Σύμφωνα με τη διεθνή ανθρωπιστική οργάνωση, η κατάσταση στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης στα νησιά του Αιγαίου – ιδιαίτερα στη Μόρια – έχει καταστεί αφόρητη· η ζωή και η υγεία των ανθρώπων που βρίσκονται εγκλωβισμένοι εκεί, ανδρών γυναικών και παιδιών, διατρέχει σοβαρό κίνδυνο. Η πραγματικότητα αυτή έρχεται ως συνέπεια της ευρωπαϊκής πολιτικής απόφασης που επιβάλλει τον γεωγραφικό περιορισμό σε άθλιες και απάνθρωπες συνθήκες στα ελληνικά νησιά. Καθώς ο αριθμός των αφίξεων έχει αυξηθεί, οι ήδη δύσκολες συνθήκες έχουν επιδεινωθεί και ο αριθμός των μετακινήσεων προς την ηπειρωτική χώρα παραμένει ιδιαίτερα ανεπαρκής για την αντιμετώπιση της κρίσης αυτής.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, σήμερα στη Μόρια της Λέσβου βρίσκονται 8.827 πρόσφυγες, ενώ ο καταυλισμός υποτίθεται ότι έχει μέγιστη χωρητικότητα 3.100 ανθρώπων. Το κέντρο φιλοξενίας στο Βαθύ της Σάμου παρέχει καταφύγιο σε περίπου 4.000 πρόσφυγες και μετανάστες/τριες, ενώ η αναφερόμενη χωρητικότητά του είναι 648 άτομα. Ταυτόχρονα, το κέντρο φιλοξενίας Βιάλ στη Χίο, φιλοξενεί τον διπλάσιο αριθμό από την επίσημη χωρητικότητά του (2.269 άτομα). Από το σύνολο του σημερινού πληθυσμού προσφύγων στα νησιά, τα παιδιά αποτελούν σχεδόν το ένα τρίτο, ενώ πολλά από αυτά είναι ασυνόδευτα ή χωρισμένα από την οικογένειά τους. Σε πρόσφατες δηλώσεις τους, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα κατήγγειλαν μια άνευ προηγουμένου κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την υγεία και την ψυχική υγεία των προσφύγων στη Μόρια, αναφερόμενοι σε νέες αφίξεις ανθρώπων με διαταραχές ύπνου, ανεπαρκή παροχή φαγητού και πολύ περιορισμένη πρόσβαση σε ιατρική βοήθεια.

«Οι σκληρές επιπτώσεις της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας και της πολιτικής εγκλωβισμού των προσφύγων στα νησιά, πλήττουν χιλιάδες ανθρώπους που διέφυγαν από συγκρούσεις. Όχι μόνο οι ζωές τους τίθενται σε αναμονή, αλλά αναγκάζονται να ζουν σε απάνθρωπες συνθήκες και σε υπερπλήρεις χώρους. Έτσι, έρχονται αντιμέτωποι και πάλι με τη βία, τον φόβο και το τραύμα. Οι αρχές πρέπει να μετακινήσουν επειγόντως τους πρόσφυγες, και ιδιαίτερα τις ευάλωτες ομάδες, στην ηπειρωτική χώρα και να τους παράσχουν επαρκή καταλύματα», δήλωσε ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης, Διευθυντής της Αμνηστίας Ελλάδας.

«Ταυτόχρονα, τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να δείξουν την έμπρακτη αλληλεγγύη τους, αναλαμβάνοντας το μερίδιο της ευθύνης που τους αναλογεί για τους αιτούντες και τις αιτούσες άσυλο, με μέτρα μετεγκατάστασης σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη κατόπιν επιλογής. Είναι αδικαιολόγητο να κλείνει κανείς τα μάτια σε αυτή την ανθρώπινη τραγωδία για να επιτραπεί η υλοποίηση της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας», σύμφωνα με τη δήλωσή του.

Σε επισκέψεις τους στη Λέσβο, τη Σάμο και την Χίο,  οι ερευνητές και οι ερευνήτριες της Διεθνούς Αμνηστίας έχουν πιστοποιήσει το απάνθρωπο των συνθηκών διαβίωσης στους καταυλισμούς και τις καταστροφικές τους επιπτώσεις, ιδιαίτερα για τις πιο ευάλωτες ομάδες, όπως οι έγκυες γυναίκες και τα μωρά, οι γυναίκες που έχουν υποστεί έμφυλη βία και τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα.

Η οργάνωση μαζί με δεκάδες άλλες ΜΚΟ έχει επανειλημμένα ζητήσει από τις ελληνικές αρχές την άρση της απαράδεκτης πολιτικής γεωγραφικού περιορισμού.

Γιατροί χωρίς Σύνορα: Αρκετά παιδιά έχουν κάνει απόπειρα ή είχαν σκέψεις αυτοκτονίας

Ίδια έκκληση είχαν απευθύνει στις αρμόδιες αρχές πριν λίγες μέρες και οι Γιατροί χωρίς Σύνορα.  «Η πολιτική της υπερσυγκέντρωσης των μεταναστών και των προσφύγων στα ελληνικά νησιά έχει οδηγήσει στον επ' αόριστον εγκλωβισμό περισσότερων από 9.000 ανθρώπων (το 1/3 είναι παιδιά) στον καταυλισμό της Μόριας, που έχει μέγιστη χωρητικότητα 3.000 ατόμων» αναφέρουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, ενώ τονίζουν πως αποτελούν συχνό φαινόμενο τα περιστατικά εφήβων που έχουν κάνει απόπειρα αυτοκτονίας ή έχουν αυτοτραυματιστεί, καθώς σοβαρά περιστατικά βίας.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα τονίζουν την τραγική κατάσταση που διαπιστώνεται για πολλά από τα παιδιά που βρίσκονται στον καταυλισμό, καθώς αρκετά παιδιά έχουν κάνει απόπειρα ή είχαν σκέψεις αυτοκτονίας, άλλοι ανήλικοι παρουσιάζουν επιλεκτική βωβότητα, κρίσεις πανικού, άγχος, εκρήξεις επιθετικότητας και συνεχείς εφιάλτες.

Κάθε εβδομάδα, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα βλέπουν περιστατικά εφήβων που έχουν κάνει απόπειρα αυτοκτονίας ή έχουν αυτοτραυματιστεί. Προσφέρουν, επίσης, βοήθεια σε σοβαρά περιστατικά βίας και αυτοτραυματισμούς. Η έλλειψη πρόσβασης σε επείγουσα ιατρική φροντίδα, δείχνει τα σημαντικά κενά που υπάρχουν στην προστασία των παιδιών και άλλων ευάλωτων ομάδων.

Από τον Φεβρουάριο έως τον Ιούνιο, στο πλαίσιο δραστηριότητας ψυχικής υγείας για παιδιά (6-18 ετών), οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα διαπίστωσαν ότι σχεδόν το 1/4 των παιδιών (18 από τα 74) είχαν αυτοτραυματιστεί ή είχαν κάνει απόπειρα ή είχαν σκέψεις αυτοκτονίας. Άλλοι ανήλικοι ασθενείς παρουσιάζουν επιλεκτική βωβότητα, κρίσεις πανικού, άγχος, εκρήξεις επιθετικότητας και συνεχείς εφιάλτες.

«Αυτά τα παιδιά προέρχονται από χώρες που βρίσκονται σε πόλεμο, που έχουν υποστεί ακραία επίπεδα βίας και ψυχικού τραύματος. Αντί να λάβουν φροντίδα και προστασία στην Ευρώπη, βιώνουν διαρκή φόβο, στρες και επεισόδια νέας βίας, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής βίας» λέει ο Ντέκλαν Μπάρι, παιδίατρος και ιατρικός συντονιστής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Ελλάδα.

«Επιπλέον, το περιβάλλον χαρακτηρίζεται από έλλειψη ασφάλειας και υγιεινής, με αποτέλεσμα να βλέπουμε πολλά περιστατικά υποτροπιάζουσας διάρροιας και δερματικών λοιμώξεων σε παιδιά όλων των ηλικιών. Με τέτοια υπερσυγκέντρωση και απουσία υγιεινής, ο κίνδυνος επιδημιών είναι πολύ μεγάλος».