθωριάζουν, τα πολιτιστικά μνημεία γίνονται απλώς καρτ ποστάλ και υποσημειώσεις σε τουριστικούς οδηγούς, οι παραλίες υποβαθμίζονται ή υποκαθίστανται από θολές πισίνες, όπου κακόγουστοι διασκεδαστές μοχθούν προσπαθώντας να ανεβάσουν το ηθικό των επισκεπτών. Οι εξαίσιοι ελληνικοί τόποι μετατρέπονται σε φτηνιάρικες παγκοσμιοποιημένες ντίσνεϋλαντ, ο εσωτερικός τουρισμός φθίνει, το φυσικό περιβάλλον υπονομεύεται. Η ανεργία μαστίζει το τουριστικό προσωπικό και τον τομέα των οικοδομών, κι έπειτα έρχεται η εφορία και σκουπίζει τα τελευταία απομεινάρια αισιοδοξίας. Από τη σκοπιά του ταξιδιού μας στα Δωδεκάνησα, αυτό ακριβώς το γκρίζο τοπίο επιβράβευσαν οι 155 στη Βουλή, αυτά τα μουντά επιτεύγματα υπερψήφισαν.
 
Κάπως έτσι θα λειτουργήσει το επόμενο διάστημα η στήλη, ταξιδεύοντας και παρακολουθώντας την επικαιρότητα μέσα από το πρίσμα ενός μεγάλου οδοιπορικού για την παρουσίαση του «Ημερολόγιου ενός ανέργου» σε πόλεις της ελληνικής περιφέρειας. Αυτή την εβδομάδα η καμπάνια μεταφέρεται στο Βορρά: Τετάρτη στη Θεσσαλονίκη, Πέμπτη στην Καβάλα, Παρασκευή στη Δράμα, Σάββατο στην Ξάνθη. Τέσσερις παρουσιάσεις σε τέσσερις μέρες, τέσσερις ευκαιρίες να τραβηχτεί η κουρτίνα, να αποκαλυφθούν τα σκουπίδια κάτω απ’ το χαλί, να μεταφερθεί το μήνυμα παραπέρα, ώστε τα συλλογικά βιώματα της κρίσης και της ανεργίας να συνεκτιμηθούν με τις εξελίξεις στην κάθε πόλη. Κι απ’ αυτή τη διαδικασία, ει δυνατόν, να βγουν κάποια συμπεράσματα, να δοθεί τροφή στη σκέψη και στη δράση, να αναζητηθούν λύσεις, να ξαναγεννηθούν η συλλογικότητα και η ελπίδα.
 
Θεωρητικά, δεν μου είναι καθόλου εύκολο να γράφω τακτικά τη στήλη ενώ παράλληλα ταξιδεύω και συζητάω, συνεχώς εν κινήσει, διανυκτερεύοντας κάθε βράδυ σε άλλη πόλη. Από την άλλη όμως είναι και μια πρόκληση, ένα αδιάκοπο κέντρισμα να συνδεθούν οι ιδέες με τα βιώματα, να μπολιαστεί ο γραπτός λόγος από την επιτόπια παρουσία και τον ζωντανό διάλογο.
 
Φεύγω. Το επόμενο ραντεβού είναι την Τετάρτη στη Θεσσαλονίκη.