του Θάνου Καμήλαλη

Ο ΑΔΜΗΕ είναι θυγατρική εταιρεία της ΔΕΗ και μια κερδοφόρα δημόσια επιχείρηση, που δεν χρηματοδοτείται από το ελληνικό κράτος ή τη ΔΕΗ και παράγει σταθερά ετήσια έσοδα άνω των 50 εκατ. Ευρώ. Σύμφωνα με πηγές με γνώση επί του θέματος, πιθανή ιδιωτικοποίηση του θα προκαλέσει ένα «ντόμινο» εξελίξεων: Το κράτος θα χάσει έναν πυλώνα σταθερών εσόδων, ενώ η πώληση θα δυσχεράνει ακόμα περισσότερο την οικονομική κατάσταση της ΔΕΗ, με πιθανότερες συνέπειες την αύξηση στους λογαριασμούς ρεύματος αλλά και την ιδιωτικοποίηση της ίδιας της ΔΕΗ (το 17% της οποίας βρίσκεται στο σχέδιο του ΤΑΙΠΕΔ).

H επίσημη συμφωνία

Η διατήρηση του 51% του ΑΔΜΗΕ υπό τον έλεγχο του Δημοσίου αποτέλει «κόκκινη γραμμή» σύμφωνα με την κυβέρνηση, ενώ ο αρμόδιος υπουργός Περιβάλλοντος, Πάνος Σκουρλέτης έχει επανειλημμένα τονίσει ότι διαπραγμάτευση για το συγκεκριμένο ζήτημα έχει κλείσει και ότι το Δημόσιο θα κρατήσει το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών, παρά τις έντονες πιέσεις των δανειστών. Η πεποίθηση αυτή ενισχύθηκε και από το γεγονός ότι, στο πολυνομοσχέδιο μετα προαπαιτούμενα που υπερψηφίστηκε στις αρχές Ιουνίου κατατέθηκε τροπολογία για τον ΑΔΜΗΕ που περιέχει το κυβερνητικό σχέδιο, χωρίς να αναφέρεται η εναλλακτική. Στη Βουλή δεν έχει γίνει η παραμικρή αναφορά στην ύπαρξη διαφορετικού σχεδίου στον τομέα της ενέργειας, ζήτημα που μαζί με την πιθανή ιδιωτικοποίηση του νερού αποτελούν «ταμπού».

Το σχέδιο που τίθεται άμεσα σε εφαρμογή προβλέπει την πώληση του 20% του Δικτύου σε ιδιώτη και τη διάθεση ποσοστού 29% των μετοχών στο χρηματιστήριο. Όσον αφορά το μάνατζμεντ, το κράτος θα έχει την πλειοψηφία στο Διοικητικό Συμβούλιο, αλλά ο διευθύνων σύμβουλος θα επιλέγεται σε συμφωνία με το «στρατηγικό επενδυτή». Σύμφωνα με το νέο Μνημόνιο οι προθεσμίες είναι ιδιαίτερα αυστηρές: Η κυβέρνηση πρέπει να εγκρίνει τη διάθεση του 20% μέχρι τον επόμενο μήνα, ενώ μέχρι τον Οκτώβριο θα πρέπει να έχει βρεθεί ο προτιμώμενος επενδυτής.

Αλλά…

Ωστόσο σε αντίθεση με την κυβερνητική ρητορική, η πρόβλεψη για πλήρη ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ είναι ακόμα ορατή. Στο νέο επικαιροποιημένο Μνημόνιο αναφέρεται ότι «εάν οι θεσμοί, έχοντας συμβουλευτεί τις ελληνικές αρχές, αποφανθούν ότι υπάρχει ελλιπής πρόοδος για την ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας το 2016, ιδιαίτερα σε σχέση με τον προσδιορισμό και την απόκτηση από το στρατηγικό επενδυτή, το ελληνικό Δημόσιο θα ανακοινώσει μέχρι τον Οκτώβριο του 2016 την ημερομηνία υποβολής δεσμευτικών προσφορών για την πώληση όλων των μετοχών της ΔΕΗ στον ΑΔΜΗΕ, μέχρι το Δεκέμβριο του 2016 και την πλήρη ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ το 2017»

Επομένως είναι στο χέρι των δανειστών να κρίνουν, στην επόμενη αξιολόγηση, εάν το υπάρχον σχέδιο προχωράει όπως θα έπρεπε και να ζητήσουν βάσει της (αόριστης) αναφοράς για «ελλιπή πρόοδο» την πώληση του 100% του Δικτύου Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, με ταχύτατες διαδικασίες μέσα στο επόμενο έτος. Δεδομένου ότι η ιδιωτικοποίηση του ρεύματος αποτελεί χρόνια επιδίωξη τους, φαντάζει εξαιρετικά πιθανό το σενάριο το θέμα να επανέλθει στη διαπραγμάτευση του φθινοπώρου, με τον μανδύα των «νέων απαιτήσεων».

Το σίγουρο είναι ότι το θέμα δεν έχει κλείσει. Το πρώτο «καμπανάκι» γι αυτό ήταν η απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής, που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης μετά την υπερψήφιση του πολυνομοσχεδίου. «Το σχέδιο περιλαμβάνει προσθήκη που προβλέπει την εφαρμογή εναλλακτικών δομικών μέτρων σε περίπτωση που δεν απορροφηθούν από την αγορά οι δημοπρατούμενες ποσότητες στο συγκεκριμένο διάστημα που ορίζεται σε αυτο«», μολονότι κάτι τέτοιο δεν προβλεπόταν στα όσα ψηφίστηκαν από τη Βουλή.

Γιατί οι δανειστές θέλουν τον ΑΔΜΗΕ

Το Δίκτυο Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα περιουσιακά στοιχεία του ελληνικού κράτους, με σταθερή κερδοφορία. Το 2015 για παράδειγμα, τα προ φόρων έσοδα του ανήλθαν στα 61,9 εκατ. Ευρώ, αν και μιεωμένα κατά 50% από το προηγούμενο έτος, παρά την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας.  Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, είναι μια πλήρως ανεξάρτητη και αυτοχρηματοδοτούμενη εταιρία, δεν επιδοτείται ούτε από τη ΔΕΗ Α.Ε. ούτε από το Ελληνικό Δημόσιο και η λειτουργία του δεν επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό.

Πρόκειται για τη «ραχοκοκκαλιά» του του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας, με 221 Υποσταθμούς και Κέντρα Υψηλής Τάσης, 11 χιλιάδες χιλιόμετρα εναέριων γραμμών υψηλής τάσης και υπόγειων και υποβρύχιων καλωδίων υψηλής τάσης (150 και 400 χιλιάδων βολτ) που διασυνδέουν την ηπειρωτική Ελλάδα από την Θράκη έως την Πελοπόννησο και Εθνικά Κέντρα Ελέγχου Ενέργειας (ένα στον Άγιο Στέφανο Αττικής, ένα στη Θεσσαλονίκη και ένα στην Πτολεμαΐδα). Η εμπορική του αξία εκτιμάτα στα 8 δισ. Ευρώ, ωστόσο αν λάβουμε υπόψιν τα όσα αναφέροντα το 2013-14 όταν η κυβερνήση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ προωθούσε την ιδιωτικοποίηση, το ελληνικό Δημόσιο είναι πιθανό να λάβει αντίτιμο περίπου 400 εκατ για την πώληση.

Τι ισχύει στην Ευρώπη

Όσον αφορά την υπόλοιπη Ευρώπη, δεν υπάρχει κοινοτική οδηγία που να επιβάλει την ιδιωτικοποίηση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και η συντριπτική πλειοψηφία των κρατών – μελών προτιμά να κρατάει το 100% υπό δημόσιο έλεγχο.

Μόλις 5 χώρες μεταξύ 22 στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τις οποίες υπάρχουν στοιχεία έχουν προχωρήσει σε ιδιωτικοποίηση των δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Στις εξαιρέσεις συγκαταλέγονται χώρες – θυύματα της κρίσης (Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία), όπου όμως το πλειοψηφικό πακέτο ελέγχεται από το κράτος, αλλά και η Μ.Βρετανια και η Γερμανία, όπου υπάρχουν περισσότερα του ενός ιδιωτικά δίκτυα μεταφοράς.

Οι υπόλοιπες 17 έχουν υπό δημόσιο έλεγχο τα δίκτυα μεταφοράς:

  • Στην Ολλανδία και τις σκανδιναβικές χώρες (Δανία, Σουηδία, Νορβηγία και Φινλανδία) τα δίκτυα υπάγονται σε 100% κρατικές επιχειρήσεις, των οποίων οι μετοχές ανήκουν στο υπουργείο Οικονομικών και Βιομηχανίας, είτε στα δημόσια ασφαλιστικά ταμεία.
  • Στις περισσότερες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης (Πολωνία, Τσεχία, Ρουμανία, Σλοβενία, Σλοβακία, Ουγγαρία) επίσης τα δίκτυα τελούν υπό κρατικό έλεγχο.
  • Στην κεντρική Ευρώπη (Γαλλία, Αυστρία, Ελβετία, Βέλγιο, κ.ά.) τα δίκτυα ανήκουν επίσης στο κράτος.