«Ολες σας οι ερωτήσεις είναι για το Ισραήλ. Ομως το θέμα δεν είναι το Ισραήλ, είναι ο λαός της Παλαιστίνης, που δολοφονείται» ΥΠΕΞ Ν. Αφρικής, Ναλέντι Παντόρ, δηλώσεις μετά την απόφαση

Η λέξη ceasefire, “εκεχειρία”, “κατάπαυση του πυρός”, δεν ακούστηκε σήμερα, στην απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου, όμως η περιγραφή όσων οφείλουν να γίνουν ώστε να μην συνεχιστεί η εν εξελίξει γενοκτονία εις βάρος του Παλαιστινιακού λαού, αποτελεί, σε σεβαστό βαθμό, έμμεσο κάλεσμα σε εκεχειρία. Η λέξη “ceasefire”, άλλωστε, είναι τόσο πολιτικά φορτισμένη, ειδικά στη Δύση και ειδικότερα στις ΗΠΑ, που το δικαστήριο, εν μέσω βέβαιων πολιτικών πιέσεων, επέλεξε να την παρακάμψει, αναγνωρίζοντας ωστόσο πλήρως τα δίκαια της Νοτίου Αφρικής, στην «εύλογη» προσφυγή της (Plausible Case of Genocide). Το νομικό τέχνασμα εδώ, κατά την εκτίμησή μου, είναι πως, ενώ στα μέτρα που αποφασίστηκαν, δεν γίνεται λόγος για εκεχειρία, το Ισραήλ καλείται να αποτρέψει «θανάτους μελών της υπό προστασίαν [εθνικής] ομάδας», κοινώς, καλείται να μην σκοτώνει Παλαιστίνιους, ασχέτως της πολιτικής ή θρησκευτικής τους τοποθέτησης. Όσο για τα περί «το Ισραήλ έχει δικαίωμα στην αυτοάμυνα», αυτά πανε στον κάλαθο των αχρήστων.

Η φορά που πήραν τα πράγματα έγινε φανερή από την αρχή, όταν η πρόεδρος ανακοίνωσε πως το Διεθνές Δικαστήριο, κατ’ αρχήν, δέχθηκε ότι έχει δικαιοδοσία, κάτι που το Ισραήλ αρνείται. Το συγκεκριμένο δικαστήριο, άλλωστε, έχει περιορισμένη εμβέλεια – αν δεν είχε εικόνα γενοκτονίας θα απέρριπτε το αίτημα μέσα από την ίδια την αναρμοδιότητά του.

Ακόμη και αν είχαν μείνει εκεί, στην αποδοχή των στοιχείων, ακόμη κι αν τα μέτρα που πρότειναν ήταν ακόμη πιο μετριασμένα, η αναγνώριση ως ενδεικτικών (και κάτι παραπάνω) γενοκτονίας των στοιχείων που κατατέθηκαν από τη Νότιο Αφρική, θα αρκούσε να ασκηθούν τεράστιες πιέσεις σε όσους καλύπτουν, “εξυπηρετούν” και οπλίζουν το Ισραήλ επί τρισήμισυ μήνες τώρα, και να ξαναφέρει – όπως ξαναφέρνει- στο προσκήνιο τις αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και τις μη-αποφάσεις, με αμερικάνικο βέτο, του Συμβουλίου Ασφαλείας. Ωστόσο, μέτρα προτάθηκαν, και μάλιστα, ένα εξ αυτών, με την ψήφο και του ισραηλινού δικαστή (16-1, μόνη αρνητική της δικαστού από την Ουγκάντα).

Όπως έχουμε ξαναγράψει, η τελική απόφαση θα αργήσει. Όμως ακριβώς η αναγνώριση δικαιοδοσίας και η εκ νέου ανακοίνωση όλων των στοιχείων που δείχνουν γενοκτονία, όπως και η αποδοχή τους ως ικανών (prima facia) όπως ακριβώς τα είχε αναπτύξει η νομική ομάδα της Νοτίου Αφρικής, έδωσε στο δικαστήριο το δικαίωμα να αποφασίσει προληπτικά μέτρα. Οι σφαγές αμάχων, τα μαζικά εγκλήματα, οι θάνατοι, οι τραυματισμοί, οι επιθέσεις σε αναγκαίες ανθρωπιστικές υποδομές – νοσοκομεία, συσσίτια, σχολεία κλπ- οφείλουν να σταματήσουν. «Ο στρατός του Ισραήλ οφείλει να παύσει να εγκληματεί». Το ίδιο το Ισραήλ πρέπει να προστατεύσει τον λαό της Παλαιστίνης. Πρέπει να αποκαταστήσει τις ανθρωπιστικές υποδομές που κατέστρεψε – λχ να ξαναχτίσει τα νοσοκομεία που βομβάρδισε-, να φροντίσει να μην διακόπτεται η παροχή πόσιμου νερού, ηλεκτρικού, και η έλευση της ανθρωπιστικής βοήθειας. Ολες αυτές οι αποφάσεις ελήφθησαν με ψήφους 15-2, με αντιπάλους την δικαστή εξ Ουγκάντας και τον δικαστή εξ Ισραήλ. Και, η απόφαση του 16-1, εκεί που και ο ισραηλινός δικαστής ψήφισε το μέτρο, ήταν πως το Ισραήλ πρέπει να αποτρέψει και να τιμωρήσει οποιονδήποτε, όσο ψηλά κι αν βρίσκεται, που συνεχίζει την ρητορική μίσους και τα καλέσματα σε γενοκτονία (τα οποία, μετά την 7η Οκτωβρίου 2023, ήταν συνεχή, και από τα υψηλότερα κυβερνητικά και πολιτειακά στελέχη, και αναφέρθηκαν εν συντομία πριν την ανακοίνωση της απόφασης).

Και, κάτι ακόμη σημαντικό: απαιτήθηκε η προστασία όλων των αποδείξεων/ στοιχείων που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται περί γενοκτονίας, από το ίδιο το Ισραήλ. Να υπενθυμίζουμε εδώ ότι το Ισραήλ έχει αρνηθεί οποιαδήποτε διεθνή έρευνα ή ακόμη και την είσοδο στη Γάζα εμπειρογνωμώνων του ΟΗΕ κι άλλων διεθνών οργανισμών, ακόμη και για όσα καταγγέλει το ίδιο ως «εγκλήματα της Χαμάς». 

Το Ισραήλ, επίσης, κλήθηκε από τους δικαστές εντός μηνός να παρουσιαστεί και πάλι στο δικαστήριο, με πλήρη αναφορά όσων μέτρων θα έχει πάρει για την εφαρμογή των αποφάσεων του δικαστηρίου. Η αναφορά αυτή θα παραδοθεί στο δικαστήριο και στη Νότιο Αφρική, η οποία και θα «δηλώσει εάν είναι ικανοποιημένη».

Τελειώνοντας με τα ψέμματα

Χρειάστηκαν 26.000 νεκροί, άνω των 8.000 αγνοούμενοι, η καταστροφή ολόκληρων πόλεων και των κυριότερων υποδομών στη Γάζα, και η γενναία προσφυγή της Νοτίου Αφρικής στο Διεθνές Δικαστήριο, ώστε όλοι όσοι εμπλέκονται, έμμεσα ή άμεσα, στην υπό εξέλιξη γενοκτονία εις βάρος του Παλαιστινιακού λαού, να βρεθούν αντιμέτωποι με την αλήθεια που ήθελαν να παραβλέπουν. Να αποδομηθεί ο δήθεν «ηθικός στρατός του Ισραήλ», να καταγραφεί επίσημα στη διεθνή κοινή γνώμη, και στις υποχρεώσεις των κρατών μελών του ΟΗΕ, ότι οποιαδήποτε βοήθεια προς το κράτος – δολοφόνο της ακροδεξιάς κυβέρνησης του Νετανιάχου είναι βοήθεια στην επιτέλεση γενοκτονίας. Και, ακόμη περισσότερο, χρειάστηκε η «από τα κάτω» πίεση και η πίεση του Παγκόσμιου Νότου, για να υπενθυμιστεί το Διεθνές Δίκαιο, να βρεθεί η Δύση προ των ευθυνών της, και ίσως να «ξεπλυθεί» από παλιότερες αμαρτίες το ίδιο το Δικαστήριο – όπως όταν υπέκυψε στους εκβιασμούς του τότε προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, το 2019.

H Νότιος Αφρική είναι η μεγάλη νικήτρια. Εξέφρασε την παγκόσμια κοινή γνώμη, έδειξε σεβασμό στην Ιστορία της και τίμησε τη μνήμη και παρακαταθήκη του Νέλσονα Μαντέλα. Παράλληλα, έφερε στο προσκήνιο όλη την υποκρισία της Δύσης – η δήλωση της υπουργού Εξωτερικών της, που ξεκινά το παρόν κείμενο, είναι μια – διπλωματική- καταγγελία στάσης όχι μόνο κυβερνήσεων αλλά και των μέσων ενημέρωσης που συμμορφώθηκαν με τις υποδείξεις…

Οι χώρες που στήριξαν έμμεσα το Ισραήλ καλούνται τώρα να αποδείξουν το σεβασμό τους στο διεθνές δίκαιο. Οι χώρες που υπερασπίστηκαν το Ισραήλ, όπως η Γερμανία, είναι έκθετες και οφείλουν να αλλάξουν στάση και ρητορεία. Και, ειδικά οι ΗΠΑ – πίσω από όλη τη δυτική στάση- καλούνται να μετρηθούν με τον υπόλοιπο κόσμο, αν παραμείνουν στο πλευρό του γενοκτόνου κράτους του Ισραήλ. Όσο για τους «από κάτω», οι φωνές τους είναι βέβαιο πως θα γίνουν ακόμη πιο πιεστικές, ξεκινώντας από τον Αραβικό Κόσμο, όπου οι πόντιοι πιλάτοι των κυβερνήσεων θα καλούνται να λάβουν αυστηρότερα μέτρα και να «μπουν στο παιγνίδι», χωρις υπαναχωρήσεις και «ρεαλ πολιτικ» έναντι ενός κράτους  γενοκτόνου, κράτους- παρία.

Το Ισραήλ, πάντως, δεν φαίνεται διατεθειμένο – τουλάχιστον ως τώρα- να διευκολύνει όλους αυτούς. Οι πρώτες δηλώσεις των ισραηλινών αξιωματούχων είναι ίδιες με αυτές που έκαναν και τις τελευταίες ημέρες: συνεχίζουμε τον πόλεμο και δεν ενδιαφερόμαστε για το τι λέει όλος ο πλανήτης. Ο Μπίμπι Νετανιάχου, χτες, χαρακτήρισε το δικαστήριο «αστείο, υποστηρικτές των Παλαιστινίων και της Χαμάς» – η ταύτιση Παλαιστινίων και Χαμάς, προφανώς είναι αποκαλυπτική των προθέσεών του. Σήμερα, μετά την απόφαση, δήλωσε πως ο «πόλεμος» θα συνεχιστεί. Σύμβουλος του πάλαι ποτέ προέδρου, Σίμον Πέρες, δήλωσε στο Αλ Τζαζίρα πως «οι νορμάλ χώρες δεν νοιάζονται, σιγά μην ακούσουν τι λέει το δικαστήριο.. Οσο για τη Νότιο Αφρική, ας κοιτάξει τα προβλήματα που έχει στο εσωτερικό της» – ποιές χώρες ειναι «κανονικές» και ποιές «ανώμαλες», γιατί η Νότιος Αφρική δεν δικαιούται δια να ομιλεί, ο ρατσισμός που υποκρύπτει η δήλωση ας μείνουν ασχολίαστα… Οσο για τον υπουργό Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ, τον ρατσιστή και ακροδεξιό Μπεν Γκβιρ, αυτός σχολιάσε μέσω τουίτερ/Χ «Χάγη και κολοκύθια τούμπανα» (Hague Shmague).

Αυτά, στο προσκήνιο και προς το εσωτερικό ακροατήριο.

Οι λοιπές «παρενέργειες»

Σε κάθε περίπτωση, όμως, η προστασία που προσέφερε μέχρι σήμερα το Ολοκαύτωμα ακόμη και σε ακροδεξιούς γενοκτόνους, σαν τον Νετανιάχου, φαίνεται πως έχει τελειώσει. Η κυβέρνηση Νετανιάχου, φορτώνει σε ένα λαό διωγμένο, αντικείμενο φρικτής γενοκτονίας τον ίδιο, την κατηγορία ότι διαπράττει το αποτρόπαιο έγκλημα εις βάρος άλλου λαού. Μπορεί σήμερα ο λαός του Ισραήλ να μη μπορεί να διαχειριστεί την ανασφάλεια και τον πόνο της 7ης Οκτωβρίου, όμως η ώρα του απολογισμού θα έρθει. 

Να θυμήσουμε πως το Ισραήλ έχει διωχθεί πολλές φορές για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας, σπανίως έχει καταδικαστεί – όπως στην καταδίκη του 2004 για το τείχος του απαρτχάιντ – και κυρώσεις ή συνέπειες ουσιαστικά δεν είχε. Ποτέ δεν υπήρχε ταυτόχρονα, όμως, τέτοια διεθνής κατακραυγή, ποτέ δεν διέπραττε τέτοιας κλίμακας εγκλήματα μπροστά στα μάτια όλου του πλανήτη και ποτέ ως τώρα δεν υπήρχε απόφαση σαν τη σημερινή.

Εδώ αξίζει να αναφερθεί και η πιθανότητα η απόφαση να έχει και την “πίσω από την κουρτίνα” έγκριση των ΗΠΑ. Οι σχέσεις Μπάιντεν – Νετανιάχου δεν ήταν ποτέ καλές, αλλά σήμερα είναι στο χειρότερο σημείο. Οι αποστολές Μπλίνκεν στην περιοχή – τέσσερις τον αριθμό ως τώρα- δεν έφεραν αποτέλεσμα. Ο ίδιος ο Μπάιντεν δεν είχε μιλήσει απευθείας με τον Νετανιάχου, από τις 23 Δεκεμβρίου, και μίλησε πάλι μαζί του μετά την ακροαματική διαδικασία στο Διεθνές Δικαστήριο. Μετά από αυτό, ο Νετανιάχου ξαναδήλωσε την απόφασή του να “συνεχίσει τον πόλεμο όσο είναι πρωθυπουργός”, αλλά, παράλληλα, το Ισραήλ έκανε και την πρόταση για δίμηνη κατάπαυση του πυρός, χωρίς όμως εκεχειρία, κάτι που απέρριψε η Χαμάς. Η ανευ όρων υποστήριξη της κυβέρνησης Μπάιντεν ίσως να τελειώνει, δηλαδή, και κάποιοι όροι να έχουν τεθεί. Η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου διευκολύνει ένα λευκό στην επόμενη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας, που θα δώσει διέξοδο σε ένα μεγάλο κομμάτι των δημοκρατικών πολιτών των ΗΠΑ, οι οποίοι ζητούν να σταματήσει η σφαγή, κρατώντας όμως και τις ισορροπίες με το Κογκρέσο, το οποίο είναι σχεδόν μπετόν αρμέ υπέρ του Ισραήλ.

Το Ισραήλ, είναι γνωστό, δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς την άνευ όρων βοήθεια των ΗΠΑ. Τα εγκλήματα του Νετανιάχου, παλιά και νέα, δεν θα μπορούσαν να γίνουν χωρίς αυτήν. Όμως, υπάρχει πιθανότητα το «άνευ όρων» να πνέει τα λοίσθια, τουλάχιστον με τη σημερινή κυβέρνηση των ΗΠΑ. Σε περίπτωση εκλογής Τραμπ, θα επιστρέψουμε με βεβαιότητα εκεί.