Ο Μαρουάν Μπαργκούτι γεννήθηκε το 1959 στη Δυτική Όχθη στην οποία από τα φοιτητικά του χρόνια ανέπτυξε έντονη πολιτική δράση αναλαμβάνοντας ηγετικό ρόλο σε οργανώσεις που πρόσκεινταν στην κοσμική Φατάχ του Αραφάτ. Το 1987 εξορίστηκε μαζί με άλλους Παλαιστίνιους στην Ιορδανία. Επέστρεψε στην πατρώα γη μετά τις συμφωνίες του Όσλο. Λίγο μετά ορίστηκε Γενικός Γραμματέας της Φατάχ ενώ στις πρώτες παλαιστινιακές εκλογές του 1996 εκλέχτηκε βουλευτής. Το 2000 με το ξέσπασμα της δεύτερης Ιντιφάντα φέρεται να έπαιξε ενεργό ρόλο στις προσκείμενες στη Φατάχ «Ταξιαρχίες των Μαρτύρων του Αλ-Άκσα». Συνελήφθη το 2002 και καταδικάστηκε το 2004 σε πέντε φορές ισόβια συν 40 χρόνια.

Το σκεπτικό της καταδίκης του συνίσταται στην απόδοση ισόβιας κάθειρξης για το φόνο 4 Ισραηλινών και ενός Ελληνορθόξου μοναχού, συν 20 χρόνια για καθεμία  από τις απόπειρες δολοφονίας δύο επιπλέον Ισραηλινών. Το δικαστήριο έκρινε τον Μπαργούτι ένοχο για την οργάνωση των επιθέσεων που οδήγησαν στις παραπάνω απώλειες. Από την πλευρά του ο Μπαργκούτι δεν αναγνώρισε ούτε τις κατηγορίες αλλά ούτε και το ίδιο δικαστήριο. Μάλιστα τα στοιχεία που τον καταδίκασαν ήταν οι μαρτυρίες 21 Παλαιστινίων που παραδόξως δεν εμφανίστηκαν στο δικαστήριο. Σε αυτό το πλαίσιο, και λόγω της πολιτικής του εγγύτητας με τον Αραφάτ, δημιουργήθηκε ένας μύθος γύρω από το πρόσωπο του που έκαναν πολλούς, μεταξύ αυτών και του Ντάνυ Μόρισσον – υπεύθυνου επικοινωνίας του IRA την περίοδο της μεγάλης απεργίας πείνας – να τον χαρακτηρίσουν Νέλσον Μαντέλα της Παλαιστίνης.

Με αυτόν τον τρόπο λοιπόν ο Μπαργκούτι βρέθηκε να φέρει ένα ειδικό και ξεχωριστό πολιτικό βάρος. Μάλιστα μετά τον θάνατο του Γιάσερ Αραφάτ το 2004 υπήρξε η σκέψη να κατέβει υποψήφιος πρόεδρος απέναντι στον Μαχμούντ Αμπάς. Η σύζυγός του κατέθεσε όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά στην εκλογική επιτροπή το Δεκέμβριο του 2004 αλλά τελικά η υποψηφιότητα αποσύρθηκε κατόπιν πιέσεων. Και ο λόγος δεν ήταν άλλος από το σοβαρό κίνδυνο να κέρδιζε. Έκτοτε σε όλες τις σφυγμομετρήσεις αναδεικνύεται ο πιο δημοφιλής για τη θέση του προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής. Αξίζει να υπενθυμίσουμε πως σχετικές εκλογές στα παλαιστινιακά εδάφη δεν έχουν γίνει από το 2005.

Με άλλα λόγια η απόφαση για την απελευθέρωση του καθορίζει εν πολλοίς και το πολιτικό μέλλον της Παλαιστίνης. Ο εν ενεργεία πρόεδρος Αμπάς πέραν του ότι είναι 88 ετών έχει εξαιρετικά μικρή δημοτικότητα καθώς μοιραία συγκεντρώνει το συλλογικό ανάθεμα για τη διαφθορά και την αναποτελεσματικότητα της Παλαιστινιακής Αρχής. Στο ενδεχόμενο της απελευθέρωσης του Μπαργκούτι η Φατάχ θα αναγεννηθεί αλλά ο Αμπάς θα περιθωριοποιηθεί έτι περαιτέρω. Και το τελευταίο εξηγεί γιατί έχουν υπάρξει αναφορές ότι στελέχη της Φατάχ πίεσαν για αφαίρεση του Μπαργκούτι από τη λίστα των προς απελευθέρωση κρατουμένους.

Η Χαμάς επιμένει να ζητά την απελευθέρωση του Μπαργκούτι τόσο επειδή είναι η ελάχιστη εθνική υποχρέωση, όσο και επειδή η προοπτική της επιστροφής του προσφέρει μια έξοδο από το πολιτικό ενδοπαλαιστινιακό αδιέξοδο. Η Χαμάς αυτή τη στιγμή υποφέρει από έλλειψη προσώπων σε επίπεδο προβεβλημένων ηγετών και εφόσον πολύ δύσκολα θα της επιτραπεί πρωταγωνιστικός ρόλος μετά την εκεχειρία, το ενδεχόμενο η ενωτική φιγούρα του Μπαργκούτι να αναλάβει τα ηνία της πολιτικής εκπροσώπησης του παλαιστινιακού λαού είναι μάλλον ευπρόσδεκτο για το Ισλαμικό Κίνημα Αντίστασης. Αν μη τι άλλο, επειδή η Χαμάς θα είναι εκείνη που θα πιστωθεί πολιτικά την απελευθέρωση του, θα έχει εξασφαλίσει μια νομιμοποιημένη ισχυρή παρουσία στα πολιτικά πράγματα.

Κανένας από τους παραπάνω πολιτικούς υπολογισμούς δεν είναι άγνωστος σε αυτούς που κρατάν τα κλειδιά του κελιού του Μπαργκούτι, δηλαδή την ισραηλινή ηγεσία γενικά και τον Νετανιάχου ειδικά. Στην προηγούμενη ανταλλαγή αιχμαλώτων το 2011 είχε προκριθεί η μη απελευθέρωση του. Τότε όμως τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά ενώ και ο Αμπάς φαινόταν να έχει σαφή πολιτικό ορίζοντα.

Ο Μπαργκούτι έχει ξεκαθαριστεί πως δεν θα απελευθερωθεί στη πρώτη φάση της συμφωνίας αλλά παραμένει ασαφές το τι θα γίνει στο μέλλον εφόσον φυσικά η εκεχειρία προχωρήσει στα επόμενα στάδια.

Στο Τελ Αβίβ αυτήν τη στιγμή έχουν μια μοναδική ευκαιρία που μακροπρόθεσμα θα βοηθήσει και το ίδιο το Ισραήλ. Ενδεχόμενη απελευθέρωση του Μπαργκούτι δημιουργεί το κλίμα για επιστροφή στις διαπραγματεύσεις για ουσιαστική λύση καθώς πλέον θα υπάρχει ένας συνομιλητής με λαϊκή νομιμοποίηση που δεν θα προέρχεται από τη Χαμάς η οποία, καίτοι δημοφιλέστερη αυτή τη στιγμή μεταξύ των Παλαιστινίων, παραμένει ανυπέρβλητα δαιμονοποιημένη σε Ισραήλ και Δύση.

Υπό αυτό το πρίσμα είναι απαραίτητο να κοιτάξουμε προς την πολιτική ηγεσία του Ισραήλ η οποία κάθε άλλο παρά δείχνει να έχει διάθεση για συνομιλίες, πόσω μάλλον για τις υποχωρήσεις και τους συμβιβασμούς που προϋποθέτουν μια μορφή δίκαιης διευθέτησης του πολιτικού ζητήματος. Και για αυτόν τον λόγο, εφόσον μάλιστα δεν υπάρξει κάποια σημαντική εξωγενής παρέμβαση, οι πιθανότητες να βγει από τη φυλακή ο «Παλαιστίνιος Μαντέλα» μοιάζουν πολύ μικρές.