του Paul Mason
Το πρωτότυπο στα αγγλικά εδώ
Το πρόβλημα είναι ότι γύρω στις 4 το απόγευμα η Ευρώπη άλλαξε όταν το Eurogroup αποφάσισε να αρνηθεί την επέκταση του ελληνικού προγράμματος στήριξης μέχρι τις 7 Ιουλίου.
Εκείνη τη στιγμή ο Γερούν Ντάισεμπλουμ ανακοίνωσε ότι θα ακολουθήσει «συνάντηση των 18» – την Ευρώπη δηλαδή χωρίς την Ελλάδα και όταν ένας δημοσιογράφος τον ρώτησε πως θα μπορέσει μετά να εκδώσει κοινό ανακοινωθέν απάντησε «μπορούμε να το κάνουμε αυτό γιατί δεν είμαστε επίσημο όργανο».
Ο διεθνής Τύπος υπάκουα μετέφερε το μήνυμα ότι η «Ελλάδα σηκώθηκε και έφυγε» αλλά αν όσα λένε οι Έλληνες ότι έγιναν είναι αλήθεια στην πραγματικότητα αυτή ήταν η στιγμή που ξεπεράστηκε το ψυχολογικό όριο της κατάρρευσης του Ευρώ.
Η πολιτική βούληση είχε ήδη υποχωρήσει. Οι Έλληνες συζητούσαν επί δημοσιονομικών λεπτομερειών όλη την εβδομάδα και ήταν αποφασισμένοι να υπογράψουν ένα πακέτο λιτότητας της τάξης των 8 δισεκατομμυρίων αρκεί να μπορούσε να πωληθεί ως α) αναδιανεμητικό και β) να συνοδεύεται από υπόσχεση για αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους.
Τι άλλαξε; Μέχρι το πρωί της Πέμπτης η βάση της συζήτησης με τους δανειστές ήταν το ελληνικό έγγραφο επί του οποίου θα μπορούσαν να γίνουν παρατηρήσεις. Αλλά όταν οι υπουργοί οικονομικών της Ευρωζώνης είδαν το έγγραφο στο οποίο είχαν συμφωνήσει ως βάση η ΕΚΤ, το ΔΝΤ και η Κομισιόν άλλαξαν στάση.
«Δεν μπορούμε να το περάσουμε αυτό στα κοινοβούλιά μας» είπαν, «είναι πολύ μαλακό».
Δεδομένου ότι ο Αλέξης Τσίπρας θα έπρεπε να παλέψει εντός της βουλής για οποιοδήποτε συμβιβασμό, αυτό που προκάλεσε την κατάρρευση είναι -στην πραγματικότηττα- η δημοκρατία.
Η Ευρώπη έχει γίνει τόσο ζοφερή, υπάρχει τέτοια έλλειψη αλληλεγγύης που ακόμα και για μια συμφωνία για την οποία εργάστηκαν και οι δύο επί εβδομάδες και η οποία περιλάμβανε ακόμα περισσότερη λιτότητα για τους Έλληνες και περαιτέρω οικονομική αλληλεγγύη από τους υπόλοιπους, δεν μπόρεσε να την περάσει κανείς από τους δύο.
Αυτό ήταν που οδήγησε τους Έλληνες να ζητήσουν την «ρήξη». Οι ρυθμίσεις για το νόμισμα της Ευρώπης δεν καλύπτει πια την δημοκρατική επιθυμία των λαών της.
Και δεν πρόκειται μόνο για μια διάσπαση στην αλληλεγγύη. Η συμφωνία του Σέγκεν για την ελεύθερη κίνηση ανθρώπων καταρρέει τώρα που ευρωπαϊκές δυνάμεις αρνούνται να απορροφήσουν τους πρόσφυγες που φτάνουν στην Ελλάδα και την Ισπανία.
Οπότε τι ακολουθεί; Η ελληνική στρατηγική είναι να επιστρέψει στο τραπέζι με τους δανειστές μέσω άλλων καναλιών προκειμένου να επαναλάβει τις διαπραγματεύσεις από ισχυρότερη θέση την Δευτέρα. Άσχετα με το τι λένε στο κοινό και οι Θεσμοί θα προετοιμαστούν για έναν συμβιβασμό, είτε για να τον υπογράψει ο Αλέξης Τσίπρας, είτε για τον επόμενο πρωθυπουργό αν πέσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Το σημερινό Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ είναι κρίσιμο. Υπάρχουν ήδη χώρες που επηρεάζονται από τη Γερμανία που ζητούν να διακοπεί η χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών σήμερα, προκαλώντας την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος της χώρας. Αν συμβεί κάτι τέτοιο θα είναι η δεύτερη φορά που από ψυχολογικής σκοπιάς θα καταρρεύσει το Ευρώ, παρόλο που οι Θεσμοί δήλωσαν αποφασισμένοι να διατηρήσουν την χρηματοπιστωτική σταθερότητα και την φερεγγυότητα των τραπεζών θα έχουν κάνει στην πραγματικότητα το ακριβώς αντίθετο.
Μια τέτοια κίνηση θα έδειχνε ότι η ΕΚΤ είναι ελεγχόμενη από τους πολιτικούς και θα σπάσει η ψευδαίσθηση ότι πρόκειται για μια «ανεξάρτητη» κεντρική τράπεζα που ελέγχει την λειτουργία ενός κοινού νομίσματος.
Σε κάθε περίπτωση, οι Έλληνες θα ζήσουν μια εβδομάδα πόνου σε οικονομικό επίπεδο και χάους. Ωστόσο όποιος θεωρεί ότι μπορεί να προβλέψει την έκβαση της υπόθεσης κάνει λάθος.
Οι συνήθεις τρόποι για αξιόπιστες πληροφορίες δεν λειτουργούν στην Ελλάδα. Ο Τύπος και η τηλεόραση κατέχεται από τους ολιγάρχες. Αυτό δεν είναι ασυνήθιστο, αλλά στην Ελλάδα δεν υπάρχει κανένα ρυθμιστικό πλαίσιο. Τα κανάλια δεν πληρώνουν φόρους, δεν έχουν άδειες και δεν πληρώνουν τέλη χρήσης συχνοτήτων. Απλά επαναλαμβάνουν -μέσω μιας λευκής ξανθιάς- ότι θέλει να πει το αφεντικό.
Οι περισσότεροι Έλληνες, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που τείνουν να ψηφίσουν Όχι στο δημοψήφισμα έχουν αποφασίσει να αγνοούν τα κυρίαρχα ΜΜΕ.
Έτσι αυτή η διαδικασία θα βασιστεί σε φήμες, συναισθηματισμούς, μαζικές συγκεντρώσεις και εμφατικές ομιλίες.
Θέτοντας το ερώτημα «Δέχεστε τη συμφωνία που προσφέρεται από τους πιστωτές;» ο Αλέξης Τσίπρας πετάει μια χειροβομβίδα στην κεντροδεξιά και την δεξιά. Η παλιά κυβέρνηση συνασπισμού άλλωστε έπεσε επειδή δεν μπορούσε να δεχτεί μια πιο σκληρή διαπραγμάτευση.
Πολλοί από τους τεχνοκράτες και τους νέους επαγγελματίες που συνωστίζονταν στα συλλαλητήρια υπέρ του Ευρώ -που τώρα θα μετατραπεί στο κίνημα του ΝΑΙ- είναι αηδιασμένοι από τους ολιγάρχες που περιφέρονται δίπλα τους και τους οποίους οι νέοι κατηγορούν ότι άρπαξαν ό,τι υπήρχε στη χώρα τους και έχτισαν το βουνό του χρέους.
Αν η εβδομάδα ξεκινήσει με χάος και γίνει ακόμα πιο χαοτική με το κλείσιμο των τραπεζών από την ΕΚΤ το αποτέλεσμα θα κριθεί από το ποιος θα κατηγορηθεί. Αυτό με τη σειρά του θα καθοριστεί από τις συζητήσεις στα καφενεία, στα αμπέλια και στα κυλικεία του προσωπικού των ξενοδοχείων.
Αλλά και οι δύο πλευρές στην πραγματικότητα θα ψηφίσουν για επιλογές που δεν υπάρχουν.
Ο Τσίπρας είπε στους ψηφοφόρους του ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να διαπραγματευτεί το τέλος της λιτότητας και την ελάφρυνση του χρέους εντός του Ευρώ. Αυτός και ο Βαρουφάκης το πίστευαν αυτό γιατί ο Ιταλός πρωθυπουργός, Ματέο Ρέντσι, τους είχε πει ότι είναι δυνατόν, όπως και ο Ολάντ, όπως και ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ. Η σκληρή αριστερή πτέρυγα του κόμματός του υποστηρίζει την έξοδο από το Ευρώ και είναι υπέρ της Μόσχας. Ήταν αποφασισμένος να του δείξει ότι κάνουν λάθος. Οπότε τώρα είναι μεγάλη η μπουκιά που πρέπει να καταπιεί ο Τσίπρας.
Όμως η νέα του θέση: ψηφίστε Όχι και ενδυναμώστε μας στην προσπάθεια για μια συμφωνία λιγότερης λιτότητας εντός του Ευρώ ίσως και να μην έχει πλέον βάση.
Αν η ΕΚΤ είναι ένα δείγμα για το τι θα κάνουν τα 18 κοινοβούλια, με την Κομισιόν να είναι αδύναμη, και αν η κοινή γνώμη στην βόρεια Ευρώπη σκληρύνει απέναντι στην Ελλάδα, τότε το καλύτερο που μπορεί να προκαλέσει ένα ΟΧΙ είναι μια προσφορά απο το Βερολίνο ώστε να χρηματοδοτηθεί μια “βελούδινη έξοδος”, δηλαδή μια ελεγχόμενη και χρηματοδοτημένη επιστροφή στο εθνικό νόμισμα.
Αν δεν συμβεί αυτό τότε όλα θα εξαρτηθούν από τα ποσοστά και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ψήφου.
Η θέση της Ελληνικής δεξιάς είναι εξίσου εξωπραγματική. Όταν λένε “Μένουμε στην Ευρώπη” αυτό που εννοούν είναι: θέλουμε η Ευρώπη να συνεχίσει να αγνοεί την διαπλοκή, την φοροδιαφυγή και την οικονομική ολιγαρχία και να συνεχίσει να τσακίζει την οικονομία μας εις βάρος των φτωχών. Στην ουσία οι οπαδοί του ΝΑΙ λένε ότι θέλουν την ίδια Ευρώπη που δημιούργησε τα προβλήματα.
Αν και πολλοί επιχειρηματίες καθώς και άνθρωποι με δυτική μόρφωση θα ενταχθούν στο ΝΑΙ, θα το κάνουν με επιφυλάξεις ακριβώς για αυτούς τους λόγους.
Και η διαδικασία θα είναι διχαστική. Την προηγούμενη εβδομάδα, όταν αναρχικοί παρενόχλησαν την διαδήλωση υπέρ της Ευρώπης και έκαψαν την Ευρωπαϊκή σημαία βρέθηκαν απέναντι σε ένα πλήθος μέσα στο οποίο υπήρχαν και πολλοί νεόπλουτοι. Οι αριστεροί φώναξαν το σύνθημα “ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, Μελιγαλάς”.
Ο ΕΑΜ ήταν το κίνημα μαζικής αντίστασης στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Ο ΕΛΑΣ ήταν το στρατιωτικό τμήμα που διοικούσαν οι κομμουνιστές και το οποίο πολέμησε τους Ναζί. Ο Μελιγαλάς ήταν ένα χωριό στο οποίο, το 1944, οι αντιστασιακοί νίκησαν μια μονάδα συνεργατών των Ναζί, εκτέλεσαν μερικούς και δεν σταμάτησαν την σφαγή των υπόλοιπων από τους ντόπιους.
*** Εδώ είναι η ανάλυσή μου για την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ.