Διαβάστε ολόκληρο το προσχέδιο συμφωνίας Ελλάδας – Κομισιόν, με ημερομηνία 6 Απριλίου, το μόνο επίσημο κείμενο που έχει διαρρεύσει από τη διαπραγμάτευση, στο OpenProject

της Δέσποινας Κουτσούμπα

ΣΥΡΙΖΑ και δημόσιο

Πριν σχολιάσουμε το ίδιο το κείμενο, αξίζει να κάνουμε μια αναδρομή. Μια από τις βασικές «συμμαχίες» του ΣΥΡΙΖΑ είναι αυτή που προσπαθεί (εδώ και καιρό) να συγκροτήσει με το σώμα των δημοσίων υπαλλήλων. Ικανοποίησε με τυμπανοκρουσίες και χορούς στο Σύνταγμα το αίτημα να επαναπροσληφθούν οι «διαθέσιμοι» υπάλληλοι. Βέβαια, το γεγονός ότι είχε γίνει κίνημα μηνών που ανάγκασε τον ΣΥΡΙΖΑ να περιλάβει στις προεκλογικές του υποσχέσεις την επαναπρόσληψη των καθαριστριών, των σχολικών φυλάκων και των εκπαιδευτικών, ότι ούτως ή άλλως οι «διαθέσιμοι» είχαν κερδίσει τα ασφαλιστικά μέτρα στα δικαστήρια, ότι για τη νομοθέτηση αυτού του απλού αιτήματος χρειάστηκαν 3 (!) μήνες, όλα αυτά προσπάθησε να τα αφήσει εκτός συζήτησης. Μετά την ψήφιση του 3ου Μνημονίου, ο ΣΥΡΙΖΑ συνέχισε να επιχειρηματολογεί για τη «δημοκρατία» που θα φέρει στο δημόσιο (καταργώντας τον περίφημο νόμο Μητσοτάκη για την αξιολόγηση με ποσόστωση, ο οποίος είχε ήδη ακυρωθεί στην πράξη από την αποχή των δημοσίων υπαλλήλων!) και ότι δεν κινδυνεύουν πια οι υπάλληλοι με απολύσεις. Ταυτόχρονα, υποσχόταν δεξιά κι αριστερά προσλήψεις για την κάλυψη των άπειρων κενών. Ανέλπιστος σύμμαχος σε αυτή την προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ αναδείχθηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης ως αρχηγός της ΝΔ. Κι όχι άδικα, αφού επί δύο χρόνια οι δημόσιοι υπάλληλοι αγωνίζονταν ενάντια στις δικές του (ως υπουργού) παράνομες και παράλογες προσπάθειες διάλυσης του δημοσίου –και δε νομίζω να το ξεχάσουν ποτέ.

Έλα σου όμως που όλοι ξέραμε ότι η διάλυση του δημοσίου (και, μαζί της, οι απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων) είναι επιταγή του Μνημονίου. Ως εκ τούτου, ξέραμε ότι όποια κυβέρνηση ψηφίζει Μνημόνια και εφαρμόζει τις πολιτικές τους, θα κληθεί αργά ή γρήγορα να κάνει τα ίδια –είτε τη λένε κυβέρνηση Τσίπρα είτε κυβέρνηση Μητσοτάκη. Το κείμενο του Μνημονίου 3,5 απλώς αποδεικνύει ότι οι «θεσμοί» (την Τρόικα όσο κι αν την μετονομάζεις, το σαπούνι σου χαλάς…) συνεχίζει την πολιτική της από κει που την άφησε τον Γενάρη του 2015 –κι αυτή την πολιτική ετοιμάζεται να την εφαρμόσει σήμερα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Κι αυτό δεν μπορεί πια να κρυφτεί. Όπως και η άρνηση των 20.000 προσλήψεων στην εκπαίδευση (από την Τρόικα το ζήτησαν, τι ακριβώς περίμεναν να συμβεί;) δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από ρυθμίσεις που ετοιμάζει ο Φίλης, πετσοκόβοντας μαθήματα και ώρες για να μη φαίνονται τα κενά στα σχολεία!

Ας εξηγήσουμε λοιπόν τις ρυθμίσεις του Μνημονίου 3,5 για το δημόσιο –μιας κι εμείς έχουμε διαβάσει κι έχουμε ζήσει στο πετσί μας και τα προηγούμενα Μνημόνια, αυτά που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ παριστάνει ότι δεν ξέρει τι προέβλεπαν και πώς το Μνημόνιο 3 (προσεχώς και 4…) αποτελούν συνέχειά τους. Το κωμειδύλλιο του ΣΥΡΙΖΑ με τη δημόσια διοίκηση κάπου εδώ λαμβάνει τέλος…

Από τον τίτλο αρχίζει το πανηγύρι!

Ο τίτλος του κεφαλαίου 5 είναι «Ένα σύγχρονο κράτος και Δημόσια Διοίκηση». Μερικές φορές φτάνω να απορώ, πώς γίνεται να ακούει κάποιος το 2016 τα ίδια ακριβώς που άκουγε το 2010 και να μην βάζει τα γέλια! Δε βαρεθήκαμε το ίδιο ανέκδοτο; Ας γυρίσουμε λίγο πίσω, στην εποχή του ΓΑΠ και του Καστελόριζου. Τότε μπήκαν οι βάσεις για την τεράστια επίθεση στα δημόσια αγαθά, με το μανδύα του «εκσυγχρονισμού» που θα μας έφερναν η Τρόικα και οι ειδικοί της Task-Force. Δεν θα επεκταθώ ποιοι ήταν αυτοί οι ειδικοί και γιατί τους στείλανε σε μας να τους πληρώνουμε, μιας και η Γαλλία πχ τους είχε διώξει. Θα πω μόνο ότι επί 6 συναπτά έτη, κάθε κυβέρνηση που έρχεται, παρουσιάζει τις ίδιες συνταγές της Τρόικας ως φοβερές «νέες» ιδέες εκσυγχρονισμού του κράτους.

Στο μεταξύ, σχολεία και νοσοκομεία κλείνουν, το ΕΚΑΒ δεν έχει ασθενοφόρα, τα ασφαλιστικά ταμεία δεν μπορούν να δώσουν συντάξεις, το προσωπικό μειώνεται συνεχώς (μέχρι εξαντλήσεως των αποθεμάτων, δηλαδή), οι μισθοί μειώνονται, οι ιδιωτικοποιήσεις και οι απευθείας αναθέσεις προχωρούν. Την ίδια στιγμή, βέβαια, νέες υπηρεσίες (κάποιες από αυτές καλοπληρωμένες) ξεπηδούν, αλλά αυτό θα το δούμε αργότερα, άλλωστε δεν είναι από τα θέματα που «παίζουν» στα δελτία των 8…

Έξι χρόνια μετά θα πρεπε να καταλαβαίνουν όλοι ότι όταν ακούνε «εκσυγχρονισμό κράτους» αυτό που εννοείται είναι το κράτος του νεοφιλελευθερισμού: κιμπάρικο για τους επενδυτές και τους κατέχοντες, ανύπαρκτο για τον πολίτη ως δημόσια αγαθά, υπαρκτότατο ως κράτος-τιμωρός που επιβάλλει άτεγκτα τη φορολογία, τον πλειστηριασμό, την καταστολή… Αυτό (ξανα)πανηγυρίζει σήμερα το Μνημόνιο 3,5.


Προαπαιτούμενο η αποπολιτικοποίηση του δημοσίου;

Στο κείμενο του Μνημονίου 3,5 παρουσιάζεται ως προαπαιτούμενο ένα νόμος που.. έχει ήδη ψηφιστεί (σημ. i-ii). Η «αποπολιτικοποίηση του δημοσίου» είναι ο περίφημος νόμος Βερναρδάκη (Ν. 4369/2016 «Εθνικό Μητρώο Επιτελικών Στελεχών Δημόσιας Διοίκησης, βαθμολογική διάρθρωση θέσεων, συστήματα αξιολόγησης, προαγωγών και επιλογής προϊσταμένων…») για την αξιολόγηση στο δημόσιο, τον τρόπο επιλογής των ΓΓ και όλης της υπηρεσιακής ιεραρχίας στο δημόσιο.

Εδώ δύο τινά μπορεί να συμβαίνουν: είτε το κείμενο του Μνημονίου 3,5 δεν ανανεώθηκε μετά την ψήφιση του νόμου, είτε η Τρόικα πλαγίως λέει ότι δεν είναι ευχαριστημένη με το Ν. 4396. Σε κάθε περίπτωση, εδώ αποκαλύπτεται άλλο ένα από τα ψέματα του ΣΥΡΙΖΑ: ο νόμος που προαναγγέλθηκε από τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα (σε ομιλία του στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης) ως υλοποίηση των προεκλογικών εξαγγελιών και του «παράλληλου προγράμματος» του ΣΥΡΙΖΑ αποδεικνύεται ότι αποτελεί «προαπαιτούμενο» του Μνημονίου!

Στην ίδια ομιλία ο Α. Τσίπρας εξήγγειλε την αποκομματικοποίηση του δημοσίου. Καλά, μην τρελαίνεστε, μια πιο προσεκτική ανάγνωση του Ν. 4369 δείχνει ότι το διαφημισμένο «Εθνικό Μητρώο Επιτελικών Στελεχών Δημόσιας Διοίκησης» θα έχει την παρόμοια κατάληξη με το περίφημο opengov. Θυμάστε, τότε που με ανοιχτή διαδικασία η κυβέρνηση ΓΑΠ θα διάλεγε στελέχη για τα υπουργεία και τις Διοικήσεις των Οργανισμών του δημοσίου, με «αξιοκρατικά» και «αποκομματικοποιημένα» κριτήρια; Ε, από όσους έκαναν αίτηση, με έναν μαγικό τρόπο οι ΓΓ των υπουργείων και οι Διευθυντές Οργανισμών που επελέγησαν τελικά ήταν στελέχη με κάποια σχέση με το ΠΑΣΟΚ. Μην είστε καχύποπτοι, θα χαν τα καλύτερα βιογραφικά, φαίνεται…

Ξανά μειώσεις μισθών και απολύσεις

Το Μνημόνιο 3,5 περιγράφει με σαφήνεια ότι πρέπει να μειωθεί (κι άλλο…) το συνολικό μισθολογικό κόστος του δημοσίου (σημ. ii-iv). Σημειωτέον ότι εκτός από τις μειώσεις των μισθών, το κόστος μειώνεται κάθε χρόνο και από την μείωση του προσωπικού λόγω των συνταξιοδοτήσεων που δεν αναπληρώνονται με προσlήψεις. Προβλέπεται μείωση για τα ειδικά μισθολόγια (γιατροί, πανεπιστημιακοί κλπ), κόψιμο στα βαρέα και ανθυγιεινά (τα οποία λχ δεν απολαμβάνουν καν οι νοσηλεύτριες των δημόσιων νοσοκομείων!), και βέβαια μείωση στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων; Όλων; Όχι όλων. Είπαμε, δεν είναι όλο το «δημόσιο» ίδιο, αλλά αυτό σας το φυλάμε για το τέλος…

Και βέβαια επανέρχεται η «κινητικότητα» – θα τη γνωρίζετε από τις ιστορίες του Καρυωτάκη και άλλων πολλών ανεπιθύμητων δημοσίων υπαλλήλων. Ξεκαθαρίζουν όμως ότι αυτή θα γίνεται «χωρίς να υπάρχει εμπλοκή πολιτικών κριτηρίων» (εδώ απλώς γελάμε γιατί θα παιρνε σελίδες για να το σχολιάσουμε…)

Εξαγγέλλεται η αναδιοργάνωση που… έγινε!

Τον Οκτώβριο 2014, κατ’ εντολή της Τρόικας, άλλαξαν όλοι οι Οργανισμοί όλων των Υπουργείων και κόπηκαν οι οργανικές μονάδες κατά 40% σε όλο το δημόσιο. Αυτό διαφημίστηκε ως μέγιστη μεταρρύθμιση. Βέβαια, σε αυτή τη «μεταρρύθμιση» συνέβη το πρωτοφανές φαινόμενο να εξαφανιστούν Διευθύνσεις και Τμήματα όχι με βάση το αντικείμενό τους, αλλά με βάση το ποιος προϊστάμενος δεν ήταν αρεστός στην Τρόικα και την κυβέρνηση  Σαμαρά, αλλά αυτό είναι ένα ειδικό «μαγικό» κόλπο των δήθεν μεταρρυθμιστών και τα μαγικά δεν πρέπει να αποκαλύπτουμε πώς γίνονται, γιατί έτσι θα χάσουν τη γοητεία που ακούν στο φιλοθεάμον κοινό.

Το ενδιαφέρον είναι ότι, ενάμιση χρόνο μετά, σα να μη συνέβη τίποτα, η Τρόικα και η κυβέρνηση συζητούν και πάλι την «μεταρρυθμιστική στρατηγική» μέσω της «αναδιοργάνωση των διοικητικών υπηρεσιών, εξορθολογισμό διοικητικών διαδικασιών κ.λπ.». Ακόμη κι ένας πρωτοετής της Διοίκησης Επιχειρήσεων ξέρει ότι, όταν εφαρμόζεις έναν νέο τρόπο οργάνωσης μιας υπηρεσίας, πρέπει να αξιολογήσεις αν αυτός λειτούργησε, ποιες αλλαγές βοήθησαν και ποιες όχι, πριν προχωρήσεις σε νέες αλλαγές. Αυτά όμως δεν ισχύουν για την Τρόικα, που βλέπει τις αέναες «αναδιοργανώσεις» ως ένα βαρέλι δίχως  πάτο, που όσες δομές κι αν θυσιαστούν, θα ζητήσει κι άλλες κι άλλες –μέχρι απλώς την εξαφάνιση του δημοσίου. Γιατί; Γιατί μπορεί!

Απολύσεις στο δημόσιο;

Προφανώς! Μπορεί να μην είναι εμφανές στο μη έμπειρο μάτι, αλλά η φράση περί «παράνομων προσλήψεων» (σημ. viii)  που η κυβέρνηση θα συνεχίσει να διερευνά, σύμφωνα με το κείμενο του Μνημονίου 3,5, ξέρουμε πολύ καλά τι σημαίνει. Το 2012 ο Κ. Μητσοτάκης είχε λάβει ανάλογη εντολή από την Τρόικα –μόνο που είχε και συγκεκριμένο νούμερο όσων έπρεπε να απολυθούν ως «παράνομες προσλήψεις».

Ο πρώτος έλεγχος που έγινε στο δημόσιο για να εντοπιστούν πλαστά πτυχία
ολοκληρώθηκε και όσοι ανήκαν σε αυτή την κατηγορία έχουν ήδη απολυθεί. Έλα σου όμως που δεν ήταν τόσοι πολλοί ώστε να πιαστεί ο στόχος των απολύσεων!

Οπότε, το επόμενο βήμα ήταν να «εφεύρουν» παρανομίες στις προσλήψεις. Τότε ξεκίνησε το κυνήγι μαγισσών στους ΙΔΑΧ, με το Σώμα Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης να ανοίγει τους φακέλους της προϋπηρεσίας και να αποφαίνεται αναδρομικά ότι κακώς ο ΑΣΕΠ είχε γνωμοδοτήσει ότι συγκεκριμένοι υπάλληλοι εμπίπτουν στο ΠΔ 164/04. Προκειμένου να απολύσουν αποφάσισαν ότι εν έτει 2014 μπορούν να ισχύσουν άλλα κριτήρια πρόσληψης για μια πρόσληψη που έγινε το 2004! Μπορεί όλες αυτές οι υποθέσεις να απορρίφθηκαν από τον ΑΣΕΠ και από τα δικαστήρια –όπως ήταν και το σωστό νομικά– όμως φαίνεται ότι ποτέ δεν είναι αργά να ξαναπιάσουμε το γαϊτανάκι. Κι αυτή η φράση, υποδεικνύει ότι η Τρόικα θέλει να ξαναρχίσει το ίδιο γαϊτανάκι από την αρχή… Γιατί ; Γιατί μπορεί!

Η Τρόικα έχει χιούμορ

Πάντως οφείλουμε να αναγνωρίσουμε στην Τρόικα ότι όντως έχει χιούμορ. Αλλιώς δεν εξηγείται η φράση περί «εκσυγχρονισμού των διαδικασιών πρόσληψης», την ίδια στιγμή που η ίδια η Τρόικα δεν εγκρίνει καμία μα καμία πρόσληψη στον δημόσιο τομέα! Θα μου πείτε, αυτό δεν μας εμποδίζει να συζητάμε αενάως για το πώς θα κάνουμε καλύτερα τα κριτήρια για τις προσλήψεις που δεν θα γίνουν ποτέ –δεν είναι κακή η θεωρητική συζήτηση. Ναι, αλλά δεν σας φαίνεται λίγο ότι μας τρολάρουν;

Όπως και το άλλο πολύ καλό σημείο, αυτό με το «πρόγραμμα βελτίωσης της πρόσβασης των πολιτών στη δικαιοσύνη» -μιλάμε για την ίδια Τρόικα που έχει επιβάλλει διπλασιασμό και βάλε του κόστους πρόσβασης στη δικαιοσύνη, μόνο με τα παράβολα!- και την «δημιουργία ηλεκτρονικής πύλης που θα παρέχει πρόσβαση στη νομοθεσία». Ε καλά, δεν είναι μόνο να λες το ανέκδοτο, είναι και να ξέρεις να το λες! Τα τελευταία 6 χρόνια η όποια λογική περί της νομοθέτησης έχει τιναχτεί στον αέρα, τα Μνημόνια περιλαμβάνουν χιλιάδες σελίδες φωτογραφικών ρυθμίσεων –από το τι ορίζεται ως επιδόρπιο γιαουρτιού μέχρι τη (μη) φορολογία των εφοπλιστών, όλα σε ένα άρθρο!- και η νομολογία αλλάζει πιο γρήγορα από τη σκιά της. Θα θελε κανείς να μου θυμίσει πόσα φορολογικά συστήματα έχουμε αλλάξει επί Μνημονίων; Την ώρα που γράφονται αυτές τις γραμμές δεν γνωρίζουμε καν με ποιο φορολογικό σύστημα θα εκκαθαριστούν οι δηλώσεις εισοδήματος για το οικονομικό έτος 2015 και τις οποίες δεν έχουμε ακόμη κάνει!  Κι όλα αυτά με εντολή της Τρόικας και εκτέλεση των μνημονιακών κυβερνήσεων. Ε, είναι ή δεν είναι το πιο σύντομο ανέκδοτο, μετά από όλα αυτά να σου λένε για κωδικοποίηση της νομοθεσίας; Της ποιας;

Και το κερασάκι στην τούρτα

Μπορεί να το χουμε ρίξει στο χιούμορ, αλλά τα πράγματα δεν είναι καθόλου για γέλια. Η συνεχιζόμενη φτωχοποίηση του πληθυσμού συνδυάζεται με την ουσιαστική κατάργηση της δυνατότητας του να έχει ένα βιωτικό επίπεδο μέσω της υποχρέωσης του δημοσίου να προσφέρει παιδεία, υγεία, ασφάλιση, πολιτισμό, αγαθά κοινής ωφέλειας, στέγη. Η έλλειψη όλων αυτών θα κοστίσει στ’ αλήθεια σε ανθρώπινες ζωές. Κι αυτό δεν είναι αστείο. Πόσο μάλλον όταν οι φόροι τετραπλασιάζονται, αλλά δεν κατευθύνονται στις κοινωνικές ανάγκες, αλλά στην ανακεφαλαιοποίηση των Τραπεζών και στη μαύρη τρύπα του χρέους.

Όμως, η πολιτική της Τρόικας δεν σταματά εκεί! Γιατί την ίδια ώρα που θέλει να συρρικνώσει όποια δομή του δημοσίου προσφέρει κάποιο κοινωνικό αγαθό, την ίδια στιγμή φτιάχνει ένα άλλο «υπερ-δημόσιο». Την ίδια στιγμή που «δείχνει» τους δημοσίους υπαλλήλους των 800 (πλέον) ευρώ ως εμπόδιο για τη «δημοσιονομική προσαρμογή», ταυτόχρονα φροντίζει να φτιάχνει ένα παρα-σύστημα, που ενώ ασκεί δημόσιες εξουσίες δεν ελέγχεται από την κυβέρνηση –και βέβαια δεν υπόκειται στους ίδιους περιορισμούς. Μπορεί να κινείται ελεύθερα και να πληρώνεται όσο… νομίζει! Ακόμη και στο ίδιο το Μνημόνιο 3,5, στο Κεφάλαιο 3 («Διασφάλιση χρηματοπιστωτικής σταθερότητας») αναφερόμενο στα στελέχη που επιλέγουν οι δανειστές για τη στελέχωση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ξεκαθαρίζεται ότι πρέπει να επανεξεταστούν οι αμοιβές ώστε «να λάβουν επαρκή αμοιβή»!

Η Γενική Γραμματεία Εσόδων, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το ΤΑΙΠΕΔ (και το νέο υπερταμείο αποκρατικοποιήσων), η Τράπεζα της Ελλάδος και όλοι οι αντίστοιχοι Οργανισμοί που, ενώ ασκούν δημόσια διοίκηση, επιλέγονται από τους δανειστές και δίνουν λόγο σε αυτούς, εξαιρούνται από τις περιοριστικές ρυθμίσεις. Ξέρει κανείς τι πληρώνονται τα στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ; Γνωρίζει κανείς με ποια κριτήρια επιλέγονται οι Διευθυντές της ΓΓ Εσόδων; Ξέρει κανείς ότι η ΤτΕ εξαιρείται από τις ρυθμίσεις του νέου ασφαλιστικού νομοσχεδίου ως υπαγόμενη απευθείας στην ΕΚΤ;

Κι όμως…

Την ίδια ώρα που το «δημόσιο» σε ότι αφορά την εξυπηρέτηση του πολίτη διαλύεται ή συρρικνώνεται, το άλλο «δημόσιο», αυτό που αφορά τις ιδιωτικοποιήσεις και την επιβολή των Μνημονίων και διογκώνεται και αμείβεται. Γιατί πέραν όλων των άλλων, αυτές οι πολιτικές της ΕΕ, του ΔΝΤ και των μνημονιακών κυβερνήσεων δυο πράγματα έχουν σε αφθονία: την υποκρισία και τον ακραίο κυνισμό.

 Η Δέσποινα Κουτσούμπα είναι μέλος της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, περιφερειακή σύμβουλος Αττικής και συνδικαλίστρια στο υπουργείο Πολιτισμού