των Γεωργίας Κριεμπάρδη και Θάνου Καμήλαλη

Είναι πολλά περισσότερα από εκμάθηση γλώσσας. Το επιβεβαιώνουν μαθητές και δάσκαλοι. Είναι παρέες που μέσα σε πολύχρωμες αίθουσες μοιράζονται κομμάτια τους. Στα «Πίσω Θρανία» -το σχολείο εκμάθησης ελληνικής και αγγλικής γλώσσας στο Στέκι Μεταναστών- θα συναντήσεις μια χούφτα γελαστών παιδιών που με προσοχή κι ενθουσιασμό σημειώνουν τα καθετί καινούργιο στο τετράδιο τους. Στα διαλείμματα τραγουδούν και μοιράζονται ιστορίες.

«Tα Πίσω Θρανία είναι μία ομάδα δασκάλων, δεν είναι επαγγελματίες απαραίτητα, είναι από διάφορες ειδικότητες. Διδάσκουμε ελληνικά και αγγλικά σε πρόσφυγες και μετανάστες ενήλικες. Η ομάδα δημιουργήθηκε το 1998, με την αφορμή να είναι μία εκδήλωση που θέλανε να κάνουνε μαζί μετανάστες και ντόπιοι, αλλά δεν μπορούσαν να συνεννοηθούν» δηλώνει στο TPP η Χρυσοφίλη, που είναι στην ομάδα τέσσερα χρόνια και όπως αναφέρει «πριν τον Covid, είχαμε φτάσει στους περίπου 100 μαθητές και 15 δασκάλους, τώρα, λόγω του φόβου και των μέτρων, έχουν μειωθεί. Σιγά σιγά έρχεται ξανά κόσμος. Μειώθηκαν και οι δάσκαλοι, λόγω Covid, οι μεγαλύτερης ηλικίας δάσκαλοι που έχουμε δεν έρχονται. Έχουμε και περιορισμούς στις τάξεις, μέχρι 10 άτομα».

Τα «Πίσω Θρανία» είναι ένας χώρος πολιτικός. «Το ίδιο το μάθημα δηλαδή είναι μία πολιτική πράξη, διότι γίνεται στο πλαίσιο της ένταξης των προσφύγων και των μεταναστών στην κοινωνία. Δεν μας απασχολεί δηλαδή τόσο το να μάθει ένας μαθητής τις λεπτομέρειες της γραμματικής, αλλά το βασικό είναι, μετά το μάθημα, να μπορεί να βγει έξω, να μπορεί να μιλήσει στον περιπτερά, στη γειτονιά, στο αφεντικό του, να έχει τη γλώσσα ως εργαλείο για να ενταχθεί ως μέλος στην κοινωνία» σχολιάζει η Χρυσοφίλη.

Oι τάξεις χωρίζονται σε τρία επίπεδα, ενώ έχουν διακοπεί τα μαθήματα ελληνομάθειας, λόγω έλλειψης καθηγητών, μολονότι υπάρχει η επιθυμία να ξαναρχίσουν.«Υπάρχει τεράστια ποικιλία από εθνικότητες, θρησκείες, ηλικίες, μορφωτικά και κοινωνικά επίπεδα. Η δικιά μου τάξη ας πούμε, έχει δύο παιδιά από το Μπαγκλαντές, 20 χρονών, μία κυρία από την Αφρική, από τη Νιγηρία που είναι γύρω στα 50. Είχαμε νεότερα παιδιά από την Αίγυπτο, 17 χρονών, μία κοπέλα από τη Συρία, 18 χρονών. Έχουμε επίσης μαθητές από Βαλκάνια. Άλλο χρώμα, άλλη θρησκεία, άλλη ιστορία ο καθένας».

«Κάθε άνθρωπος είναι και μια ιστορία» μας περιγράφει η Ντανιέλα, που ήταν μαθήτρια στα «Πίσω Θρανία» για τέσσερα χρόνια στο πλαίσιο εκμάθησης ελληνική γλώσσας, αλλά πλέον διδάσκει αγγλικά εκεί. «Δε ρωτάμε πολλά για το παρελθόν τους, είναι λεπτά θέματα και λεπτομέρειες που κρύβουν πικρές ιστορίες ιστορίες χαρμολύπης, είναι ευαίσθητα θέματα. Γενικά μιλάμε για το παρόν και μαθαίνουμε πράγματα. Είναι υπέροχο μέρος το Στέκι Μεταναστών γιατί άνθρωποι απ’ όλη τη γη ενώνονται και μαθαίνουν και διδάσκουν. Είναι ένας ελεύθερος χώρος» περιγράφει στο TPP.

«Ο αριθμός των μαθητών αλλάζει, αλλά γενικά η τάξη έχει 10-11 μαθητές. Παιδιά απ’ όλον τον κόσμο. Ρώσοι μαθητές που είναι δύο μήνες στην Αθήνα, για παράδειγμα ένας ιχθυολόγος και έχει ενδιαφέρον που μιλάει για την επιστήμη του. Έχουμε επίσης μια γυναίκα που ζει στην Ελλάδα για 40 χρόνια και διδάσκει και μαθαίνει και αγγλικά ώστε να τα βελτιώσει, φέρνει κεράσματα και μας δίνει τις καλύτερες συμβουλές. Έχουμε μαμάδες από Σομαλία, γυναίκες που ζουν χρόνια στη χώρα από Πακιστάν, οικογένειες, παιδιά που ήρθαν στη χώρα χωρίς την οικογένειά τους»

Μιλάει χαμογελαστή για τους μαθητές της. Για τα παιδιά της, όπως λέει. Τους νέους της φίλους. Παιδιά που κάνουν όνειρα… «άλλος να παντρευτεί, άλλος να ανοίξει επιχείρηση, άλλος να γυρίζει τον κόσμο και να φτιάχνει ταινίες και ντοκιμαντέρ…».

Κάθε θρανίο και μια ιστορία

Είναι πολλά παραπάνω από εκμάθηση γλώσσας, τονίζει, μιλώντας για οικειότητα, ανθρωπιά, ένωση, ανταλλαγή σκέψεων και πολιτισμών. Πολιτισμοί που στα Εξάρχεια βρίσκουν τον χώρο τους να ανθίσουν. «Υπάρχει ρατσισμός στη χώρα. Στο Στέκι Μεταναστών και γενικά στα Εξάρχεια βρίσκεις έναν ασφαλή χώρο» καταλήγει η Ντανιέλα.

Κάθε θρανίο, είναι μία ξεχωριστή ιστορία: «Έχουμε ένα παιδί από το Μπαγκλαντές, που ήταν αναλφάβητος, ο Ραφίκ. Πράγμα που καθιστά εξαιρετικά δύσκολο να μάθει οποιαδήποτε γλώσσα, καθώς δεν μπορούσε να αντιστοιχίσει την εικόνα με τον ήχο. Ξεκίνησε από το μηδέν και πλέον, σιγά σιγά ερχόταν σε όλα τα μαθήματα, είχε τεράστια υπομονή, ερχόταν κάθε μέρα. Από το μηδέν λοιπόν, σιγά σιγά, συλλαβή – συλλαβή και λέξη – λέξη, τώρα έφτασε στο τμήμα το προχωρημένο. Έχουμε και άλλες ιστορίες από μαθητές που ξεκίνησαν από το μηδέν και έφτασαν να είναι πλήρως ενταγμένοι» διηγείται στο TPP η Χρυσοφίλη.

«Τώρα είναι μία κυρία, νομίζω από Αιθιοπία, η οποία είναι επίσης αναλφάβητη και έχει τρία παιδιά. Πριν λίγο καιρό ερχόταν και της έκανα μόνη της την αλφαβήτα, λόγω ενός σοβαρού χειρουργείου που επρόκειτο να κάνει.Έχει δύο παιδιά δημοτικού που τα απασχολούσα εγώ και ένα μωρό, που το είχε στην αγκαλιά, άρχισε να κλαίει. Κι από τη μία προσπαθούσε να ηρεμήσει το μωρό, από την άλλη μου έλεγε τα γράμματα. Τεράστια επιμονή και θέληση».

Δάσκαλοι που μαθαίνουν από τους μαθητές

Πέμπτη απόγευμα και η Χρυσοφίλη μας κάλεσε να παρακολουθήσουμε μαζί με τους υπόλοιπους ένα μάθημα. Στρίβεις στην Τσαμαδού και βλέπεις παιδιά να τραγουδούν «φτάνει που κλαίμε και που είμαστε μαζί». Οι μαθητές της Χρυσοφίλης στο διάλειμμα τραγουδούν και τελικά είμαστε σίγουροι ότι φτάνει που είμαστε μαζί.

Ήταν το τελευταίο μάθημα για το 2021 και η Ειρήνη, δασκάλα στο Στέκι κάμποσο καιρό φτάνει με μία αγκαλιά κεράσματα. Μαθαίνοντας στα παιδιά ευχές για το νέο έτος, ανταλλάσσουν χαμόγελα και μελομακάρονα. «Τη Ντανιέλα την είχα μαθήτρια και τώρα διδάσκει» λέει η Ειρήνη που τονίζει πως «το πιο σημαντικό είναι ότι ακόμη κι όταν τελειώσουν τα παιδιά τα μαθήματα, κρατάνε επαφή μαζί μας, έρχονται, μας βλέπουν…».

Από στόμα σε στόμα όλο και περισσότεροι μαθαίνουν όσα όμορφα συμβαίνουν στο Στέκι Μεταναστών. «Από την Ειρήνη έμαθα ότι ψάχνουν δασκάλα αγγλικών, γιατί τα τμήματα είναι δύο -αρχάριοι και προχωρημένοι- και ουσιαστικά εμείς μαθαίνουμε μέσα από τον προφορικό λόγο» λέει στο TPP η Ηλιάνα που διδάσκει στα «Πίσω Θρανία» εδώ και δύο μήνες.

«Υπάρχει θετικό κλίμα. Χαίρονται και μόνο που ασχολείσαι μαζί τους. Στο Στέκι νιώθουν ο εαυτός τους, δεν υπάρχει κάποιος να τους κρίνει» συνεχίζει και μας εξηγεί το μούδιασμα που νιώθει κάθε φορά που μαθαίνει τις ιστορίες που κουβαλούν αυτά τα παιδιά. «Έχουν ζήσει όσα εμείς δε θα ζούσαμε ούτε σε δυο ζωές, πολλές δυσκολίες, κι όμως δε μιζεριάζουν. Μας ευχαριστούν συνέχεια και γελάνε συνέχεια».

Δε θέλουν να φύγουν από την Ελλάδα και σε καμία περίπτωση να γυρίζουν στις χώρες τους με κίνδυνο της ζωής τους. Όμως, αυτό που εντυπωσιάζει την Ηλιάνα, είναι πως μιλούν με αγάπη και ομορφιά για τις χώρες τους. «Προσπαθούν εδώ να βρουν τα πατήματά τους, να ενταχθούν. Η Ελλάδα δεν είναι και τόσο φιλόξενη, υπάρχει ρατσισμός. Το Στέκι αγκαλιάζει».

Όλο αυτό το όμορφο εγχείρημα που λαμβάνει χώρα στην Τσαμαδού στον αριθμό 13 είναι γεμάτο αγάπη, αμοιβαία αγάπη από δασκάλους και μαθητές. Δε μαθαίνουν μόνο οι μαθητές αλλά και οι δάσκαλοι από εκείνους. «Το θεωρώ και για μένα σχολείο, με έκανε να αναθεωρήσω πράγματα. Εμείς πνιγόμαστε σε μια κουταλιά κι αυτοί έχουν περάσει τόσα από μικρά παιδιά κι όμως χαμογελούν. Αποφάσισα στη ζωή μου να ασχολούμαι μόνο σε όσα αξίζουν» σημειώνει η Ηλιάνα, που δε σταματά να μιλά για την ομορφιά αυτών των παιδιών. «Έχουν μεγάλες καρδιές. Είμαι εκεί να τους ακούω. Θέλω να ξέρουν ότι είμαι και θα είμαι εκεί γι’ αυτούς».

Η Πρωτοβουλία αναζητά αλληλέγγυους/ες δασκάλους, επαγγελματίες και μη «να συμμετέχουν και να διδάξουν ελληνικά ή αγγλικά στο σχολείο μας». Για να διεκδικήσουμε «όλοι και ολες μαζί έναν κόσμο που να χωράει πολλούς κόσμους».