του Θανου Καμήλαλη

Έστω ότι έχεις μία επιχείρηση. Πρέπει να πουλήσεις ένα προϊόν ή μία υπηρεσία και να βγάλεις κέρδος από αυτήν τη δραστηριότητα. Έχεις να αντιμετωπίσεις τον ανταγωνισμό, πρέπει να προσέχεις ζητήματα όπως η τιμή, η ποιότητα και το κόστος παραγωγής, έχεις λειτουργικά έξοδα και φορολογία. Θα έγραφα εδώ ότι πρέπει να σέβεσαι και την εργασιακή νομοθεσία, αλλά η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει φροντίσει να ξεχαρβαλώσει και αυτήν και το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, οπότε αυτό είναι στη διακριτική σου ευχέρεια.

Έστω τώρα, ότι η επιχείρησή σου είναι εταιρεία ρεύματος. Εδώ, τυχερέ και τυχερή, είσαι σε ένα ονειρικό σενάριο. Το εμπόρευμά σου είναι εντελώς απαραίτητο για τους πολίτες. Υπήρχε κάποτε μία Δημόσια Εταιρεία, που θα μπορούσε να κρατάει τις τιμές σε ένα όριο, αλλά αυτή γίνεται όλο και λιγότερο Δημόσια, οπότε δεν θα σε ενοχλήσει. Μέχρι και Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου χωρίς τη συμμετοχή του Δημοσίου έκαναν, έχασαν σε μια μέρα το 17% της εν λόγω εταιρείας και την απόλυτη πλειοψηφία. Τις τιμές τις καθορίζεις σε μεγάλο βαθμό μέσα από έναν εντελώς σκοτεινό μηχανισμό, το Χρηματιστήριο Ενέργειας, παρέα με τους «ανταγωνιστές» σου. Mόνο σε μία χώρα η Ενέργεια εισάγεται κατά 100% σε αυτό το «Χρηματιστήριο». Η αγορά είναι τεράστια, η προσφορά ελέγχεται από αυτήν την πρώην δημόσια εταιρεία και 4-5 πλήρως ιδιωτικές, επομένως υπάρχει χώρος για όλους σας. Η δραστηριοτητά σας είναι σίγουρα κερδοφόρα και μάλιστα η όλη συζήτηση, ακόμα και σε συνθήκες ακραίας κρίσης, είναι για το αν έχετε κέρδη ή «υπερκέρδη». Είτε έχετε είτε δεν έχετε υπερκέρδη, δεν έχει πλέον και καμία σημασία, γιατί η κυβέρνηση δεν θα τα φορολογήσει, όσα «διαγγέλματα» κι αν μας χαρίσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Τι εννοείς δεν έχεις εταιρεία ρεύματος; Να ήσουν ολιγάρχης, να είχες.

Έχει και καλύτερο. Μπορείς να ανακοινώνεις νέες αυξήσεις και η κυβέρνηση θα έρχεται να καλύπτει το κόστος, με δισεκατομμύρια επιδοτήσεων που φαινομενικά δαπανώνται για την «ανακούφιση των πολιτών». Την Τρίτη, ο υπουργός Ενέργειας ανακοίνωσε ακόμα 1,9 δισ. «για την επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος τον Σεπτέμβριο». Πρόκειται για ένα εξαιρετικό deal, μία συμφωνία αμοιβαία επωφελή και για τις δύο πλευρές. Οι εταιρείες διασφαλίζουν τα κέρδη τους και προστατεύονται μάλιστα από το σενάριο να έχουν μεγάλες καθυστερήσεις στις πληρωμές των υπέρογκων λογαριασμών που μοιράζουν. Η κυβέρνηση λέει ότι κάνει κοινωνική πολιτική και μπορεί να διαφημίσει το «πόσα έχει δώσει για την αντιμετωπίση της ενεργειακής κρίσης». Μετά έρχονται και τα επιχειρήματα περί «ατομικής ευθύνης» στην κατανάλωση, που θα φορεθούν πολύ τον ερχόμενο χειμώνα, αλλά και οι επιθέσεις στον «λαϊκισμό» της αντιπολίτευσης, οι αναφορές στα «λεφτόδεντρα» που δεν υπάρχουν και άλλα γραφικά και εξοργιστικά.

Καλωσήρθατε λοιπόν στην αγορά ρεύματος στην Ελλάδα, που δεν είναι καν καπιταλισμός, είναι κάτι πολύ χειρότερο.

Επειδή δεν γίνεται να κερδίζουν όλοι, μαντέψτε ποιος είναι ο χαμένος της υπόθεσης. Διπλά χαμένος μάλιστα, καθώς ένα μεγάλο μέρος του εισοδήματός του καταλήγει σε πληρωμή των λογαριασμών, την ώρα που από τα δημόσια ταμεία εξαφανίζονται δισεκατομμύρια σε επιδότηση της αισχροκέρδειας. Α, προσθέστε σε αυτά και μία νέα εισφορά, ένα λεπτό περίπου ανά κιλοβατώρα, που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για τους οικιακούς καταναλωτές, ώστε να δημιουργηθεί ένας αποθεματικός λογαριασμός που «θα προστατεύσει τους Έλληνες από μελλοντικές επώδυνες ενεργειακές κρίσεις». Είναι πολύ πιθανό μάλιστα, ο χαμένος της ιστορίας μας να νιώθει και ανακουφισμένος, σε περίπτωση που δει τους λογαριασμούς του μειωμένους σε σχέση με τον προηγούμενο χειμώνα ή με αυτό που φοβόταν.

Θυμάστε εκείνο το «διάγγελμα Μητσοτάκη» στις αρχές Μαϊου για την ακρίβεια στο ρεύμα; Είναι πολλά, εντάξει, πού να το θυμάστε επακριβώς. Είναι αυτό το συνεχές αυτοκρατορικό ύφος εξουσίας προς τους υπηκόους και έχετε χάσει το μέτρημα. Ήταν τότε που ο Πρωθυπουργός είχε ανακοινώσει το «Power Pass» με τα «έως και 600 ευρώ επιστροφής». Ήταν τότε που ανακοινώθηκε πανηγυρικά η «αναστολή της ρήτρας αναπροσαρμογής» από τον Ιούλιο, υπό το βάρος των συλλογικών αγωγών. Η ρήτρα αναπροσαρμογής τελικά ενσωματώθηκε στους λογαριασμούς. Τότε που ανακοίνωσε ξανά, μετά τον Μάρτιο, η υπόσχεση για «φορολόγηση του 90% των υπερκερδών των παρόχων. Τα υπερκέρδη οποία υπολογίστηκαν από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, ιδιαίτερα ευνοϊκά προς τους παρόχους όπως έδειξε το πλήρες πόρισμα, μετά άρχισαν να μαγειρεύονται προς τα κάτω και ακόμα περιμένουμε να μάθουμε το ποσό. Και ήταν τότε που ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε μεγαλύτερες επιδοτήσεις λογαριασμών, που, όπως γράφαμε εξαρχής, είναι επιδοτήσεις τως παρόχων.

Aπό όλα εκείνα τα πομπώδη, από εκείνη την ανακοίνωση που είναι εντυπωσιακό το πόσες απάτες περιείχε, μας έμειναν οι επιδότησεις. Τώρα γίνεται μάλιστα και πιο ωμά. Οι πάροχοι θα ανακοινώνουν ανενόχλητοι τα τιμολόγια του μήνα, η κυβέρνηση θα ανακοινώνει την επιδότηση του μήνα.

Οι ενισχύσεια αυτές πάντως, δεν πρέπει να είμαστε άδικοι, είναι πολύ μεγάλες, ίσως οι μεγαλύτερες στην Ευρώπη. Τον Ιούνιο, το Ινστιτούτο Bruegel υπολόγισε πόσα χρήματα έχουν δαπανήσει οι ευρωπαϊκές χώρες για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Η Ελλάδα ήταν πρώτη, σε ποσοστό του ΑΕΠ, έχοντας δώσει 3,7%.

Αλλά παράλληλα, πριν πανηγυρίσουμε, όπως εξηγεί η ίδια έρευνα, η Ελλάδα ήταν και παραμένει, μία από τις ελάχιστες χώρες, μαζί με το Λουξεμβούργο και τη Δανία, που δεν πήραν κανένα άλλο μέτρο για την αντιμετώπιση της κρίσης. Δεν επέβαλαν πλαφόν, δεν μείωσαν τους φόρους, δεν ρύθμισαν με οποιονδήποτε τρόπο τις τιμές λιανικής και χονδρικής, δεν έχουν φορολογήσει τα υπερκέρδη. Όλες οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες έχουν κάνει έστω μία από αυτές τις παρεμβάσεις στην αγορά Ενέργειας.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη συνεχίζει να πετάει χρήματα σε ένα βαρέλι από το οποίο έχει φροντίσει η ίδια να αφαιρέσει τον πάτο. Μάλιστα το διαφημίσει ως κάτι θετικό, ως «κοινωνική πολιτική». Αρνείται πεισματικά να παρέμβει σε όλη την αλυσίδα της αγοράς, ενώ, έναν χρόνο τώρα, δεν έχει πάρει ούτε μισό μέτρο που να είναι ενάντια στα συμφέροντα των παρόχων (κι αυτό λέει πολλά). Δεν έχει κάνει τίποτα για να σταματήσει όλη αυτή τη βίαιη αφαίμαξη πλούτου, από κάτω προς τα πάνω και πλέον είναι ξεκάθαρο ότι δεν πρόκειται να τηρήσει ούτε τα προσχήματα για να δείξει έστω ότι προσπαθεί.

Κι αλήθεια, πώς πάει η ιδιωτικοποίηση βασικών κοινωνικών αγαθών όπως η Ενέργεια; Οι ιδιωτικοποιήσεις γενικά; Έχει βοηθήσει η «απελευθέρωση της αγοράς»; Έχουν επιβεβαιωθεί οι πανηγυρισμοί υπουργών όπως του Κωστή Χατζηδάκη, οι ύμνοι και οι υποσχέσεις; Είναι δυνατόν να μπορεί να υποστηρίξει κανείς βάσιμα και οχι ιδιοτελώς, σήμερα, πώς η κατάσταση δεν θα ήταν καλύτερη με μία κρατική εταιρεία; Δυστυχώς πάθαμε, αλλά πρέπει να μάθουμε.