Καταγγελίες για κακοδιαχείριση και κύκλωμα αποφυλακίσεων μέσω προγραμμάτων ναρκωτικών, εξαπέλυσε εναντίον του ΚΕΘΕΑ ο υπουργός Οικονομικών, Βασίλης Κικίλιας, επικαλούμενος πολυσέλιδο πόρισμα εργαζόμενων του Οργανισμού.

«Δεν θέλω να αιφνιδιάσω κανέναν. Θέλω να ενημερωθούν τα κόμματα για τις εξελίξεις από χθες για το ΚΕΘΕΑ το πρόγραμμα Προμηθέας και τις φυλακές Διαβατών», είπε και διαβεβαίωσε ότι η κυβέρνηση στηρίζει τον δημόσιο χαρακτήρα του ΚΕΘΕΑ και την αυτονομία του ως προς τις δομές του. Μεταξύ άλλων, ο υπουργός Υγείας αναφέρθηκε σε φυλακισθέντες εμπόρους ναρκωτικών που «βαφτίζονταν» χρήστες και αποφυλακίζονταν, σε ουσίες οι οποίες προορίζονταν για το πρόγραμμα και χρησιμοποιήθηκαν από εργαζομένους (ως και από εξωτερικά εμπλεκόμενους στο σύστημα), στην έκδοση βεβαιώσεων σε μέλη που παράτυπα εντάχθηκαν στο πρόγραμμα, στη χρήση νομικών ευεργετημάτων από μέλη και αποφοίτους προγράμματος που το χρησιμοποιούσαν χωρίς να έχουν κανένα πρόβλημα με χρήση ουσιών, σε υπόνοιες για παρακύκλωμα αξιοποίησης των ευεργετημάτων που προβλέπει ο νόμος, καθώς και σε απώλεια ηλεκτρονικών υπολογιστών με στοιχεία μελών, απώλεια δίσκων αποθήκευσης, έλλειψη παραστατικών από συναλλαγές.

«Υπάρχουν υπόνοιες για παρακύκλωμα αξιοποίησης των ευεργετημάτων που προβλέπει ο νόμος. Αυτό μπορεί να συνδεόταν με δικηγόρους, σωφρονιστικούς υπαλλήλους και δεν μπορούν να αποκλειστούν και εργαζόμενοι του οργανισμού. Όταν η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας και η κυβέρνηση μίλησε για έλεγχο σε ότι έχει να κάνει με τη χρηστή διοίκηση του ΚΕΘΕΑ και την οικονομική διαχείριση κάποιοι βιάστηκαν να μας κατακεραυνώσουνε» υποστήριξε συγκεκριμένα ο Βασίλης Κικίλιας.

Διαβάστε ολόκληρο το δημοσίευμα της Εφημερίδας των Συντακτών για το πόρισμα του εσωτερικού ελέγχου του ΚΕΘΕΑ.

Το πόρισμα

Λίγη ώρα ωστόσο μετά την «αποκάλυψη» του υπουργού, ήρθε το αποκαλυπτικό δημοσίευμα της Εφημερίδας των Συντακτών, που φέρνει στο φως μέρος του πορίσματος και των συμπερασμάτων του, που κάθε άλλο παρά «καίει» το ΚΕΘΕΑ. Συγκεκριμένα, πρόκειται για πόρισμα που συνέταξη αρμόδια επιτροπή εσωτερικού ελέγχου του ΚΕΘΕΑ, έρευνα στην οποία προχώρησε η διεύθυνση του ΚΕΘΕΑ, αξιολογώντας ως ιδιαίτερα ανησυχητικές πληροφορίες που σχετίζονταν με τη λειτουργία του προγράμματος «ΚΕΘΕΑ Προμηθέας» και εκτιμώντας πως χρήζουν διερεύνησης.

«Επρόκειτο για τη συνέχεια καταγγελιών δραστηριοτήτων του υπευθύνου του προγράμματος ΚΕΘΕΑ Προμηθέας, για μια μακρά περίοδο και μέχρι σχεδόν την κατάκλισή του από σοβαρή ασθένεια και τελικά την κατάληξή του, τον Φεβρουάριο 2018. Η εμπλοκή και άλλων στελεχών ενέτεινε τις ανησυχίες και τροφοδότησε την επιτακτικότητα ανάληψης πρωτοβουλίας διερεύνησης που θα αποσαφήνιζε την κατάσταση στο πρόγραμμα και, στον βαθμό του δυνατού, θα διαμόρφωνε ένα πλαίσιο διαχείρισης της κρίσης» αναφέρει συγκεκριμένα στο πόρισμα, το οποίο και περιλαμβάνει ένα αναλυτικό ιστορικό του προγράμματος Προμηθέας, που ξεκίνησε το 2012, και πως το πρόγραμμα με έδρα τη Θεσσαλονίκη ενσωμάτωσε τις μονάδες: «Κέντρο Υποδοχής και Επανένταξης Θεσσαλονίκης, Θεραπευτική Κοινότητα στις Φυλακές Διαβατών και Συμβουλευτική στο Πλαίσιο του Σωφρονιστικού Συστήματος, ενώ ταυτόχρονα δόθηκε η κατεύθυνση ώστε να δημιουργηθεί ειδική πτέρυγα αποκλειστικής θεραπευτικής δραστηριοποίησης στις Φυλακές Διαβατών Θεσσαλονίκης που θα φιλοξενούσε τη θεραπευτική κοινότητα».

Στις πληροφορίες του πορίσματος που δημοσιεύει η εφημερίδα, υπογραμμίζεται πως η ομάδα εργασίας διερεύνησε σε βάθος τις καταγγελίες, κάνοντας λόγο για «τη μελέτη του συνόλου των εγγράφων, επιτόπιες επισκέψεις στη διάρκεια των οποίων προγραμματίστηκαν συναντήσεις με τους εργαζομένους στο πρόγραμμα, τους εμπλεκόμενους με τη λειτουργία του, πρόσωπα που έχουν σημαντική σύνδεση με το πρόγραμμα κ.λπ., αλλά και μελέτη πορισμάτων θεσμικών οργάνων του οργανισμού στη διάρκεια της λειτουργίας του προγράμματος ΚΕΘΕΑ Προμηθέας».

Σημειώνεται ακόμα στο πόρισμα, ότι η ομάδα εργασίας αντιμετώπισε «πρωτόγνωρα διλήμματα και μεγάλη αμηχανία συγκρότησης απαντήσεων» για ζητήματα που αφορούν δραστηριότητες που ενδεχομένως να επέφεραν έως και νομική έγκληση του ΚΕΘΕΑ, υπογραμμίζοντας πως κατατέθηκαν επώνυμες μαρτυρίες που «συνέκλιναν σε ενδείξεις αρκετά συχνά παρουσιασμένες ως βεβαιότητες«, οι οποίες και συνέθεταν «άνγωστες για τον οργανισμό και τις λειτουργίες των μονάδων του καταστάσεις».

Μεταξύ των συμπερασμάτων που περιλαμβάνει το ίδιο πόρισμα:

  • Αναφέρθηκε συστηματική εμπλοκή κάποιων εργαζομένων σε δραστηριότητες οριακής νομιμότητας, αν όχι παράνομης συμπεριφοράς. Η εκτεταμένη συστηματική χρήση παράνομων ουσιών για σημαντικό χρονικό διάστημα από προσωπικό και μέλη επαναλήφθηκε είτε ως βάσιμη υποψία είτε ως βεβαιότητα.
  • Στο διάστημα αυτό, ζητήματα που ανέκυπταν σχετικά με οικονομικές ατασθαλίες, διοικητικές υπερβάσεις και αστοχίες κλινικού σχεδιασμού αντιμετωπίστηκαν ως θέματα δευτερεύουσας προτεραιότητας.
  • Αναδείχτηκε η έκδοση βεβαιώσεων σε μέλη που παράτυπα εντάχθηκαν στο πρόγραμμα (προφασιζόμενα πρόβλημα εξάρτησης), αλλά και κυρίως η χρήση (από πλευράς τους) νομικών ευεργετημάτων.
  • Υπήρξαν κατ’ επανάληψη αναφορές που συνέκλιναν στη διαμόρφωση αντίληψης για πιθανή λειτουργία παρακυκλώματος, που αξιοποιούσε τα ενεργήματα που προβλέπει ο νόμος, και είναι σημαντικό να διερευνηθεί η πιθανότητα συνέχισης της δραστηριοποίησής του. Το παρακύκλωμα μπορεί να συνδεόταν με δικηγόρους, σωφρονιστικούς υπαλλήλους, χωρίς με βεβαιότητα να μπορούν να αποκλειστούν στελέχη του οργανισμού. Η αίσθηση έλλειψης προστασίας από το προσωπικό, οι ασαφείς διαδικασίες και τα κριτήρια για τις προϋποθέσεις ένταξης στη Θ.Κ. στα Διαβατά είναι προφανές ότι διακυβεύουν τους θεραπευτικούς στόχους του προγράμματος και συμβάλλουν στην αλλοίωση του κύρους του Οργανισμού.
  • Η κατάχρηση εξουσίας, το κλίμα ανασφάλειας, οι αποφάσεις που δεν προκύπτουν ως αποτέλεσμα των θεσμοθετημένων διαδικασιών.
  • Για το στελεχικό δυναμικό του θεραπευτικού προγράμματος ΚΕΘΕΑ Προμηθέας αλλά και των ευρύτερων υπηρεσιών που λειτουργούν στη Θεσσαλονίκη τα εξαιρετικής σοβαρότητας γεγονότα, τα οποία στιγμάτισαν τη λειτουργία του προγράμματος, συνδέθηκαν αποκλειστικά με δύο πρόσωπα και κατά συνέπεια μετά την αποχώρησή τους το πρόγραμμα μπορούσε να επανέλθει σε φυσιολογική λειτουργία. Αποψη της ομάδας εργασίας, ωστόσο, είναι ότι τα αίτια, οι συνέπειες, καθώς και ενέργειες αποτροπής παρόμοιων καταστάσεων στο μέλλον δεν προέκυψε να έτυχαν ουσιαστικής επεξεργασίας. Η έγκριση της εισήγησης και η εφαρμογή των διοικητικών μέτρων που εισηγήθηκε ο ειδικός διευθυντής δεν ήταν ικανές από μόνες τους κινήσεις να ανατρέψουν τους όρους λειτουργίας του προγράμματος.
  • Η συμμετοχή των μελών στις υπηρεσίες του προγράμματος χαρακτηρίζεται από σταθερότητα πάντως σε όλες τις φάσεις υποστήριξης. Αν και δεν δικαιώνονται οι προσδοκίες ανάπτυξης της Θεραπευτικής Κοινότητας στις Φυλακές Διαβατών ως προς τις εισαγωγές αλλά και τη μέση δύναμη μελών.