των Γεωργίας Κριεμπάρδη & Νεκταρίας Ψαράκη
Δραματικά μακραίνει η λίστα των εργατικών ατυχημάτων στη χώρα μας, με τα προσωρινά στοιχεία για τους πρώτους οκτώ μήνες του 2022 να παραπέμπουν σε μαύρο ρεκόρ. Η Ομοσπονδία Συλλόγων Τεχνικών Επιχειρήσεων Ελλάδας κατέγραψε ήδη 67 ατυχήματα, στα οποία 40 εργαζόμενοι έχασαν τη ζωή τους, ενώ δεν είναι λίγοι και εκείνοι που έχουν υποστεί σοβαρές αναπηρίες και άλλοι βρίσκονται σε κέντρα αποκατάστασης. Εάν συνυπολογιστούν και τα θανατηφόρα του τελευταίου δεκαημέρου του Αυγούστου οι νεκροί ανέρχονται σε 37. Αριθμός που καταδεικνύει ότι θα ξεπεραστεί η στατιστική της ΕΛΣΤΑΤ για το 2020, που είχαν καταγραφεί 41 θανατηφόρα όλη τη χρονιά.
Ο Ανδρέας Στοϊμενίδης, πρόεδρος της ΟΣΕΤΕΕ (Ομοσπονδία Συλλόγων Εργαζομένων Τεχνικών Επιχειρήσεων Ελλάδος) και γραμματέας Υγιεινής και Ασφάλειας της ΓΣΕΕ, καλεσμένος στην πρώτη Κοινωνία Ώρα Press για τη δεύτερη σεζόν, μίλησε αναλυτικά για τις άθλιες συνθήκες που επιφέρουν ατυχήματα και δυστυχήματα στα βαριά επαγγέλματα. «Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει πολιτική βούληση για τη δημιουργία συστήματος υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων στη χώρα» εντοπίζει ο ίδιος, μιλώντας για την απουσία συλλογικών συμβάσεων εργασίας και οργανωμένης συμμετοχής εργαζομένων και συνδικάτων σε διάλογο για αυτά τα προβλήματα σε ανώτερο επίπεδο. Σχετικά με αυτό το κομμάτι, μάλιστα, έκανε λόγο και για παρεμπόδιση της συνδικαλιστικής δράσης εργαζομένων.
Η αλήθεια πίσω από τα εργατικά ατυχήματα και δυστυχήματα; «Εντατικοποίηση της εργασίας» απαντά, μεταξύ άλλων, ο κ. Στοϊμενίδης. «Είναι κοινό μυστικό ότι στον ιδιωτικό τομέα τα 8ωρα σπανίζουν, ιδιαίτερα το καλοκαίρι. Άνθρωποι δουλεύουν 10 και 12 ώρες. Πολλοί είναι ανασφάλιστοι, ανειδίκευτοι και μη πιστοποιημένοι σε βαριά επαγγέλματα, για ένα κομμάτι ψωμί. Ένα δυστύχημα είναι η κορυφή μιας πυραμίδας. Κάτω από αυτό υπάρχουν ατυχήματα και πιο κάτω, επικίνδυνες συνθήκες εργασίας. Πολλά δυστυχήματα έχουμε σε μικρά ή μεγάλα τεχνικά έργα, τα περισσότερα από ηλεκτροπληξία και πολλά από πτώση από μεγάλα ύψη» αναφέρει και κάνει ειδική αναφορά στα δυστυχήματα στον αγροτικό τομέα. «Πολλά δυστυχήματα στον αγροτικό τομέα μεταφέρονται και καταγράφονται ως τροχαία. Έχουμε έναν με δύο θανάτους τον μήνα από ανατροπές τρακτέρ που δεν καταγράφονται κι εμείς για να τα βρούμε γκουγκλάρουμε τοπικά νέα».
Χαρακτηριστικό παράδειγμα εργατικού δυστυχήματος που δεν καταγράφηκε ως τέτοιο είναι η περίπτωση ανθρώπου που κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022 σκοτώθηκε στην Αγγελάκη στη Θεσσαλονίκη και μεταφέρθηκε ότι σκοτώθηκε ένας άνθρωπος βγαίνοντας από το πίσω κάθισμα αυτοκινήτου. «Τα αυτοκίνητα εκεί είναι τριπλό-τετραπλοπαρκαρισμένα επειδή έχει πολλές εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων. Σε μια τέτοια εταιρεία δούλευε κι αυτός ο άνθρωπος και πέθανε όταν βγαίνοντας από το όχημα, τον παρέσυρε κάποιο αυτοκίνητο» επισημαίνει σχετικά ο πρόεδρος της ΟΣΕΤΕΕ. Ένα άλλο αγκάθι στο ζήτημα, το οποίο επίσης δεν καταγράφεται, είναι οι θάνατοι από επαγγελματικές ασθένειες, «οι οποίοι είναι πολλαπλάσιοι των θανάτων από εργατικά ατυχήματα, αλλά στην Ελλάδα δεν καταγράφηκαν ούτε κατά την περίοδο στο πικ της πανδημίας, ενώ στην Ευρώπη καταγράφονται». «Η Ομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων μαζί με πανεπιστήμια έχουν αναφέρει ότι στην ΕΕ χάνουν περίπου 100.000 άνθρωποι τη ζωή τους από ασθένειες που σχετίζονται με το επάγγελμα που κάνουν» σημειώνει ο ίδιος.
Και τι κάνουμε γι’ αυτήν την κατάσταση; Οι εργαζόμενοι καλούνται να δουλέψουν σε άθλιες συνθήκες με κίνδυνο της ζωής τους, η ΓΣΕΕ κρούει πολλαπλά καμπανάκια, αλλά η κυβέρνηση σφυρίζει αδιάφορα. «Το σύστημα υγείας και ασφάλειας έχει χρεοκοπήσει γιατί δεν υπάρχει βούληση για την προστασία των εργαζομένων. Έχουμε κρούσει τον κώδωνα στην κυβέρνηση πολλές φορές τα τελευταία δύο χρόνια. Έχουμε κάνει προτάσεις ως ΓΣΕΕ» σχολιάζει ο κ. Στοϊμενίδης, αλλά δεν έχει γίνει τίποτα ουσιαστικό σε πρακτικό επίπεδο. Η αδιαφορία για την ασφάλεια των εργαζομένων θα μπορούσε να συνοψιστεί και στην παρακάτω αναφορά που έκανε ο πρόεδρος της ΟΣΕΤΕΕ: «Ενώ το Ευρωπαϊκό στρατηγικό σχέδιο για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων ολοκληρώθηκε ύστερα από εξαντλητικό διάλογο ενός έτους, στην Ελλάδα έγινε απόπειρα να περάσει μέσα σε δύο ημέρες». Με αντίδραση ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ, κερδίθηκε λίγος χρόνος ακόμη, δύο μήνες δηλαδή, για το σχέδιο.
Η αδιαφορία της Πολιτείας για τις συνθήκες εργασίας στην Ελλάδα φάνηκε και από την υποβάθμιση του ΣΕΠΕ σε Γενική Διεύθυνση του υπ. Εργασίας. «Το ΣΕΠΕ είναι υποστελεχωμένο, έχει οργανικά προβλήματα αλλά και προβλήματα όσον αφορά την υλικοτεχνική του μορφή. Η κυβέρνηση τον υποβάθμισε, δημιούργησε Ανεξάρτητη Αρχή ΣΕΠΕ» σχολίασε ο κ. Στοϊμενίδης. Καταληκτικά, παρουσίασε βασικές προτάσεις της ΓΣΕΕ για το ζήτημα: «Χρειάζεται εκπαίδευση στα θέματα υγείας και ασφάλειας, ώστε να γίνει ουσιαστική διαβούλευση και νομοθέτηση μέτρων προστασίας. Μεγάλο κενό υπάρχει και στο κομμάτι της απογραφής των ατυχημάτων δυστυχημάτων. Πρέπει ανά τρεις μήνες να γίνεται καταγραφή, μελέτη και εξέταση των αιτιών και να αντιμετωπίζονται άμεσα».
«Ένα υπουργείο Εργασίας προσηλωμένο στην εξυπηρέτηση των επιχειρηματικών συμφερόντων»
Ο Βασίλης Στύλος, πρόεδρος του Σωματείου των Εργαζομένων της e-food, μίλησε στο ΤΡΡ αναλυτικά για τις συνθήκες με τις οποίες χιλιάδες διανομείς έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι. Μίλησε για όσα ακόμη δεν έχουν αλλάξει από την τεράστια νίκη των εργαζομένων της Efood τον Σεπτέμβριο 2021, όπου η εταιρεία που βρίσκεται πίσω από την ψηφιακή πλατφόρμα διανομής φαγητού αποδέχτηκε τα αιτήματα των ντελιβεράδων, αφού δεσμεύτηκε να μετατρέψει όλες τις συμβάσεις τους σε αορίστου χρόνου, αναγνωρίζοντας παράλληλα την προϋπηρεσία τους. «Περισσότερο προσηλωμένο φαίνεται να είναι το υπουργείο Εργασίας στην εξυπηρέτηση των επιχειρηματικών συμφερόντων παρά στην τήρηση της δέσμευσης» ήταν το αρχικό σχόλιό του και περιέγραψε αναλυτικά τις άθλιες συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στην άσφαλτο. «Αυξημένα τροχαία, τα κράνη δεν είναι κατάλληλα, έχει υπερ-εντατικοποιηθεί η εργασία, εξαντλητικά μεγάλες αποστάσεις». «Έχει σαφή ευθύνη» η εταιρεία για τα ατυχήματα, σημείωσε χαρακτηριστικά, μιλώντας για την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου, που σημειώθηκαν τρία τροχαία, με τα δύο να είναι θανατηφόρα.
«Κερδίσαμε τον Σεπτέμβρη με τις αορίστου χρόνου συμβάσεις, αλλά η εταιρεία σταμάτησε να προσλαμβάνει μισθωτούς, προσλάμβανε free lancers. Με Κοινή Υπουργική Απόφαση προβλεπόταν παροχή μέσων προστασίας, ενώ αποφασίστηκε ότι θα δίνεται το 15% του βασικού μισθού για τις ανάγκες συντήρησης του οχήματος. Εδώ και 1μιση χρόνο ωστόσο, από την 1η Φεβρουαρίου του 2021, περιμένουμε να συσταθεί μία επιτροπή που θα αναλάμβανε τα ζητήματα ατομικής προστασίας», σημειώνει.
«Η πλατφόρμα της Efood έχει φτιαχτεί έτσι ώστε να διασφαλίζονται τα κέρδη -προσήλωση στα επιχειρηματικά συμφέροντα από το υπουργείο Εργασίας, follow the money- ζουν με το αίμα μας» αναφέρει και πάλι και μιλά για την πραγματικότητα πίσω από τα χαμόγελα των ανθρώπων που φέρνουν το φαγητό μας. «Το κουτί μας είναι παράνομο, χιλιάδες παράνομα οχήματα (περίπου 5000 μηχανάκια σ’ όλη την επικράτεια), αστάθεια, μεταφέρουμε καρπούζια μέχρι και ωμά κρέατα -προϊόντα που για λόγους ασφάλειας είναι επικίνδυνο να μεταφέρεις. Αν, για παράδειγμα, γίνει ατύχημα στη λωρίδα ταχείας ενώ μεταφέρεις καρπούζι, δεν σε αποζημιώνει η ασφαλιστική επειδή είναι παράνομο. Πολλές φορές σε ατυχήματα κρύβουν το κουτί. Είναι δυνατόν ένα επάγγελμα να ζει έτσι;» διερωτάται, αναφερόμενος σε μια δουλειά που αφορά τεράστιο αριθμό ανθρώπων.
Αυτά που ζητούν είναι:
- ηλεκτροκίνητα κατάλληλα οχήματα
- επαρκή μέσα προστασίας (κράνη, full face με ένα πρότυπο 22.6 από το ίδιο το υπουργείο, τζετ κράνος κλπ)
- την αναγνώριση της εργασίας ως εξαρτημένης, καταργούμε τον νόμο Χατζηδάκη -θέλουμε μισθωτή εργασία
- να καταργηθεί η αμοιβή με τίτλο κτήσης που δημιουργεί προβλήματα όπως πρόβλημα καταχώρησης, καθώς ο οποιοσδήποτε μπορεί να καταχωρεί σε μια ΑΠΔ τον συγκεκριμένο κωδικό και να συμπεριλαμβάνει αυθαίρετα οποιαδήποτε ειδικότητα που αντιστοιχεί σε μισθωτή εργασία, καθώς και πρόβλημα εισφοροδιαφυγής, μιας και με τον τίτλο κτήσης δεν καταβάλλονται καθόλου εργοδοτικές εισφορές, αφού όλες οι εισφορές καταβάλλονται από τον εργαζόμενο, πράγμα που έχει ως συνέπεια μεγάλη απώλεια εσόδων.
Καταληκτικό σχόλιο του κ. Στύλου για τον νόμο Χατζηδάκη: «Να, τι έφερε -σε κάνει κλωτσοσκούφη η εταιρεία».