Της Ελένης Γουργού
Η Medea (Μήδεια!) Benjamin έχει σπουδάσει δημόσια υγεία και οικονομικά, είναι πολιτική ακτιβίστρια εδώ και σαράντα χρόνια, και έχει συνιδρύσει, μαζί με άλλους δυναμικούς συνοδοιπόρους της, την αντιπολεμική, φεμινιστική οργάνωση CodePink-Γυναίκες για την Ειρήνη, με σήμα το έντονο ροζ χρώμα. Από το 2002 που ιδρύθηκε, η οργάνωση έχει πρωτοστατήσει σε πολλές δράσεις, με τις κινητοποιήσεις εναντίον του πολέμου στο Ιράκ να ξεχωρίζουν. Η Μήδεια, που διάλεξε αυτό το όνομα για τον εαυτό της όταν ήταν φοιτήτρια, έχει δώσει αμέτρητες ομιλίες, έχει δημόσια διακόψει τους λόγους αμερικανών προέδρων, όπως του Ομπάμα, για να στηλιτεύσει τη χρήση drones, έχει ταξιδέψει στη Νότια Αμερική, την Ασία και τη Μέση Ανατολή, και έχει συλληφθεί πολλάκις, από την αμερικανική, την ισραηλινή, την αιγυπτιακή, και την αστυνομία του Μπαχρέιν—και ίσως ξεχνάω και κάποια.
Στο κοινό βρίσκονται περίπου εξήντα-εβδομήντα άνθρωποι διαφόρων ηλικιών, περισσότεροι από όσους έχουν έρθει ποτέ σε οποιαδήποτε εκδήλωση των δυο τοπικών συλλογικοτήτων, τα μέλη των οποίων επιμένουν να διαδηλώνουν σταθερά κάθε Παρασκευή απόγευμα στο κέντρο της πόλης, εναντίον του πολέμου στην Ουκρανία και της στάσης της αμερικανικής κυβέρνησης, και υπέρ των ουσιαστικών διαπραγματεύσεων και της κατάπαυσης του πυρός. Ο χώρος είναι γεμάτος μικρά πλακάτ με συνθήματα, υπάρχει ένα πιάνο με ουρά, και ένας μεγάλος, απλός, ξύλινος σταυρός τυλιγμένος με τη σημαία του LGBTQ κινήματος. Η Catherine Wilkerson, γιατρός και πολιτική ακτιβίστρια, διευθύνει την εκδήλωση, και η Odile Hugonot Haber, πρώην νοσοκόμα και νυν μαχητικό μέλος της Διεθνούς των Γυναικών για την Ειρήνη, προλογίζει την καλεσμένη. Η Μήδεια είναι μικροκαμωμένη και αεικίνητη, χαμογελαστή και ντυμένη στα ροζ. Η αντίθεση ανάμεσα στους συνειρμούς που προκαλεί το χρώμα και στην αποφασιστικότητα της Μήδειας συνθλίβει πολλά από τα στερεότυπα που ζούνε στο κεφάλι των περισσότερων από μας.
Ξεκινάει να μιλά ρωτώντας το κοινό αν είναι υποστηρικτές του Δημοκρατικού Κόμματος. Το πράγμα μπερδεύεται γιατί μερικοί ζητάνε διευκρινίσεις, εννοεί αν το έχουνε ψηφίσει ή αν σκέφτονται να το ψηφίσουν; Η Μήδεια το πιάνει από την αρχή, και καταλήγουμε να μάθουμε πολύ ενδιαφέροντα πράγματα: στο ακροατήριο υπάρχουν άνθρωποι που αυτοπροσδιορίζονται ως Δημοκρατικοί, άλλοι που έχουν ψηφίσει μια φορά Δημοκρατικό κόμμα κι άλλοι που το μισούνε, υπάρχουν υποστηρικτές των Πράσινων και ανεξάρτητοι, πετάγονται κάποιοι να δηλώσουν σοσιαλιστές, μερικοί κομμουνιστές και μαρξιστές (θυμηθείτε, βρισκόμαστε στις Ηνωμένες Πολιτείες!), και ένας κύριος δηλώνει αναρχοσυνδικαλιστής. Και τότε ανακαλύπτουμε ότι στο κοινό βρίσκονται και μερικοί Ρεπουμπλικανοί. Η βραδιά αποκτά τρομερό ενδιαφέρον όταν δηλώνουν υποστηρικτές του Τραμπ, και δυο-τρεις λένε ότι είναι libertarians (μια πολύ δεξιά ομάδα, θα λέγαμε ακραία φιλελεύθερη, που δεν υπάρχει ουσιαστικά στην Ευρώπη και που ζητά εντελώς ελεύθερη αγορά, μηδενικούς φόρους για όλους, καθόλου κράτος, και απολύτως ιδιωτική ζωή για τους πολίτες). Η Μήδεια τους καλωσορίζει ζεστά, και ξαφνιάζομαι πάρα πολύ όταν όλοι οι υπόλοιποι τους χειροκροτάνε για το θάρρος τους να έρθουν στην εκδήλωση και για την αντιπολεμική τους στάση.
Η Μήδεια λέει ότι το άλλοτε κραταιό αντιπολεμικό κίνημα στις ΗΠΑ άφησε την τελευταία του πνοή όταν μπήκε ο Ομπάμα στο Λευκό Οίκο και πολλοί προδευτικοί πίστεψαν ότι όλα τα πολιτικά προβλήματα θα λύνονταν άπαξ δια παντός και ως δια μαγείας. Τονίζει πως αν θέλουμε ένα αντιπολεμικό μέτωπο θα πρέπει να βάλουμε στην άκρη ιδεολογικές διαφορές και να συμπεριλάβουμε όλους όσοι εναντιώνονται στον πόλεμο, όποια και αν είναι η πολιτική τους ανάλυση. Στην οθόνη προβάλλεται ένα σύντομο ντοκιμαντέρ, παραγωγής CodePink, πιο πολύ ένα οπτικοακουστικό μανιφέστο, και η φωνή της Μήδειας εξηγεί καταρχάς πως η ρωσική εισβολή είναι παράνομη και καταδικαστέα και δε χωρά δικαιολογίες, αλλά δεν ήταν απρόκλητη και μπορούσε να είχε αποφευχθεί, αν το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ είχαν λειτουργήσει διαφορετικά. Φέρνει παραδείγματα από το αμαρτωλό παρελθόν του ΝΑΤΟ στη Νότια Αμερική, και τονίζει ότι ο αμερικανικός λαός δεν μπορεί να απαιτήσει τίποτα από τον Πούτιν, αλλά έχει κάθε δικαίωμα και καθήκον να απαιτήσει από τη δική του ηγεσία να μην υποστηρίζει τον πόλεμο αυτόν. Εξιστορεί τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς, τις πολλές προειδοποιήσεις ότι η Ρωσία έχει θέσει μια κόκκινη γραμμή, τις ενδείξεις ότι θα εισβάλλει αν η Δύση εξακολουθούσε να τραβά το σκοινί, τις καταπατήσεις των δικαιωμάτων του ρωσόφωνου ουκρανικού πληθυσμού και της συμφωνίας του Μινσκ, και κοντολογίς το χρονικό αυτού του προαναγγελθέντος πολέμου. Και μετά, διηγείται τις προσπάθειες ΗΠΑ και Βρετανίας, Μπλίνκεν και Τζόνσον, να τορπιλίσουν από νωρίς οποιαδήποτε διαπραγμάτευση, ακόμα και όταν, με τη διαμεσολάβηση της Τουρκίας τον περασμένο Μάρτιο, οι δυο εμπόλεμες πλευρές βρέθηκαν πολύ κοντά σε έναν συμβιβασμό. Υπογραμμίζει το δράμα των προσφύγων και την υποκρισία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και τελειώνει εκφράζοντας την ανάγκη για δράση από πλευράς των αμερικανών πολιτών.
Τα φώτα ανάβουνε και η Μήδεια συνεχίζει ακάθεκτη λέγοντας πως είναι φοβερό που αντιπολεμικές φωνές έχουν ακουστεί στο Κογκρέσσο μόνο από τη δεξιά πτέρυγα των Ρεπουμπλικανών, ούτε η Barbara Lee, η μόνη που είχε ψηφίσει γενναία εναντίον του πολέμου στο Ιράκ, δεν αντιστάθηκε τώρα, πως απειλείται παγκόσμια πείνα λόγω του ζητήματος με τα ρωσικά και ουκρανικά σιτηρά και λιπάσματα, και πως είναι μύθος το ότι δεν μπορεί κανείς να διαπραγματευτεί με τον Πούτιν, απόδειξη ότι η αμερικανική κυβέρνηση διαπραγματεύεται αποτελεσματικά μαζί του για δεκάδες ζητήματα (ανθρωπιστικοί διάδρομοι, εξαγωγές προϊόντων και πετρελαίου, διαχείριση πυρηνικού σταθμού στη Ζαπορίζια, βιολογικά όπλα στη Συρία, κλπ). Εστιάζει στα τεράστια ποσά που ξοδεύει το αμερικανικό κράτος για να κρατά τη φλόγα του πολέμου ζωντανή ενώ υπάρχουν τόσες ανάγκες στο εσωτερικό της χώρας, εξηγεί ότι ο πόλεμος δεν υπηρετεί τα συμφέροντα του αμερικανικού λαού αλλά αυτά της πολεμικής βιομηχανίας, και αναδεικνύει κάτι που για τους «προοδευτικούς» και Δημοκρατικούς Αμερικανούς είναι πολύ σημαντικό: το πόσο αυτός ο πόλεμος βλάπτει το περιβάλλον, τον πλανήτη και το κλίμα. Ίσως αυτό το επιχείρημα να πείσει κάποιους, ελπίζει η Μήδεια. Λέει κι άλλα πολλά, και στο τέλος την πνίγει ένα ενθουσιώδες χειροκρότημα.
Το κοινό έχει ερωτήσεις, και οι παρευρισκόμενοι κουνάν το κεφάλι με συγκίνηση όταν μιλά μια κυρία από το Ντητρόιτ λέγοντας ντροπαλά ότι νιώθει ένας απλός άνθρωπος καθόλου καλλιεργημένος, που μέχρι τώρα πίστευε ότι η Ρωσία και ο Πούτιν είναι ο κακός Γολιάθ που επιτέθηκε στο μικρό και θαρραλέο ουκρανό Δαβίδ, με τις πάντα δίκαιες ΗΠΑ να στέκονται στο πλευρό του, όμως κάτι μέσα της τής έλεγε ότι το άσπρο-μαύρο αφήγημα των κυρίαρχων ΜΜΕ δεν λέει όλη την αλήθεια, και για αυτό ηρθε εδώ, να μάθει περισσότερα. Και όλοι κοιτάμε με περιέργεια τον υποστηρικτή του Τραμπ που σηκώνεται όρθιος, φοβάμαι λίγο μην εκτροχιαστεί η συζήτηση τώρα στο τέλος, αλλά εκείνος μιλά με ευγνωμοσύνη για τη Μήδεια και απλώς θέλει να ρωτήσει ποια είναι η στάση της Ευρώπης και της ΕΕ, γιατί τον έχει απογοητεύσει η Γερμανία και δεν πιστεύει με τίποτα ότι οι Ρώσοι κατέστρεψαν τον Nord Stream σε μια περιοχή όπου περιπολεί το ΝΑΤΟ. Υπάρχουν πολλές ερωτήσεις για το ΝΑΤΟ και για την πολιτική Πούτιν, αλλά κυρίως για το πώς να πείσει κανείς τους φίλους και την οικογένειά του να συμπορευθούν με το αντιπολεμικό κίνημα.
Η Μήδεια απαντά ακούραστα και ήρεμα σε όλες τις ερωτήσεις, μέχρι που οι άνθρωποι της εκκλησίας αρχίζουν να μαζεύουν τα πλακάτ και τα μικρόφωνα. Βοηθάμε όλοι να τακτοποιηθούν οι καρέκλες, ευχαριστούμε τους οργανωτές, και βγαίνουμε έξω στη βροχή. Στο Κίεβο δεν έχει αλλάξει τίποτα, μάλλον ούτε και στην Ουάσινγκτον, αλλά στην πολιτεία του Μίσιγκαν ίσως κάτι κινήθηκε απόψε.
Το βιβλίο της Medea Benjamin και του Nicolas Davies “War in Ukraine: Making Sense of a Senseless Conflict” κυκλοφορεί στις Ηνωμένες Πολιτείες στις 15 Νοεμβρίου.