της Γεωργίας Κριεμπάρδη
Δεν είναι η «παλιαρρώστια». Δεν είναι η «επάρατη νόσος». Έχει όνομα. Είναι καρκίνος και σε καλεί να αναμετρηθείς με τις δυνάμεις και τον εαυτό σου. Το πιo συχνό που θα ακούσεις σε μία σχετική συζήτηση είναι πως είναι αδιανόητο εν έτει 2021 να μην υπάρχει φάρμακο για τον καρκίνο. Κι όμως υπάρχει. Το λένε πρόληψη.
Οκτώβριος ή αλλιώς «ροζ μήνας». Όλος ο Οκτώβριος είναι αφιερωμένος στην πρόληψη για τον καρκίνο του μαστού. Ο ροζ μήνας υπενθυμίζει σε όλες το πιο σημαντικό ραντεβού που έχουμε κάθε χρόνο, εκείνο με τον γυναικολόγο και τον μαστολόγο.
Οι προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο του μαστού θεωρούνται επιβεβλημένες για όλες τις γυναίκες. Η εξέλιξη άλλωστε της ιατρικής επιστήμης έχει δείξει ότι η πρόληψη μπορεί να σώσει ζωές, με την αξιοποίηση των νέων θεραπειών. Μάλιστα σύμφωνα με την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, οι νέες μέθοδοι θεραπείας μπορούν να χαρίσουν ακόμη και 10 χρόνια ζωής σε ασθενή με καρκίνο του μαστού.
Το ραντεβού με τον γιατρό σώζει
Αξιοσημείωτο είναι πάντως -κατά τα ίδια στοιχεία- πως ο καρκίνος του μαστού όταν εντοπίζεται στα πρώτα στάδια μπορεί να αντιμετωπισθεί πλήρως. Βασική προϋπόθεση όλες οι γυναίκες ειδικά όσες είναι άνω των 40 ετών, να υποβάλλονται σε μαστογραφία, η οποία μάλιστα παρέχεται και δωρεάν από το κράτος. Με βάση τα υπάρχοντα στατιστικά στοιχεία, η αύξηση της 5ετούς επιβίωσης των γυναικών με καρκίνο του μαστού έφτασε το 2010 στο 85% σε σχέση με το 1972 που ήταν περίπου στο 50%.
Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί μία από τις συχνότερα εμφανιζόμενες μορφές καρκίνου παγκοσμίως και είναι η πρώτη σε αριθμό κρουσμάτων στο γυναικείο πληθυσμό. Στην Ελλάδα αναφέρονται 4.500 περίπου νέες περιπτώσεις το χρόνο, ενώ υπολογίζεται ότι 1 στις 8 γυναίκες παγκοσμίως θα παρουσιάσει καρκίνο μαστού σε κάποια φάση της ζωής της. Στην Ευρώπη, το 60% των κρουσμάτων καρκίνου του μαστού διαγιγνώσκεται σε πρώιμο στάδιο. Παρατηρείται εξαιρετικά σπάνια στους άνδρες, με περίπου 100 φορές μικρότερη συχνότητα συγκριτικά με τις γυναίκες και τα ίδια ποσοστά επιβίωσης.
Ωστόσο, τα ποσοστά θανάτου από καρκίνο του μαστού χαρακτηρίζονται από πτωτική τάση, η οποία αποδίδεται στην έγκαιρη διάγνωση μέσω μαστογραφιών καθώς και στις βελτιώσεις που έχουν επέλθει στις σχετικές θεραπευτικές αγωγές.
Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί συνολικά τη δεύτερη αιτία θανάτου των γυναικών από κακοήθες νεόπλασμα και την πρώτη αιτία θανάτου για τις γυναίκες μεταξύ 45 και 60 ετών. Η συχνότητα του καρκίνου του μαστού αυξάνεται συνεχώς μέχρι την ηλικία των 75 ετών. Παρά τη συνεχή αύξηση, ο καρκίνος μαστού παραμένει σπάνιος στις νέες γυναίκες μέχρι τα 40 και είναι ανύπαρκτος σε ηλικίες κάτω των 25 ετών.
Εμβόλιο δεν υπάρχει για να προλάβουμε τον καρκίνο του μαστού, όπως π.χ. τον καρκίνο του τραχήλου, και συνεπώς το μόνο που μένει είναι η έγκαιρη διάγνωση. Όσο νωρίτερα διαγνωστεί ένας καρκίνος του μαστού, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα επιτυχούς θεραπείας.
Στην ηλικία μεταξύ 35 και 40 ετών, κάθε γυναίκα θα πρέπει να υποβάλλεται σε κλινική εξέταση των μαστών κάθε δύο χρόνια και να κάνει τον πρώτο της έλεγχο με μαστογραφία. Από την ηλικία των 40 ετών, θα πρέπει να υποβάλλεται συστηματικά σε μαστογραφία και κλινική εξέταση των μαστών από εξειδικευμένο ιατρό, μία φορά το χρόνο. Στις μικρές ηλικίες, κάτω των 35 ετών, όπου λόγω πυκνότητας του μαστού η μαστογραφία έχει μειωμένη δυνατότητα να ανιχνεύσει ένα μικρό καρκίνο, η γυναίκα μπορεί να ελέγχει τους μαστούς της με κλινική εξέταση και υψηλής ευκρίνειας υπερηχογράφημα.
Σε νέες, αλλά «υψηλού κινδύνου» γυναίκες, ο έλεγχος του μαστού μπορεί να γίνει και με μαγνητική μαστογραφία εφόσον το κρίνει ο γιατρός τους. Οι νέες γυναίκες από την ηλικία των 20 ετών πρέπει να υποβάλλονται σε κλινική εξέταση μαστών (ψηλάφηση από χειρουργό μαστού) κάθε τρία χρόνια. Εάν υπάρχει ψηλαφητό εύρημα πρέπει να γίνεται ένα υπερηχογράφημα μαστού. Τα συχνότερα ευρήματα είναι καλοήθη, όπως οι απλές κύστεις, τα ινοαδενώματα, τα θηλώματα και οι φυλλοειδείς όγκοι.
Κατά τον Ιατρικό Όμιλο Αθηνών, οι βασικοί παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του μαστού είναι το φύλο (γυναίκα), η ηλικία, το θετικό οικογενειακό ιστορικό (κυρίως µητέρα ή αδελφή µε καρκίνο µαστού) και το κληρονομικό ιστορικό, καθώς επίσης η έλλειψη άσκησης, το υπερβολικό βάρος, το κάπνισα, η υπερβολική χρήση αλκοόλ και η µακροχρόνια χρήση ορµονών µετά την εμμηνόπαυση.
«Θεωρούν ότι αφού δεν πονούν, δεν έχουν κάτι»
Ο Γιάννης Φύσσας, Ειδικός Χειρούργος Μαστού – Μαστολόγος, Διδάκτωρ Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, μίλησε στο TPP για τον καρκίνο του μαστού, εστιάζοντας στους λόγους που κάποιες γυναίκες ακόμη και εν έτει 2021 δεν επισκέπτονται στον γυναικολόγο.
«Ο αριθμός των μεγάλων όγκων που βλέπουμε κάθε χρόνο δείχνει ότι πολλές είναι οι γυναίκες που δεν πηγαίνουν για τσεκ απ ή έχουν να επισκεφθούν χρόνια τον γυναικολόγο. Θεωρούν ότι εφόσον δεν πονούν, δεν έχουν τίποτα. Επίσης, θεωρούν ότι ο καρκίνος είναι κάτι που δε θα τους συμβεί, ότι συμβαίνει μόνο σε άλλους» λέει και υπογραμμίζει: «Το βασικότερο που τις κρατάει πίσω -και θα το ξαναπώ- από την επίσκεψη στον γιατρό είναι ότι δεν πονούν. Ακόμη κι αν ψηλαφίζονται δηλαδή, αν ο όγκος είναι σε πρώιμο στάδιο είναι μικρός και άρα δε δίνουν έκταση».
Σύμφωνα με τον γιατρό, το 85% των καρκίνων -μεγάλοι όγκοι- θεραπεύεται. Στους πρώιμους που εντοπίζονται νωρίς, το 100% θεραπεύεται. «Το σημαντικό είναι να μάθουν οι γυναίκες ότι είναι σημαντικό να πηγαίνουν στον γιατρό προληπτικά, εκεί που δεν έχουν καμία ενόχληση. Να το κάνουν κάθε χρόνο ως συνήθεια ζωής» καταλήγει.
Από το «ένα βυζί είναι, σιγά» έως το «αυτό που μου έκανες είναι το πιο σημαντικό»
«Ενικός ή πληθυντικός;» την ρωτάω. «Έλα βρε κορίτσι μου, φυσικά ενικός» μου απαντάει γελώντας από την άλλη γραμμή του τηλεφώνου. Κατάλαβα από τα πρώτα δευτερόλεπτα ότι είχα να κάνω μ’ έναν πολύ όμορφο άνθρωπο, κι επιβεβαιώθηκε αμέσως.
«Χωρίς να έχει περάσει κανείς καρκίνο από την οικογένεια μου ή εγώ, είμαι εκεί και με κάποιον τρόπο καταλαβαίνω ότι τους απαλύνω τον πόνο, το διακωμωδώ ίσως επειδή ο θάνατος δε με φοβίζει. Είναι περίεργο για μένα να μου λένε ιστορίες για το πώς ο θάνατος πέρασε από δίπλα τους» αναφέρει στο TPP η Ρεβέκκα Γιαννοπούλου.
Η Ρεβέκκα είναι tattoo artist. Εκτός των άλλων, ζωγραφίζει δωρεάν στήθη γυναικών που έχουν υποβληθεί σε μαστεκτομή. Κατάλαβε από το πρώτο χαμόγελο που πήρε ως απάντηση, πόσο σπουδαίο είναι αυτό που κάνει για εκείνες τις γυναίκες. Και η ιστορία πάει ως εξής…
«Νομίζω πριν 6-7 χρόνια, ξεκινάω το μαγαζί με μία φίλη και λίγο πριν ανοίξουμε μου λέει πως έχει μία ελίτσα στο στέρνο, πάει να τη βγάλει στον γιατρό κι επιστρέφει να οργανωθούμε για το άνοιγμα. Όταν ξύπνησε, της είχαν αφαιρέσει ενάμιση στήθος και ακούω αμέσως τα ουρλιαχτά της όταν ξύπνησε και το είδε.
Κοιμήθηκε σπίτι μου ένα βράδυ κι ακούω από το δίπλα δωμάτιο σα να κάνει θόρυβο γατάκι, σα να κλαίει. Πηγαίνω σιγά σιγά να δω πού έχει μπει το γατάκι και γυρίζω βλέπω τη φίλη μου να κλαίει σιωπηλά μέσα στα χαρτομάντιλα. Δε μιλήσαμε. Μόνο κοιταχτήκαμε. Και λέω”όχι ρε φίλε, δεν το δέχομαι”. Οι γυναίκες πρέπει να αντέχουν, να φροντίζουν το σπίτι, να πάνε τα παιδιά σχολείο, να δουλεύουν και το βράδυ να έχουν όρεξη για καλό σεξ και όλο αυτό να το χαίρονται και να το βουλώνουν κι ούτε να κλάψουν όπως θέλουν να μην μπορούν. Θίχτηκα ως γυναίκα και λέω “Ούτε να κλάψουμε; Δεν το δέχομαι”.
Είχα δει, σ’ ένα σεμινάριο, τατού πάνω σε στήθη και λέω στη φίλη μου “θα στο ζωγραφίσω, σιγά, ένα βυζί είναι”. Εγώ κατάλαβα ότι απλώς έβαλα χρώμα σε ένα σημείο και βλέπω τη φίλη μου να το βλέπει, πιάνεται από την καρέκλα, αλλάζει 17 εκφράσεις στο πρόσωπο. “Δεν περίμενα να ξαναδώ το στήθος μου ολόκληρο. Αυτό που έκανες είναι το πιο σημαντικό”».
Η Ρεβέκκα κάνει δωρεάν όλη αυτή την ομορφιά. Για χρόνια ήταν μόνη της σ’ ένα στούντιο με βελόνες και χρώματα. Όσο μου μιλάει για τα ταττού στα στήθη γυναικών, βάζει στη συζήτηση ένα αγόρι. Ένα αγόρι που βρήκε θέση στο στούντιο. Όπως μου εξηγεί: «Εκείνος όταν είδε όλες αυτές τις γυναίκες, τις κατάλαβε. Κατάλαβε τι περνάνε και μέσα σε πόσους ρόλους η κοινωνία τις στριμώχνει και παρόλ’ αυτά είναι δυνατές. Μίλησε με τη μαμά του μετά από χρόνια…».
Σε μία καθ’ όλα γυναικεία συζήτηση, μου λέει πως το σώμα και η ψυχή μας πάντα προειδοποιούν. Τα καμπανάκια πάντα χτυπούν. Μου μιλάει για τη σημασία του να φροντίζουμε τον εαυτό μας. Να μας φροντίζουμε. Να μην μπαίνουμε σε αναγκαστικούς ρόλους, να μη στριμωχνόμαστε στις ταμπέλες που οι άλλοι θέλουν για εμάς. Κάθε μέρα συναναστρέφεται πολλές γυναίκες. Έχει καταλάβει πως η ζωή είναι πολύ μικρή για να πιεζόμαστε σε μία καθημερινότητα που δε μας αρέσει. «Φτιάξ’ την όπως τη θέλεις, χωρίς πίεση και επιβεβλημένους κοινωνικούς ρόλους» μου λέει. Η Ρεβέκκα είναι όμορφος άνθρωπος και τη δουλεία της την κάνει με όλη της την ψυχή.
«Φεύγουν κλαίγοντας από ευχαρίστηση. Αυτή είναι η ουσία της ζωής. Να προσφέρουμε».
Στις 25 Οκτωβρίου είναι η γιορτή – ημέρα κατά του καρκίνου του μαστού. Το όμορφο πλάσμα που ακούει στο όνομα Ρεβέκκα με την ομάδα της διοργανώνουν δράσεις. Πρώτη στάση στις 23 Οκτωβρίου, με έκθεση φωτογραφίας. Συνέδριο στις 24 Οκτωβρίου, το οποίο θα προβληθεί διαδικτυακά, όπου ειδικοί από όλους τους κλάδους θα ενημερώνουν για εναλλακτικές και λύσεις που έχουν μετά από διάφορα ιατρικής φύσεως προβλήματα. Η εκδήλωση θα υπάρχει διαθέσιμη και στο youtube, ενώ στήριξη και μετάδοση θα υπάρχει και από Γιάννενα αλλά και Κύπρο υπό την αιγίδα με το breast center.
Το όνομα της εκδήλωσης το έβγαλε το κορίτσι το οποίο ήταν δίπλα της και το πέρασε λέγοντας πως θέλει να γιορτάζει την κάθε μέρα ακόμα και τις ουλές της. Έτσι και προέκυψε και το όνομα «Celebrate Your Scars».
«Και αυτό κάνουμε εκείνη την ημέρα (Παγκόσμια ημέρα του καρκίνου του μαστού), γιορτάζουμε τις ουλές των κοριτσιών, αλλά εμείς που υποτίθεται υγιείς, γιορτάζουμε τις ουλές που έχουμε μέσα μας (γιατί είμαστε όλοι πληγωμένοι από κάτι) και όλοι έχουμε ανάγκη από μία μέρα να πούμε δεν πειράζει, θα το γιορτάσουμε» λέει γελώντας.
Όσον αφορά στο πότε μπορεί μία γυναίκα να κάνει τατουάζ μετά από καρκίνο, αυτό το αποφασίζει ο γιατρός. «Σε καλά δέρματα υπήρχε περίπτωση που μου έχουν στείλει και στους 3 μήνες. Εγώ θα άφηνα 6 μήνες με ένα χρόνο, αλλά αν ο γιατρός λέει πως μπορεί είναι εντάξει. Το τατουάζ της θηλής θέλει επανάληψη μετά από δύο χρόνια».