της Γεωργίας Κριεμπάρδη
Ένα σοβαρό θέμα, που αφορά την απουσία νοσηλευτών στις σχολικές μονάδες, φέρνει στην επιφάνεια η Ένωση Συλλόγων Γονέων του Δήμου Ηρακλείου, καλώντας παράλληλα σε διαμαρτυρία την Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου στη μία το μεσημέρι, στα γραφεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, με κύριο θέμα τις εγκληματικές ελλείψεις σε νοσηλευτές στα Γυμνάσια – Λύκεια του Δήμου Ηρακλείου αλλά και τα εν γένει μεγάλα προβλήματα σε ελλείψεις εκπαιδευτικών. Η σημασία νοσηλευτή στις σχολικές μονάδες καθίσταται παραπάνω από αναγκαία, για την αγωγή και την προαγωγή της υγείας του σχολικού πληθυσμού (ΥΑ αρ. ΦΕΚ 449/ τ. Β’/03-04-2007), καθώς πρόκειται για ειδικούς που λειτουργούν σε θέματα υγειονομικής περίθαλψης στο σχολείο και προάγουν τη σχολική υγεία και ασφάλεια, παρεμβαίνοντας σε πιθανά ή πραγματικά προβλήματα υγείας.
Σύμφωνα με την καταγγελία της Ένωσης, αφορμή για τη δημοσιοποίηση του θέματος στάθηκε ένα σοβαρό περιστατικό μη χορήγησης νοσηλευτικής βοήθειας σε μαθήτρια Γυμνάσιου με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1. «Για άλλη μια φορά διαπιστώνουμε ότι ενώ φυσιολογικά θα έπρεπε να υπάρχει νοσηλευτής σε κάθε σχολική μονάδα, μας πλασάρεται ως κανονικότητα η χορήγηση του μονό σε μαθητές με σοβαρά προβλήματα υγείας και πολύ συχνά δυστυχώς ούτε σε αυτούς, δείχνοντας μας ακριβώς την επικίνδυνη αδιαφορία που αντιμετωπίζει τα παιδιά μας η πολιτεία, είτε σε επίπεδο Τοπικής Διοίκησης, είτε σε επίπεδο Κεντρικού Κράτους», αναφέρεται στην καταγγελία της Ένωσης.
Ο Πρόεδρος της Ένωσης Συλλόγων Γονέων Μαθητών Δήμου Ηρακλείου, Σκεπάρνης Γιώργος, περιέγραψε στο ΤΡΡ την τραγική πραγματικότητα. «Ενημερωθήκαμε από την πρόεδρο του συλλόγου του συγκεκριμένου σχολείου για την άρνηση χορήγησης νοσηλευτικής βοήθειας στη μαθήτρια που τώρα θα πάει Β’ Γυμνασίου. Το παιδί από την Α’ Δημοτικού μέχρι και την Α’ Γυμνασίου, μετά από πολλές πιέσεις της οικογένειας, είχε σχολικό νοσηλευτή που της χορηγούσε ινσουλίνη. Φέτος από τη Δευτεροβάθμια το αρνούνται, λόγω έλλειψη κονδυλίων, μας λένε. Πρότειναν στην οικογένεια ή να μετακινηθεί το παιδί σε άλλο σχολείο ή να πληρώσουν -όπως είπαν με θράσος- από την τσέπη τους νοσηλευτή». Βέβαια, αυτό δεν είναι τωρινό φαινόμενο. «Μάθαμε μετά από πιέσεις ότι πέρυσι στον δήμο Ηρακλείου ήταν 18 μαθητές που έχριζαν νοσηλευτικής φροντίδας και καλύφθηκαν οι 11. Τα υπόλοιπα παιδιά έμειναν στη μοίρας τους» εξηγεί ο ίδιος. «Για φέτος μας ήταν ότι ήταν 15 οι αιτήσεις και με τα χίλια ζόρια καλύφθηκαν 7-8. Και δεν προβλέπεται να καλυφθούν τα κενά ούτε με το δεύτερο κύμα προσλήψεων στο τέλος Σεπτέμβρη. Έμαθα ότι αυτή η μαθήτρια δεν πάει σχολείο τώρα, γιατί φοβούνται οι γονείς της. Φανταστείτε να γίνει το παραμικρό. Πού θα αποδοθούν ευθύνες; Η κανονικότητα που επικαλείται η κα. Κεραμέως είναι μια εγκληματική πραγματικότητα» λέει, καταληκτικά.
Με ανακοίνωσή του και ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΣΕΠΕ) τόνιζε την ύπαρξη του προβλήματος και στην Κέρκυρα. «Οι σχολικοί νοσηλευτές δεν διορίστηκαν φέτος σε επάρκεια στα σχολεία. Στις σχολικές μονάδες της Κέρκυρας υπάρχουν κενά με την έναρξη της σχολικής χρονιάς με αποτέλεσμα πολλοί γονείς να ταλαιπωρούνται. Αναγκάζονται πολλές φορές να συνοδεύουν καθημερινά για όλο το σχολικό ωράριο τα παιδιά τους ενώ σε κάποιες περιπτώσεις, τους προτείνεται ακόμα χειρότερα, να τα κρατούν στο σπίτι γιατί δεν υπάρχουν σχολικοί νοσηλευτές. Στο πλαίσιο της καθιέρωσης του θεσμού του Σχολικού Νοσηλευτή ΠΕ25 στις σχολικές μονάδες της χώρας, έχει αποδειχθεί περίτρανα ο νευραλγικός ρόλος τους μέσα στη σχολική μονάδα. Οι Σχολικοί Νοσηλευτές γεφυρώνουν την υγειονομική περίθαλψη και την εκπαίδευση, προσφέρουν συντονισμό φροντίδας, υποστηρίζουν την ποιοτική φροντίδα των μαθητών, συμβάλλουν αφενός στην ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση κι αφετέρου στη διασφάλιση της ανάπτυξης των γνώσεων των μαθητών, παρέχοντας ένα προστατευμένο και υγιές σχολικό περιβάλλον. Η λύση, που σε κάποια σχολεία, έχει εφαρμοστεί (να παρουσιάζεται, δηλαδή, σχολικός νοσηλευτής για δύο ημέρες την εβδομάδα και τις υπόλοιπες να μετακινείται σε άλλο σχολείο!) δεν μπορεί να θεωρηθεί λειτουργική…. Ο διαβήτης, η επιληψία και οι άλλες ασθένειες δεν …επιλέγουν μέρες!».
Eπίσης, στα τέλη Ιουλίου ο σύλλογος Εκπαιδευτικών «Σεφέρης», είχε καταγγείλει πως μέσα στο καλοκαίρι γονείς στη Β΄Αθήνας που είχαν προσκομίσει γνωμάτευση γιατρού από δημόσιο νοσοκομείο και αιτούνταν για το παιδί τους σχολικό νοσηλευτή, (και μάλιστα για πάθηση όπως ο Νεανικός Διαβήτης Τύπου 1 ), ότι η αίτηση τους απορρίφθηκε από την Περιφέρεια για τυπικούς λόγους, επειδή ο γιατρός αναφέρει ότι «Χορηγείται για σχολικό νοσηλευτή» και όχι «Απαιτείται σχολικός νοσηλευτής». Σύμφωνα με τους εκπαιδευτικούς στην ανακοίνωση αυτή, μόνο στη Διεύθυνση Β΄ Αθήνας έχουν απορριφθεί 5 από τις 130 αιτήσεις, ενώ παρά το γεγονός ότι οι γονείς έχουν προσκομίσει τα απαραίτητα έγγραφα από γιατρούς και νοσοκομεία, για το αυτονόητο δικαίωμα ενός παιδιού, για το οποίο επιβάλλεται η εξατομικευμένη επιστημονική παρέμβαση από ειδικό επιστήμονα, όπως ορίζει ο νόμος, καθώς η ζωή του είναι σε κίνδυνο, μπαίνει σε «γραφειοκρατική τιμωρία» για το τυπικό των λέξεων.
Το πρόβλημα είναι γενικό, απλά αυτές οι ανακοινώσεις είναι οι πιο χαρακτηριστικές της κατάστασης και πρόσφατες.
«Δεν μπορεί η κοινωνία να στερεί το δικαίωμα στην εκπαίδευση»
Για το θέμα είχε γράψει στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook κι ο δημοσιογράφος Νικόλας Αρώνης. «Ήταν Σεπτέμβριος του 2020 όταν η δύο ετών Χριστίνα μας διαγνώστηκε με Διαβήτη Τύπου 1. Ένα χρόνο μετά την διάγνωση αποφασίσαμε ότι για τον ψυχισμό και την κοινωνικότητά της θα ήταν καλό να πάει σχολείο όπως όλα τα παιδιά της ηλικίας της. Κάναμε αίτηση στον Δημοτικό Παιδικό Σταθμό συμπληρώνοντας όλα τα χαρτιά σχετικά με την κατάστασή της και περιμέναμε να ειδοποιηθούμε προκειμένου η μικρή να εγγραφεί και να ξεκινήσει σχολείο. Όταν στα μέσα Ιουλίου μας ειδοποίησαν ότι η μικρή έγινε δεκτή στο σχολείο συνειδητοποιήσαμε πώς κανείς δεν είχε παρατηρήσει στην αίτηση την ιδιαιτερότητα με την υγεία της, με αποτέλεσμα να μην έχει προβλεφθεί ποτέ από τον Δήμο (που είναι ο αρμόδιος) η παρουσία σχολικού νοσηλευτή ο οποίος είναι απαραίτητος για παιδιά με Διαβήτη Τύπου 1. Επικοινωνήσαμε με την υπεύθυνη του Δήμου για τους παιδικούς σταθμούς προκειμένου να της εξηγήσουμε την κατάσταση και να μάθουμε τι πρέπει να γίνει έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η παρουσία νοσηλευτή. Η συγκεκριμένη κυρία μας δήλωσε πως κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται, πως δεν υπάρχει διαδικασία και πως εν ολίγοις το παιδί δεν μπορεί να πάει στο σχολείο. Όταν της εξηγήσαμε πως δεν μπορεί να μην υπάρχει καμία λύση και πως τα λεγόμενά της είναι οριακά ρατσιστικά καθώς αφαιρεί μόνη της και αυθαίρετα από ένα παιδί ένα δικαίωμά του, δεν πτοήθηκε καθόλου, αντιθέτως συνέχισε το δικό της τροπάριο. Μην έχοντας και πολλές επιλογές αρχίσαμε να ψάχνουμε μόνοι μας τρόπους για να κινήσουμε την διαδικασία, αρχές Αυγούστου κάναμε τις απαραίτητες γραφειοκρατικές διαδικασίες στον Δήμο, ενημερώσαμε Δήμαρχο και αντιδήμαρχο, πήραμε τηλέφωνα δημοτικούς συμβούλους, φτάσαμε μέχρι τα γραφεία υπουργών προκειμένου να βρεθεί λύση.
Οι διαδικασίες όμως είναι χρονοβόρες, ο καιρός πέρασε τα σχολεία άνοιξαν όλα τα παιδάκια πήγαιναν καθημερινά, η μικρή μας όμως τελικά δεν μπόρεσε καθώς οι διαδικασίες που ξεκίνησαν καθυστερημένα, μέχρι και σήμερα δεν έφεραν κάποιο αποτέλεσμα, καθώς παρά τις συνεχείς μας ενοχλήσεις δεν ενημερωθήκαμε ποτέ για κάτι συγκεκριμένο. Το μοναδικό αποτέλεσμα που είχαμε ήταν να αφαιρεθεί τελικά από το παιδί το δικαίωμα του να πάει σχολείο, όπως συμβαίνει με όλα τα άλλα παιδιά. Και αν διερωτάστε γιατί δεν πήγαμε σε ένα ιδιωτικό, μην νομίζετε ότι και εκεί τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα, αλλά εκτός αυτού, μήνα Αύγουστο που μας ενημέρωσαν για την έλλειψη, το να βρεις θέση σε οποιοδήποτε σχολείο ιδιωτικό ή δημόσιο είναι κομματάκι δύσκολο».
Μιλώντας στο ΤΡΡ, περιέγραψε την κατάσταση με την οποία ήρθε αντιμέτωπος στα τέλη Ιουλίου, όταν πια ήταν αργά -λόγω γραφειοκρατίας- να υποβάλλουν εκ νέου αίτηση. «Ο δήμος δεν είχε σχολικό νοσηλευτή και πρότεινα αν μπορεί να μετακινηθεί νοσηλευτής από τα δημοτικά ιατρεία για να καλυφθεί το κενό στον παιδικό σταθμό που χρονικά αποτελούσε προτεραιότητα, και εν συνεχεία να κάνουν διαδικασία ΑΣΕΠ για να προσλάβουν νοσηλευτή και να καλύψουν το κενό στα δημοτικά ιατρεία. Αν’ αυτού ξεκίνησαν μια διαδικασία ΑΣΕΠ (κάποιους μήνες αργότερα, καθώς έπρεπε το κονδύλι να περάσει δημοτικό συμβούλιο για να εγκριθεί) προκειμένου να προσλάβουν Σχολικό νοσηλευτή. Όπως καταλαβαίνεις οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες και αππο ένα σημείο και μετά και εσύ καταλαβαίνεις ότι δεν μπορείς να βγάλεις άκρη με το “τέρας” και συμβιβάζεσαι, με αποτέλεσμα το παιδί να μείνει σπίτι, δεν πήγε παιδικό κι αυτό δημιούργησε γενικά μια αναστάτωση στην καθημερινότητά μας. Αυτό που έμαθα πριν από λίγες ημέρες έιναι ότι μετά την περυσινή αναμπουμπουλα που προκάλεσα, φέτος θα υπάρχει νοσηλευτής τουλάχιστον δεν θα ταλαιπωρηθούν άλλα παιδάκια, όπως το δικό μου και πιθανώς και άλλα που είχαν ανάγκη Σχολικού Νοσηλευτή». Υπογραμμίζει τη σημασία του να βρεθεί άμεσα λύση στο πρόβλημα. «Δεν μπορεί η κοινωνία να στερεί το δικαίωμα στην εκπαίδευση στα παιδιά που αντιμετωπίζουν κάποια προβλήματα. Όπως προβλήματα αντιμετωπίζουν και τα παιδιά ΑμΕΑ, αφού οι υποδομές στα σχολεία δεν προσφέρονται για όλα@. Δεν μπορεί η κοινωνία να μένει απαθής. Ας κοπούν από αλλού κονδύλια -είναι απαραίτητοι οι σχολικοί νοσηλευτές».
Απαραίτητοι οι σχολικοί νοσηλευτές
«Για όσους δεν γνωρίζουν οι ινσουλινοεξαρτώμενοι Διαβητικοί Τύπου 1, πρέπει ανά τακτά χρονικά διαστήματα να μετρούν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους, πρέπει να προσέχουν την διατροφή τους, να προσέχουν τις υπογλυκαιμίες και να έχουν κάποιο συγκεκριμένο σνακ ή χυμό πάνω τους για να τους “στηρίξει” προκειμένου να αποφύγουν κάποιο υπογλυκαιμικό σοκ και φυσικά να κάνουν συγκεκριμένες δόσεις ινσουλίνης (εξαρτάται από τους υδατάνθρακες που θα καταναλώσουν) πριν από κάθε γεύμα ή όταν τα επίπεδα σακχάρου τους είναι υψηλά. Αυτοί είναι κάποιοι πολύ βασικοί κανόνες της καθημερινότητας ενός διαβητικού» ανέφερε χαρακτηριστικά στην ανάρτησή του ο Νικόλας Αρώνης.
Στις αρχές του 2022, η αρμόδια υφυπουργός Ζέτα Μακρή είχε δηλώσει πως παρά τις προκλήσεις για την πρόσληψη Σχολικών Νοσηλευτών κλάδο ΠΕ25, δεν βρίσκει υποψηφίους αυτού του κλάδου. Η πραγματικότητα όμως είναι κάπως διαφορετική. Σύμφωνα με την τελευταία εγκύκλιο του υπουργείου , όταν ένας μαθητής πάρει ειδικό βοηθητικό προσωπικό ή σχολικό νοσηλευτή, δε δικαιούται να πάρει και εκπαιδευτικό παράλληλης στήριξης, κι έτσι εξαναγκάζουν τους γονείς να βάλουν ιδιωτικό βοηθό.
«Η διαδικασία για να φτάσει ένας νοσηλευτής στο σχολείο ξεκινάει από τους γονείς, που παίρνουν από το δημόσιο νοσοκομείο μια σχετική βεβαίωση ότι το παιδί χρειάζεται σχολικό νοσηλευτή για να κάνει μετρήσει/χρήση ινσουλίνης και να το παρακολουθεί, και την καταθέτουν στον διευθυντή του σχολείου. Αυτό μπορεί να γίνει καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους, είναι μια ανοιχτή διαδικασία. Το αίτημα πάει στην περιφερειακή διεύθυνση και γενικά όλα αυτά τα αιτήματα παίρνουν την έγκριση. Υπάρχει πλατφόρμα που δηλώνουν ενδιαφέρον οι νοσηλευτές» αναφέρει στο ΤΡΡ η πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Αγώνος κατά του Νεανικού Διαβήτη (Π.Ε.Α.Ν.Δ.), Σοφία Μανέα.
Εξηγώντας τι συμβαίνει με τις ελλείψεις σ’ αυτόν τον τομέα, σημειώνει: «Ο αριθμός όσων εκδηλώνουν ενδιαφέρον είναι μικρότερος από τις ανάγκες που υπάρχουν. Επίσης, αρκετές γυναίκες που τοποθετούνται στη θέση σχολικού νοσηλευτή τυχαίνει να μείνουν έγκυες και δικαίως παίρνουν άδεια κύησης, αλλά δεν προβλέπεται από το υπουργείο αντικατάστασή τους, με αποτέλεσμα να μένουν εκτεθειμένα τα παιδιά. Σε αρκετές περιπτώσεις, υπάρχει νοσηλευτής για ένα παιδάκι σ’ ένα σχολείο και σ’ ένα παραδιπλανό σχολείο, που όμως η απόσταση μεταξύ τους δεν είναι λίγη. Πώς θα γίνει η φροντίδα των παιδιών έτσι; Δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικός και για τα δύο παιδιά σε έκτακτες ανάγκες ο νοσηλευτής και λογικό. Επίσης, όταν σ’ ένα σχολείο, για παράδειγμα, είναι δύο παιδάκια με διαβήτη τύπου 1, αλλά σε διαφορετικές σχολικές βαθμίδες κι έχει οριστεί ένας νοσηλευτής, αν πάει το ένα εκδρομή και το σχολείο του άλλου κάνει μαθήματα, πού θα πάει ο νοσηλευτής και ποιος θα έχει την ευθύνη για το άλλο παιδάκι; Σημαντική επίσης παράλειψη στη νομοθεσία είναι ότι δεν υπάρχει πρόβλεψη για σχολικούς νοσηλευτές για τους δημόσιους παιδικούς σταθμούς. Υπάρχει μόνο για την υποχρεωτική εκπαίδευση, από το προνήπιο δηλαδή. «Λυπούμαστε, δεν μπορούμε να δεχτούμε το παιδί στο σχολείο» είναι η απάντηση που δίνουν σε γονείς παιδιών ηλικίας μικρότερης του προνηπίου.
Σημαντικά στοιχεία για το ζήτημα που προσθέτει η κα. Μανέα είναι ότι ενώ η πλατφόρμα για να δηλώνουν την ανάγκη οι γονείς είναι καθ’ όλη τη χρονιά ανοιχτή, ο πίνακας εκδήλωσης ενδιαφέροντος από νοσηλευτές, ήταν από πρόπερσι κλειστός. «Άνοιξε φέτος την Άνοιξη πάλι, αλλά και στους νοσηλευτές δε δίνονται κίνητρα. Στέλνουν τους ανθρώπους σε δυσμενείς περιοχές κι αν αρνηθούν έχουν ποινή να μην μπορούν για δύο χρόνια να ξανακάνουν αίτηση. Τους εξωθούν στον ιδιωτικό τομέα». Το ίδιος κάνουν και με τους γονείς, με τις τρομερές ελλείψεις στις προβλέψεις του υπουργείου, με την κα. Μανέα να επισημαίνει πως θα έπρεπε και στους γονείς να δίνεται επιταγή, ώστε να μπορεί να καλύψει το κόστος νοσηλευτή, όταν δεν γίνεται μέσω ΑΣΕΠ.